HR, 20-09-2016, nr. 15/00846

“zij op 02 oktober 2014 te Zoetermeer [betrokkene 1] heeft bedreigd met zware mishandeling, immers heeft verdachte opzettelijk aan voornoemde [betrokkene 1] dreigend toegevoegd 'hoer, kanker zwarte, ik bel mensen voor je, ik weet hoe je eruit ziet, ik weet waar je werkt' althans gelijkluidende woorden van dreigende aard of strekking.”

5. Deze bewezenverklaring berust op de volgende bewijsmiddelen:

“1. Een proces-verbaal van aangifte d.d. 2 oktober 2014 van de Politie Eenheid Den Haag met nr. PL1500-2014241327-1, opgemaakt in de wettelijke vorm door een daartoe bevoegde opsporingsambtenaar. Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven (p. 6 e.v.):

als de op 2 oktober 2014 tegenover deze opsporingsambtenaar afgelegde verklaring van [betrokkene 1] :

Plaats delict : [a-straat] , Zoetermeer

Pleegdatum : 2 oktober 2014

Vandaag was ik als caissière werkzaam bij [A] . Ik zag een vrouw met een klein meisje. De vrouw droeg een grote schoudertas. Ze passeerde de kassa en liep in de richting van de uitgang. Ik vroeg haar of ik in haar tas mocht kijken en of zij het bonnetje kon laten zien. Ze duwde me naar buiten. Vervolgens werd het duwen en trekken. Ze gooide de tas naar me toe of liet hem los.

Ze begon toen tegen mij te schreeuwen. Ze zei: "HOER, KANKER ZWARTE, IK BEL MENSEN VOOR JE, IK WEET HOE JE ERUIT ZIET, IK WEET WAAR JE WERKT."

Ik voelde me hierdoor erg bedreigd.

2. Een proces-verbaal van verhoor getuige d.d. 2 oktober 2014 van Politie Eenheid Den Haag met nr. PL1500-2014241327-5, opgemaakt in de wettelijke vorm door een daartoe bevoegde opsporingsambtenaar. Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven (p. 14 e.v.):

als de op 2 oktober 2014 tegenover deze opsporingsambtenaar afgelegde verklaring van [betrokkene 2] :

Op 2 oktober 2014 was ik werkzaam bij [A] aan [de a-straat] te Zoetermeer.

[betrokkene 1] (het hof begrijpt : [betrokkene 1] ) sprak een vrouw aan bij de tassencontrole. Zij schold [betrokkene 1] uit voor hoer en kankerhoer.

Vervolgens zag ik dat ze wegrende in de richting van de Westerschelde. Ik rende richting de wijkpost. Daar werden we aangesproken door een passant die zei dat er om het hoekje een vrouw met een kind zat op de grond. Ik zag dat het de vrouw was. Ik hoorde dat ze naar mij riep dat mijn collega, [betrokkene 1] , een vieze, zwarte, asociale hoer is. Ik hoorde ook dat de verdachte zei dat ze mensen had gebeld die [betrokkene 1] zouden pakken.

3. De verklaring van de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep:

Op 2 oktober 2014 ben ik in [A] aan [de a-straat] te Zoetermeer geweest. Toen ik [A] verliet kwam er een medewerker naar buiten rennen.”

6. Voor een veroordeling ter zake van bedreiging met zware mishandeling is in een geval als het onderhavige vereist dat de bedreiging van dien aard is en onder zodanige omstandigheden is geschied dat bij de bedreigde in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat zij zwaar lichamelijk letsel zou kunnen oplopen (vgl. HR 7 juni 2005, ECLI:NL:HR:2005:AT3659, NJ 2005/448).

7. De onderhavige zaak wordt hierdoor gekenmerkt dat in de geuite bedreigingen niet zonder meer besloten ligt dat de bedreigde – zoals is bewezenverklaard - zwaar zal worden mishandeld.

8. In het geval waarin de verdachte, op het moment dat het slachtoffer met haar dochtertje — ieder op een fiets — over de stoep zijn huis passeerde, zwaaiend met gebalde vuisten op haar is afgerend schreeuwende dat zij moest opdonderen, welke woorden hij kracht bijzette door, op een moment dat hij haar dicht genaderd was, slaande bewegingen te maken naar haar hoofd, achtte de Hoge Raad voldoende bewijs aanwezig voor bedreiging met zware mishandeling.1.Zoals Keijzer opmerkt in zijn noot bij HR 10 september 2013, NJ 2013/5742., zal de gevaarlijkheid van het door de verdachte in het vooruitzicht gestelde gedrag daarbij de doorslag hebben gegeven.

9. In HR 25 januari 2011, ECLI:NL:HR:2011:BO4022 was de vraag aan de orde of de jegens W. Bos, toen kandidaat-voorzitter van de PvdA-fractie, gedane uitlatingen dat wanneer Bos hem, verdachte, niet zou bellen hij, verdachte, die Bos wat zou aandoen en dat hij, verdachte, familie van Osama was, - zoals het hof geoordeeld - bedreiging met zware mishandeling opleverde. Gelet op de context waarin deze uitlatingen waren gedaan, onder meer hierin bestaande dat de verdachte erg boos was geworden om de door Bos tijdens een televisie-uitzending gedane uitlating dat Bos verdachtes broer genetisch niet geschikt vond om premier te worden, dat hij genoemde uitlatingen had gedaan in een tijdens dat televisieprogramma gevoerd telefoongesprek met een lid van de redactie van het televisieprogramma waarin Bos die uitlating had gedaan alsmede dat het om een politicus ging die in het centrum van de belangstelling stond en die dikwijls in de openbaarheid optrad en derhalve gemakkelijk te traceren was, hield dit oordeel in cassatie stand.3.

10. Het oordeel dat de uitlating "[...] stopt in maart en is dan vogelvrij. Ik zal hem weten te vinden en hij persoonlijk betaalt die 80.000 euro. Dat incassobureau mag dan de helft houden en ik zal [...] blijven volgen, desnoods zijn hele leven lang. [...] heeft ook een vrouw en kinderen, die weet ik ook wel te vinden, ik heb niets te verliezen, althans woorden van gelijke dreigende aard of strekking" bedreiging met zware mishandeling van [...] en zijn gezin opleverde, achtte de Hoge Raad niet zonder meer begrijpelijk.4.

11. In HR 15 januari 2013, ECLI:NL:HR:2013:BY5695 had het hof geoordeeld dat door verdachtes gedragingen - dreigend op de bedreigde aflopen en vervolgens tegen haar zeggen "Ik kom je nog wel tegen op straat" - bij haar in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat de verdachte haar bij de volgende confrontatie daadwerkelijk zou mishandelen en dat zij daarbij zwaar lichamelijk letsel kon oplopen. De Hoge Raad ging hierin niet mee, omdat uit de bewijsvoering niet zonder meer kon worden afgeleid dat de bedreiging door de verdachte in de gegeven omstandigheden van dien aard was dat bij de bedreigde in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat zij bij de volgende confrontatie met de verdachte daadwerkelijk zou worden mishandeld en dat zij daarbij zwaar lichamelijk letsel kon oplopen.5.

12. De inhoud van een e-mail, verstuurd aan de voormalige fractievoorzitter van de fractie van de PvdA in de Tweede Kamer, Hamer, met de tekst: 'Doe de groeten aan uw dochter... en uhm, zorg ervoor dat ze in de gaten wordt gehouden... Een ex-PvdA lid... Want WIJ zullen u dit nooit vergeven.’ behelsde gelet op de weinig specifieke bewoordingen waarin die uitlatingen waren gedaan niet zonder meer bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht, althans met zware mishandeling.6.

13. In HR 22 april 2014, ECLI:NL:HR:2014:961, was de vraag aan de orde of het oordeel van het hof dat de verdachte door het opzettelijk dreigend met een voorwerp (een mes of een iPhone), op (korte) afstand van de keel en/of het hoofd van de bedreigde zwaaien en daarbij bezigen van de woorden "wat moet je dan" bij de bedreigde in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat hij zwaar lichamelijk letsel kon oplopen, voldoende met redenen was omkleed. De Hoge Raad oordeelde van niet, omdat uit de bewijsvoering niet zonder meer kon worden afgeleid dat de bedreiging door de verdachte van dien aard was dat bij de bedreigde in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat hij daadwerkelijk zou worden mishandeld en dat hij daarbij zwaar lichamelijk letsel kon oplopen.7.

14. De onderhavige uitlatingen zijn gelet op de weinig specifieke bewoordingen waarin die uitlatingen zijn gedaan op zichzelf niet van dien aard dat bij de bedreigde in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat zij daadwerkelijk zou worden mishandeld en dat zij daarbij zwaar lichamelijk letsel kon oplopen.8.Dat wordt niet anders wanneer in aanmerking wordt genomen onder welke omstandigheden de bedreiging is geschied, te weten dat de verdachte het slachtoffer naar buiten duwde, het vervolgens duwen en trekken werd en de verdachte de tas naar het slachtoffer toegooide of deze losliet. Deze gedragingen van de verdachte wijzen wel op enige daadkracht van de verdachte, maar daarvan is niet vastgesteld dat zij wezen in de richting van enige vorm van mishandeling. Ondanks de bedreigende aard van de geuite bewoordingen is het kennelijk bij enig duw- en trekwerk gebleven. Daarmee kleuren deze gedragingen de gedane uitlatingen niet voldoende specifiek in die zin dat bij de bedreigde in redelijkheid de vrees kon ontstaan dat zij daadwerkelijk zou worden mishandeld en daarbij zwaar lichamelijk letsel zou kunnen oplopen. De bewezenverklaring is derhalve onvoldoende met redenen omkleed.

15. Voor de goede orde merk ik nog op dat de verdachte volgens bewijsmiddel 2 tegen een derde heeft gezegd dat zij mensen had gebeld die [betrokkene 1] zouden pakken. Omdat niet vaststaat dat deze uitlating ter kennis is gekomen van [betrokkene 1] – de uitlating werd gedaan nadat de verdachte was weggerend en door die derde om een hoekje bij de wijkpost werd aangetroffen – kan deze niet bijdragen aan het bewijs van het doen ontstaan van de vrees bij [betrokkene 1] dat zij zwaar lichamelijk letsel zou kunnen oplopen.

16. Het middel slaagt.

17. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen die tot vernietiging van de bestreden uitspraak aanleiding behoren te geven.

18. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest voor zover aan beroep in cassatie onderworpen en in zoverre tot terugwijzing van de zaak naar het hof dan wel verwijzing van de zaak naar een aangrenzend hof teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

De Procureur-Generaal

bij de Hoge Raad der Nederlanden

AG