Hof 's-Hertogenbosch, 25-07-2012, nr. 20-000564-12

123 en 124

Op zaterdag 2 april 2011 tussen 10.00 uur en 13.00 uur heeft de postbode een envelop bij onze woning, aan de [adres] te [woonplaats], in de brievenbus gegooid.

Op de voorzijde van de envelop zat een sticker geplakt met daarop het volgende geprint:

de heer/ mevrouw

[adres]

[woonplaats]

Mijn vrouw heeft de envelop opengemaakt. Zij zag dat er chocolade inzat. Het betrof zeebanket. Mijn vrouw zag dat het een gebruikt doosje was. Er zat geen folie om het doosje.

Op woensdag 6 april 2011 in de ochtend keek ik weer naar het doosje chocolade. Ik zag dat de chocolade was gemanipuleerd. Ik zag gelijk dat het rattengif was. Ik zag dat er veel rode korreltjes in de chocolade zat. Ik schrok enorm.

In het weekend van 2 april 2011 heeft onze oudste zoon van 16 jaar van de chocolade gegeten. Onze zoon weet niet precies hoeveel chocolaatjes hij heeft gegeten. Er ontbreken ongeveer 7 a 8 chocolaatjes.

We hebben onder andere ook nog een dochter van 5 jaar. Ik wil niet weten wat er zou zijn gebeurd als zij er van gegeten zou hebben.

139 en 140

Op vrijdag 1 april 2011 omstreeks 12.30 uur was ik thuis in de [adres] te [woonplaats], samen met mijn zoon. Ik hoorde dat er post door de brievenbus viel. Tussen de post zat een pakketje. Mijn zoon zag dat het aan ons gericht was, dus opende hij het pakketje. Toen hij het pakketje openmaakte zag hij dat er rode korrels uit de envelop vielen. Hij zag verder dat er in het pakketje een doosje bonbons, zeebanket Praline Superieur J.D. Gross, 250 gram, zat.

Te zien was dat verschillende bonbons geplet waren en dat daarin rode kleine korreltjes zaten. Deze korreltjes zaten ook in het plastic doosje waarin de bonbons zaten. Er waren ook bonbons heel gebleven maar daar zat wel een klein gaatje in, vermoedelijk om daar gif in te doen. Volgens aangever betrof dit rattengif. Het was overduidelijk te zien dat er wat mankeerde aan deze bonbons.

Het adres van de aangever klopte, alleen stond er geen naam bij, alleen de tekst: meneer en mevrouw, gevolgd door de postcode en het adres.

144 en 145

Op vrijdag 1 april 2011 omstreeks 15.00 uur was ik gewoon thuis. Ik heb de brievenbus leeg gemaakt. Ik zag een gele envelop. Ik zag dat de envelop geadresseerd was aan “meneer/ mevrouw, [adres] 20, [woonplaats].

Ik heb de cadeauverpakking verwijderd en zag een doos, Pralines Superieurs zeevruchten, van het merk J.D. Gross. Ik zag dat het doosje een gewicht had van 250 gram. Ik zag dat de pralines gesmolten en geplet waren.

Op woensdag 27 april 2011 zag ik dat er op de bonbons een rode stof zat. Dat had ik op vrijdag 1 april nog niet gezien. Nu zag ik ook dat er geen plastic folie om de doos zat.

Ik had het vermoeden dat het rode stof rattengif is.

De bonbons sta ik aan u af voor verder onderzoek.

3

In de aanvraag onderzoek NFI wordt het delict als volgt kort omschreven:

“[…] De drie dozen bonbons werden veiliggesteld. Uit nader onderzoek werd een verdachte bekend, waarna doorzoeking in de woning van de verdachte heeft plaatsgevonden. In deze woning werd een doos Finion Frap Muizenkorrels aangetroffen. In deze doos zitten van origine 8 zakjes a 25 gram muizenkorrels. In de doos werden nog 5 zakjes aangetroffen.”

6

In de bonbons is difethialon aangetoond. Dit is dezelfde werkzame stof als in Finion Frap muizenkorrels.

[…]

Na inname van één of twee bonbons vallen weinig lichamelijk nadelige effecten te verwachten; mogelijk kan een licht effect op de bloedstolling en/ of lichte misselijkheid optreden.

50

Mensen gaan er niet dood van. Misschien alleen wat buikpijn.

Ik heb het zelf uitgeprobeerd.

In de bonbons is difethialon aangetoond. Dat is dezelfde werkzame stof als in Finion Frap muizenkorrels, waarvan een monster als referentiemateriaal is bijgevoegd;

Inname van de korrels die zijn verwerkt in de bonbons is alleen in zeer grote hoeveelheden schadelijk voor de gezondheid;

Na inname van één of twee bonbons vallen weinig lichamelijk nadelige effecten te verwachten; mogelijk kan een licht effect op de bloedstolling en/of lichte misselijkheid optreden.”

Gelet op de in het toxicologisch onderzoek getrokken conclusies is het hof, met de advocaat-generaal en de verdediging, van oordeel dat door de gedragingen van de verdachte geen aanmerkelijke kans op zwaar lichamelijk letsel in het leven is geroepen. Daarvoor was de dosis difethialon in een doos bonbons eenvoudigweg niet toereikend. Daarom wordt de verdachte vrijgesproken van het primair ten laste gelegde feit.

Het hof is wel van oordeel dat er sprake was van een aanmerkelijke kans op het toebrengen van pijn, letsel of benadeling van de gezondheid.

Ingevolge artikel 300, vierde lid, van het Wetboek van Strafrecht, wordt met mishandeling gelijkgesteld opzettelijke benadeling van de gezondheid.

Tijdens de doorzoeking van de woning van verdachte is een doos Finion Frap Muizenkorrels aangetroffen. Uit het proces-verbaal d.d. 13 juli 2011, opgemaakt door de brigadier van politie [A], inhoudende een aanvraag tot benoeming van een toxicologisch deskundige blijkt dat in deze doos van origine 8 zakjes à 25 gram muizenkorrels zitten. In de doos werden nog vijf zakjes aangetroffen. Drie zakjes muizenkorrels ontbraken.

Blijkens het rapport van het NFI kan inname van een zakje muizenkorrels met als werkzame stof brodifacoum (een vergelijkbare stof als difethialon) bij kinderen al spontaan braken, buikpijn, bloed in de ontlasting (tijdelijk) en een verlengde stollingstijd veroorzaken.

Inname van één of twee bonbons met difethialon kan mogelijk een licht effect op de bloedstolling en/of lichte misselijkheid veroorzaken. Het hof neemt verder in aanmerking dat de kans bestond dat een bewoner op een van de adressen waarheen de bonbons zijn gestuurd (veel) meer dan één of twee bonbons zou eten. In dit verband wijst het hof op de verklaring van een van de aangevers, [slachtoffer 1] (p. 124) dat zijn oudste zoon van 16 jaar in het weekeinde van 2 april 2011 van de chocolade heeft gegeten (en deze weer heeft uitgespuugd), dat de zoon niet precies wist hoeveel hij had gegeten en dat er ongeveer 7 à 8 chocolaatjes ontbraken.

Uit een en ander volgt dat er een aanmerkelijke kans bestond dat door de consumptie van meerdere bonbons met difethialon de gezondheid zou worden benadeeld, ook al is een ernstige benadeling van de gezondheid minder waarschijnlijk.

Dan dient het hof de vraag te beantwoorden of verdachte bewust deze aanmerkelijke kans heeft aanvaard. Verdachte heeft er voor gekozen de pakketjes te versturen naar de ontvangers. Zij wilde hiermee naar haar zeggen bewerkstelligen dat de ontvangers zouden weten dat zij zich verdrietig voelde. Verdachte heeft aldus bewust de keus gemaakt de pakketjes te versturen en de muizenkorrels te gebruiken voor haar doel. Zij heeft ook welbewust gekozen voor muizengifkorrels en niet voor een onschadelijke stof. Verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep verklaard dat zij zich na het proeven van de muizenkorrels geïrriteerd voelde en veel water heeft gedronken. Verdachte had naar haar zeggen op de verpakking gelezen dat na inname van de muizenkorrels veel water gedronken moest worden. Het hof constateert dat - zoals te lezen is op de foto’s van de verpakking die zijn gevoegd bij het bovengenoemde proces-verbaal aanvraag benoeming toxicologisch deskundige - dat op de verpakking onder meer staat vermeld: “Wanneer de activiteit is gestopt, de resten van het middel verzamelen en in plastic verpakt aanbieden bij het KCA-depot. Dode muizen (de eerste worden na ca. 5 dagen gevonden) eveneens verzamelen en in plastic verpakt in het vuilnisvat deponeren, opdat huisdieren en andere dieren niet door het opeten van de kadavers worden vergiftigd” alsmede “Afvalstoffenverwijdering: product verwijderen als klein chemisch afval”.

De verdachte heeft dus bewust een giftige stof, die volgens de fabrikant dodelijk is voor muizen en als klein chemisch afval moet worden verwijderd en waarvan de verdachte moet hebben begrepen dat die stof schadelijk kan zijn voor de gezondheid van een mens – ook al dacht zij dat dit niet erg schadelijk zou zijn – toegevoegd aan de bonbons en verstuurd naar mensen die wellicht die bonbons zouden consumeren. Daarmee heeft zij bewust de aanmerkelijke kans op benadeling van de gezondheid aanvaard.

Tenslotte moet bewezen worden dat de verdachte heeft gehandeld met voorbedachte raad. Poging tot mishandeling is niet strafbaar (artikel 300, vijfde lid, van het Wetboek van strafrecht), maar poging tot mishandeling gepleegd met voorbedachte raad is dat wel.

De verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep verklaard dat zij op het moment dat zij het muizengif kocht van plan was om pakketjes naar verschillende adressen te sturen. Verdachte heeft vervolgens zelf het muizengif geproefd. Verdachte heeft tevens verklaard dat zij een lijst met personen van haar praatgroep bezat. Op deze lijst stonden onder meer de families [slachtoffer 1] en [slachtoffer 4] - [slachtoffer 3]. Verdachte heeft de adressen opgezocht van deze twee families en de pakketjes naar de desbetreffende adressen opgestuurd. Daarnaast heeft verdachte een pakketje naar het adres van haar buren, de familie [slachtoffer 2], gestuurd.

Het hof is van oordeel dat uit deze feiten en omstandigheden blijkt dat het opsturen van de pakketjes met muizengif het gevolg is geweest van een tevoren door verdachte genomen besluit en dat zij tussen het nemen van dat besluit en de uitvoering daarvan gelegenheid heeft gehad om over de betekenis en de gevolgen van die voorgenomen daad na te denken en zich daarvan rekenschap te geven. Het hof is daarom van oordeel dat verdachte met voorbedachte raad heeft gehandeld.

Op grond van het vorenstaande concludeert het hof dat het opzet van de verdachte in voorwaardelijke zin gericht was op het benadelen van de gezondheid van de personen die van de bonbons zouden (kunnen) eten en dat de verdachte met dit opzet heeft gehandeld met voorbedachte raad. Daarom acht het hof het subsidiair ten laste gelegde feit bewezen.

Strafbaarheid van het bewezenverklaarde

Het subsidiair bewezen verklaarde levert op:

poging tot mishandeling gepleegd met voorbedachten rade, meermalen gepleegd.

Er zijn geen feiten of omstandigheden aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het feit uitsluiten.

Strafbaarheid van de verdachte

De advocaat-generaal en de verdediging hebben bepleit de verdachte bij een bewezenverklaring te ontslaan van alle rechtsvervolging. Daartoe is aangevoerd dat verdachte ten tijde van het begaan van het delict volledig ontoerekeningsvatbaar was.

Het hof overweegt als volgt.

Op 6 januari 2012 hebben de psychiater dr. H.A. Gerritsen en de psycholoog drs. P.A.E.M.T. Cremers, beiden verbonden aan het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie, locatie Pieter Baan Centrum, Psychiatrische Observatiekliniek te Utrecht, een rapport omtrent verdachte uitgebracht. Voor wat betreft de strafbaarheid van verdachte blijkt uit dit rapport onder meer het volgende (blz. 53-54):

“Betrokkene is een 44-jarige van oorsprong Mexicaanse vrouw bij wie de diagnose schizofrenie (vooralsnog van het gedesoriënteerde type) zeer waarschijnlijk is. Hiervoor pleiten niet alleen de positieve (langer bestaande achterdocht en voorgaande periodes met wanen en de eerdere verdenkingen op het horen van stemmen) en negatieve symptomen (vooral vlak effect), de desorganisatie in denken en doen (chaotisch en niet altijd even gemakkelijk te volgen denktrant, geen overzicht hebben over de dagelijkse gang van zaken), de kritiek en oordeelsstoornissen en het vreemde gedrag (inadequaat lachen, decorumverlies), maar ook de achteruitgang in het functioneren op diverse terreinen vanaf in ieder geval 2006/2007. Ten tijde van het plegen van het ten laste gelegde leed betrokkene aan de vastgestelde psychopathologie.

Tijdens het voorliggende onderzoek is er weinig zicht ontstaan op de beweegreden voor het plegen van het ten laste gelegde, indien bewezen. Er kon met betrokkene niet goed over haar motieven worden gesproken. Het ten laste gelegde imponeert als vreemd en de uitvoering als klunzig. Vooralsnog zijn er geen aanwijzingen voor wraakmotieven aan de kant van betrokkene naar de slachtoffers van de ten laste gelegde feiten. […] Hoe dan ook, haar gedrag is vanuit elk optiek bezien inadequaat, ook al is onduidelijk gebleven hoe zij tot de ten laste gelegde feiten is gekomen.

Onderzoekers achten het echter zeer aannemelijk, gelet op de uitvoering van het ten laste gelegde, haar verklaringen na aanhouding en het beeld van betrokkenes functioneren beschreven door verschillende getuigen in de periode dat de feiten plaatsvonden, dat er bij betrokkene ten tijde van het ten laste gelegde sprake was van een psychotisch toestandsbeeld, van waaruit zij handelde. Op grond hiervan adviseren zij Uw College om betrokkene als ontoerekeningsvatbaar te beschouwen.”

Het hof neemt de conclusie en de gronden waarop deze berust uit voormeld rapport over. Het hof is van oordeel dat verdachte gelet op haar ontoerekeningsvatbaarheid niet strafbaar is voor hetgeen bewezen is verklaard. Verdachte dient derhalve te worden ontslagen van alle rechtsvervolging.

Op te leggen maatregel

Bij de bepaling van de op te leggen straf is gelet op de aard en de ernst van hetgeen bewezen is verklaard, op de omstandigheden waaronder het bewezen verklaarde is begaan en op de persoon van de verdachte, zoals een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting naar voren is gekomen.

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan poging tot mishandeling met voorbedachte raad. Dit is een ernstig feit en bij de slachtoffers is een gevoel van onveiligheid ontstaan doordat een iemand bonbons heeft gestuurd met daarin muizengif. Bovendien is bij de families ongerustheid ontstaan over de veiligheid van hun kinderen.

Het hof houdt rekening met de inhoud van het voornoemde rapport van het Pieter Baan Centrum, d.d. 6 januari 2012, (blz. 47 en 55, 56):

“Betrokkene doet op 29 juni 2011 een zelfmoordpoging door brand te stichten (brieven en foto’s) in haar cel. Ze heeft zich ingesmeerd met chocoladehagel en een zonnebril op en een doek over haar hoofd. Ze vertelde dood te willen. […]

De kans op herhaling van feiten als het ten laste gelegde wordt vooral bepaald door de psychopathologie. Voorheen (in 2007) is gebleken dat de psychose snel verbleekte tijdens behandeling met een antipsychoticum. Voorwaarde is echter wel dat betrokkene de haar voorgeschreven medicatie slikt. Betrokkene zal enige tijd nodig hebben om te gaan accepteren dat zij psychisch ziek is en hiervoor behandeling behoeft, mede gezien de nu ongunstige sociaal-maatschappelijke factoren (scheiding, kinderen die waarschijnlijk aan de partner toegewezen zullen worden, geen werk, relatief sociaal geïsoleerd) Deze ongunstige sociaal-maatschappelijke factoren verhogen het recidiverisico. De verwachting is dat zij in de loop van een jaar binnen een klinische setting adequaat kan worden behandeld. Er zijn geen aanwijzingen voor vluchtgevaar. Betrokkene heeft een blanco strafblad. Zonder de structuur van een klinisch psychiatrische afdeling is de verwachting dat betrokkene niet zal meewerken aan een voor haar noodzakelijke behandeling. In combinatie met haar onvoorspelbaarheid is dan de verwachting dat het recidiverisico verhoogd is. Op grond van het voorgaande wordt het recidiverisico bij een adequate behandeling als laag tot matig ingeschat.

Gelet op het bovenstaande beschreven recidiverisico achten onderzoekers een behandeling in het kader van de maatregel van plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis (art. 37 Wetboek van Strafrecht) afdoende.”

Het hof neemt deze conclusies en de gronden waarop zij berust over. Het hof acht, anders dan de verdediging, het niet raadzaam te bepalen dat geen straf op maatregel wordt opgelegd. Uit het rapport van het PBC in relatie tot hetgeen in de onderhavige zaak bewezen is verklaard, blijkt dat de verdachte gevaarlijk is voor zichzelf, voor anderen of voor de algemene veiligheid van personen. Het hof is van oordeel dat verdachte op grond van het vorenstaande in een psychiatrisch ziekenhuis dient te worden geplaatst voor een termijn van een jaar, aangezien zij gevaarlijk is voor zichzelf en voor anderen.

Beslag

De in het dictum nader te noemen in beslag genomen en nog niet teruggegeven voorwerpen, volgens opgave van verdachte aan haar toebehorend, moeten worden onttrokken aan het verkeer, nu het voorwerpen zijn met behulp waarvan het ten laste gelegde en bewezen verklaarde is begaan of voorbereid of die tot het begaan van het feit zijn bestemd en waarvan het ongecontroleerde bezit in strijd is met het algemeen belang.

Het hof zal de teruggave gelasten van het in het dictum nader te noemen in beslag genomen voorwerp nu naar het oordeel van het hof het belang van strafvordering zich niet meer verzet tegen de teruggave daarvan.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

De beslissing is gegrond op de artikelen 36b, 36c, 37, 39, 45, 57 en 301 van het Wetboek van Strafrecht, zoals deze luidden ten tijde van het bewezenverklaarde.