Rb. Utrecht, 27-10-2010, nr. 254860 / HA ZA 08-1883

Het verloop van de procedure blijkt uit:

Ten slotte is vonnis bepaald.

In haar vonnis van 21 april 2010 heeft de rechtbank in de hoofdzaak overwogen dat de zoon van [eisers], [zoon], een onrechtmatige daad jegens [Zoon van A], de zoon van [A] c.s., heeft gepleegd. Zij heeft onder meer geoordeeld dat [eisers] gehouden is een bedrag van EUR 17.500,- (te vermeerderen met wettelijke rente) aan [A] c.s. te betalen. Voorts heeft zij voor recht verklaard dat [eisers] de schade in de vorm van verlies aan verdienvermogen en schade vanwege vermindering van zelfwerkzaamheid dient te vergoeden, welke schade opgemaakt moet worden bij staat en vereffend volgens de wet.

De rechtbank heeft partijen in de gelegenheid gesteld zich bij akte uit te laten over de gevolgen die het vonnis in de hoofdzaak heeft voor hun rechtspositie in de vrijwaringszaak.

ASR stelt als primair verweer dat dekking onder de polis op grond van artikel 7 lid 1 sub c van de toepasselijke polisvoorwaarden, de zogenaamde opzetclausule, ontbreekt (zie ook r.o. 5.13 van het tussenvonnis van 21 april 2010). Dit artikel luidt onder meer:

“Geen dekking wordt verleend voor de aansprakelijkheid van een verzekerde voor schade:

Subsidiair stelt ASR dat [eisers] de schade volgens artikel 8 van de polisvoorwaarden te laat heeft gemeld. In haar akte stelt zij dat [eisers] hetgeen zij daarover eerder heeft gesteld (zie r.o. 5.15 van voornoemd tussenvonnis), in zijn akte niet gemotiveerd heeft weersproken. Artikel 8 lid 1 van de polisvoorwaarden bepaalt onder meer:

“Zodra de verzekerde kennis draagt van een gebeurtenis die voor de maatschappij tot een verplichting tot uitkering kan leiden, is hij verplicht:

[eisers] voert in zijn akte aan dat hij (bedoeld wordt: [zoon]) niet opzettelijk heeft gehandeld. In zijn conclusie van antwoord heeft [eisers] eerder aangevoerd dat de schade niet opzettelijk is veroorzaakt.

Ter zitting heeft [eisers] aangevoerd dat het opzet van de mishandeling in een te ver verwijderd verband tot de schade staat, zodat het beroep van ASR op de opzetclausule niet opgaat. Volgens hem is de onderhavige situatie vergelijkbaar met het voorbeeld dat in de circulaire van het Verbond voor Verzekeraars wordt genoemd. Daarin staat:

“Als gezegd beoogt deze clausule zoveel mogelijk tegemoet te komen aan de oorspronkelijke bedoeling van verzekeraars. (…)

Het belangrijkste aspect in de nieuwe clausule is de koppeling van het opzet aan de gedraging zelf en niet meer aan het gevolg van de gedraging. Het opzettelijk karakter van een gedraging moet uit de gedraging zelf afgeleid worden.

De fietser die met opzet door het rode licht fietst en vervolgens een voetganger verwondt, kan niet met een beroep op de opzetclausule worden geconfronteerd. In dit voorbeeld is het opzet van de fietser gericht op het door rood licht rijden en niet op het verwonden van de voetganger.”

Met betrekking tot het beroep van ASR op artikel 8 van de polisvoorwaarden voert [eisers] aan dat ASR – indien en voor zover de gebeurtenis waaruit de schade voortvloeit te laat is gemeld – daardoor niet in haar belangen in geschaad.

De rechtbank oordeelt als volgt. Met zijn stelling dat geen sprake is van opzet, bedoelt [eisers] kennelijk te zeggen dat de schade niet opzettelijk is veroorzaakt, zodat ASR geen beroep op de opzetclausule toekomt. Dit verweer faalt, omdat [eisers] hiermee miskent dat het voor een geslaagd beroep op de opzetclausule niet nodig is dat het opzet gericht is op het gevolg van de handeling, in dit geval het oogletsel van [Zoon van A]. Waar het – in lijn met hof Den Bosch 22 mei 2007, JA 2007, 136, rechtbank Utrecht 22 oktober 2008, NJF 2009, 167 en rechtbank Amsterdam 25 november 2009, LJN: BL5243 – bij artikel 7 van de polisvoorwaarden op aankomt, is of het opzet gericht is op wederrechtelijk handelen. Het opzet is met andere woorden gekoppeld aan de gedraging zelf.

In deze procedure staat vast dat [zoon] op 12 februari 2007 een onrechtmatige daad jegens [zoon] heeft gepleegd door hem te duwen en te slaan. Als gevolg hiervan is [zoon] door een ruit gevallen en heeft hij (ernstig) oogletsel opgelopen. Niet in geschil is dat dit duwen en slaan opzettelijk heeft plaatsgevonden. In dit licht wijst de rechtbank ook op het feit dat het hof Arnhem [zoon] op 8 april 2009 in hoger beroep heeft veroordeeld wegens mishandeling (zie r.o. 4.4 van het tussenvonnis van 4 november 2009), waarbij het bewezen heeft verklaard dat [zoon] [Zoon van A] opzettelijk tegen diens lichaam heeft geslagen. Er is dus sprake van opzettelijk handelen als bedoeld in artikel 7 van de polisvoorwaarden uit welk handelen schade is voortgevloeid. Deze schade valt onder de reikwijdte van voornoemd artikel.

Voor zover [eisers] met zijn verwijzing naar het voorbeeld van de fietser in de circulaire van het Verbond voor Verzekeraars bedoelt te zeggen dat het opzet van [zoon] gericht was op duwen en slaan, maar niet op het wederrechtelijke karakter ervan, overweegt de rechtbank dat voor een succesvol beroep op de opzetclausule door ASR vereist is dat [zoon] zich ervan bewust is geweest dat zijn handelen wederrechtelijk was. Voor de beantwoording van de vraag of dit het geval was, zijn naar het oordeel van de rechtbank in het bijzonder de volgende feiten en omstandigheden van belang, waarbij zij verwijst naar r.o. 6.9, 6.11 en 6.17 van haar tussenvonnis van 21 april 2010:

Op grond van hetgeen hiervoor is overwogen, is bij [zoon] sprake van opzettelijk en tegen een persoon gericht wederrechtelijk handelen, als bedoeld in artikel 7 lid 1 sub c van de polisvoorwaarden. ASR heeft dan ook een terecht beroep gedaan op de opzetclausule, zodat de vorderingen van [eisers] zullen worden afgewezen. De overige stellingen van partijen behoeven niet meer te worden besproken, omdat deze – indien besproken – niet tot een ander oordeel leiden.

[eisers] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van ASR worden begroot op: