Rb. Overijssel, 20-02-2020, nr. C/08/244016 / FA RK 20-347

Bij verzoekschrift, ingekomen ter griffie op 17 februari 2020, heeft de officier van justitie verzocht om verlenging van de op 14 februari 2020 opgelegde crisismaatregel.

Bij het verzoekschrift zijn de volgende bijlagen gevoegd:

- een afschrift van de beslissing tot het nemen van de crisismaatregel d.d. 14 februari 2020;

De mondelinge behandeling van het verzoek heeft plaatsgevonden bij Dimence, locatie [X] op 20 februari 2020.

Ter zitting waren aanwezig en zijn gehoord:

Uit de overgelegde stukken en het behandelde ter zitting is gebleken dat er ten aanzien van betrokkene sprake is van onmiddellijk dreigend ernstig nadeel, gelegen in maatschappelijke teloorgang, ernstige psychische schade en ernstige verwaarlozing. Betrokkene heeft een woning in [plaats 1] , maar is zwervend en verwaarloosd in [plaats 2] aangetroffen. Volgens haar familie is zij om onduidelijke redenen gevlucht uit haar huis. Zij dreigt nu haar woning kwijt te raken. Daarnaast heeft betrokkene geprobeerd zichzelf in brand te steken. Dit is voorkomen door de politie, waarna ze is opgenomen met een crisismaatregel.

Vermoed wordt dat dit nadeel wordt veroorzaakt door gedrag dat voortvloeit uit een psychische stoornis, te weten PTSS, een borderline persoonlijkheidsstoornis, depressie en chronisch middelengebruik. De crisissituatie is zo ernstig dat de procedure voor een zorgmachtiging niet kan worden afgewacht.

De rechtbank is van oordeel dat de in de crisismaatregel genoemde zorg, te weten:

- toedienen van vocht, voeding en medicatie, alsmede het verrichten van medische controles of andere medische handelingen en therapeutische maatregelen, ter behandeling van een psychische stoornis, dan wel vanwege die stoornis, ter behandeling van een somatische aandoening;

- beperken van de bewegingsvrijheid;

- insluiten;

- uitoefenen van toezicht op betrokkene;

- onderzoek aan kleding of lichaam;

- controleren op de aanwezigheid van gedrag-beïnvloedende middelen;

- opnemen in een accommodatie;

- aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder het gebruik van communicatiemiddelen,

noodzakelijk is om het nadeel af te wenden.

Ter zitting heeft de behandelend psychiater verklaard dat ook onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedragbeïnvloedende middelen en gevaarlijke voorwerpen noodzakelijk is om het nadeel af te wenden. Betrokkene heeft geprobeerd zichzelf in brand te steken met een aansteker. De behandelaars willen voorkomen dat betrokkene zich door het toe-eigen van voorwerpen in brand kan steken of anderszins kan beschadigen. De raadsman van betrokkene heeft te kennen gegeven dat betrokkene in haar eigen belang akkoord gaat met alle vormen van verplichte zorg, inclusief de zojuist genoemde.

De vraag dient te worden beantwoord of het strookt met het recht als in de onderhavige procedure, een voortzetting van een crisismaatregel, een vorm van verplichte vorm in de machtiging wordt opgenomen die niet aan de orde is geweest in de medische verklaring, de crisismaatregel en het verzoek. Een dergelijk ‘ambtshalve uitbreiden’ van de machtiging met een vorm van verplichte zorg komt bij voorbeeld in botsing met de rechtsregel dat het verzoek van de officier van justitie (in beginsel) de omvang van het geschil bepaalt.

De rechtbank constateert dat er bij een voortzetting crisismaatregel ten tijde van de zitting van de rechtbank vaak sprake is van een gewijzigde situatie ten opzichte van de situatie waarvan bij de medische verklaring, de beslissing van de burgemeester en het verzoek is uitgegaan. Er is derhalve evident, vaker zelfs dan bij een zorgmachtiging, behoefte aan een mogelijkheid van ambtshalve uitbreiding van de zorg. Voorts is er, omdat veelal eerst bij de behandeling ter zitting uit de informatie van de aanwezige behandelaar de behoefte aan uitbreiding van de verplichte zorg ten opzichte van de crisismaatregel zal blijken, vanwege de korte beslistermijn van drie dagen in de praktijk niet of nauwelijks de mogelijkheid de opvatting van de onafhankelijk psychiater en/of de officier van justitie daarover te vragen (en ook nog eens de betrokkene en zijn advocaat daarop te laten reageren).

In geval van een verzoek zorgmachtiging biedt artikel 6:4, tweede lid van de Wvggz de rechter de mogelijkheid om ambtshalve een vorm van verplichte zorg toe te voegen. Wat de crisismaatregel betreft zijn in artikel 7:8, tweede lid van deze wet onder andere de artikelen 6:4, eerste en derde lid van toepassing verklaard, maar niet het zojuist genoemde tweede lid. Dit zegt echter niet alles. De bepaling met betrekking tot de zorgmachtiging die hierboven is genoemd heeft specifiek betrekking op het zorgplan en dit verklaart waarom deze niet van toepassing is verklaard bij een procedure tot voortzetting van een crisismaatregel. Uit het niet van toepassing verklaren van genoemde bepaling kan daarom niet zonder meer worden afgeleid dat de wetgever in geval van een voortzetting van een crisismaatregel de ambtshalve toevoeging van een vorm van verplichte zorg niet heeft willen toestaan. Uit de memorie van toelichting valt ook niet af te leiden dat de wetgever weloverwogen geen ambtshalve uitbreiding van de zorg bij een voortzetting crisismaatregel heeft gewild.

Al het voorgaande leidt tot de conclusie dat er sprake is van een lacune in de wet. Een lacune die eenvoudig is op te vullen omdat kan worden aangesloten bij artikel 6:4, tweede lid, dat voor het vergelijkbare geval van de verlening van een zorgmachtiging de mogelijkheid biedt de verplichte zorg ambtshalve uit te breiden. De rechtbank houdt het er derhalve voor dat een dergelijke uitbreiding van de verplichte zorg ook bij een voortzetting van een crisismaatregel rechtens mogelijk is.

Er zijn geen minder bezwarende alternatieven die hetzelfde beoogde effect hebben. Betrokkene was onder ambulante behandeling bij FACT Lentis, maar is daar uit zorg gegaan.

De voorgestelde verplichte zorg is evenredig en naar verwachting effectief. Gelet op de acute situatie valt nog niet concreet rekening te houden met de voorwaarden die noodzakelijk zijn om deelname van betrokkene aan het maatschappelijk leven te bevorderen. Verder is rekening gehouden met de veiligheid van betrokkene en anderen.

Gelet op het voorgaande zal een machtiging tot voortzetting van de crisismaatregel worden verleend, welke machtiging een geldigheidsduur heeft van drie weken na heden.

De rechtbank:

verleent een machtiging tot voortzetting van de crisismaatregel ten aanzien van [betrokkene] , geboren [1983] , inhoudende dat bij wijze van verplichte zorg de volgende maatregelen kunnen worden getroffen:

- toedienen van vocht, voeding en medicatie, alsmede het verrichten van medische controles of andere medische handelingen en therapeutische maatregelen, ter behandeling van een psychische stoornis, dan wel vanwege die stoornis, ter behandeling van een somatische aandoening;

- beperken van de bewegingsvrijheid;

- insluiten;

- uitoefenen van toezicht op betrokkene;

- onderzoek aan kleding of lichaam;

- onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag-beïnvloedende middelen en gevaarlijke voorwerpen;

- controleren op de aanwezigheid van gedrag-beïnvloedende middelen;

- opnemen in een accommodatie;

- aanbrengen van beperkingen in de vrijheid het eigen leven in te richten, die tot gevolg hebben dat betrokkene iets moet doen of nalaten, waaronder het gebruik van communicatiemiddelen;

bepaalt dat deze machtiging geldt tot en met 12 maart 2020.

Tegen deze beschikking staat het rechtsmiddel van cassatie open.