Rb. Arnhem, 29-06-2011, nr. 194867

Nu BRRC, Bora en Golazo rechtspersonen naar Belgisch recht zijn, dient allereerst de vraag te worden beantwoord of de Nederlandse rechter bevoegd is van de vorderingen van de stichting en ICSO kennis te nemen. Voor zover de vorderingen zien op een verklaring voor recht dat BRRC en Bora in strijd hebben gehandeld met het aan hen door de voorzieningenrechter van deze rechtbank bij vonnis van 3 januari 2007 opgelegde verbod, en, in het verlengde daarvan, op de (eventuele) vaststelling van de hoogte van de verbeurde dwangsommen, vloeit de bevoegdheid van de Nederlandse rechter voort uit artikel 49 EEX-Verordening (Verordening (EG) nr. 44/2001 van de Raad van 22 december 2000, betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken). Tenuitvoerlegging van een beslissing houdende veroordeling tot betaling van een dwangsom in een andere lidstaat (in dit geval België) is eerst mogelijk indien het bedrag ervan door de gerechten van de lidstaat van herkomst (in dit geval Nederland) definitief is bepaald.

Voor zover de vorderingen zijn gegrond op onrechtmatig handelen van BRRC, Bora en Golazo vloeit de bevoegdheid van de Nederlandse rechter voort uit artikel 5 aanhef en onder 3 EEX-Verordening, omdat de schadebrengende feiten zich hebben voorgedaan of kunnen voordoen op het Nederlandse grondgebied.

Voor zover de vorderingen zijn gegrond op een toerekenbaar tekortschieten van BRRC vloeit de bevoegdheid van de Nederlandse rechter voort uit artikel 5 lid 1 onder a EEX-Verordening, omdat de verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt, (mede) in Nederland moet worden uitgevoerd.

Toepasselijk recht

De volgende vraag is welk recht van toepassing is op de rechtsverhouding tussen partijen. Anders dan de stichting en ICSO in hun dagvaarding stellen, kunnen de vorderingen, voor zover zij zijn gegrond op onrechtmatige gedragingen van BRRC, Bora en Golazo, niet worden beoordeeld naar Nederlands recht op grond van Verordening (EG) nr. 864/2007 van het Europees Parlement en de Raad van 11 juli 2007, betreffende het recht dat van toepassing is op niet-contractuele verbintenissen (‘Rome II’). Deze verordening is immers eerst van toepassing op schadeveroorzakende gebeurtenissen die zich voordoen ná de datum van inwerkingtreding van de verordening, te weten 11 januari 2009. De gestelde schadeveroorzakende gebeurtenissen dateren van vóór deze datum. Dit betekent dat moet worden teruggevallen op de Wet conflictenrecht onrechtmatige daad, waarin in artikel 3 lid 1 is bepaald dat verbintenissen uit onrechtmatige daad worden beheerst door het recht van de Staat op welks grondgebied de daad plaatsvindt. De stichting en ICSO leggen aan de hier bedoelde vorderingen ten grondslag dat de inbreuk op hun rechten zich heeft voorgedaan op Nederlands grondgebied. Omdat dit door BRRC, Bora en Golazo niet gemotiveerd is weersproken, gaat de rechtbank er vanuit dat Nederlands recht van toepassing is.

Voor zover de vorderingen zien op een verklaring voor recht dat BRRC en Bora in strijd hebben gehandeld met het aan hen door de voorzieningenrechter van deze rechtbank bij vonnis van 3 januari 2007 opgelegde verbod, en, in het verlengde daarvan, de (eventuele) vaststelling van de hoogte van de verbeurde dwangsommen, kunnen zij worden beoordeeld naar Nederlands recht, omdat het vonnis van 3 januari 2007 op basis van Nederlands recht is gewezen.

Voor zover de vorderingen zijn gegrond op een toerekenbaar tekortschieten van BRRC geldt het volgende. Dit tekortschieten ziet volgens de stellingen van de stichting en ICSO op het in strijd met artikel 5 van de licentieovereenkomst niet gezamenlijk met de stichting aanvragen van een nieuwe licentie voor de Benelux Tour. Aangezien de licentieovereenkomst is gesloten op 16 november 2004 dient voor de vraag welk recht van toepassing is te worden uitgegaan van het EEG-Verdrag inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst (het EVO-Verdrag). Op grond van artikel 4 lid 1 van dit verdrag wordt de licentieovereenkomst beheerst door het recht van het land waarmee zij het nauwst is verbonden. Ingevolge het tweede lid van artikel 4 EVO-Verdrag wordt de overeenkomst vermoed het nauwst te zijn verbonden met het land waar de partij die de kenmerkende prestatie moet verrichten haar hoofdbestuur heeft. Nu de stichting als partij die mede de kenmerkende prestatie moest verrichten, te weten het gebruik aan de VOF toestaan van de in mede-eigendom verkregen ProTour licentie en het na een periode van vier jaren (2005-2008) opnieuw gezamenlijk aanvragen van een nieuwe licentie, op het tijdstip van het sluiten van de overeenkomst haar hoofdbestuur in Nederland had (en nog steeds heeft), is op de vorderingen, voor zover zij zijn gegrond op een toerekenbaar tekortschieten van BRRC, eveneens Nederlands recht van toepassing.

Heeft Eneco dwangsommen verbeurd?

Tussen partijen is allereerst in geschil de vraag of door Eneco als gevolg van het vonnis van de voorzieningenrechter van deze rechtbank van 3 januari 2007 (hierna: het vonnis van 3 januari 2007) dwangsommen zijn verbeurd. In onderdeel 5.7 van dat vonnis is het Eneco verboden om actief bij te dragen aan de exploitatie van de licentie voor de organisatie van de Benelux Tour door Bora en BRRC buiten het verband van de VOF.

Volgens de stichting en ICSO heeft Eneco, nadat de Benelux Tour 2007 was georganiseerd en verreden, in eerste instantie aangegeven de sponsorovereenkomst met de VOF te willen verlengen. De stichting heeft daarop contact gezocht met BRRC en haar overeenkomstig artikel 5 van de licentieovereenkomst verzocht tezamen met de stichting een nieuwe licentie aan te vragen. Eneco heeft in het eerste kwartaal van 2008 echter overleg gevoerd met de heer [betrokkene 4] van BRRC/Bora over de gezamenlijke organisatie van de Benelux Tour in de periode 2009-2012, zonder de stichting. Op 22 april 2008 heeft Eneco per brief aan de stichting laten weten dat zij de sponsorovereenkomst niet wil verlengen. In juli 2008 heeft zij met Golazo als feitelijke organisator zelfstandig een ProTour licentie aangevraagd en uiteindelijk ook verkregen. Door aldus te handelen heeft Eneco volgens de stichting en ICSO het aan haar opgelegde verbod geschonden en heeft zij aan zowel de stichting als ICSO dwangsommen verbeurd.

Eneco betwist dat zij het aan haar opgelegde verbod heeft overtreden. Het vonnis van 3 januari 2007 zag op een acute situatie die was ontstaan nadat Bora de VOF-overeenkomst had opgezegd en had, op een uitzondering na, uitdrukkelijk alleen betrekking op de periode van voortbestaan van de VOF. Uit het vonnis blijkt onmiskenbaar dat het ging om de exploitatie van de toenmalige licentie gedurende het bestaan van de VOF. Er kan geen twijfel over bestaan dat het bewuste verbod in het vonnis van 3 januari 2007 geen enkele betrekking heeft op de aanvraag van een nieuwe licentie door Eneco en het opzetten van een nieuwe organisatiestructuur daarvoor. De kennelijk door de stichting en ICSO voorgestane opvatting zou betekenen dat Bora en BRRC tot in lengte van dagen zouden zijn gehouden alle toekomstige wielerrondes die zij in Nederland zouden willen organiseren samen met de stichting en ICSO in VOF-verband te organiseren. Dit is een onjuiste lezing van het vonnis van 3 januari 2007.

Bij de vraag of Eneco dwangsommen heeft verbeurd omdat een veroordeling niet of onvoldoende is nageleefd, heeft de rechtbank niet tot taak de door de voorzieningenrechter besliste rechtsverhouding zelfstandig opnieuw te beoordelen, maar dient de rechtbank - naar analogie van het toetsingskader dat bij de beoordeling van reguliere executiegeschillen wordt toegepast - zich ertoe te beperken de ter uitvoering van het veroordelend vonnis verrichte handelingen te toetsen aan de inhoud van de veroordeling, zoals deze door uitleg moet worden vastgesteld. Daarbij dient de rechtbank het doel en de strekking van de veroordeling tot richtsnoer te nemen met dien verstande dat de veroordeling niet verder strekt dan tot het bereiken van het daarmee beoogde doel. Bovendien dient de veroordeling te worden gelezen in samenhang met de overwegingen waarop zij steunt, nu de voorzieningenrechter in die overwegingen heeft gemotiveerd hoe hij tot de veroordeling is gekomen.

De vraag of Eneco dwangsommen heeft verbeurd, is reeds aan de orde is geweest in het vonnis van de voorzieningenrechter van deze rechtbank van 21 oktober 2008 (zie 2.22), alsmede in het naar aanleiding van dit vonnis in kort geding gewezen arrest van het gerechtshof Arnhem van 29 september 2009 (zie 2.25). De rechtbank verwijst in dit verband met name naar de hiervoor onder 2.25 geciteerde overwegingen uit ’s hofs arrest en maakt deze tot de hare. Het vonnis van 3 januari 2007 biedt geen enkel aanknopingspunt voor de stelling van de stichting en ICSO dat de voorzieningenrechter met het vonnis van 3 januari 2007 heeft beoogd Eneco te verbieden actief bij te dragen aan de exploitatie van de ProTour licentie voor de organisatie van de Benelux Tour, óók nadat de VOF is ontbonden. De stichting en ICSO hebben in deze procedure geen (nieuwe) concrete feiten en omstandigheden gesteld die nopen tot een ruimere uitleg van dat vonnis. Dat impliceert dat het aan Eneco opgelegde verbod is beperkt tot de duur van de oude ProTour licentie, die zag op de organisatie van de Benelux Tour voor de periode 2005-2008. Het feit dat Eneco in het eerste kwartaal van 2008 overleg heeft gevoerd met [betrokkene 4] van BRRC/Bora over de gezamenlijke organisatie van de Benelux Tour voor de periode 2009-2012, zonder de stichting daarbij te betrekken, alsmede de omstandigheid dat Eneco in juli 2008 zelfstandig een ProTour licentie bij UCI heeft aangevraagd voor het organiseren van de Benelux Tour voor de periode 2009-2012, vallen dan ook niet onder het in het vonnis van 3 januari 2007 aan Eneco opgelegde verbod. Dit betekent dat Eneco geen dwangsommen heeft verbeurd. Het gevorderde onder 3.1 sub 1 zal worden afgewezen.

Hebben Bora en BRRC dwangsommen verbeurd?

De volgende vraag die dient te worden beantwoord is, of door Bora en BRRC als gevolg van het vonnis van 3 januari 2007 dwangsommen zijn verbeurd. In onderdeel 5.5 van dit vonnis is het Bora en BRRC verboden om de vaste relaties die de stichting onderhoudt met de gemeentebesturen, sponsoren en wielerploegen systematisch direct of indirect te benaderen ter zake een door hen te organiseren wielerronde.

De stichting en ICSO stellen in dit verband dat Bora en BRRC in strijd met het verbod hebben gehandeld, nu voor de organisatie van de Benelux Tour 2009 in ieder geval de reeds eerder door de stichting gecontracteerde start- en/of finishplaatsen Sittard-Geleen, Roermond, Amersfoort, Rotterdam en Rucphen zijn gecontracteerd door Golazo. Voorts heeft Golazo de ‘mediasponsoren’ van de stichting benaderd, te weten De Telegraaf en SBS6. Dit geldt eveneens voor de leveranciers van de jurywagens, de zogenaamde Movico-trailers, en de grote tv-schermen. De handelingen van Golazo in het kader van de organisatie van de Benelux Tour 2009 dienen in dit verband als handelingen van BRRC en/of Bora te worden beschouwd, aangezien Golazo met BRRC en/of Bora dient te worden vereenzelvigd. [betrokkene 4] is immers niet alleen bestuursvoorzitter van BRRC en bestuurder van Bora, maar tevens bestuurder van Golazo. Daarnaast is [betrokkene 4] 100% aandeelhouder van Golazo. [betrokkene 2] is eveneens bestuurder van BRRC en Bora en tevens bestuurder van de VOF. Hij is aangesteld als (koers)directeur voor de Benelux Tour 2009. Ook heeft [betrokkene 2] namens Golazo gecorrespondeerd in aangelegenheden die de VOF betreffen. Verder blijkt uit de sponsorovereenkomst, de licentieaanvraag van juli 2008 en de opstelling van Golazo bij UCI dat Golazo is verbonden met BRRC/Bora. Er is derhalve sprake van een identieke zeggenschapsituatie.

Bora en BRRC betwisten gemotiveerd dat zij op enig moment na het vonnis van 3 januari 2007 de vaste relaties die de stichting onderhield met de gemeentebesturen, sponsoren en wielerploegen, systematisch direct of indirect hebben benaderd ter zake van een door hen te organiseren wielerronde. Daarnaast stellen zij dat onderdeel 5.5 van het dictum van het vonnis van 3 januari 2007 in samenhang moet worden bezien met de onderdelen 5.2 en 5.4 van het dictum van dat vonnis, namelijk dat het verbod geldt zolang de VOF exclusief bevoegd is de oude licentie te exploiteren of totdat de stichting een nieuwe licentie zou hebben verkregen van UCI voor het organiseren van een wielerronde in Nederland in week 34.

Golazo betwist eveneens dat sprake is geweest van systematische, directe of indirecte benadering van de vaste relaties van de stichting. Verschillende door de stichting en ICSO genoemde gemeenten (Amersfoort, Sittard-Geleen en Roermond) hebben zich zelf bij Eneco gemeld direct nadat bekend was geworden dat de nieuwe licentie aan Eneco was verleend, terwijl de gemeente Rotterdam grootaandeelhouder is van Eneco en Eneco op haar beurt partner is van Rotterdam Topsport. Plaatsen waarvan bekend was dat er eerder contact mee is geweest, zijn juist niet actief benaderd door Eneco of Golazo. Voorts heeft Eneco buiten de Benelux Tour om reeds een (jarenlange) vaste relatie met SBS6 en De Telegraaf, terwijl leveranciers niet aan één specifieke partij zijn gebonden en zij al in een eerder stadium met Eneco zaken hebben gedaan. Verder stelt Golazo dat het haar ook volledig vrij stond om gemeenten te benaderen en te contracteren als etappeplaats. In het vonnis van 21 oktober 2008 heeft de voorzieningenrechter namelijk uitdrukkelijk overwogen dat het vonnis van 3 januari 2007 slechts zag op de edities van de Benelux Tour 2005 tot en met 2008 en niet op toekomstige edities. Dit vonnis is door het gerechtshof Arnhem bij arrest van 29 september 2009 bekrachtigd. Ten slotte stelt Golazo dat BRRC een entiteit is die voornamelijk tot doel heeft het houden van licenties voor sportevenementen. BRRC had de exploitatie van de oude licentie aan Bora gedelegeerd, die op haar beurt Octagon CIS opdracht had gegeven tot uitvoering van de werkzaamheden. Octagon CIS is in 2008 gewijzigd in Golazo. Mitsdien is Golazo al sinds 2005 bij de feitelijke organisatie van de Benelux Tour betrokken.

Voorop wordt gesteld dat ook bij de vraag of Bora en BRRC dwangsommen hebben verbeurd omdat een veroordeling niet of onvoldoende is nageleefd, het criterium geldt dat hiervoor onder 4.6 is weergegeven. Dit betekent dus dat de rechtbank zich ertoe dient te beperken de ter uitvoering van het veroordelend vonnis verrichte handelingen te toetsen aan de inhoud van de veroordeling, zoals deze door uitleg moet worden vastgesteld.

De inhoud van de veroordeling ziet in essentie op een verbod om de vaste relaties die de stichting onderhoudt met de gemeentebesturen, sponsoren en wielerploegen systematisch direct of indirect te benaderen. In het vonnis van 3 januari 2007 heeft de voorzieningenrechter dit verbod als volgt gemotiveerd: Bora en BRRC hebben niet betwist dat de stichting een licentie heeft voor het organiseren van de Ronde van Nederland, welke zij tot 2005 gedurende een reeks van jaren jaarlijks heeft georganiseerd. Het is zeer aannemelijk dat de stichting in al die jaren goede contacten heeft opgebouwd met gemeentebesturen, sponsoren en wielerploegen. De voorzieningenrechter acht het daarom alleszins gerechtvaardigd dat Bora en BRRC deze relaties niet (zonder toestemming van de stichting) benaderen, zodat dit deel van de vordering ook zal worden toegewezen. (r.o. 4.13).

Uit deze motivering kan weliswaar worden afgeleid dat het Bora en BRRC in zijn algemeenheid is verboden om relaties van de stichting te benaderen, maar niet uit het oog moet worden verloren dat, zoals al eerder is vastgesteld, met betrekking tot andere verboden - gericht tegen Bora en BRRC, maar ook tegen Eneco - heeft te gelden dat deze zijn beperkt in tijd, namelijk zolang de VOF exclusief is gerechtigd om de licentie te exploiteren. Nu deze licentie slechts zag op de organisatie van de Benelux Tour voor de periode 2005-2008, en de VOF na de Benelux Tour van 2008 dus geen exclusief recht op de exploitatie daarvan meer kon doen gelden, stond het Bora en BRRC in beginsel vrij om gemeenten/ gemeentebesturen te benaderen en te contracteren als etappeplaats in het kader van een te organiseren wielerronde vanaf 2009. Daarbij komt dat het hier aan de orde zijnde verbod, ondanks de hiervoor onder 4.14 weergegeven algemene motivering, in het dictum nader is gepreciseerd, aldus dat het moet gaan om het systematisch benaderen van de vaste relaties van de stichting. Dit duidt dus op een consequente, planmatige en/of stelselmatige wijze van benaderen. Naar het oordeel van de rechtbank hebben de stichting en ICSO tegenover de gemotiveerde betwisting daarvan door Bora, BRRC en Golazo, geen concrete feiten en omstandigheden gesteld die duiden op een dergelijke wijze van benaderen van de vaste relaties van de stichting, nog daargelaten of in een zaak als de onderhavige kan worden gesproken van ‘vaste relaties’. Dit is ook op geen enkele wijze gebleken. De stichting en ICSO hebben zelfs nagelaten te stellen, zowel in de dagvaarding, als in de verkapte conclusie van repliek, dat de geconstateerde overtredingen zijn te beschouwen als een systematische wijze van benaderen van de vaste relaties van de stichting. Een en ander leidt dan ook tot de conclusie dat het gevorderde onder 3.1 sub 2 moet worden afgewezen. Dit betekent ook dat in het midden kan blijven of de handelingen van Golazo in het kader van de organisatie van de Benelux Tour 2009 als handelingen van BRRC en/of Bora moeten worden beschouwd en of Golazo aldus met BRRC en/of Bora dient te worden vereenzelvigd.

Dient aan Eneco, BRRC, Bora en Golazo een relatieverbod te worden opgelegd?

De stichting en ICSO vorderen voorts dat het Eneco, BRRC, Bora en Golazo wordt verboden de vaste relaties die de stichting onderhoudt met gemeentebesturen, sponsoren, wielerploegen, toeleveranciers en dergelijke, direct of indirect te benaderen ter zake een door hen te organiseren wielerronde.

In de eerste plaats moet worden geconstateerd dat deze vordering nagenoeg

identiek is aan het verbod dat bij vonnis van 3 januari 2007 is opgelegd en hiervoor is besproken. Voorts valt zonder nadere toelichting, die ontbreekt, gelet op artikel 3:303 BW niet in te zien welk belang de stichting en ICSO hebben bij een herhaald verbod. Dit geldt te meer nu de licentiecommissie van UCI een ProTour licentie voor een periode van vier jaren - van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2012 - aan Eneco heeft verleend en de edities van de Benelux Tour 2009 en 2010 al geruime tijd geleden zijn verreden. Bovendien hebben de stichting en ICSO niet betwist dat verschillende gemeenten zich uit eigen beweging bij Eneco hebben gemeld, zodat gerede kans bestaat dat dit ook in de toekomst zal gebeuren, waardoor toewijzing van het verbod tot executieproblemen zal/kan leiden. Voorts hebben de stichting en ICSO de stelling van Eneco niet weersproken, dat Eneco uit andere hoofde al contact had met sommige gemeenten en jarenlange relaties onderhield met bijvoorbeeld SBS6 en De Telegraaf. Ten slotte is de vordering te onbepaalbaar, want niet beperkt in tijd en naar plaats, terwijl onduidelijk is gebleven welke relaties van de stichting tot haar vaste relaties behoren. Het gevorderde onder 3.1 sub 3 zal dan ook worden afgewezen.

Heeft Eneco de rechten van de stichting/ICSO op de Benelux Tour toegeëigend dan wel daarop inbreuk gemaakt?

De stichting en ICSO stellen dat de stichting vanaf medio jaren ’70 van de vorige eeuw de Ronde van Nederland heeft georganiseerd in week 34 van elk kalenderjaar. Zij heeft deze wielerronde vervolgens ingebracht in de Benelux Tour, althans deze ronde vormde de basis waarop de licentie is aangevraagd en door UCI is verleend. Van een nieuw evenement was derhalve geen sprake. De Benelux Tour was niets meer en niets minder dan een uitbreiding van de Ronde van Nederland. De stichting en ICSO waren volledig verantwoordelijk voor de organisatie van het Nederlandse deel van de Benelux Tour. Zij organiseerden hun deel van de Benelux Tour in de jaren 2005 tot en met 2008 ook op dezelfde manier als zij altijd de Ronde van Nederland organiseerden. Zij wendden daarvoor hun contacten aan met gemeentebesturen, wielerploegen, media en toeleveranciers. Ook maakten zij gebruik van een grote schare vrijwilligers die sinds jaar en dag hun medewerking aan de organisatie verleenden. De Benelux Tour vertegenwoordigt dan ook een aanzienlijke waarde, waaraan voor de eigenaar exclusieve rechten zijn verbonden. Deze waarde bestaat met name uit de opgebouwde know how en goodwill, alsmede een publiciteits- en reclamewaarde.

Volgens de stichting en ICSO heeft Eneco zich genoemde rechten van de stichting/ICSO op de Benelux Tour toegeëigend, dan wel daarop inbreuk gemaakt, althans in strijd gehandeld met hetgeen haar volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt, hetgeen een onrechtmatige daad jegens de stichting/ICSO oplevert. Eneco heeft immers in 2008 zelfstandig een ProTour licentie aangevraagd bij UCI voor het organiseren van de Benelux Tour. Zij heeft geen licentie aangevraagd voor een willekeurig wielerevenement, maar voor het evenement van de stichting en ICSO. Nadat Eneco een ProTour licentie had verkregen, heeft zij in 2009 ook daadwerkelijk de Benelux Tour georganiseerd. Daarbij heeft zij op grote schaal de goodwill van de stichting aangewend en profijt getrokken van de in 2008 door de stichting en ICSO geleverde inspanningen ten behoeve van de Benelux Tour 2009. Ook heeft Eneco gebruik gemaakt van mensen die onder meer namens de stichting en ICSO bij de organisatie van de Benelux Tour 2005 tot en met 2008 waren betrokken. Eneco heeft dan ook een wielerevenement toegeëigend, hetgeen tot gevolg heeft gehad dat de stichting en ICSO hun grootste inkomstenbron zijn kwijtgeraakt.

De rechtbank overweegt het volgende. Vaststaat dat de stichting (en haar rechtsvoorganger) sinds medio jaren ’70 van de vorige eeuw de Ronde van Nederland heeft georganiseerd. Dit betrof een nationale wielerronde die met licenties van de landelijke wielerfederatie in week 34 van ieder kalenderjaar werd verreden. Het wekt op zichzelf geen verbazing - en gedaagden hebben dit als zodanig ook niet weersproken - dat als gevolg van deze jarenlange traditie en daarmee samenhangende inspanningen de stichting goede relaties en contacten heeft opgebouwd met diverse partijen die bij de organisatie en uitvoering van de Ronde van Nederland waren betrokken, zoals gemeentebesturen, sponsoren, wielerploegen, media, toeleveranciers en vrijwilligers. Dit geheel aan relaties en contacten, alsmede de in al die jaren door de stichting opgebouwde kennis, kan worden gekenschetst als de infrastructuur van de Ronde van Nederland. Aangenomen moet worden dat een dergelijke infrastructuur, waaronder ook een zekere mate van goodwill zal zijn begrepen, een bepaalde waarde vertegenwoordigt, daargelaten hoe die waarde in dit concrete geval precies moet worden geduid en hoe hoog die is.

Nadat UCI in 2004 het profwielrennen had gereorganiseerd, door alle grote rondes, de wereldbekerwedstrijden en de wedstrijden buitencategorie samen te voegen in de zogeheten ProTour en daarbij aan (onder meer) de stichting kenbaar te maken dat de Ronde van Nederland op zichzelf niet, maar wel als onderdeel van een gecombineerd wielerevenement voor Nederland, België en Luxemburg deel zou kunnen uitmaken van die ProTour, heeft de stichting tezamen met BRRC (de Luxemburgse wielerbond haakte af) een ProTour licentie aangevraagd en uiteindelijk ook verkregen voor het organiseren van een Benelux Tour in de jaren 2005 tot en met 2008. De stichting heeft vervolgens haar wielerronde, de Ronde van Nederland, ingebracht in de Benelux Tour. Op 1 januari 2005 is de ProTour daadwerkelijk van start gegaan. Daarin ligt dus besloten dat de sedert medio jaren ’70 door de stichting en ICSO georganiseerde Ronde van Nederland als het ware is ‘opgegaan’ in de Benelux Tour.

Eneco is een van de grootste energieleveranciers van Nederland. Vanaf 2001 is zij als hoofdsponsor verbonden aan de Ronde van Nederland. Nadat de Ronde van Nederland deel is gaan uitmaken van de Benelux Tour, is Eneco hoofdsponsor geworden van de Benelux Tour. Uit artikel 3.1 van de op 15 maart 2005 tussen de VOF en Eneco gesloten sponsorovereenkomst blijkt dat Eneco over de jaren 2005 tot en met 2008 respectievelijk

€ 850.000,00, € 775.000,00, € 800.000,00 en € 800.000,00 zou bijdragen aan de Benelux Tour, terwijl werd gewerkt met een begroting van, zo kan uit artikel 20.1 van de sponsorovereenkomst worden afgeleid, minimaal € 2.200.000,00. De bijdrage van Eneco bedroeg derhalve jaarlijks een substantieel deel van het totale beschikbare budget. Als hoofdsponsor van aanvankelijk de Ronde van Nederland en vervolgens van de Benelux Tour heeft Eneco in totaal dus acht jaar samengewerkt met de stichting/ICSO. Daarbij heeft zij, waar het de Benelux Tour betreft, als hoofdsponsor ook een zekere mate van invloed kunnen uitoefenen op het beleid en/of de organisatie van die Benelux Tour. Dit kan worden afgeleid uit artikel 18 van de sponsorovereenkomst, waarin is bepaald dat Eneco de beschikking krijgt over één van de drie zetels in het hoogste bestuursorgaan van de VOF. Deze zetel, zo blijkt uit datzelfde artikel, biedt volledig stemrecht binnen de vergaderingen van de raad van commissarissen van de VOF, waarbij bindende beslissingen binnen dit orgaan worden genomen bij unanimiteit.

Gelet op het voorgaande heeft Eneco op 9 juli 2008 zelfstandig, dat wil zeggen:

buiten de stichting/ICSO om, bij UCI een aanvraag voor een ProTour licentie 2009 ingediend voor het organiseren van de Benelux Tour. In deze aanvraag heeft zij Golazo opgevoerd als feitelijk organisator. Nadat aan Eneco de ProTour licentie was verleend, heeft zij in 2009 daadwerkelijk de Benelux Tour georganiseerd. Aangenomen moet worden dat Eneco in het kader van die organisatie met verschillende partijen heeft gesproken - te denken valt aan de eerder genoemde gemeentebesturen, sponsoren, wielerploegen, media, toeleveranciers en vrijwilligers die voordien deel uitmaakten van de onder 4.19 genoemde infrastructuur van de stichting en ICSO, en met wie Eneco vervolgens ook daadwerkelijk in zee is gegaan, daargelaten wie telkens het initiatief tot deze contacten heeft genomen. Dat betekent dat Eneco in zoverre (mede) gebruik heeft gemaakt van de relaties en contacten van de stichting, alsmede van de door de stichting opgebouwde kennis, hiervoor ook tezamen aangeduid als de infrastructuur van de Ronde van Nederland. Eneco heeft voor het gebruik van die door (onder andere) de stichting en ICSO in het verleden opgebouwde infrastructuur, geen toestemming gevraagd aan de stichting en ICSO en evenmin heeft zij daarover overleg gevoerd met de stichting en ICSO. Zij heeft evenmin een vergoeding willen betalen voor het gebruik van deze infrastructuur.

Aan hetgeen hiervoor onder 4.19 tot en met 4.22 is overwogen, in

onderling verband en samenhang bezien, verbindt de rechtbank de gevolgtrekking dat Eneco in strijd heeft gehandeld met hetgeen haar volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. Eneco heeft na een jarenlange samenwerking met de stichting in zowel de Ronde van Nederland als daarna in de Benelux Tour in 2008 buiten de stichting en ICSO om een ProTour licentie aangevraagd en verkregen voor het organiseren van een nieuwe editie van de Benelux Tour, waarin de Ronde van Nederland - die door de stichting sinds circa dertig jaar werd georganiseerd - vanaf 2005 was geïntegreerd. Zij heeft vervolgens bij het organiseren van de Benelux Tour 2009 gebruik gemaakt van de met name door de stichting in de loop der jaren opgebouwde infrastructuur van de Ronde van Nederland, bestaande uit relaties en contacten van de stichting, alsmede de door de stichting opgebouwde kennis, waarbij moet worden aangenomen dat deze infrastructuur ook een bepaalde waarde vertegenwoordigt. Eneco heeft voor (het gebruik van) deze infrastructuur geen enkele vergoeding aan de stichting/ICSO willen betalen. Hierbij verdient nog opmerking dat op zichzelf weliswaar juist is de stelling van Eneco, dat voor de stichting en ICSO niets eraan in de weg staat in week 34 van elk kalenderjaar naast de Benelux Tour ook een Ronde van Nederland te organiseren, maar daarmee miskent Eneco dat het voor de stichting en ICSO feitelijk onmogelijk zal zijn een dergelijke ronde te realiseren, als zij niet over de daarbij behorende infrastructuur kan beschikken, nog daargelaten of het reëel is te veronderstellen of aan een dergelijke ronde nog behoefte bestaat naast de Benelux Tour, waarin de oude Ronde van Nederland is geïncorporeerd. Eneco heeft derhalve onrechtmatig gehandeld jegens de stichting en ICSO.

Op grond van het vorenstaande zal de rechtbank met inachtneming van artikel 612 Rv het gevorderde onder 3.1 sub 4 toewijzen en ter vaststelling van de schade conform genoemde vordering van de stichting en ICSO naar de schadestaatprocedure verwijzen. De mogelijkheid dat er schade door de stichting en ICSO is geleden volgt genoegzaam uit het voorgaande en is daarmee vooralsnog voldoende aannemelijk gemaakt.

Heeft Golazo (en in het verlengde daarvan Bora en/of BRRC) de rechten van de stichting/ICSO op de Benelux Tour toegeëigend dan wel daarop inbreuk gemaakt?

In dit verband stellen de stichting en ICSO dat Bora en BRRC op grond van de licentieovereenkomst niet gerechtigd waren zelfstandig een licentieaanvraag te doen. Om die reden hebben zij tezamen met Eneco een constructie bedacht om de stichting en ICSO buiten spel te zetten, hierin bestaande dat Eneco zelfstandig de ProTour licentie voor de Benelux Tour zou aanvragen, waarbij Golazo haar als feitelijke organisator zou bijstaan. Golazo heeft aldus eveneens inbreuk gemaakt op de rechten van de stichting en ICSO ter zake de Benelux Tour, althans heeft zij in strijd gehandeld met de maatschappelijke betamelijkheid. Dit is onrechtmatig jegens de stichting en ICSO. Het is volgens de stichting en ICSO immers duidelijk dat Eneco zonder medewerking van Golazo, feitelijk vooral de ervaring van de VOF, Bora en BRRC, nooit een ProTour licentie had kunnen verkrijgen. Omdat Golazo vereenzelvigd dient te worden met Bora en BRRC, is eveneens sprake van een onrechtmatige daad van Bora en BRRC jegens de stichting.

In de eerste plaats geldt ook hier dat het hof in zijn in kort geding gewezen arrest de stelling van de stichting en ICSO heeft verworpen dat met ‘de licentie’ niet alleen wordt gedoeld op de bestaande, maar ook op toekomstige licenties. Die stelling vindt volgens het hof geen steun in de inhoud van het vonnis van 3 januari 2007, waarin met ‘de licentie’ duidelijk wordt verwezen naar de door UCI afgegeven ProTour licentie welke onderwerp is van de licentieovereenkomst en waarin eventuele toekomstige licenties in het geheel niet worden genoemd. Na de Benelux Tour van 2008 kon de VOF, aldus het hof, geen exclusief recht meer op exploitatie van de ProTour licentie doen gelden. De rechtbank maakt dit oordeel tot het hare. Reeds hierom kan niet worden geoordeeld dat Bora en BRRC op grond van de licentieovereenkomst niet gerechtigd waren zelfstandig een licentieaanvraag te doen, zodat evenmin kan worden aangenomen dat zij om die reden tezamen met Eneco een constructie hebben bedacht om de stichting en ICSO buiten spel te zetten. Daarnaast hebben de stichting en ICSO naar het oordeel van de rechtbank geen andere concrete feiten en omstandigheden gesteld waaruit - indien bewezen - blijkt dat genoemde partijen een constructie hebben bedacht om de stichting en ICSO buiten spel te zetten. De enkele omstandigheid dat Eneco in het eerste kwartaal van 2008 overleg heeft gevoerd met [betrokkene 4] van BRRC/Bora over de gezamenlijke organisatie van de Benelux Tour in 2009, alsmede dat Eneco in juli 2008 zelfstandig een ProTour licentie bij UCI heeft aangevraagd voor het organiseren van de Benelux Tour, zijn onvoldoende om aan te nemen dat sprake is geweest van een vooropgezet plan. Het feit dat Eneco de nieuwe ProTour licentie heeft aangevraagd voordat de oude ProTour licentie (over de periode 2005-2008) was geëxpireerd, maakt dit oordeel niet anders. Bovendien is de positie die Golazo in het geheel inneemt niet te vergelijken met de positie die Eneco al die jaren innam, met name daar waar het gaat om de jarenlange samenwerking met de stichting in zowel de Ronde van Nederland als daarna in de Benelux Tour en de omstandigheid dat Eneco als hoofdsponsor van beide evenementen een zekere mate van invloed heeft kunnen uitoefenen op het beleid en/of de organisatie. Juist deze aspecten hebben mede ten grondslag gelegen aan het oordeel dat Eneco onrechtmatig heeft gehandeld jegens de stichting en ICSO, maar die ontbreken waar het Golazo betreft.

Daargelaten of Golazo vereenzelvigd dient te worden met Bora en BRRC volgt uit het voorgaande dat noch Golazo, noch Bora en BRRC onrechtmatig hebben gehandeld jegens de stichting en ICSO. Evenmin is sprake van handelen in strijd met de maatschappelijke betamelijkheid. Het gevorderde onder 3.1 sub 5 zal dan ook worden afgewezen.

Is BRRC toerekenbaar tekortgeschoten jegens de stichting?

De stichting en ICSO stellen ten slotte dat BRRC, als gevolg van het handelen van de met haar te vereenzelvigen vennootschap Golazo, toerekenbaar is tekortgeschoten jegens de stichting. Zij heeft immers in strijd met artikel 5 van de licentieovereenkomst niet gezamenlijk met de stichting een nieuwe ProTour licentie voor de Benelux Tour aangevraagd. Subsidiair heeft Golazo onrechtmatig jegens de stichting gehandeld door misbruik te maken van identiteitsverschil. Het gegoochel met rechtspersonen heeft geen ander doel gehad dan om onder de verplichtingen van BRRC uit de licentieovereenkomst en de verboden zoals deze werden opgelegd bij vonnis van 3 januari 2007 uit te komen.

Naar het oordeel van de rechtbank is van een toerekenbaar tekortschieten aan de

zijde van BRRC geen sprake. Ook hier geldt namelijk dat de VOF na de Benelux Tour van 2008 geen exclusief recht meer kon doen gelden op exploitatie van de ProTour licentie. Reeds hierom dient het gevorderde onder 3.1 sub 6 te worden afgewezen. Omdat uit de licentieovereenkomst geen verplichting voor BRRC meer voortvloeide om tezamen met de stichting een ProTour licentie aan te vragen voor de Benelux Tour voor de jaren 2009-2012, kan ook het subsidiaire betoog van de stichting en ICSO niet slagen. Overigens hebben de stichting en ICSO in dit verband geen concrete feiten en omstandigheden gesteld waaruit kan worden afgeleid dat sprake is geweest van ‘gegoochel’ met rechtspersonen met geen ander doel dan om onder de verplichtingen van BRRC uit de licentieovereenkomst en de verboden zoals deze werden opgelegd bij vonnis van 3 januari 2007 uit te komen.

Resumerend

Het voorgaande betekent dat de vorderingen van de stichting en ICSO, voor zover zij zijn ingesteld tegen Bora, BRRC en Golazo, zullen worden afgewezen. Dit geldt evenzeer voor de vorderingen van de stichting en ICSO die zijn ingesteld tegen Eneco en die zien op de verbeurde dwangsommen en het relatieverbod. Omdat Eneco naar het oordeel van de rechtbank onrechtmatig heeft gehandeld jegens de stichting en ICSO zal het gevorderde onder 3.1 sub 4 worden toegewezen.

Proceskosten

Aangezien in de verhouding de stichting en ICSO versus Eneco elk van partijen als op enig punt in het ongelijk gesteld is te beschouwen, zullen de proceskosten tussen hen worden gecompenseerd op de hierna te vermelden wijze.

De stichting en ICSO zullen als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van Golazo worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van de Golazo worden begroot op:

De stichting en ICSO zullen eveneens als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van Bora en BRRC worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Bora en BRRC worden begroot op:

verklaart voor recht dat Eneco onrechtmatig heeft gehandeld jegens de stichting en ICSO, door jegens hen te handelen in strijd met hetgeen haar krachtens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt,

veroordeelt Eneco tot vergoeding van de door de stichting en ICSO geleden schade, nader op te maken bij staat,

compenseert de kosten van deze procedure tussen Eneco en de stichting en ICSO, in die zin dat iedere partij de eigen kosten draagt,

veroordeelt de stichting en ICSO in de proceskosten, aan de zijde van Golazo tot op heden begroot op € 1.393,00,

veroordeelt de stichting en ICSO in de proceskosten, aan de zijde van Bora en BRRC tot op heden begroot op € 1.167,00,

verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,

wijst af het meer of anders gevorderde.

Dit vonnis is gewezen door mr. R.A van der Pol en in het openbaar uitgesproken op 29 juni 2011.

Coll.: MvG