HR, 29-05-2012, nr. 10/04338

Het Gerechtshof te Amsterdam heeft verdachte bij arrest van 2 april 2010 voor 1. "poging tot diefstal, voorafgegaan en vergezeld van geweld en bedreiging met geweld tegen personen, gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en gemakkelijk te maken, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen", 2. "medeplegen van handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van Wet wapens en munitie en het feit begaan met betrekking tot een vuurwapen van categorie III" en "medeplegen van handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van de Wet wapens en munitie" en "handelen in strijd met artikel 26, eerste lid, van de Wet wapens en munitie en het feit begaan met betrekking tot een wapen van categorie II" veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 22 maanden. Tevens heeft het hof een aantal inbeslaggenomen en nog niet teruggegeven voorwerpen verbeurd verklaard en van de overige inbeslaggenomen en nog niet teruggegeven voorwerpen de teruggave aan verdachte gelast. Voorts heeft het hof de benadeelde partij niet-ontvankelijk verklaard in haar vordering en verdachte een schadevergoedingsmaatregel opgelegd ten bedrage van € 1.142,95, zoals nader bepaald in het arrest.

Namens verdachte is beroep in cassatie ingesteld. Mr. P.M. Rombouts, advocaat te Amsterdam, heeft namens verdachte een schriftuur ingediend, houdende één middel van cassatie.

Het middel klaagt dat het hof, in strijd met art. 36f Sr en art. 359 lid 5 jo 415 Sv, niet in het bijzonder de redenen heeft opgegeven die tot de oplegging van de schadevergoedingsmaatregel hebben geleid.

Het bestreden arrest bevat met betrekking tot de op te leggen straffen en maatregelen, voor zover hier van belang, de volgende overweging:

Het dictum houdt, voor zover hier van belang, het volgende in:

De voorwaarden voor oplegging van een schadevergoedingsmaatregel volgen uit art. 36f lid 1 en 2 Sr.2. Ten tijde van het bestreden arrest luidden die bepalingen:

Oplegging van de schadevergoedingsmaatregel valt onder het bereik van de motiveringseis ex art. 359 lid 5 jo 415 Sv, dat het arrest in het bijzonder de redenen opgeeft die tot de maatregel hebben geleid.

Volgens de steller van het middel voldoet het arrest niet aan dit motiveringsvereiste, onder meer omdat er niet uit blijkt dat het hof heeft onderzocht of de door [betrokkene 1] geleden schade langs andere weg, bijvoorbeeld door een verzekeringsmaatschappij, reeds is of zal (kunnen) worden vergoed.

Klaarblijkelijk heeft het hof aan het voegingsformulier van de benadeelde partij ontleend dat het als schade aangegeven bedrag volledig ten laste van de benadeelde partij komt en dat de benadeelde partij niet kan rekenen op een vergoeding van een ander dan verdachten. Ter terechtzitting in hoger beroep heeft de verdediging zich enkel op het standpunt gesteld dat de benadeelde partij niet-ontvankelijk is in haar vordering, maar niet dat de schade op bijvoorbeeld een verzekering zou kunnen worden verhaald. De uitleg door het hof van het voegingsformulier is voorbehouden aan de rechter die over de feiten oordeelt en is volgens mij niet onbegrijpelijk.3. Ik wijs de steller van het middel er op dat het voegingsformulier van de benadeelde partij bij vraag 5a, waar gevraagd wordt naar de vergoeding van de schade op andere wijze bijvoorbeeld door een verzekering een streep bevat die staat voor "niet van toepassing".

In de toelichting op het middel wordt voorts geklaagd dat uit het arrest niet blijkt dat het hof heeft onderzocht en heeft vastgesteld of en zo ja tot welk bedrag [betrokkene 1] de door hem gestelde schade daadwerkelijk heeft geleden, noch dat er een causaal verband is tussen enerzijds een feit waarvoor verdachte is veroordeeld en anderzijds de gestelde schade als gevolg van het verdwijnen van een hockeystick, een iPod en een autoradio uit de auto van [betrokkene 1]. Door louter te verwijzen naar de ingediende vordering, waarbij [betrokkene 1] slechts één schadepost met stukken heeft onderbouwd, heeft het hof onvoldoende inzicht gegeven in zijn redenen voor het opleggen van de maatregel.

Voor de beoordeling van deze klachten is het volgende van belang.

Onder 1 is - kort gezegd - bewezenverklaard dat verdachte en zijn mededader op 22 oktober 2008 hebben gepoogd een overval te plegen op een juwelierszaak in de [a-straat] te Amsterdam, waarbij zij met een Volkswagen Golf tegen de gevel van de winkel zijn gereden en het winkelpersoneel met een vuurwapen hebben bedreigd.

De eigenaar van de auto die verdachte en zijn mededader bij de mislukte ramkraak hebben gebruikt is [betrokkene 1].4. Hij heeft op 22 oktober 2008 'Aangifte tegen onbekende dader(s) ter zake diefstal van personenauto' gedaan. Het hof heeft het proces-verbaal van de aangifte voor het bewijs gebruikt (bewijsmiddel 5), voor zover inhoudende:

De aangifte houdt voorts in dat er sportspullen in de auto liggen. Op 8 november is een aanvullend proces-verbaal opgemaakt, inhoudende de verklaring van [betrokkene 1] dat er ten tijde van de diefstal een hockeystick, merk GRAYS, een stratenboek, een iPod en een Sony autoradio-cd speler in zijn auto lagen. Niet wetende of deze goederen bij teruggave van de auto nog in de auto aanwezig zullen zijn of mogelijk door de daders van de ramkraak zijn gestolen, wil [betrokkene 1] dat duidelijk is welke goederen in de auto lagen.5.

Op zijn voegingsformulier heeft [betrokkene 1] vier schadeposten vermeld: reparatie auto (€ 675,-), autoradio (€ 99,-), iPod (€ 229,-) en hockeystick (€ 139,95). Als bijlagen zijn bijgevoegd een factuur voor de reparatie van de auto en de volgende verklaring:

Ter terechtzitting van het hof op 22 maart 2010 heeft de voorzitter de korte inhoud medegedeeld van het voegingsformulier van [betrokkene 1], met bijlagen en een handgeschreven begeleidend schrijven, kennelijk van een administratief medewerker van de rechtbank inhoudende dat de vordering niet is behandeld op de terechtzitting in eerste aanleg, hoewel zij tijdig was ingediend. Deze stukken zijn de raadsman ter hand gesteld en hem is gelegenheid geboden ze met verdachte te bespreken. De raadsman heeft bepleit dat de benadeelde partij niet kan worden ontvangen in haar vordering en subsidiair verzocht om afwijzing van de vordering.

De onder 3.4 weergegeven voorwaarden, dat een schadevergoedingsmaatregel slechts kan worden opgelegd indien en voor zover de verdachte jegens het slachtoffer naar burgerlijk recht aansprakelijk is voor de schade die het slachtoffer rechtstreeks heeft geleden ten gevolge van het strafbare feit, impliceren dat het moet gaan om schade die is toegebracht door het in de bewezenverklaring omschreven feit, zonder dat die schade in de bewezenverklaring zelf moet zijn vermeld.6.

In casu wordt in de tenlastelegging de gestolen auto van [betrokkene 1] genoemd. Met die auto zijn verdachten tegen de pui van de juwelier gereden. Het hof heeft in de bestreden motivering tot uitdrukking gebracht dat het genoegzaam aannemelijk is geworden dat [betrokkene 1] ten gevolge van het feit waarvoor verdachte is veroordeeld niet alleen schade heeft geleden doordat hij zijn auto heeft moeten laten repareren, maar ook doordat uit die auto de op het voegingsformulier genoemde goederen zijn vervreemd. De kosten, nodig om de gestolen auto te herstellen, lijken mij direct voort te vloeien uit het eerste strafbaar feit waarvoor verdachte is veroordeeld. De andere opgevoerde schadeposten missen deze directe verbinding met dat delict. Mijns inziens kan niet worden gezegd dat de poging tot diefstal met geweld in zodanig nauw verband staat met de overige gestelde schade dat deze rechtstreeks aan de eigenaar van de gestolen auto is toegebracht door dat misdrijf.7.

Het hof had naar mijn oordeel de schadevergoedingsmaatregel moet beperken tot de verplichting tot betaling van de kosten voor reparatie van de auto.

In zoverre is het middel gegrond. Het komt mij voor dat de Hoge Raad zelf de schadevergoedingsmaatregel kan vaststellen op dat reparatiebedrag.

Ambtshalve heb ik geen grond aangetroffen die tot vernietiging aanleiding behoort te geven.

Deze conclusie strekt ertoe dat de Hoge Raad het bestreden arrest zal vernietigen, doch enkel voor zover het betreft de oplegging van de schadevergoedingsmaatregel tot een bedrag van € 1142,95, het aan de Staat te betalen bedrag ten behoeve van van het slachtoffer zal bepalen op € 675 en het beroep voor het overige zal verwerpen.