Rb. Haarlem, 03-02-2009, nr. 07/7627

Verweerder heeft aan eiser over de jaren 2000, 2001 en 2003 navorderingsaanslagen in de inkomstenbelasting/premieheffing volksverzekeringen (hierna gezamenlijk: de navorderingsaanslagen) opgelegd, alsmede gelijktijdig met de navorderingsaanslagen bij afzonderlijke beschikkingen boetes opgelegd (hierna gezamenlijk: de boetebeschikkingen).

Verweerder heeft bij uitspraken op bezwaar van 25 januari 2008 (het jaar 2000), 8 februari 2008 (het jaar 2001) en 14 november 2007 (het jaar 2003) de navorderingsaanslagen en de boetebeschikkingen gehandhaafd.

Eiser heeft daartegen bij brief van 5 november 2007, ontvangen bij de rechtbank op 6 november 2007, beroep ingesteld.

Verweerder heeft een verweerschrift ingediend en op de zaak betrekking hebbende stukken ingediend. Partijen hebben vervolgens over en weer nog nadere stukken ingediend.

Op 28 oktober 2008 heeft de rechtbank een comparitiezitting als bedoeld in artikel 8:44 Awb gehouden (hierna ook: de zitting). De onderhavige zaak van eiser [naam] is tegelijkertijd behandeld met de zaken [namen overige partijen]

Namens de eisers in genoemde zaken zijn verschenen [namen gemachtigden van eisers]. Namens verweerders in genoemde zaken zijn verschenen de leden van de zogenoemde projectgroep buitenlandse opties, namelijk: [namen gemachtigden verweerder]. Partijen hebben ter zitting een pleitnota voorgedragen en exemplaren daarvan overgelegd aan de rechtbank en aan elkaar. Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt, waarvan partijen op 7 november 2008 een afschrift is toegezonden.

Doel van de zitting was om vast te stellen welke de stukken moeten worden aangemerkt als op de zaak betrekking hebbende stukken als bedoeld in artikel 8:42 Awb, welke van die stukken nog ontbreken in de dossiers van genoemde zaken en welke van die stukken alsnog dienen te worden ingebracht. Ter zitting hebben partijen in genoemde zaken ermee ingestemd dat de zaken van eiser (AWB 07/7627, 07/7628 en 07/7629) als pilotdossiers zullen dienen en dat de door partijen over en weer overgelegde stukken in die zaken worden geacht te zijn gevoegd in de procesdossiers van de overige eisers. Ter zitting ging het uiteindelijk om de vraag of de volgende stukken nog aan het dossier moeten worden toegevoegd:

een notitie van 19 april 2006 van de heer Q;

door de projectleiding binnen een discussiegroep (discussiebase) geplaatste berichten en bestanden ten behoeve van het Project Buitenlandse Optieregelingen.

De rechtbank merkt allereerst op dat eisers gemachtigde in zijn brief van 7 november 2008 heeft verklaard dat alsnog genoegen wordt genomen met de geschoonde versie van enkele van de genoemde stukken uit de discussiebase van verweerders projectgroep buitenlandse optieregelingen, zoals die in de zaken C door de wederpartij (reg. nrs. 07/7624 tot en met 07/7626) in het geding zijn gebracht. Het betreft de stukken die hierboven zijn aangeduid met de nummers (i), (ii), (iii), (iv) en (vii).

Voorts merkt de rechtbank op dat uit de na de zitting ontvangen schriftelijke reacties van partijen blijkt dat zij niet langer van mening verschillen over het feit dat een bericht van 24 augustus 2005 met als tijdsaanduiding 14:25 uur, hierboven aangeduid met nummer v, niet is aangetroffen in de discussiebase. Eisers gemachtigden is na afloop van de zitting gebleken dat het tijdstip waarop het bericht in de discussiebase is geplaatst niet 14:25 uur, maar tien minuten later, te weten 14:35 uur is geweest. Verweerders hebben deze lezing in hun schriftelijke reactie van 16 december 2008 niet weersproken en handhaven het eerder gedane beroep op geheimhouding. Nu eisers in hun brief van 7 november 2008 op voorhand hebben aangegeven dat zij met betrekking tot dat stuk met als tijdsaanduiding 14:35 uur geen probleem hebben met geheimhouding en de rechtbank geen reden ziet hiervan af te wijken, zal de rechtbank de beoordeling van het beroep op artikel 8:29 van de Awb louter beperken tot de notitie Q d.d. 19 april 2006 (hierna ook: de notitie Q).

Nu de notitie Q een op de zaak betrekking hebbend stuk is, moet het in beginsel in zijn geheel door verweerder worden overgelegd. Het bepaalde in artikel 8:29 Awb biedt voorts de mogelijkheid een op de zaak betrekking hebbend stuk voor eiser geheim te houden indien daartoe gewichtige redenen bestaan. Gewichtige redenen zijn in ieder geval niet aanwezig voor zover ingevolge de Wet openbaarheid van bestuur de verplichting zou bestaan een verzoek om informatie, vervat in de over te leggen stukken, in te willigen. Van zo’n verplichting is gesteld noch gebleken. Beslissend bij de beantwoording van de vraag of verweerder zich met betrekking tot de notitie Q terecht op geheimhouding beroept is of de door verweerder voor geheimhouding aangevoerde redenen zwaarder wegen dan het belang dat eiser heeft bij kennisneming.

Verweerder heeft zich erop beroepen dat de notitie Q slechts een conceptnotitie betreft en onderdeel is geweest van een kort meningsvormend proces voor intern beraad van slechts enkele betrokkenen binnen verweerders projectgroep buitenlandse optieregelingen (hierna: de projectgroep). Bij deze conceptnotitie is sprake geweest van persoonlijke opvattingen van de toenmalige projectleider Q welke notitie naar aanleiding van het commentaar is aangepast en vervolgens als definitieve versie onder de naam “Algemeen kader voor afwikkeling bezwaarschriften project buitenlandse opties” binnen het landelijke project is uitgezet en ook als bijlage bij de gedingstukken is gevoegd. De conceptnotitie is noch toegepast in de zaak van eiser noch in de overige zaken. De definitieve versie van de notitie is aan eiser overgelegd en bevindt zich in het dossier. Verweerder is van mening dat zijn belang dat een stuk betrekking hebbende op interne meningsvorming niet hoeft te worden overgelegd omdat dit aan vrije meningsvorming binnen de organisatie in de weg staat en dat dit belang zwaarder weegt dan het belang van eiser op inzage hiervan.

Eiser is daarentegen van mening dat bij de notitie Q geen sprake is van een intern meningsvormend stuk en wel door verweerder dient te worden overgelegd. Ter onderbouwing van dit standpunt heeft eiser e-mailcorrespondentie verstrekt uit de periode maart –april 2006 tussen eisers gemachtigden en enkele leden van de projectgroep, onder andere projectleider Q. Uit deze correspondentie blijkt volgens eiser dat op basis van de notitie van Q zelfs enkele navorderingsaanslagen zijn vernietigd. Voorts wijst eiser op een bij de rechtbank de door D bij de rechtbank Arnhem aanhangige procedure, waarin in een e-mail d.d. 24 april 2006 afkomstig van door D en E, belastinginspecteurs en tevens deeluitmakende van de projectgroep, zelfs uit de notitie Q wordt geciteerd.

De rechtbank heeft kennisgenomen van het dossier, de conceptnotitie en de definitieve versie van de notitie en heeft deze met elkaar vergeleken en is daarbij tot de slotsom gekomen dat het belang van eiser bij overlegging ervan voor het onderbouwen van zijn beroep onvoldoende opweegt tegen het door verweerder aangevoerde belang om zijn procespositie binnen de organisatie van de Belastingdienst vrijelijk te kunnen bepalen. Het gaat hier om een conceptnotitie met daarin opgenomen persoonlijke (beleids)opvattingen van de heer Q die naar het oordeel van de rechtbank slechts voor interne doeleinden is bestemd en deel uitmaakt van een meningvormend proces binnen de Belastingdienst, zodat deze niet als definitief kan worden beschouwd. Hierbij neemt de rechtbank in aanmerking dat in het begeleidende e-mailbericht van 19 april 2006 waarbij de conceptnotitie door Q wordt aangeboden aan enkele medewerkers van de Belastingdienst, leden van de projectgroep en een medewerker van het Ministerie van Financiën, deze personen uitdrukkelijk worden gevraagd om hun advies dienaangaande en dat daarbij voorts wordt opgemerkt dat wordt uitgezien naar hun reacties in dezen. Het – door verweerder weersproken - betoog van eiser dat in een andere (thans niet voorliggende) zaak besluiten mede op basis van deze conceptnotitie zijn genomen, acht de rechtbank onvoldoende om tot een andere belangenafweging te komen. Gelet op de inhoud van de conceptnotitie en de definitieve notitie, de verschillen daartussen, de overige gedingstukken en hetgeen partijen dienaangaande ter zitting over en weer naar voren hebben gebracht is niet aannemelijk geworden dat de aanslag of de uitspraak op bezwaar in de onderhavige zaak of in een van de andere – ter zitting behandelde en hierboven genoemde - zaken, op deze conceptnotitie zijn of hadden moeten worden gebaseerd. Gelet op het een en ander zijn er gewichtige redenen om de notitie Q niet aan eiser te overleggen en is beperking van de kennisneming van dat stuk gerechtvaardigd. De rechtbank is derhalve van oordeel dat het beroep van verweerder op artikel 8:29 Awb slaagt. De stelling van verweerder dat het verzoek om overlegging van de notitie Q niet behoeft te worden ingewilligd wegens misbruik van procesrecht, behoeft – wat er zij van deze stelling – gelet op het voorgaande geen bespreking.

De rechtbank: