HvJ EU, 13-05-2014, nr. C-131/12

Richtlijn 95/46, die volgens artikel 1 ervan tot doel heeft in verband met de verwerking van persoonsgegevens de bescherming van de fundamentele rechten en vrijheden van natuurlijke personen, inzonderheid van het recht op persoonlijke levenssfeer, te waarborgen alsmede de belemmeringen voor het vrije verkeer van die gegevens op te heffen, vermeldt in de punten 2, 10, 18 tot en met 20, en 25 van de considerans ervan het volgende:

Artikel 2 van richtlijn 95/46 bepaalt dat ‘[i]n de zin van deze richtlijn wordt verstaan onder:

Artikel 3 van die richtlijn, ‘Werkingssfeer’, bepaalt in lid 1 ervan:

Artikel 4 van diezelfde richtlijn, ‘Toepasselijk nationaal recht’, luidt als volgt:

In hoofdstuk II, afdeling I, ‘Beginselen betreffende de kwaliteit van de gegevens’, van richtlijn 95/46, bepaalt artikel 6 van die richtlijn het volgende:

In hoofdstuk II, afdeling II, van richtlijn 95/46, ‘Beginselen betreffende de toelaatbaarheid van gegevensverwerking’, bepaalt artikel 7 van die richtlijn het volgende:

Artikel 9 van deze richtlijn, ‘Verwerking van persoonsgegevens en vrijheid van meningsuiting’, luidt als volgt:

Artikel 12 van diezelfde richtlijn, ‘Recht van toegang’, bepaalt:

Artikel 14 van richtlijn 95/46, ‘Recht van verzet van de betrokkene’, luidt als volgt:

Artikel 28 van deze richtlijn, ‘Toezichthoudende overheid’, luidt als volgt:

Richtlijn 95/46 is omgezet in Spaans recht bij de organieke wet nr. 15/1999 van 13 december 1999 betreffende de bescherming van persoonsgegevens (BOE nr. 298 van 14 december 1999, blz. 43088).

Met zijn tweede vraag, sub a en b, die allereerst moet worden onderzocht, wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 2, sub b, van richtlijn 95/46 aldus moet worden uitgelegd dat de activiteit van een content aanleverende zoekmachine, die erin bestaat door derden op internet gepubliceerde of opgeslagen informatie te vinden, automatisch te indexeren, tijdelijk op te slaan en, ten slotte, in een bepaalde volgorde ter beschikking te stellen aan internetgebruikers, moet worden gekwalificeerd als ‘verwerking van persoonsgegevens’ in de zin van deze bepaling, wanneer die informatie persoonsgegevens bevat. Bij een bevestigend antwoord wenst de verwijzende rechter bovendien te vernemen of dit artikel 2, sub d, aldus moet worden uitgelegd dat de exploitant van een zoekmachine moet worden geacht de ‘verantwoordelijke’ te zijn voor de verwerking van persoonsgegevens, in de zin van deze bepaling.

Volgens Google Spain en Google Inc kan de activiteit van zoekmachines niet worden geacht een verwerking te vormen van de gegevens die zijn gepubliceerd op de webpagina's van derden die in de zoekresultatenlijst worden weergegeven, daar deze zoekmachines de via het internet toegankelijke informatie in hun geheel behandelen zonder daarbij een onderscheid te maken tussen persoonsgegevens en andere informatie. Bovendien kan de exploitant van een zoekmachine, gesteld al dat deze activiteit als ‘verwerking van gegevens’ moet worden gekwalificeerd, niet worden geacht de ‘verantwoordelijke’ voor deze verwerking te zijn daar hij deze gegevens niet kent en niet controleert.

Daarentegen zijn Costeja González, de Spaanse, de Italiaanse, de Oostenrijkse en de Poolse regering en de Europese Commissie van mening dat deze activiteit duidelijk een ‘verwerking van gegevens’ behelst in de zin van richtlijn 95/46, die verschilt van de gegevensverwerking door webredacteurs en in vergelijking daarmee andere doelstellingen nastreeft. De exploitant van een zoekmachine is ‘verantwoordelijk’ voor de door hem verrichte gegevensverwerking aangezien hij het doel van en de middelen voor deze verwerking vaststelt.

Volgens de Griekse regering vormt de betrokken activiteit een dergelijke ‘verwerking’, maar kunnen de bedrijven die deze machines exploiteren — voor zover de zoekmachines louter als medium fungeren — niet worden geacht ‘verantwoordelijken’ te zijn, tenzij zij langer dan technisch noodzakelijk is gegevens in een ‘tijdelijk’ of ‘cachegeheugen’ opslaan.

In dit verband moet worden opgemerkt dat artikel 2, sub b, van richtlijn 95/46 de ‘verwerking van persoonsgegevens’ omschrijft als ‘elke bewerking of geheel van bewerkingen met betrekking tot persoonsgegevens, al dan niet uitgevoerd met behulp van geautomatiseerde procedés, zoals het verzamelen, vastleggen, ordenen, bewaren, bijwerken, wijzigen, opvragen, raadplegen, gebruiken, verstrekken door middel van doorzending, verspreiden of op enigerlei andere wijze ter beschikking stellen, samenbrengen, met elkaar in verband brengen, alsmede het afschermen, uitwissen of vernietigen van gegevens’.

Aangaande in het bijzonder het internet, heeft het Hof reeds geoordeeld dat het plaatsen van persoonsgegevens op een internetpagina als een dergelijke ‘verwerking’ in de zin van artikel 2, sub b, van richtlijn 95/46 moet worden aangemerkt (zie arrest Lindqvist, C-101/01, EU:C:2003:596, punt 25).

Aangaande de in het hoofdgeding aan de orde zijnde activiteit, wordt niet betwist dat de door de zoekmachines gevonden, geïndexeerde, bewaarde en aan de gebruikers ervan ter beschikking gestelde gegevens tevens gegevens bevatten over geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke personen en dus ‘persoonsgegevens’ in de zin van artikel 2, sub a, van deze richtlijn.

Bijgevolg moet worden vastgesteld dat door geautomatiseerd, onophoudelijk en systematisch op het internet te zoeken naar aldaar gepubliceerde informatie, de exploitant van een zoekmachine dergelijke gegevens ‘verzamelt’, die hij vervolgens via zijn indexeringsprogramma's ‘opvraagt’, ‘vastlegt’ en ‘ordent’, op zijn servers ‘bewaart’ en, in voorkomend geval, ‘verstrekt aan’ en ‘ter beschikking stelt van’ zijn gebruikers in de vorm van resultatenlijsten van hun zoekopdrachten. Aangezien deze verrichtingen uitdrukkelijk en onvoorwaardelijk door artikel 2, sub b, van richtlijn 95/46 worden beoogd, moeten zij als ‘verwerking’ in de zin van deze bepaling worden gekwalificeerd, zonder dat het daarbij van belang is dat de exploitant van de zoekmachine dezelfde verrichtingen tevens op andere soorten informatie toepast en daarbij geen onderscheid maakt tussen deze informatie en de persoonsgegevens.

Aan de voorgaande vaststelling wordt evenmin afgedaan door de omstandigheid dat deze gegevens reeds op het internet zijn gepubliceerd en niet door deze zoekmachine zijn gewijzigd.

Zo heeft het Hof reeds geoordeeld dat ook wanneer de door artikel 2, sub b, van richtlijn 95/46 beoogde verrichtingen uitsluitend betrekking hebben op informatie die reeds ongewijzigd in de media is gepubliceerd, zij als een dergelijke verwerking moeten worden gekwalificeerd. Het Hof heeft in dit verband immers opgemerkt dat bij een algemene afwijking van de toepassing van richtlijn 95/46 in een dergelijke hypothese deze richtlijn grotendeels zinloos zou worden (zie in die zin arrest Satakunnan Markkinapörssi en Satamedia, C-73/07, EU:C:2008:727, punten 48–49).

Bovendien vloeit uit de omschrijving in artikel 2, sub b, van richtlijn 95/46 voort dat, hoewel de wijziging van persoonsgegevens ongetwijfeld een verwerking ervan vormt in de zin van die bepaling, voor de andere in die bepaling vermelde verrichtingen daarentegen geenszins is vereist dat deze gegevens worden gewijzigd.

Aangaande de vraag of de exploitant van een zoekmachine al dan niet moet worden geacht de ‘verantwoordelijke’ te zijn voor de door deze zoekmachine verrichte ‘verwerking’ van persoonsgegevens in het kader van een activiteit als aan de orde in het hoofdgeding, moet in herinnering worden gebracht dat artikel 2, sub d, van richtlijn 95/46 deze verantwoordelijke omschrijft als ‘de natuurlijke of rechtspersoon, de overheidsinstantie, de dienst of enig ander lichaam die, respectievelijk dat, alleen of tezamen met anderen, het doel van en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens vaststelt’.

Het is de exploitant van de zoekmachine die het doel van en de middelen voor deze activiteit vaststelt en dus van de door hem zelf in dat kader verrichte verwerking van persoonsgegevens, zodat hij krachtens dat artikel 2, sub d, moet worden geacht de ‘verantwoordelijke’ voor deze verwerking te zijn.

Overigens moet worden vastgesteld dat het niet enkel in strijd zou zijn met de duidelijke bewoordingen, maar tevens met de doelstelling van deze bepaling, die erin bestaat een doeltreffende en volledige bescherming van de betrokkenen te verzekeren via een ruime omschrijving van het begrip ‘verantwoordelijke’, indien de exploitant van een zoekmachine van die omschrijving zou worden uitgesloten omdat hij geen controle uitoefent over de op webpagina's van derden gepubliceerde persoonsgegevens.

In dit verband moet worden benadrukt dat de in het kader van de activiteit van een zoekmachine verrichte verwerking van persoonsgegevens verschilt van de door webredacteurs verrichte verwerking van persoonsgegevens, die erin bestaat deze gegevens op een webpagina te plaatsen, en bovenop deze laatstgenoemde verwerking komt.

Bovendien staat vast dat deze activiteit van zoekmachines een beslissende rol speelt bij de wereldwijde verspreiding van deze gegevens, doordat zij deze toegankelijk maakt voor elke internetgebruiker die op de naam van de betrokkene zoekt, daaronder begrepen de internetgebruikers die anders de webpagina waarop diezelfde gegevens zijn gepubliceerd niet hadden gevonden.

Verder kan de door de zoekmachines verrichte ordening en samenvoeging van de op het internet gepubliceerde informatie, teneinde de gebruikers van deze machines gemakkelijker toegang tot deze informatie te verschaffen, ertoe leiden dat, wanneer deze gebruikers op de naam van een natuurlijke persoon zoeken, zij via de resultatenlijst een gestructureerd overzicht krijgen van de over deze persoon op het internet vindbare informatie, waardoor zij een min of meer gedetailleerd profiel van de betrokkene kunnen opstellen.

Aangezien de activiteit van een zoekmachine de grondrechten op privéleven en op bescherming van persoonsgegevens dus aanzienlijk kan aantasten, bovenop de aantasting daarvan door de activiteit van de webredacteurs, moet de exploitant van deze machine — als persoon die het doel van en de middelen voor deze activiteit vaststelt — in het kader van zijn verantwoordelijkheden, zijn bevoegdheden en zijn mogelijkheden verzekeren dat deze activiteit voldoet aan de vereisten van richtlijn 95/46, opdat de daarin vervatte waarborgen hun volle werking kunnen krijgen en een doelmatige en volledige bescherming van de betrokkenen, en met name van de eerbiediging van hun recht op privéleven, daadwerkelijk tot stand kan worden gebracht.

Tot slot betekent de omstandigheid dat de webredacteurs via met name uitsluitingsprotocollen, zoals ‘robot.txt’ of codes zoals ‘noindex’ of ‘noarchive’, de exploitanten van zoekmachines ervan op de hoogte kunnen brengen dat zij wensen dat bepaalde op hun site gepubliceerde informatie geheel of gedeeltelijk van de automatische indexen van deze machines wordt uitgesloten, niet dat het ontbreken van een dergelijke aanduiding door deze redacteuren de exploitant van een zoekmachine bevrijdt van zijn verantwoordelijkheid voor de in het kader van de activiteit van deze machine door hem verrichte verwerking van persoonsgegevens.

Deze omstandigheid doet immers niet af aan het feit dat het doel van en de middelen voor deze verwerking door deze exploitant worden vastgesteld. Bovendien doet, gesteld al dat deze mogelijkheid voor de webredacteurs betekent dat zij samen met deze exploitant de middelen voor deze verwerking vaststellen, deze vaststelling niets af aan de verantwoordelijkheid van laatstgenoemde, daar artikel 2, sub d, van richtlijn 95/46 uitdrukkelijk bepaalt dat dit doel en deze middelen ‘alleen of tezamen met anderen’ kunnen worden vastgesteld.

Uit de voorgaande overwegingen vloeit voort dat op de tweede vraag, sub a en b, moet worden geantwoord dat artikel 2, sub b en d, van richtlijn 95/46 aldus moet worden uitgelegd dat, ten eerste, de activiteit van een zoekmachine, die erin bestaat door derden op het internet gepubliceerde of opgeslagen informatie te vinden, automatisch te indexeren, tijdelijk op te slaan en, ten slotte, in een bepaalde volgorde ter beschikking te stellen aan internetgebruikers, moet worden gekwalificeerd als ‘verwerking van persoonsgegevens’ in de zin van dit artikel 2, sub b, wanneer deze informatie persoonsgegevens bevat, en, ten tweede, de exploitant van deze zoekmachine moet worden geacht de ‘verantwoordelijke’ voor deze verwerking te zijn, in de zin van dat artikel 2, sub d.

Met zijn eerste vraag, sub a tot en met d, beoogt de verwijzende rechter vast te stellen of de nationale wetgeving ter omzetting van richtlijn 95/46 kan worden toegepast in omstandigheden als aan de orde in het hoofdgeding.

In die context heeft de verwijzende rechter volgende feiten vastgesteld:

Concreet twijfelt de verwijzende rechter in hoofdzaak over het begrip ‘vestiging’, in de zin van artikel 4, lid 1, sub a, van richtlijn 95/46, en over het begrip ‘gebruik[maken] van […] middelen die zich op het grondgebied van genoemde lidstaat bevinden’, in de zin van dat artikel 4, lid 1, sub c.

Met zijn tweede vraag, sub c en d, wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of de artikelen 12, sub b, en 14, eerste alinea, sub a, van richtlijn 95/46 aldus moeten worden uitgelegd dat, om de in deze bepalingen voorziene rechten na te leven, de exploitant van een zoekmachine verplicht is om van de resultatenlijst die na een zoekopdracht op de naam van een persoon wordt weergegeven, de koppelingen te verwijderen naar door derden gepubliceerde webpagina's waarop informatie over deze persoon is te vinden, ook indien deze naam of deze informatie niet vooraf of gelijktijdig van deze webpagina's is gewist en, in voorkomend geval, zelfs wanneer de publicatie ervan op deze webpagina's op zich rechtmatig is.

Volgens Google Spain en Google Inc moet krachtens het evenredigheidsbeginsel elk verzoek om verwijdering van informatie worden gericht aan de redacteur van de betrokken webpagina, aangezien hij de verantwoordelijkheid op zich neemt om de informatie te publiceren, in staat is om de rechtmatigheid van deze publicatie te beoordelen en over de meest doeltreffende en minst restrictieve middelen beschikt om deze informatie ontoegankelijk te maken. Bovendien houdt de verplichting voor de exploitant van een zoekmachine om op het internet gepubliceerde informatie van zijn index te verwijderen onvoldoende rekening met de grondrechten van de webredacteurs, van andere internetgebruikers en van deze exploitant zelf.

Volgens de Oostenrijkse regering kan een nationale toezichthoudende autoriteit een dergelijke exploitant uitsluitend gelasten de door derden gepubliceerde informatie van zijn bestanden te wissen indien de onrechtmatigheid of de onnauwkeurigheid van de betrokken gegevens vooraf is vastgesteld of indien de betrokkene succesvol heeft geprotesteerd bij de redacteur van de webpagina waarop deze informatie is gepubliceerd.

Consteja González, de Spaanse, de Italiaanse en de Poolse regering en de Commissie zijn van mening dat de nationale autoriteit de exploitant van een zoekmachine rechtstreeks kan gelasten de door derden gepubliceerde informatie die persoonsgegevens bevat van zijn index en van zijn tijdelijk geheugen te verwijderen, zonder dat deze instantie zich vooraf of gelijktijdig hoeft te richten tot de redacteur van de webpagina waarop deze informatie zich bevindt. Bovendien zijn Costeja González, de Spaanse en de Italiaanse regering en de Commissie van mening dat de omstandigheid dat deze informatie rechtmatig is gepubliceerd en zij nog altijd op de originele webpagina wordt weergegeven, niet afdoet aan de krachtens richtlijn 95/46 op deze exploitant rustende verplichtingen. Daarentegen is de Poolse regering van mening dat deze omstandigheid de exploitant van zijn verplichtingen kan bevrijden.

Vooraf moet in herinnering worden gebracht dat zoals volgt uit artikel 1 van richtlijn 95/46 en uit punt 10 van de considerans ervan, deze richtlijn beoogt een hoog niveau van bescherming van de fundamentele rechten en vrijheden van natuurlijke personen, en met name van hun privéleven, bij de verwerking van persoonsgegevens te waarborgen (zie in die zin arrest IPI, EU:C:2013:715, punt 28).

Volgens punt 25 van de considerans van richtlijn 95/46 komen de beginselen van de bescherming waarin deze richtlijn voorziet tot uiting, enerzijds, in de verplichtingen die worden opgelegd aan de personen die de verwerkingen uitvoeren en die met name betrekking hebben op de kwaliteit van de gegevens, de technische beveiliging, de aanmelding bij de toezichthoudende autoriteit en de omstandigheden waarin de verwerking kan worden uitgevoerd en, anderzijds, in het feit dat aan personen wier gegevens het voorwerp van verwerkingen zijn, het recht wordt verleend om daarvan in kennis te worden gesteld, tot die gegevens toegang te krijgen, de rectificatie ervan te verlangen en zelfs om zich in bepaalde omstandigheden tegen verwerking te verzetten.

Het Hof heeft reeds geoordeeld dat richtlijn 95/46, doordat zij een regeling treft in verband met de verwerking van persoonsgegevens die afbreuk kan doen aan de fundamentele vrijheden, en inzonderheid aan het recht op privéleven, noodzakelijkerwijs moet worden uitgelegd op basis van de grondrechten, die volgens vaste rechtspraak integrerend deel uitmaken van de algemene rechtsbeginselen waarvan het Hof de eerbiediging verzekert, en die thans in het Handvest zijn opgenomen (zie met name arresten Connolly/Commissie, C-274/99 P, EU:C:2001:127, punt 37 en Österreichischer Rundfunk e.a., EU:C:2003:294, punt 68).

Aldus waarborgt artikel 7 van het Handvest het recht op eerbiediging van het privéleven, terwijl artikel 8 van het Handvest uitdrukkelijk het recht op bescherming van persoonsgegevens waarborgt. De leden 2 en 3 van laatstgenoemd artikel preciseren dat deze gegevens eerlijk moeten worden verwerkt, voor bepaalde doeleinden en met toestemming van de betrokkene of op basis van een andere gerechtvaardigde grondslag waarin de wet voorziet, dat eenieder het recht van inzage heeft in de over hem verzamelde gegevens en op rectificatie daarvan en dat een onafhankelijke autoriteit erop toeziet dat deze regels worden nageleefd. Deze vereisten zijn met name bij de artikelen 6, 7, 12, 14 en 28 van richtlijn 95/46 uitgevoerd.

Wat artikel 12, sub b, van richtlijn 95/46 betreft, daarin is bepaald dat de lidstaten elke betrokkene het recht waarborgen om van de voor de verwerking verantwoordelijke te verkrijgen, naargelang het geval, de rectificatie, de uitwissing of de afscherming van de gegevens waarvan de verwerking niet overeenstemt met de bepalingen van richtlijn 95/46, met name op grond van het onvolledige of onjuiste karakter van de gegevens. Aangezien deze laatste precisering betreffende het geval waarin bepaalde vereisten van artikel 6, lid 1, sub d, van richtlijn 95/46 niet zijn nageleefd, illustratief en niet exhaustief is, kan ook de niet-naleving van andere voorwaarden van deze richtlijn met betrekking tot de rechtmatige verwerking van persoonsgegevens ertoe leiden dat deze verwerking onrechtmatig is, waardoor de betrokkene in aanmerking kan komen voor het recht dat door artikel 12, sub b, van deze richtlijn wordt gewaarborgd.

In dit verband moet in herinnering worden gebracht dat, behoudens de op grond van artikel 13 van richtlijn 95/46 toegestane uitzonderingen, elke verwerking van persoonsgegevens, ten eerste, moet stroken met de in artikel 6 van deze richtlijn vermelde beginselen betreffende de kwaliteit van de gegevens, en, ten tweede, moet beantwoorden aan een van de in artikel 7 van deze richtlijn vermelde beginselen betreffende de toelaatbaarheid van gegevensverwerking (zie arresten Österreichischer Rundfunk e.a., EU:C:2003:294, punt 65; ASNEF en FECEMD, C-468/10 en C-469/10, EU:C:2011:777, punt 26, en Worten, C-342/12, EU:C:2013:355, punt 33).

Volgens artikel 6 en behoudens specifieke bepalingen waarin de lidstaten kunnen voorzien voor verwerkingen voor historische, statistische of wetenschappelijke doeleinden, staat het aan de voor de verwerking verantwoordelijke om te verzekeren dat de persoonsgegevens ‘eerlijk en rechtmatig […] worden verwerkt’, dat zij ‘voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden […] worden verkregen en vervolgens niet worden verwerkt op een wijze de onverenigbaar is met die doeleinden’, dat zij ‘toereikend, ter zake dienend en niet bovenmatig […] zijn, uitgaande van de doeleinden waarvoor zij worden verzameld of waarvoor zij vervolgens worden verwerkt’, dat zij ‘nauwkeurig […] zijn en, zo nodig, […] worden bijgewerkt’, en, tot slot, dat zij ‘in een vorm die het mogelijk maakt de betrokkenen te identificeren, niet langer […] worden bewaard dan voor de verwezenlijking van de doeleinden waarvoor zij worden verzameld of vervolgens worden verwerkt, noodzakelijk is’. In die context moet deze verantwoordelijke alle redelijke maatregelen nemen om de gegevens die niet aan deze vereisten voldoen, te wissen of te rectificeren.

Aangaande de toelaatbaarheid, uit hoofde van artikel 7 van richtlijn 95/46, van een verwerking als aan de orde in het hoofdgeding, die is verricht door een exploitant van een zoekmachine, moet worden vastgesteld dat deze verwerking onder de in artikel 7, sub f, vermelde reden kan vallen.

Op grond van deze bepaling kunnen persoonsgegevens worden verwerkt indien deze verwerking noodzakelijk is voor de behartiging van het gerechtvaardigde belang van de voor de verwerking verantwoordelijke of van de derde(n) aan wie de gegevens worden verstrekt, op voorwaarde dat het belang of de fundamentele rechten en vrijheden van de betrokkene, en met name zijn recht op eerbiediging van zijn privéleven bij de verwerking van persoonsgegevens, welke rechten volgens artikel 1, lid 1, van deze richtlijn moeten worden beschermd, niet prevaleren. Aldus brengt de toepassing van dit artikel 7, sub f, noodzakelijkerwijze een afweging met zich mee van de aan de orde zijnde tegengestelde rechten en belangen, in het kader waarvan rekening moet worden gehouden met het belang van de uit de artikelen 7 en 8 van het Handvest voortvloeiende rechten van de betrokkene (zie arrest ASNEF en FECEMD, EU:C:2011:777, punten 38 en 40).

Ofschoon de overeenstemming van de verwerking met de artikelen 6 en 7, sub f, van richtlijn 95/46, kan worden getoetst in het kader van een verzoek in de zin van artikel 12, sub b, van deze richtlijn, kan de betrokkene zich daarnaast onder bepaalde voorwaarden beroepen op het in artikel 14, eerste alinea, sub a, ervan voorziene recht van verzet.

Volgens dit artikel 14, eerste alinea, sub a, kennen de lidstaten de betrokkene het recht toe zich ten minste in de gevallen bedoeld in artikel 7, sub e en f, van richtlijn 95/46, te allen tijde om zwaarwegende en gerechtvaardigde redenen die verband houden met zijn bijzondere situatie ertegen te verzetten dat hem betreffende gegevens het voorwerp van een verwerking vormen, behoudens andersluidende bepalingen in de nationale wetgeving. Door de afweging die in het kader van dat artikel 14, eerste alinea, sub a, moet worden gemaakt, kan specifieker rekening worden gehouden met alle omstandigheden van de concrete situatie van de betrokkene. Ingeval van gerechtvaardigd verzet mag de verwerking die is verricht door de voor de verwerking verantwoordelijke niet langer op deze gegevens betrekking hebben.

De verzoeken krachtens de artikelen 12, sub b, en 14, eerste alinea, sub a, van richtlijn 95/46 kunnen door de betrokkene rechtstreeks aan de voor de verwerking verantwoordelijke worden gericht, die vervolgens naar behoren de gegrondheid van deze verzoeken moet onderzoeken en, in voorkomend geval, de betrokken gegevensverwerking moet beëindigen. Wanneer de voor de verwerking verantwoordelijke daaraan geen gevolg geeft, kan de betrokkene een verzoek indienen bij de toezichthoudende autoriteit of de rechter, zodat zij de nodige controles uitvoeren en naar aanleiding daarvan deze verantwoordelijke nauwkeurige maatregelen opleggen.

In dit verband moet worden opgemerkt dat uit artikel 28, leden 3 en 4, van richtlijn 95/46 voortvloeit dat eenieder bij elke toezichthoudende autoriteit een verzoek kan indienen met betrekking tot de bescherming van zijn rechten en vrijheden in verband met de verwerking van persoonsgegevens, en dat deze autoriteit beschikt over onderzoeksbevoegdheden en effectieve bevoegdheden om in te grijpen, waardoor zij met name de afscherming, de uitwissing of de vernietiging van gegevens kan gelasten of een dergelijke verwerking voorlopig of definitief kan verbieden.

De bepalingen van richtlijn 95/46 betreffende de rechten van de betrokkene wanneer hij bij de toezichthoudende autoriteit of de rechter een verzoek indient als aan de orde in het hoofdgeding, moeten tegen deze achtergrond worden uitgelegd.

In dit verband moet er meteen op worden gewezen dat, zoals in de punten 36 tot en met 38 van het onderhavige arrest is vastgesteld, een verwerking van persoonsgegevens als aan de orde in het hoofdgeding, door de exploitant van een zoekmachine, de grondrechten op eerbiediging van het privéleven en op bescherming van persoonsgegevens ernstig kan aantasten wanneer met behulp van deze machine op de naam van een natuurlijke persoon wordt gezocht, aangezien elke internetgebruiker op basis van deze verwerking via de resultatenlijst een gestructureerd overzicht kan krijgen van de over deze persoon op het internet vindbare informatie, die potentieel betrekking heeft op tal van aspecten van zijn privéleven en die, zonder deze zoekmachine, niet of slechts zeer moeilijk met elkaar in verband had kunnen worden gebracht, en deze internetgebruiker aldus een min of meer gedetailleerd profiel van de betrokkene kan opstellen. Bovendien is de inmenging in deze rechten van de betrokkene des te sterker door de belangrijke rol van internet en zoekmachines in de moderne samenleving, waardoor de in een dergelijke resultatenlijst weergegeven informatie overal beschikbaar is (zie in die zin arrest eDate Advertising e.a., C-509/09 en C-161/10, EU:C:2011:685, punt 45).

Gelet op de potentiële ernst van deze inmenging moet worden vastgesteld dat zij niet kan worden gerechtvaardigd door louter het economisch belang dat de exploitant van een dergelijke zoekmachine bij deze verwerking heeft. Aangezien echter de verwijdering van de koppelingen uit de resultatenlijst, naargelang van de betrokken informatie, gevolgen kan hebben voor het gerechtvaardigde belang van de internetgebruikers die potentieel toegang daartoe willen krijgen, moet in situaties als aan de orde in het hoofdgeding worden gezocht naar een juist evenwicht tussen met name dit belang en de grondrechten van deze persoon krachtens de artikelen 7 en 8 van het Handvest. Weliswaar hebben in de regel de door deze artikelen beschermde rechten van de betrokkene tevens voorrang op dit belang van internetgebruikers, maar dit evenwicht kan in bijzondere gevallen afhangen van de aard van de betrokken informatie en de gevoeligheid ervan voor het privéleven van de betrokkene en van het belang dat het publiek erbij heeft om over deze informatie te beschikken, wat met name wordt bepaald door de rol die deze persoon in het openbare leven speelt.

Na de beoordeling van de toepassingsvoorwaarden van de artikelen 12, sub b, en 14, eerste alinea, sub a, van richtlijn 95/46, die de toezichthoudende autoriteit en de rechter dienen te verrichten wanneer zij een verzoek ontvangen als aan de orde in het hoofdgeding, kunnen zij deze exploitant bevelen om van de na een zoekopdracht op de naam van een persoon weergegeven resultatenlijst de koppelingen te verwijderen naar door derden gepubliceerde websites die informatie over deze persoon bevatten, zonder dat een dergelijk bevel veronderstelt dat deze naam en deze informatie, hetzij vrijwillig door de redacteur of op last van een van deze autoriteiten, voordien of gelijktijdig worden verwijderd van de website waarop zij zijn gepubliceerd.

Zoals is vastgesteld in de punten 35 tot en met 38 van het onderhavige arrest, moet, aangezien de in het kader van de activiteit van een zoekmachine verrichte verwerking van persoonsgegevens verschilt van de door webredacteurs verrichte verwerking van persoonsgegevens en daar bovenop komt en bijkomend de grondrechten van de betrokkene aantast, de exploitant van deze machine, in zijn hoedanigheid van voor deze verwerking verantwoordelijke, immers binnen het kader van zijn verantwoordelijkheden, bevoegdheden en mogelijkheden verzekeren dat deze verwerking aan de vereisten van richtlijn 95/46 voldoet, zodat de daarin vervatte waarborgen hun volle werking kunnen krijgen.

In dit verband moet worden vastgesteld dat, rekening houdend met het gemak waarmee op een website gepubliceerde informatie op andere websites kan worden overgenomen en rekening houdend met de omstandigheid dat de verantwoordelijken voor de publicatie ervan niet altijd aan de wetgeving van de Unie zijn onderworpen, de betrokkenen niet doeltreffend en volledig kunnen worden beschermd indien zij eerst of gelijktijdig van de webredacteurs de verwijdering moeten verkrijgen van de hen betreffende informatie.

Bovendien kan de verwerking door de redacteur van een webpagina, bestaande uit de publicatie van informatie betreffende een natuurlijke persoon, in voorkomend geval ‘voor uitsluitend journalistieke […] doeleinden’ zijn verricht en aldus krachtens artikel 9 van richtlijn 95/46 onder de uitzonderingen op de vereisten van deze richtlijn vallen, terwijl dit niet het geval is voor de door een exploitant van een zoekmachine verrichte verwerking. Aldus kan niet worden uitgesloten dat de betrokkene in bepaalde omstandigheden de in artikel 12, sub b, en 14, eerste alinea, sub a, van richtlijn 95/46 bedoelde rechten tegen deze exploitant kan uitoefenen, maar niet tegen de redacteur van deze webpagina.

Tot slot moet worden vastgesteld dat de reden die krachtens artikel 7 van richtlijn 95/46 de publicatie van een persoonsgegeven op een website rechtvaardigt, niet enkel niet noodzakelijkerwijze samenvalt met de reden die geldt voor de activiteit van zoekmachines, maar dat zelfs waar dit het geval is, de krachtens de artikelen 7, sub f, en 14, eerste alinea, sub a, van deze richtlijn te maken afweging tussen de betrokken belangen tot een verschillend resultaat kan leiden naargelang het gaat om een door een exploitant van een zoekmachine, dan wel de door een redacteur van deze webpagina verrichte verwerking, daar, ten eerste, de rechtmatige belangen die deze verwerkingen rechtvaardigen verschillend kunnen zijn, en, ten tweede, de gevolgen van deze verwerkingen voor de betrokkene, en met name voor zijn privéleven, niet noodzakelijkerwijze dezelfde zijn.

Voor zover in de resultatenlijst die wordt weergegeven nadat op de naam van een persoon is gezocht, een webpagina en de daarop gepubliceerde informatie betreffende deze persoon worden weergegeven, vergemakkelijkt dit immers voor elke internetgebruiker die op de naam van de betrokkene zoekt aanzienlijk de toegang tot deze informatie en speelt dit een beslissende rol bij de verspreiding van deze informatie, zodat dit een grotere inmenging in het grondrecht op eerbiediging van het privéleven van de betrokkene kan vormen dan de publicatie van deze webpagina door de webredacteur.

Gelet op al het voorgaande, moet op de tweede vraag, sub c en d, worden geantwoord dat de artikelen 12, sub b, en 14, eerste alinea, sub a, van richtlijn 95/46 aldus moeten worden uitgelegd dat, ter naleving van de in deze bepalingen voorziene rechten en voor zover aan de in deze bepalingen gestelde voorwaarden daadwerkelijk is voldaan, de exploitant van een zoekmachine verplicht is om van de resultatenlijst die na een zoekopdracht op de naam van een persoon wordt weergegeven, de koppelingen te verwijderen naar door derden gepubliceerde webpagina's waarop informatie over deze persoon is te vinden, ook indien deze naam of deze informatie niet vooraf of gelijktijdig van deze webpagina's is gewist en, in voorkomend geval, zelfs wanneer de publicatie ervan op deze webpagina's op zich rechtmatig is.

Met zijn derde vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of de artikelen 12, sub b, en 14, eerste alinea, sub a, van richtlijn 95/46 aldus moeten worden uitgelegd dat de betrokkene op basis van deze bepalingen van de exploitant van een zoekmachine kan eisen dat hij uit de resultatenlijst die wordt weergegeven nadat op de naam van deze persoon is gezocht, de koppelingen verwijdert naar rechtmatig door derden gepubliceerde webpagina's die correcte informatie over laatstgenoemde bevatten, omdat deze informatie hem schade kan berokkenen of omdat hij wenst dat zij na zekere tijd wordt ‘vergeten’.

Google Spain, Google Inc en de Griekse, de Oostenrijkse en de Poolse regering en de Commissie zijn van mening dat deze vraag ontkennend moet worden beantwoord. Google Spain, Google Inc, de Poolse regering en de Commissie betogen in dit verband dat de artikelen 12, sub b, en 14, eerste alinea, sub a, van richtlijn 95/46 de betrokkenen uitsluitend rechten toekennen indien de betrokken verwerking onverenigbaar is met deze richtlijn of wegens zwaarwegende en gerechtvaardigde redenen betreffende hun bijzondere situatie, en niet enkel omdat zij van mening zijn dat deze verwerking hen schade kan berokkenen of omdat zij wensen dat de verwerkte gegevens worden vergeten. De Griekse en de Oostenrijkse regering zijn van mening dat de betrokkene zich tot de redacteur van de betrokken website moet wenden.

Costeja González en de Spaanse en de Italiaanse regering zijn van mening dat de betrokkene zich tegen de indexering van zijn persoonsgegevens door een zoekmachine kan verzetten indien de verspreiding van deze gegevens via die zoekmachine hem schade kan berokkenen, en dat zijn grondrechten op bescherming van deze gegevens en op eerbiediging van zijn privéleven, waartoe het ‘recht om te worden vergeten’ behoort, zwaarder wegen dan de rechtmatige belangen van de exploitant van deze zoekmachine en op het algemeen belang bij de vrijheid van informatie.

Aangaande artikel 12, sub b, van richtlijn 95/46, dat slechts toepasselijk is indien de verwerking van persoonsgegevens onverenigbaar is met deze richtlijn, moet in herinnering worden gebracht dat, zoals is opgemerkt in punt 72 van het onderhavige arrest, een dergelijke onverenigbaarheid niet enkel het gevolg kan zijn van de omstandigheid dat deze gegevens onnauwkeurig zijn maar, in het bijzonder, ook omdat zij ontoereikend, niet ter zake dienend of bovenmatig zijn voor de doeleinden van de verwerking, omdat zij niet zijn bijgewerkt of omdat zij langer worden bewaard dan noodzakelijk is, tenzij de bewaring ervan is vereist wegens historische, statistische of wetenschappelijke doeleinden.

Uit deze vereisten van artikel 6, lid 1, sub c tot en met e, van richtlijn 95/46 vloeit voort dat het mogelijk is dat zelfs een aanvankelijk rechtmatige gegevensverwerking na verloop van tijd niet langer met deze richtlijn verenigbaar is omdat deze gegevens niet langer noodzakelijk zijn voor de doeleinden waarvoor zij zijn verzameld of verwerkt. Dit is met name het geval wanneer deze gegevens gelet op deze doeleinden en gelet op de verstreken tijd ontoereikend, niet of niet meer ter zake dienend of bovenmatig zijn.

Indien dus na een verzoek van de betrokkene krachtens artikel 12, sub b, van richtlijn 95/46 wordt vastgesteld dat in de resultatenlijst die wordt weergegeven nadat op de naam van de betrokkene is gezocht, koppelingen zijn opgenomen naar rechtmatig door derden gepubliceerde webpagina's die correcte informatie over de betrokkene bevatten, en deze opneming thans onverenigbaar is met artikel 6, lid 1, sub c tot en met e, omdat deze informatie, gelet op het geheel van de omstandigheden van het onderhavige geval, ontoereikend, niet of niet meer ter zake dienend of bovenmatig is ten aanzien van het doel van de betrokken verwerking door de exploitant van de zoekmachine, moeten deze informatie en koppelingen van de resultatenlijst worden gewist.

Aangaande de verzoeken in de zin van dit artikel 12, sub b, die zijn gebaseerd op de beweerde niet-naleving van de voorwaarden van artikel 7, sub f, van richtlijn 95/46 en van artikel 14, eerste alinea, sub a, van deze richtlijn, moet worden vastgesteld dat elke verwerking van persoonsgegevens tijdens de gehele duur ervan toelaatbaar moet zijn krachtens dit artikel 7.

Gelet op het voorafgaande, moet bij de beoordeling van dergelijke verzoeken die zijn ingediend tegen een verwerking als aan de orde in het hoofdgeding, met name worden onderzocht of de betrokkene recht erop heeft dat de informatie over hem thans niet meer met zijn naam wordt verbonden via een resultatenlijst die wordt weergegeven nadat op zijn naam is gezocht. In dit verband moet worden benadrukt dat de vaststelling van een dergelijk recht niet veronderstelt dat de opneming van de betrokken informatie in de resultatenlijst de betrokkene schade berokkent.

Aangezien de betrokkene op basis van zijn door de artikelen 7 en 8 van het Handvest gewaarborgde grondrechten kan verlangen dat de betrokken informatie niet meer via de opneming ervan in een dergelijke resultatenlijst ter beschikking wordt gesteld van het grote publiek, krijgen deze rechten, zoals met name blijkt uit punt 81 van het onderhavige arrest, in beginsel voorrang niet enkel op het economische belang van de exploitant van de zoekmachine, maar ook op het belang van dit publiek om deze informatie te vinden wanneer op de naam van deze persoon wordt gezocht. Dit zal echter niet het geval zijn indien de inmenging in de grondrechten van de betrokkene wegens bijzondere redenen, zoals de rol die deze persoon in het openbare leven speelt, wordt gerechtvaardigd door het overwegende belang dat het publiek erbij heeft om, door deze opneming, toegang tot de betrokken informatie te krijgen.

Aangaande een situatie als aan de orde in het hoofdgeding — die de weergave betreft in de resultatenlijst die de internetgebruiker verkrijgt na een zoekopdracht op de naam van de betrokkene via Google Search, van koppelingen naar twee gearchiveerde webpagina's van een dagblad waarop aankondigingen staan waarin de naam van de betrokkene is vermeld en die betrekking hebben op een verkoop per opbod van gebouwen in het kader van een beslag ter terugvordering van schulden betreffende de sociale zekerheid — moet worden overwogen dat, gelet op de gevoeligheid van de informatie in deze aankondigingen voor het privéleven van de betrokkene en op de omstandigheid dat deze informatie zestien jaar daarvoor is gepubliceerd, de betrokkene recht erop heeft dat deze informatie niet langer via een dergelijke resultatenlijst met zijn naam wordt verbonden. Aangezien er in casu geen bijzondere redenen lijken te zijn ter rechtvaardiging van een overwegend belang voor het publiek om, in het kader van een dergelijke zoekopdracht, toegang te krijgen tot deze informatie — waarbij het echter aan de verwijzende rechter staat om dit na te gaan — kan de betrokkene, krachtens de artikelen 12, sub b, en 14, eerste alinea, sub a, van richtlijn 95/46 de verwijdering van deze koppelingen van de resultatenlijst verlangen.

Uit het voorgaande volgt dat op de derde vraag moet worden geantwoord dat de artikelen 12, sub b, en 14, eerste alinea, sub a, van richtlijn 95/46 aldus moeten worden uitgelegd dat in het kader van de beoordeling van de toepassingsvoorwaarden van deze bepalingen met name moet worden onderzocht of de betrokkene recht erop heeft dat de aan de orde zijnde informatie over hem thans niet meer met zijn naam wordt verbonden via een resultatenlijst die wordt weergegeven nadat op zijn naam is gezocht, zonder dat de vaststelling van een dergelijk recht evenwel veronderstelt dat de opneming van die informatie in de resultatenlijst deze betrokkene schade berokkent. Aangezien laatstgenoemde op basis van zijn door de artikelen 7 en 8 van het Handvest gewaarborgde grondrechten kan verlangen dat de betrokken informatie niet meer door de opneming ervan in een dergelijke resultatenlijst ter beschikking wordt gesteld van het grote publiek, krijgen deze rechten in beginsel voorrang niet enkel op het economische belang van de exploitant van de zoekmachine, maar ook op het belang van dit publiek om toegang tot deze informatie te krijgen wanneer op de naam van deze persoon wordt gezocht. Dit zal echter niet het geval zijn indien de inmenging in de grondrechten van de betrokkene wegens bijzondere redenen, zoals de rol die deze persoon in het openbare leven speelt, wordt gerechtvaardigd door het overwegende belang dat het publiek erbij heeft om, door deze opneming, toegang tot de betrokken informatie te krijgen.