41 Deelconclusie

Het grondrecht op toegang tot de rechter vloeit voort uit zowel het EVRM als het Handvest. Beide verdragen stellen specifieke vereisten aan de effectieve rechtsbescherming van onderdanen van Europa c.q. de EU. Het grondrecht als neergelegd in art. 47 Handvest kan indirect (horizontaal) doorwerken in private verhoudingen. Partijen kunnen in een civielrechtelijk geschil de rechtmatigheid van een toe te passen of toegepaste regel aan de orde stellen. De rechter kan de toepassing toetsen aan art. 47 Handvest. Op de lidstaten rust een positieve verplichting om ook in private verhoudingen effectieve rechtsbescherming te bieden tegen schendingen van grondrechten, en om in bepaalde omstandigheden gefinancierde rechtsbijstand te verlenen.