Rb. Rotterdam, 15-03-2006, nr. 235904 / HA ZA 05-1009

De rechtbank heeft kennisgenomen van de volgende stukken:

Stadswonen c.s. vorderen - verkort weergegeven - om bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:

In geschil is of Evides met ingang van 1 januari 2003 ten aanzien van de centraal bemeterde complexen die eigendom zijn van Stadswonen c.s. de wijze van berekening van het vastrecht heeft mogen wijzigen, in die zin dat vanaf dat moment niet langer vastrecht in rekening wordt gebracht per centrale watermeter maar per “verbruiksadres”.

De rechtbank gaat voorbij aan de stelling van Evides dat van een wijziging van de tariefstructuur per 1 januari 2003 feitelijk geen sprake is, omdat ook reeds onder de tot 1 januari 2003 geldende tariefstructuur de regel gold: het watergeld omvat eenmaal vastrecht voor elk individueel verbruiksadres, vermeerderd met de kosten van het verbruik op dat adres. Immers, Evides erkent dat vanaf 1 januari 2003 feitelijk sprake is van een andere wijze van in rekening brengen van het vastrecht, aangezien vanaf genoemde datum daadwerkelijk het vastrecht conform voormelde regel in rekening wordt gebracht waar dat voorheen niet gebeurde.

Stadswonen c.s. voeren tegen de gewijzigde tariefstructuur aan dat deze niet strookt met het bepaalde in de toepasselijke Algemene Voorwaarden en de Tarievenregeling, omdat de Algemene Voorwaarden in het geval van een centraal bemeterd complex ervan uitgaan dat de corporatie (als contractant) de afnemer/verbruiker is en niet de individuele gebruiker, en dat onder perceel wordt verstaan een perceel dat beschikt over een aansluiting met een meetinrichting. Dit leidt er in de visie van Stadswonen c.s. toe dat het vastrecht, gelet op het bepaalde in de artikelen 10 (per abuis refereren Stadswonen c.s.. in dit verband aan artikel 24) en 14 van de Algemene Voorwaarden, uitsluitend in rekening kan worden gebracht aan de corporaties als verbruikers, en per perceel dat beschikt over een aansluiting met een meetinrichting.

Evides heeft in reactie hierop aangevoerd dat zij, gelet op de definities van verbruiker en perceel in de Algemene Voorwaarden, gerechtigd is om met betrekking tot elk adres waarop drinkwater wordt verbruikt (het “verbruiksadres”) een door haar te bepalen vast bedrag als onderdeel van het totale tarief (“vastrecht”) in rekening te brengen aan degene met wie zij een leveringscontract heeft.

Ter gelegenheid van de gehouden pleidooizitting heeft de heer [X], juridisch adviseur van Evides, op een daartoe strekkende vraag van de rechtbank verklaard dat de in artikel 3.1 lid 3 van de Tarievenregeling, zoals die gold vanaf 1 januari 2003, gebruikte term “verbruiksadres” weliswaar in de Algemene Voorwaarden niet is gedefinieerd als een adres uit de gemeentelijke basisadministratie (zogenaamde GBA-adressen), maar dat Evides in de praktijk ieder GBA-adres aanmerkt als een verbruiksadres in de zin van de Algemene Voorwaarden. Dit is vervolgens door Stadswonen c.s. niet betwist.

De rechtbank is van oordeel dat de definities van de in de Algemene Voorwaarden gehanteerde begrippen “verbruiker” en “perceel” dermate ruim zijn geformuleerd, dat deze begrippen voor meerdere uitleg vatbaar zijn, en dat Evides deze begrippen binnen het kader van de Algemene Voorwaarden heeft kunnen uitleggen op de wijze als zij heeft gedaan.

Uit de Algemene Voorwaarden en de Tarievenregeling kan niet worden opgemaakt wat onder een “verbruiksadres” dient te worden verstaan. De rechtbank is echter van oordeel dat de wijze waarop Evides dit begrip in de praktijk hanteert, namelijk dat een verbruiksadres wordt gelijkgesteld aan een GBA-adres, een redelijke uitleg van dit begrip is, die niet in strijd is met de in de Algemene Voorwaarden gehanteerde definities van verbruiker en perceel.

Een ander geschilpunt tussen partijen betreft de precieze betekenis van het begrip “vastrecht”. Evides verstaat onder vastrecht eenvoudigweg een vast bedrag per maand, vertegenwoordigend een vaste, niet van het waterverbruik afhankelijke, component in het totale tarief. Volgens Stadswonen c.s. bestaat het vastrecht uit zogenaamde afnemerskosten. Dat zijn in hun visie kosten die samenhangen met de relaties die Evides onderhoudt met haar afnemers, zoals kosten van onderhoud van de dienstleiding, meterinspectie, meteropneming, administratiekosten van de waterverkoop, voorlichting, eventueel renteverlies op debiteuren e.d.

Stadswonen c.s. stellen dat Evides moet motiveren welke kosten onderdeel uitmaken van het vastrecht. De rechtbank kan Stadswonen c.s. in deze stellingname niet volgen. Evides heeft duidelijk gesteld wat zij onder vastrecht verstaat en dat daaronder door haar geen specifieke kostenonderdelen worden begrepen. Die stelling is duidelijk en behoeft geen nadere motivering. Dat in rapporten die in het verleden zijn opgesteld de mogelijkheid is genoemd om de afnemerskosten door middel van het heffen van vastrecht aan de afnemers in rekening te brengen, brengt niet zonder meer mee dat Evides op die wijze dient te handelen, of dat zij gehouden is een afwijkende wijze van handelen jegens Stadswonen c.s. te rechtvaardigen.

De rechtbank dient te beoordelen of Evides per 1 januari 2003 de wijze van heffing van het vastrecht heeft mogen wijzigen, zoals zij heeft gedaan.

De rechtbank stelt ter zake hiervan voorop dat tussen partijen niet in geschil is dat Evides op grond van de door haar gehanteerde Algemene Voorwaarden en de Tarievenregeling, zoals deze golden vóór de wijziging van 1 januari 2003 en ook nadien, een ruime bevoegdheid heeft om niet alleen de hoogte van de vastrechttarieven maar ook de structuur daarvan te wijzigen. Hetzelfde dient naar het oordeel van de rechtbank te gelden voor het wijzigen van de wijze van heffing. Partijen onderkennen dat Evides bij het gebruikmaken van deze bevoegdheid niet geheel naar eigen goeddunken te werk kan gaan, doch dat - mede gezien de monopoliepositie die Evides heeft bij de levering van een zo essentieel goed als water - sprake moet zijn van deugdelijke argumenten ter rechtvaardiging van de wijzigingsbeslissing.

Namens Evides is als voornaamste argument voor de wijziging van de tariefstructuur aangevoerd dat de huidige door haar gehanteerde berekening van het vastrecht in overeenstemming is met het inzicht dat de kosten die een waterbedrijf maakt voor de instandhouding van een infrastructuur voor de veilige en gegarandeerde productie en levering van drinkwater in gelijke mate strekken ten behoeve van alle huishoudens die van het openbare net drinkwater afnemen en verbruiken, met andere woorden dat het uit het oogpunt van rechtsgelijkheid niet meer dan redelijk is dat elk huishouden op gelijke wijze bijdraagt in de vaste kosten die Evides moet maken in verband met de levering van drinkwater aan de huishoudens in haar verzorgingsgebied.

Indien en voor zover er sprake is van door de centrale bemetering uitgespaarde kosten, is Evides van oordeel dat zij ook deze (bespaarde) kosten in redelijkheid over alle individuele huishoudens kan verdelen omdat de betreffende kosten in verhouding tot de infrastructurele kosten voor de drinkwatervoorziening, die ten behoeve van alle individuele huishoudens worden gemaakt, zeer gering zijn en omdat de huishoudens het vaak niet zelf voor het kiezen hebben als het gaat om de vraag of hun huishouden centraal of individueel wordt bemeterd.

De rechtbank stelt voorop dat het, bezien vanuit het oogpunt van gelijke behandeling van de huishoudens binnen een verzorgingsgebied, op zich niet onredelijk is dat ieder huishouden als “verbruiksadres” zoveel mogelijk op gelijke wijze meebetaalt aan de vaste kosten die een waterbedrijf moet maken om de infrastructuur voor een veilige en gegarandeerde productie en levering van drinkwater in stand te houden en dat het, gelet hierop, niet gerechtvaardigd zou zijn dat de huishoudens van een centraal bemeterd complex slechts eenmaal vastrecht per complex verschuldigd zijn, terwijl de huishoudens in een individueel bemeterd complex per huishouden vastrecht moeten betalen.

Het voorgaande geldt te meer nu, naar Evides bij pleidooi heeft gesteld en Stadswonen c.s. niet hebben betwist, de huishoudens in individueel bemeterde complexen ook (gaan) bijdragen in de kosten van (de financiering van) het zogenaamde bemeteringsproject waarbij individuele meters worden geplaatst bij de huurders van de (thans) centraal bemeterde complexen.

Het voorgaande zou naar het oordeel van de rechtbank uitzondering kunnen lijden indien de zogenaamde afnemerskosten een belangrijk deel van de totale kosten van Evides zouden uitmaken en de afnemerskosten voor de huishoudens in centraal bemeterde complexen voor Evides veel lager zouden zijn dan voor de huishoudens in individueel bemeterde complexen. Immers, in dat geval zou sprake zijn van een aanzienlijke kostenbesparing voor Evides. Onder omstandigheden zou het dan onredelijk kunnen zijn indien Evides niet bereid zou zijn het voordeel van die kostenbesparing ten gunste te laten komen van de huishoudens die het aangaat.

Ter gelegenheid van de gehouden pleidooizitting heeft de heer [Y], hoofd facturering van Evides, op een daartoe strekkende vraag van de rechtbank, verklaard dat in het verzorgingsgebied van Evides de zogenaamde afnemerskosten circa 10 miljoen euro per jaar bedragen en de totale kosten circa 200 miljoen euro per jaar. Dit is door Stadswonen c.s. niet weersproken. Het voorgaande brengt mee dat 5% van de totale kosten van Evides betrekking heeft op de zogenaamde afnemerskosten. De rechtbank is van oordeel dat, uitgaande van dit percentage, niet gezegd kan worden dat een belangrijk deel van de totale kosten afnemerskosten zijn. Hiervan uitgaande is de rechtbank van oordeel dat het gerechtvaardigd is dat Evides per verbruiksadres het vastrecht in rekening brengt, ongeacht of op het verbruiksadres een individuele meter aanwezig is.

Stadswonen c.s. hebben in hun inleidende dagvaarding nog gesteld dat Evides - in strijd met de zorgvuldigheid die van een Nutsbedrijf (mede gezien haar monopoliepositie) mag worden verwacht - zonder nadere aankondiging in de loop van 2003 met terugwerkende kracht aan hen nota’s heeft toegezonden in verband met de (achteraf) berekende bedragen met betrekking tot de in geschil zijnde wijziging van het vastrecht in centraal bemeterde complexen, en deze vervolgens heeft geïncasseerd. Nu Stadswonen c.s. aan deze stelling geen consequenties hebben verbonden en zij op dit punt bovendien bij pleidooi niet zijn teruggekomen, terwijl Evides bij conclusie van antwoord wel gemotiveerd op voormelde stelling van Stadswonen c.s. heeft gereageerd, gaat de rechtbank aan deze stelling voorbij.

Het voorgaande in aanmerking nemende, zullen de vorderingen van Stadswonen c.s. worden afgewezen.

Stadswonen c.s. zullen als de in het ongelijk gestelde partijen worden veroordeeld in de proceskosten van Evides.

De rechtbank,

wijst af de vorderingen van Stadswonen c.s.;

veroordeelt Stadswonen c.s. in de proceskosten tot aan deze uitspraak aan de zijde van Evides bepaald op € 244,-- aan vast recht en op € 1.356,-- aan salaris voor de procureur.

Dit vonnis is gewezen door mr. C. Bouwman, mr. M. Fiege en mr. J.F. Koekebakker.

Uitgesproken ter openbare terechtzitting.

1582/1729/204