HvJ EU, 12-02-2015, nr. C-349/13

Artikel 3 van richtlijn 92/12 bepaalde:

Richtlijn 92/12 is met ingang van 1 april 2010 ingetrokken bij richtlijn 2008/118.

In de overwegingen 4 en 5 van richtlijn 2008/118 staat te lezen:

Artikel 1 van deze richtlijn bepaalt:

Artikel 34, lid 2, van richtlijn 2008/118 bepaalt:

Artikel 1 van richtlijn 2003/96 bepaalt dat de lidstaten belasting heffen op energieproducten en elektriciteit overeenkomstig deze richtlijn.

Artikel 2, leden 1, 4 en 5, van die richtlijn is in de volgende bewoordingen gesteld:

Smeeroliën vallen onder de GN-codes 2710 19 71 tot en met GN 2710 19 99 van de gecombineerde nomenclatuur.

Artikel 20, lid 1, van richtlijn 2003/96 bepaalt dat de bepalingen inzake controles en verkeer van richtlijn 92/12 uitsluitend van toepassing zijn op de energieproducten die zijn vermeld in de in dat lid opgenomen lijst. Smeeroliën van de GN-codes 2710 19 71 tot en met GN 2710 19 99 zijn niet vermeld in die lijst.

Artikel 1, lid 1, van de Ustawa o podatku akcyzowym (accijnswet) van 6 december 2008, in de op het hoofdgeding toepasselijke versie ervan (Dz. U. 2011, nr. 108, rubriek 626; hierna: ‘accijnswet’), luidt:

Volgens artikel 2, lid 1, punt 1, van de accijnswet, en post 27 van bijlage 1 bij deze wet, waarin de lijst van accijnsproducten is opgenomen, behoren onder meer tot de accijnsproducten de energieproducten van de GN-code 2710.

Artikel 86, lid 1, punt 2, van die wet bepaalt:

In artikel 89, lid 1, van die wet heet het:

Artikel 40, lid 6, van die wet luidt als volgt:

In artikel 21, leden 1 tot en met 3, van de accijnswet is bepaald:

Artikel 78, leden 1 en 3, van die wet bepaalt:

Zoals de verwijzende rechter en alle belanghebbenden die bij het Hof opmerkingen hebben ingediend, hebben opgemerkt, volgt uit punt 43 van het arrest Fendt Italiana (EU:C:2007:411) dat smeeroliën die worden gebruikt voor andere doeleinden dan als motor- of verwarmingsbrandstof, ook al vallen zij onder de definitie van het begrip ‘energieproducten’ in de zin van artikel 2, lid 1, onder b), van richtlijn 2003/96, door artikel 2, lid 4, onder b), eerste streepje, van deze richtlijn uitdrukkelijk van de werkingssfeer ervan worden uitgesloten. Derhalve vallen die smeeroliën ingevolge artikel 1, lid 1, onder a), van richtlijn 2008/118 niet onder de in deze laatste richtlijn opgenomen regeling betreffende de geharmoniseerde accijns.

In die omstandigheden moet worden vastgesteld dat de betrokken smeeroliën andere producten zijn dan de ‘accijnsgoederen’ in de zin van artikel 1, lid 1, van richtlijn 2008/118, zodat de lidstaten overeenkomstig voormeld artikel 1, lid 3, belasting kunnen heffen op die producten, mits dergelijke heffingen in het handelsverkeer tussen lidstaten geen aanleiding geven tot formaliteiten in verband met het overschrijden van grenzen (zie in die zin met betrekking tot artikel 3, leden 1 en 3, van richtlijn 92/12, arrest Fendt Italiana, EU:C:2007:411, punt 44).

OTP betwist dat de in het hoofdgeding aan de orde zijnde Poolse wettelijke regeling verenigbaar is met artikel 1, lid 3, van richtlijn 2008/118, aangezien deze regeling smeeroliën die worden gebruikt voor andere doeleinden dan als motor- of verwarmingsbrandstof aan een heffing onderwerpt waarvoor dezelfde regels gelden als die voor de in deze richtlijn opgenomen regeling betreffende de geharmoniseerde accijns.

Dienaangaande zij erop gewezen, zoals blijkt uit punt 31 van het onderhavige arrest, dat die bepaling als enige voorwaarde voor de mogelijkheid voor de lidstaten om belastingen te heffen op andere producten dan die welke zijn onderworpen aan de regeling betreffende de geharmoniseerde accijns, stelt dat die heffingen in het handelsverkeer tussen de lidstaten geen aanleiding geven tot formaliteiten in verband met het overschrijden van grenzen. Anders dan artikel 1, lid 2, van richtlijn 2008/118, gelezen tegen de achtergrond van overweging 4 ervan, waarin het gaat over de aan die regeling onderworpen producten, bepaalt artikel 1, lid 3 dus niet dat het bij de bedoelde heffingen moet gaan om andere heffingen dan de geharmoniseerde accijns of dat daarmee specifieke doeleinden moeten worden nagestreefd.

Hieruit volgt dat artikel 1, lid 3, van die richtlijn niet als zodanig eraan in de weg staat dat de lidstaten ten aanzien van andere producten dan die welke zijn onderworpen aan de regeling betreffende de geharmoniseerde accijns, een heffing toepassen waarvoor dezelfde regels gelden als voor deze regeling.

Aan die conclusie wordt niet afgedaan door het door OTP aangevoerde artikel 20, lid 1, van richtlijn 2003/96, op grond waarvan de bepalingen inzake controles en verkeer van richtlijn 2008/118 uitsluitend van toepassing zijn op de energieproducten die zijn vermeld in de in die bepaling opgenomen lijst. Het feit dat die lijst niet verwijst naar voor andere doeleinden dan als motor- of verwarmingsbrandstof gebruikte smeeroliën, die buiten de werkingssfeer van richtlijn 2003/96 vallen, is immers irrelevant voor de uitlegging van artikel 1, lid 3, van richtlijn 2008/118.

Zoals reeds in herinnering is gebracht, mag een heffing op smeeroliën die voor andere doeleinden dan als motor- of verwarmingsbrandstof worden gebruikt, wil zij voldoen aan de eisen van artikel 1, lid 3, van richtlijn 2008/118, in het handelsverkeer tussen de lidstaten evenwel geen aanleiding geven tot formaliteiten in verband met het overschrijden van grenzen.

In dat verband blijkt uit de rechtspraak van het Hof dat indien de doelstelling van een formaliteit die wordt opgelegd aan de importeur van een aan een nationale heffing onderworpen product, erin bestaat de betaling te verzekeren van de schuld die met het bedrag van die heffing overeenkomt, een dergelijke formaliteit verband houdt met het belastbaar feit van die heffing, namelijk de intracommunautaire verwerving, en niet met de overschrijding van een grens in de zin van deze bepaling (zie in die zin arresten Brzeziński, EU:C:2007:33, punten 47 en 48, en Kalinchev, EU:C:2010:312, punt 27).

Wat in de eerste plaats de regeling tot schorsing van de accijns betreft, die overeenkomstig artikel 40, lid 6, van de accijnswet van toepassing is op smeeroliën die worden gebruikt voor andere doeleinden dan als motor- of verwarmingsbrandstof, gelden de eisen in het kader van die regeling blijkbaar zowel voor producten die vanuit een andere lidstaat worden ingevoerd als voor producten die worden verworven op de Poolse nationale markt, hetgeen evenwel door de verwijzende rechter moet worden nagegaan. Zoals de Europese Commissie heeft opgemerkt, kunnen dergelijke eisen alleen al om die reden niet worden aangemerkt als formaliteiten in verband met het overschrijden van een grens.

Wat in de tweede plaats de regeling van betaling van de accijns betreft, vraagt de verwijzende rechter zich af of de verplichtingen van artikel 78, lid 1, punt 1, van de accijnswet, te weten de verplichting om de voorgenomen intracommunautaire verwerving aan te geven en vóór de invoer van de betrokken producten zekerheid te stellen voor de betaling van de accijns, formaliteiten zijn die verband houden met het overschrijden van een grens.

In dat verband moet worden vastgesteld dat reeds uit de bewoordingen van deze bepaling volgt dat de daarin neergelegde verplichtingen moeten worden nagekomen voordat de betrokken producten de Poolse grens overschrijden. Bovendien is duidelijk dat het stellen van zekerheid voor de betaling van de accijns tot doel heeft ervoor te zorgen dat de accijns wordt betaald en dus verband houdt met het belastbare feit van het accijnsrecht in de zin van de in punt 37 van het onderhavige arrest aangehaalde rechtspraak.

Bovendien komen de in artikel 78, lid 1, punt 1, van de accijnswet bedoelde verplichtingen overeen met de voorschriften die, wat de producten betreft waarvoor de geharmoniseerde accijnsregeling geldt, de personen die de accijns moeten betalen, dienen na te leven ingevolge artikel 34, lid 2, eerste alinea, onder a), van richtlijn 2008/118. Hieruit moet worden afgeleid dat de Uniewetgever die voorschriften niet als formaliteiten in verband met het overschrijden van grenzen heeft beschouwd.

Overigens blijkt uit het verzoek om een prejudiciële beslissing dat de verwijzende rechter van oordeel is dat de in artikel 78, lid 1, punten 3 en 4, van de accijnswet vastgestelde verplichtingen om een vereenvoudigde aangifte in te dienen, om de accijns te berekenen en deze te betalen binnen een termijn van tien dagen na de dag van het ontstaan van de belastingschuld, en om een administratie te voeren van de intracommunautaire verwervingen van accijnsproducten, tot doel hebben ervoor te zorgen dat de accijns wordt betaald. Die overweging sluit evenwel niet uit dat de in artikel 78, lid 1, punt 1, vermelde verplichtingen dezelfde doelstelling nastreven.

Hieruit volgt dat verplichtingen zoals die van artikel 78, lid 1, punten 1, 3 en 4, van de accijnswet niet kunnen worden geacht in het handelsverkeer tussen de lidstaten formaliteiten in verband met het overschrijden van grenzen te vormen, die krachtens artikel 1, lid 3, tweede alinea, van richtlijn 2008/118 verboden zijn.

Ofschoon de verwijzende rechter niet uitdrukkelijk een vraag betreffende de uitlegging van artikel 110 VWEU stelt, vraagt hij zich in de motivering van de verwijzingsbeslissing toch af, of de in een aantal bepalingen van de accijnswet vastgestelde termijnen voor de betaling van de accijns in overeenstemming zijn met dat artikel.

Uit vaste rechtspraak van het Hof blijkt dat het feit dat de verwijzende rechter bij de formulering van een prejudiciële vraag slechts heeft verwezen naar bepaalde voorschriften van het Unierecht, er niet aan in de weg staat dat het Hof deze rechter alle uitleggingsgegevens verschaft die nuttig kunnen zijn voor de beslechting van de bij hem aanhangige zaak, ongeacht of deze al dan niet in zijn vragen worden genoemd. Het staat in dit verband aan het Hof om uit alle door de nationale rechter verschafte gegevens, met name uit de motivering van de verwijzingsbeslissing, de elementen van het Unierecht te putten die, gelet op het voorwerp van het geschil, uitlegging behoeven (zie met name arrest Ville d'Ottignies-Louvain-la-Neuve e.a., C-225/13, EU:C:2014:245, punt 30 en aldaar aangehaalde rechtspraak). Bijgevolg moet worden onderzocht of artikel 110 VWEU zich verzet tegen de toepassing van deze betalingstermijnen.

Volgens vaste rechtspraak kan een belastingstelsel van een lidstaat slechts worden geacht verenigbaar te zijn met artikel 110 VWEU, indien vaststaat dat het zodanig is ingericht dat het in alle gevallen is uitgesloten dat ingevoerde producten zwaarder worden belast dan binnenlandse producten en dat het bijgevolg in geen geval discriminerende gevolgen heeft (zie arrest X, C-437/12, EU:C:2013:857, punt 28 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

In dat verband wordt artikel 110, eerste alinea, VWEU geschonden wanneer de belasting op het ingevoerde product en die op het soortgelijke binnenlandse product op verschillende wijze en volgens verschillende modaliteiten worden berekend, waardoor het ingevoerde product, al is het maar in sommige gevallen, zwaarder wordt belast (zie in die zin arresten Bobie Getränkevertrieb, 127/75, EU:C:1976:95, punt 3, en Stadtgemeinde Frohnleiten en Gemeindebetriebe Frohnleiten, C-221/06, EU:C:2007:657, punt 49 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Zoals het Hof reeds heeft gepreciseerd, is dat het geval wanneer de betalingstermijnen voor een heffing op de nationale productie langer zijn dan die welke gelden voor producten die worden ingevoerd uit andere lidstaten. Een dergelijk aan de nationale productie voorbehouden voordeel levert immers een verschil in behandeling ten nadele van ingevoerde producten op, dat in strijd is met het verbod van artikel 110 VWEU (zie in die zin arrest Grundig Italiana, C-68/96, EU:C:1998:299, punt 23 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Uit de verwijzingsbeslissing lijkt voort te vloeien dat smeeroliën die worden gebruikt voor andere doeleinden dan als motor- of verwarmingsbrandstof en worden verworven op het nationale grondgebied, verplicht onderworpen zijn aan de regeling tot schorsing van de accijns, hetgeen ter terechtzitting door de Poolse regering is bevestigd, doch nog door de nationale rechter dient te worden nagegaan. Overeenkomstig artikel 21, lid 2, van de accijnswet dient de belastingplichtige de accijns op die producten uiterlijk te betalen de vijfentwintigste dag na afloop van de maand waarin de belastingschuld op grond van de beëindiging van die regeling is ontstaan. Deze betalingstermijn geldt ook voor smeeroliën die uit een andere lidstaat worden ingevoerd in het kader van de regeling tot schorsing van de accijns. De betalingstermijn van de accijns voor met toepassing van de regeling van accijnsbetaling ingevoerde producten bedraagt daarentegen, uit hoofde van de artikelen 21, lid 3, punt 1, en 78, leden 1, punt 3, en 3, van die wet, tien dagen te rekenen vanaf de dag waarop de belastingschuld is ontstaan.

Onder voorbehoud van een door de verwijzende rechter te verrichten verificatie blijkt dus dat de betalingstermijn van de accijns die verschuldigd is voor smeeroliën die met toepassing van de regeling tot schorsing van de accijns worden ingevoerd, te rekenen vanaf het tijdstip waarop zij op de Poolse markt in het verkeer worden gebracht, dezelfde is als die waarin is voorzien voor de op die markt verworven smeeroliën. Bovendien kunnen ingevoerde smeeroliën ook worden ingevoerd met toepassing van de regeling van betaling van de accijns, hetgeen resulteert in een kortere termijn voor betaling van de accijns.

Hieruit volgt dat, wat de regeling tot schorsing van de accijns betreft, waaraan de verwerving van smeeroliën op de nationale markt verplicht lijkt te zijn onderworpen, er met betrekking tot de betalingstermijn voor de verschuldigde accijns geen sprake is van een verschil in behandeling ten nadele van de ingevoerde smeeroliën. Dat uitsluitend voor ingevoerde producten ook gebruik kan worden gemaakt van de regeling van accijnsbetaling, die voorziet in een kortere betalingstermijn, kan niet afdoen aan het feit dat een regeling als die welke in het hoofdgeding aan de orde is, niet discriminerend is.

Gelet op een en ander moet op de gestelde vraag worden geantwoord dat artikel 3, lid 3, van richtlijn 92/12 en artikel 1, lid 3, van richtlijn 2008/118 aldus moeten worden uitgelegd dat zij niet eraan in de weg staan dat niet binnen de werkingssfeer van deze richtlijnen vallende producten, zoals smeeroliën die voor andere doeleinden dan als motor- of verwarmingsbrandstof worden gebruikt, worden onderworpen aan een heffing waarvoor dezelfde regels gelden als voor de in die richtlijnen opgenomen regeling betreffende de geharmoniseerde accijns, voor zover de toepassing van die heffing op bedoelde producten in het handelsverkeer tussen de lidstaten geen aanleiding geeft tot formaliteiten in verband met het overschrijden van grenzen.