Aanhef

De ontwikkeling, productie en verspreiding van statistische informatie over de economische activiteiten van de ondernemingen in de lidstaten is tot nu toe gebaseerd op een aantal specifieke rechtshandelingen. Deze bestrijken korte termijn- en structurele bedrijfsstatistieken, statistieken over productie, handel binnen en buiten de Unie (internationale handel) in goederen en diensten, buitenlandse filialen, onderzoek en ontwikkeling (O&O), innovatie, en gebruik van informatie- en communicatietechnologieën (ICT) en e-handel. Voorts is bij Verordening (EG) nr. 177/2008 van het Europees Parlement en de Raad een gemeenschappelijk kader voor ondernemingenregisters voor statistische doeleinden in de Unie vastgesteld (3).

De bestaande structuur, die dus gebaseerd is op afzonderlijke rechtshandelingen, biedt niet de noodzakelijke samenhang tussen de verschillende statistische gebieden en bevordert evenmin een geïntegreerde aanpak van de ontwikkeling, productie en verspreiding van bedrijfsstatistieken. Voor de toepassing van deze verordening hebben Europese bedrijfsstatistieken ook betrekking op statistieken over O&O in het hoger onderwijs, bij de overheid en in de private non-profitsector. Er moet een gemeenschappelijk rechtskader worden vastgesteld om voor samenhang tussen Europese bedrijfsstatistieken te zorgen en om de integratie van de procedures die voor het opstellen van deze statistieken worden gebruikt, te vergemakkelijken.

Beter geïntegreerde statistische procedures op basis van gemeenschappelijke methodologische beginselen, definities en kwaliteitscriteria moeten leiden tot geharmoniseerde statistische gegevens over de structuur, de economische activiteit, de transacties en de prestaties van het bedrijfsleven in de Unie die beantwoorden aan het niveau van relevantie en gedetailleerdheid dat vereist is om aan de behoeften van de gebruikers te voldoen.

Het EuroGroups-register is bedoeld om te bewerkstelligen dat de richtsnoeren van de Unie — zoals Aanbeveling 2003/361/EG van de Commissie (4) — die belangrijk zijn voor Europese bedrijfsstatistieken, op een meer effectieve manier kunnen worden gevolgd, met name met betrekking tot de identificatie van zelfstandige ondernemingen zoals gedefinieerd in artikel 3 van die aanbeveling. Deze richtsnoeren zijn nodig om rechtszekerheid en bedrijfseconomische voorspelbaarheid te bevorderen, alsmede om een gelijk speelveld voor kleine en middelgrote ondernemingen in de Unie te creëren.

Internationale richtsnoeren, zoals het Frascati-handboek, dat betrekking heeft op O&O-statistieken, en het Oslo-handboek, met richtsnoeren voor het verzamelen en interpreteren van gegevens over innovatie, en door de Verenigde Naties, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling, het Internationaal Monetair Fonds en andere internationale en supranationale organisaties aangenomen internationale overeenkomsten zijn belangrijk voor Europese bedrijfsstatistieken. Deze richtsnoeren moeten, voor zover mogelijk, worden gevolgd bij de ontwikkeling, productie en verspreiding van statistieken van de Unie, alsmede in het Europees kader voor ondernemingenregisters voor statistische doeleinden, om ervoor te zorgen dat de statistieken van de Unie vergelijkbaar zijn met de statistieken van haar belangrijkste internationale partners. De normen, overeenkomsten en richtsnoeren van de Unie moeten evenwel consequent worden toegepast bij het verzamelen van gegevens voor Europese bedrijfsstatistieken met betrekking tot O&O-inputs en innovatie-onderwerpen.

De administratieve lasten voor ondernemingen, met name voor kleine en middelgrote ondernemingen, moeten zoveel mogelijk beperkt blijven, en andere bronnen dan enquêtes moeten in de mate van het mogelijke in aanmerking worden genomen. Ten behoeve van lastenverlichting voor ondernemingen moet het mogelijk zijn verschillende gegevensvereisten vast te stellen, afhankelijk van de omvang en het belang van de bedrijfseconomieën van de lidstaten.

In de Visie 2020 voor het Europees statistisch systeem (ESS) werd opgemerkt dat gegevens uit verschillende statistische gebieden moeten worden gebruikt voor een betere analyse van nieuwe verschijnselen (bv. mondialisering) en om beleid van de Unie met significante effecten beter van dienst te zijn. De gegevensoutput moet gebaseerd zijn op de efficiënte en degelijke statistische procedures van het ESS. Een ruimer toepassingsgebied van het gemeenschappelijk rechtskader voor bedrijfsstatistieken moet de integratie van onderling afhankelijke productieprocessen op basis van meerdere bronnen mogelijk maken.

Het Programma tot modernisering van de Europese bedrijfs- en handelsstatistiek, dat is vastgesteld op grond van Besluit nr. 1297/2008/EG van het Europees Parlement en de Raad (5) en dat liep van 2009 tot en met 2013, was gericht op aanpassing van bedrijfs- en handelsstatistieken aan nieuwe gegevensbehoeften en aanpassing van het systeem voor de productie van bedrijfsstatistieken. De conclusies en aanbevelingen van dat programma inzake prioriteiten en nieuwe reeksen indicatoren, het stroomlijnen van het kader voor statistieken over het bedrijfsleven, de efficiëntere productie van statistieken over ondernemingen en handel, en de modernisering van de statistieken over de intra-EU-handel in goederen moeten worden vertaald in juridisch bindende bepalingen.

Er is behoefte aan een flexibeler aanpak van Europese bedrijfsstatistieken om aanpassingen aan methodologische ontwikkelingen, alsmede een tijdige reactie op opkomende en naar behoren gestaafde behoeften van gegevensgebruikers die voortvloeien uit de veranderende economische omgeving en de toenemende mondialisering en complexiteit van het zakelijke landschap, mogelijk te maken. Deze toekomstige aanpassingen moeten door een adequate kosten-batenanalyse worden ondersteund, en de daaruit voortvloeiende nieuwe gegevensvereisten mogen geen aanzienlijke extra kosten of lasten voor de lidstaten of respondenten veroorzaken.

De nationale ondernemingenregisters voor statistische doeleinden en het EuroGroups-register moeten een belangrijkere rol krijgen als basisinfrastructuur voor het verzamelen en het opstellen van gegevens voor Europese bedrijfsstatistieken. De nationale ondernemingenregisters voor statistische doeleinden moeten worden gebruikt als de belangrijkste informatiebron voor statistische analyses van de bedrijvenpopulatie en de demografie ervan, voor de definitie van de onderzoekspopulatie en om het verband met administratieve gegevensbronnen te leggen.

Om deze rol van de nationale ondernemingenregisters voor statistische doeleinden en het EuroGroups-register te waarborgen, moet er een unieke identificator voor alle relevante eenheden worden vastgesteld en toegepast.

De juiste afbakening van ondernemingengroepen in het EuroGroups-register door middel van actuele en betrouwbare gegevens moet worden bereikt door het gebruik van geharmoniseerde criteria en het regelmatig bijwerken van de informatie over zeggenschapsrelaties tussen juridische eenheden die deel uitmaken van ondernemingengroepen.

Met het oog op een grotere efficiëntie van de productieprocessen voor statistieken van het ESS en op vermindering van de lasten voor respondenten moeten de nationale statistische instanties (NSA's) recht hebben op onmiddellijke en kosteloze toegang tot en gebruikmaking van alle nationale administratieve bestanden, en moeten zij deze administratieve bestanden kunnen integreren in statistieken, voor zover dit noodzakelijk is voor de ontwikkeling, productie en verspreiding van Europese bedrijfsstatistieken, overeenkomstig artikel 17 bis van Verordening (EG) nr. 223/2009 van het Europees Parlement en de Raad (6).

Verordening (EG) nr. 223/2009 biedt een referentiekader voor Europese statistieken. Ze eist vooral inachtneming van de beginselen professionele onafhankelijkheid, onpartijdigheid, objectiviteit, betrouwbaarheid, statistische geheimhouding en kosteneffectiviteit.

Voor de ontwikkeling, productie en verspreiding van nationale en Europese statistieken en voor de verbetering van de kwaliteit van Europese statistieken is er behoefte aan uitwisseling van en toegang tot microgegevens door de NSA's die bedrijfsstatistieken produceren en het Europees kader voor ondernemingenregisters voor statistische doeleinden onderhouden. De uitwisseling van microgegevens moet worden beperkt tot naar behoren gemotiveerde gevallen.

De instelling van een aanvullende gegevensbron op basis van de uitwisseling van microgegevens over intra-EU-uitvoer van goederen kan, samen met de mogelijkheid om gebruik te maken van innovatieve methoden, de flexibiliteit voor de lidstaten bij de opstelling van statistieken over de intra-EU-handel in goederen verhogen, zodat zij de responslast voor ondernemingen kunnen verminderen. Het doel van de uitwisseling is de efficiënte ontwikkeling, productie en verspreiding van statistieken over de internationale handel in goederen en de verbetering van de kwaliteit van deze statistieken.

Het onderhandelen over, uitvoeren van en herzien van handels- en investeringsovereenkomsten tussen de Unie en derde landen of multilaterale handels- en investeringsovereenkomsten vereist dat de noodzakelijke statistische informatie over de handel van de lidstaten met derde landen aan de Commissie wordt verstrekt.

Het systeem voor het verzamelen van statistische gegevens moet nauw verbonden blijven met de bestaande belastingformaliteiten met betrekking tot de belasting over de toegevoegde waarde in het kader van de handel in goederen tussen de lidstaten. Deze band maakt het met name mogelijk om exporteurs en importeurs te identificeren en de kwaliteit van de verzamelde informatie te controleren, ten behoeve van de statistieken over de intra-EU-handel in goederen.

Grensoverschrijdend goederenverkeer, met name vanuit of naar derde landen, is onderworpen aan douanetoezicht zoals voorzien in Verordening (EU) nr. 952/2013 van het Europees Parlement en de Raad (7). De douaneautoriteiten behouden of krijgen toegang tot informatie of bestanden met betrekking tot dat verkeer. De informatie of bestanden die verband houden met douaneaangiften of daarop gebaseerd zijn, moeten worden gebruikt voor de productie van statistieken over de EU-handel in goederen.

Teneinde statistieken over de internationale handel in goederen te produceren en de kwaliteit van die statistieken te verbeteren, moeten de NSA's gegevens uitwisselen over de invoer en uitvoer van goederen waarbij de douaneautoriteiten van meer dan één lidstaat betrokken zijn. Ter wille van een geharmoniseerde verzameling van statistieken moet de uitwisseling van die microgegevens tussen de NSA's verplicht zijn.

Ter waarborging van de kwaliteit en de vergelijkbaarheid van Europese bedrijfsstatistieken en nationale rekeningen — zulks in overeenstemming met de begrippen en de methodologie van Verordening (EU) nr. 549/2013 van het Europees Parlement en de Raad (8) — moeten de NSA's van de betrokken lidstaten, de respectieve nationale centrale banken, de Europese Centrale Bank (ECB) en de Commissie (Eurostat) vertrouwelijke gegevens kunnen uitwisselen uitsluitend voor statistische doeleinden.

Met het oog op de uitvoering van haar uit de Verdragen voortvloeiende taken, met name die welke verband houden met de werking van de interne markt, moet de Commissie over volledige, actuele en betrouwbare informatie beschikken over de productie van goederen en diensten in de Unie en over internationale handelsstromen. Ook ondernemingen hebben deze informatie nodig om toezicht te kunnen houden op hun markten en de internationale dimensie van deze markten.

De lidstaten of de bevoegde nationale autoriteiten moeten ernaar streven de verzameling van gegevens bij Europese bedrijven zo veel mogelijk te vereenvoudigen. De NSA's moeten rekening houden met de meest recente digitale ontwikkelingen wanneer zij instrumenten en methoden voor het verzamelen van gegevens voor statistieken vaststellen, en zij moeten worden aangemoedigd om innovatief te zijn.

Er is behoefte aan de verstrekking van bedrijfsstatistieken die zijn ingedeeld naar sector van economische activiteit, om de productiviteit van ondernemingen in de Unie te meten. Met name is er steeds meer vraag naar statistieken over de dienstensector — de meest dynamische sector in moderne economieën — vooral wat betreft het groeipotentieel en het vermogen werkgelegenheid te scheppen en gelet op het verband van deze sector met de productiesector. Deze tendens wordt nog versterkt door de ontwikkeling van nieuwe digitale diensten. De toenemende vraag naar statistieken bestaat ook voor de creatieve en culturele sector, zoals wordt opgemerkt in de resolutie van het Europees Parlement van 13 december 2016 over een coherent Uniebeleid voor de culturele en creatieve sector (9). Statistieken over de handel in diensten zijn essentieel voor het toezicht op de werking van de interne markt voor diensten en de digitale interne markt, alsmede voor de beoordeling van de gevolgen van belemmeringen voor de handel in diensten.

Verordening (EG) nr. 223/2009 is het referentiekader voor onderhavige verordening, ook wat de bescherming van vertrouwelijke gegevens betreft. Het zeer gedetailleerde niveau van de statistische informatie over de internationale handel in goederen vereist echter specifieke geheimhoudingsvoorschriften. Een importeur of exporteur van goederen moet bij de NSA een verzoek indienen om statistische resultaten op basis waarvan deze importeur indirect kan worden geïdentificeerd niet bekend te maken. Het verzoek moet door de NSA als gerechtvaardigd worden beschouwd indien de statistische resultaten het inderdaad mogelijk maken de importeur of exporteur indirect te identificeren. Anders moet de NSA de statistische resultaten kunnen verspreiden in een vorm die het mogelijk maakt de importeur of exporteur indirect te identificeren.

De monitoring van de vooruitgang bij de verwezenlijking van de doelstellingen van de Europa 2020-strategie op het niveau van de lidstaten en op Unieniveau vereist geharmoniseerde statistieken over de economie van de Unie met betrekking tot klimaatverandering en hulpbronnenefficiëntie, O&O, innovatie en de informatiemaatschappij die zowel marktactiviteiten als niet-marktactiviteiten bestrijken, en over het ondernemingslandschap als geheel, met name over de bedrijvendemografie en de werkgelegenheid in verband met marktactiviteiten. Deze informatie biedt beleidsmakers de mogelijkheid om met kennis van zaken besluiten te nemen voor de ontwikkeling van een op kennis en innovatie gebaseerde economie, teneinde de toegang van kleine en middelgrote ondernemingen tot de interne markt te verbeteren, ondernemerschap te ontwikkelen, en duurzaamheid en concurrentievermogen te stimuleren.

Er zijn statistieken over innovatie- en O&O-activiteiten nodig met het oog op de ontwikkeling en de monitoring van beleid ter versterking van het concurrentievermogen van de lidstaten, en ter verhoging van hun economisch potentieel voor slimme groei en werkgelegenheid op middellange en lange termijn. De groeiende digitale economie en het toegenomen gebruik van ICT behoren tot de belangrijke motoren van het concurrentievermogen en de groei in de Unie, en er zijn statistieken nodig om de strategieën en beleidsmaatregelen op deze gebieden, met inbegrip van de voltooiing van de digitale interne markt, te ondersteunen.

Bedrijfsstatistieken zijn ook nodig voor het opstellen van nationale en regionale rekeningen overeenkomstig Verordening (EU) nr. 549/2013.

Voorts zijn in het kader van het economisch beleid van de Unie betrouwbare en actuele statistieken nodig voor rapportage over de economische ontwikkeling in de lidstaten. De ECB heeft snel beschikbare kortetermijnstatistieken nodig om de economische ontwikkelingen in de lidstaten te kunnen volgen in de context van het gemeenschappelijk monetair beleid.

Zonder afbreuk te doen aan het beginsel dat er bedrijfsstatistieken over de gehele economie moeten worden verstrekt, moet bij het opstellen van de gegevensvereisten zoveel mogelijk rekening worden gehouden met vereenvoudigingsmaatregelen ter verlichting van de lasten voor de bedrijfseconomieën van relatief kleine lidstaten, overeenkomstig het evenredigheidsbeginsel. Aanvullende vereisten mogen niet leiden tot onevenredige administratieve lasten voor respondenten.

Internationale normen, zoals het initiatief voor het SDMX-formaat (Statistical Data and Metadata exchange), en statistische en technische normen van het Comité voor het Europees statistisch systeem (ESS-comité), zoals metagegevens en valideringsnormen, moeten ook voor Europese bedrijfsstatistieken worden gebruikt, voor zover dit relevant is. Het ESS-comité (ESSC) heeft een ESS-norm inzake kwaliteitsverslagen goedgekeurd, overeenkomstig artikel 12 van Verordening (EG) nr. 223/2009. Al die normen moeten bijdragen aan harmonisatie van de kwaliteitsborging en verslaglegging op grond van deze verordening.

Teneinde met de economische en technische ontwikkelingen rekening te houden, moet de bevoegdheid om overeenkomstig artikel 290 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie handelingen vast te stellen, worden overgedragen aan de Commissie, tot wijziging van de soorten statistische informatie, tot nadere bepaling van de bijzonderheden van de statistische informatie die overeenkomstig respectievelijk de bijlagen V en VI door de belastingdiensten en de douaneautoriteiten moet worden verstrekt, en tot wijziging van de in bijlage I en deze verordening uiteengezette onderwerpen door de dekkingsgraad voor intra-EU uitvoer van goederen te verlagen. Het is van bijzonder belang dat de Commissie tijdens haar voorbereidende werkzaamheden tot passende raadplegingen overgaat, onder meer op deskundigenniveau, en dat die raadplegingen gebeuren in overeenstemming met de beginselen die zijn vastgelegd in het Interinstitutioneel Akkoord van 13 april 2016 over beter wetgeven(10). Met name om te zorgen voor gelijke deelname aan de voorbereiding van gedelegeerde handelingen ontvangen het Europees Parlement en de Raad alle documenten op hetzelfde tijdstip als de deskundigen van de lidstaten, en hebben hun deskundigen systematisch toegang tot de vergaderingen van de deskundigengroepen van de Commissie die zich bezighouden met de voorbereiding van de gedelegeerde handelingen.

Om eenvormige voorwaarden te waarborgen voor de uitvoering van deze verordening ten aanzien van de bijzonderheden van de variabelen alsook het formaat, de beveiligings- en vertrouwelijkheidsmaatregelen en de procedure voor de uitwisseling van vertrouwelijke gegevens ten behoeve van het Europees kader voor ondernemingenregisters voor statistische doeleinden, de voorschriften voor, de inhoud van en de termijnen voor de toezending van de verslagen over de kwaliteit en de metagegevens, de normen voor de toezending van gegevens en metagegevens, en afwijkingen van de vereisten van deze verordening of van de op grond daarvan vastgestelde uitvoeringshandelingen en gedelegeerde handelingen, moeten aan de Commissie uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend. Voor hetzelfde doel moeten aan de Commissie aanvullende uitvoeringsbevoegdheden worden toegekend tot bepaling van de voorschriften voor het verstrekken en de gegevensuitwisseling van bepaalde administratieve bestanden alsook het formaat, de beveiligings- en vertrouwelijkheidsmaatregelen en de procedure voor de uitwisseling van vertrouwelijke gegevens ten behoeve van statistieken over de intra-EU-handel in goederen, de specificaties van de desbetreffende metagegevens, het tijdschema, de voorschriften voor het verzamelen en opstellen van de statistische gegevens over de intra-EU-uitvoer van goederen die aan de lidstaat van invoer worden verstrekt, de voorschriften voor de toepassing van de dekkingsgraad van de totale intra-EU-uitvoer van goederen met betrekking tot de referentieperiode, het bepalen van de technische specificaties voor de gegevensbestanddelen voor de statistische gegevens over de intra-EU-handel in goederen die aan de lidstaat van invoer worden verstrekt, en de daaraan verbonden vereenvoudigingen. Deze uitvoeringsbevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming met Verordening (EU) nr. 182/2011 van het Europees Parlement en de Raad (11).

In voorkomend geval moet de Commissie een kosten-batenanalyse maken en erop toezien dat de maatregelen die zij voorstelt, geen significante extra kosten of lasten voor lidstaten of respondenten, met name kleine en middelgrote ondernemingen, met zich brengen. Zij moet daarbij rekening houden met de verwachte voordelen voor gebruikers en ervoor zorgen dat deze maatregelen tot een verbetering van de kwaliteit van de statistieken leiden.

De Commissie moet afwijkingen kunnen toestaan voor de toepassing van deze verordening of van overeenkomstig deze verordening vastgestelde gedelegeerde handelingen of uitvoeringshandelingen, indien de toepassing daarvan leidt tot ingrijpende aanpassingen van het nationaal statistisch systeem van een lidstaat wat de organisatie van aanvullende enquêtes betreft dan wel van het statistisch productiesysteem om dit in gereedheid te brengen voor nieuwe gegevensbronnen of om een combinatie van verschillende bronnen mogelijk te maken.

Indien er behoefte blijkt te zijn aan nieuwe gegevensvereisten of aan verbetering van gegevensreeksen die onder deze verordening vallen, moet de Commissie proefstudies kunnen starten die door de lidstaten op vrijwillige basis worden uitgevoerd. De Commissie moet bij voorrang kunnen starten met proefstudies over internationale handel in diensten, vastgoed, financiële indicatoren en milieu en klimaat.

Daar de doelstelling van deze verordening, namelijk de vaststelling van een gemeenschappelijk kader voor Europese bedrijfsstatistieken, niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt, maar op grond van redenen met betrekking tot harmonisatie en vergelijkbaarheid beter door de Unie kan worden verwezenlijkt, kan de Unie, overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel, maatregelen nemen. Overeenkomstig het in hetzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel gaat deze verordening niet verder dan nodig is om die doelstelling te verwezenlijken.

De in deze verordening uiteengezette maatregelen moeten de maatregelen vervangen van Verordeningen (EG) nr. 48/2004 (12), (EG) nr. 638/2004 (13), (EG) nr. 808/2004 (14), (EG) nr. 716/2007 (15), (EG) nr. 177/2008, (EG) nr. 295/2008 (16), en (EG) nr. 471/2009 van het Europees Parlement en de Raad (17), Beschikking (EG) nr. 1608/2003 van het Europees Parlement en de Raad (18) en Verordeningen (EEG) nr. 3924/91 (19) en (EG) nr. 1165/98 van de Raad (20). Die handelingen moeten bijgevolg worden ingetrokken.

De Europese Toezichthouder voor gegevensbescherming is geraadpleegd overeenkomstig artikel 28, lid 2, van Verordening (EG) nr. 45/2001 van het Europees Parlement en de Raad (21).

Het ESSC is geraadpleegd,