Hof 's-Hertogenbosch, 09-03-2010, nr. HD 103.005.050

Met de grieven IV t/m VI klaagt [X.] over de overwegingen van de rechtbank die leiden tot het oordeel dat uit de stellingen van [X.] blijkt dat er in elk geval op 11 juni 2004 een overeenkomst tussen partijen tot stand is komen, althans onder de door Fruitsud gestelde condities. Dienaangaande overweegt het hof het volgende.

Fruitsud heeft aan haar vordering ten grondslag gelegd een voor vertrek van de White Swan uit Israel tot stand gekomen overeenkomst tot verkoop en levering aan [X.] van negen containers aardappelen van de soort Mondial à € 0,50 per kg onder de conditie aflevering en risico overgang op 24 mei 2004 in de haven van Antwerpen. [X.] heeft daartegen gemotiveerd verweer gevoerd kort gezegd inhoudende dat een dergelijke koopovereenkomst niet tussen partijen is gesloten. De aardappelen zijn [X.] eerst aangeboden toen zij al onderweg waren. [X.] zou bereid zijn geweest deze te kopen voor € 0,50 per kg onder de voorwaarde dat ze op 18 mei 2004 in Antwerpen door [X.] zouden kunnen worden afgenomen. De prijs die [X.] bereid was te bieden toen bleek dat de aardappelen pas op 24 mei 2004 in Antwerpen aankwamen en pas op 28 mei 2004 door de douane werden vrijgegeven, was voor Fruitsud niet acceptabel. Pas op of omstreeks 11 juni 2004 heeft Fruitsud [X.] verzocht om de genoemde partij alsnog te willen (ver)kopen, maar dan tegen marktprijs en onder de conditie acceptatie klant. De keuring zou daarom door de klant worden verricht. De klant heeft de partij wegens rot niet geaccepteerd, zodat er geen overeenkomst tot stand is gekomen. De rot blijkt uit de expertiserapporten van Texa en SGS. Fruitsud heeft [X.] daarom ten onrechte een factuur gezonden, zo heeft [X.] gesteld.

Tegenover het gemotiveerde verweer van [X.] heeft Fruitsud zowel in eerste aanleg als in hoger beroep in de kern slechts volhard in haar stelling dat er een onvoorwaardelijke overeenkomst tussen partijen tot stand is gekomen zoals hiervoor omschreven onder 4.12.2., eerste alinea. Naar het oordeel van het hof heeft Fruitsud daarmee, mede gelet op de gemotiveerde betwisting door [X.], ter zake de grondslag van haar vordering onvoldoende gesteld, zodat die niet is komen vast te staan. Zo heeft Fruitsud in het bijzonder geen opheldering gegeven over het exacte moment van het sluiten van de koopovereenkomst, noch heeft zij toereikend onderbouwd dat dit moment lag vóór de verscheping van de aardappelen uit Israël, zoals zij stelt. Haar bewijsaanbod op dit punt moet in dat licht worden gepasseerd. De grieven IV t/m VI slagen.

Gezien het voorgaande kunnen de grieven VII, VIII en IX in dit arrest onbesproken blijven.

Met grief X komt [X.] op tegen het oordeel van de rechtbank dat er door Fruitsud geen factuur is overgelegd die betrekking heeft op de levering van aardappelen uit de Kestrel, zodat die levering geen onderdeel uitmaakt van de vordering van Fruitsud. Deze grief faalt. Hoewel Fruitsud in eerste aanleg gesteld heeft dat de facturen waarvan zij betaling vorderde ook betrekking hadden op leveringen uit de Kestrel, heeft ze die in eerste aanleg niet overgelegd en ter zake ook geen bedragen gevorderd. Bij memorie van antwoord heeft Fruitsud alsnog de factuur, maar ook de creditnota (prod. 9 en 10), die zij voor deze levering aan [X.] zond, in het geding gebracht. Bij pleidooi heeft [X.] erkend dat de factuur is gecrediteerd.

Bij pleidooi heeft [X.] tevens gewezen op de relevantie van de over en weer ingenomen stellingen betreffende de levering met de Kestrel voor haar reconventionele vordering tot schadevergoeding. Met grief XIII komt [X.] op tegen de afwijzing van haar reconventionele vordering omdat zij onvoldoende zou hebben gesteld, zodat de aansprakelijkheid en als gevolg daarvan mogelijke schade niet is komen vast te staan.

Aan haar reconventionele vordering legt [X.] — kort gezegd — ten grondslag dat Fruitsud (met de Kestrel) andere aardappelen heeft aangevoerd dan overeengekomen, als gevolg waarvan [X.] haar verplichtingen tot levering van Exquisa aardappelen tegenover haar klanten niet na kon komen en een dekkingskoop heeft moeten plegen.

Fruitsud betwist niet dat er een zending aardappelen van de soort Exquisa was overeengekomen, maar stelt dat die zending nadien met instemming van [X.] is vervangen door een (vervangende) zending aardappelen van de soort Mondial. [X.] betwist dat. De stellingen van [X.] dat zij de partij Exquisa aardappelen al aan haar afnemers had verkocht en dat zij zich genoodzaakt heeft gezien een dekkingskoop te verrichten, heeft [X.] evenwel —ook in dit hoger beroep— op geen enkele wijze met concrete gegevens onderbouwd. Zo heeft zij niet aangegeven om welke klanten het gaat, welke prijzen zij is overeengekomen en op welk tijdstip en voor welke hoeveelheid zij bij wijze van dekkingskoop aardappelen heeft gekocht. Voor verwijzing naar een schadestaat procedure is het op zich voldoende dat eiser aannemelijk maakt dat hij schade heeft geleden, maar [X.] heeft aldus niet voldaan aan haar stelplicht en daarmee niet aannemelijk gemaakt dat zij schade heeft geleden. Dit heeft tot gevolg dat de rechtbank terecht haar vordering in reconventie heeft afgewezen. Ook grief XIII faalt.

Met de grieven XI en XII komt [X.] onder andere op tegen het oordeel van de rechtbank over de leveringen van 10 containers aardappelen van de soort Charlotte uit de City of Hambourg. Deze grieven falen. Daartoe overweegt het hof het volgende.

Tussen partijen staat niet ter discussie dat er een overeenkomst tot stand is gekomen voor de levering van een partij aardappelen van de soort Charlotte voor een prijs van € 0,36 per kilo. Partijen verschillen echter van mening over de vraag welke condities zijn overeen gekomen en of er op juiste wijze, tijdig en terecht is geklaagd.

Uit een door [X.] bij MvG (prod. 11A) in het geding gebracht faxbericht van onbekende datum, dat door Fruitsud niet is weersproken, blijkt dat is overeengekomen: ‘ We will buy the 8 containers with Charlotte for the price of 0,36 euro FOT Antwerpen. Good quality accepted in Holland and Germany.’ In het licht van het bepaalde in art. 38 van het Weens Koopverdrag verstaat het hof de conditie ‘good quality accepted in Holland and Germany’ in die zin dat met medeweten van verkoper de keuring van de zaken na aflevering is uitgesteld tot het tijdstip waarop de zaken bij de klant zijn aangekomen.

De partij aardappelen van de soort Charlotte is op 17 juni 2004 in Antwerpen aangekomen en op diezelfde datum vervoerd naar een Duitse klant van [X.].

[X.] stelt dat de partij direct na aankomst op 17 juni 2004 bij de klant is afgekeurd.

[X.] stelt dat de Charlotte aardappelen rot waren en dat daarvan een expertiserapport zou zijn opgesteld, maar daarvan is niet gebleken. De twee expertiserapporten die [X.] wèl in het geding heeft gebracht betreffen partijen aardappelen van de soort Mondial, zodat niet is komen vast te staan dat de aardappelen van de soort Charlotte van slechte kwaliteit waren. Wel blijkt van de afkeuring van 7 containers door de klant uit een email van de klant —[Q.]— aan [X.] d.d. 22 juni 2004 (prod. 10 bij MvG). Echter, als onweersproken staat vast dat betreffende email niet door Fruitsud is ontvangen.

Art. 39 Weens Koopverdrag bepaalt dat de koper het recht verliest zich erop te beroepen dat de zaken niet aan de overeenkomst beantwoorden, indien hij niet binnen een redelijke termijn nadat hij dit heeft ontdekt de verkoper hiervan in kennis stelt. Fruitsud betwist dat zij door [X.] (tijdig) op de hoogte is gesteld van de klachten over de Charlotte aardappelen.

[X.] heeft als bewijs van het feit dat zij de klachten aan Fruitsud heeft gemeld een email aan info@agrosud.fr d.d. 17 juni 2004 met drie foto's van de mankerende aardappelen overgelegd (prod. 11B bij MvG). Fruitsud betwist genoemde email te hebben ontvangen. Dat verweer wordt gesteund door het feit dat het emailadres van Fruitsud niet eindigt op agrosud.fr, maar op agrusud.fr.

[X.] beroept zich voorts op een tweetal faxberichten over de klachten die zij op 29 juni 2004 aan Fruitsud zou hebben gezonden, maar met Fruitsud is het hof van oordeel dat die berichten —zo al verzonden en relevant, wat Fruitsud gemotiveerd betwist— niet kunnen worden aangemerkt als te zijn verzonden binnen een redelijke termijn na ontdekking van de gebreken, als bepaald in art. 39 van het Weens Koopverdrag.

De duur van genoemde klachttermijn hangt af van de omstandigheden van het geval, in het bijzonder van de aard van de geleverde zaken. Het hof is met Fruitsud van oordeel dat de omstandigheid dat het hier gaat om aardappelen die aan bederf onderhevig zijn, terwijl dit bederf kan worden versneld indien de aardappelen niet onder de juiste condities worden bewaard, nopen tot een korte klachttermijn. Hierbij dient mede in aanmerking genomen te worden dat art. 39 Weens Koopverdrag onder meer beoogt de verkoper in staat te stellen om zelf de klachten te onderzoeken. Een korte klachttermijn klemt in de onderhavige omstandigheden temeer, nu bij gebreke daarvan (tegen)bewijslevering ter zake de gestelde gebreken en waardoor die kunnen zijn ontstaan zou worden bemoeilijkt.

Partijen verschillen van mening over de vraag welke termijn als redelijk uit de handelsgewoonte zou voortvloeien. Fruitsud beroept zich dienaangaande onder meer op de binnen Europa in de aardappelbranche gehanteerde RUCIP-handelsvoorwaarden. Deze voorwaarden zijn weliswaar door partijen niet van toepassing verklaard op onderhavige leverantie, maar de inhoud en het feit dat daarin ook expertise- en arbitragereglementen zijn opgenomen ondersteunen de stelling van Fruitsud dat ze als handelsgewoonte kunnen worden beschouwd. De termijnen van art. 28.3 van deze voorwaarden toegepast op onderhavige leveranties van —naar het hof uit de stellingen van [X.] begrijpt— consumptieaardappelen houden een klachttermijn van 3 (tot maximaal 6) dagen in. Het hof zal deze termijn ook aanhouden.

Op 17 juni 2004 is het gebrek [X.] bekend geworden. Nu niet gebleken is dat de klacht binnen 3 (tot 6) dagen na 17 juni 2004 door [X.] aan Fruitsud bekend is gemaakt, is het hof van oordeel dat niet is komen vast te staan dat [X.] tijdig over de kwaliteit van de Charlotte aardappelen heeft geklaagd. Terzijde merkt het hof op dat ook gesteld noch gebleken is wat er met de achtste container is gebeurd en waarom [X.] weigert voor die container te betalen. Mede in het licht van het gemotiveerde verweer van Fruitsud, is het hof van oordeel dat [X.] onvoldoende onderbouwde feiten of omstandigheden heeft gesteld die, indien bewezen, tot een ander oordeel zullen leiden, zodat haar bewijsaanbod als niet relevant gepasseerd wordt.

Tussen de facturen waarvan Fruitsud betaling vordert bevinden zich ook facturen voor geleverde uien. Onder grief XII klaagt [X.] over overweging 3.23 van de rechtbank waarin de rechtbank onder andere heeft overwogen dat [X.] gehouden is de facturen ter zake van de uien te voldoen. Zowel in eerste aanleg echter als in dit hoger beroep laat [X.] na enig verweer tegen de betreffende facturen voor geleverde uien te voeren, zodat de rechtbank terecht heeft geoordeeld dat [X.] gehouden is die te voldoen.

Onder grief XII klaagt [X.] tenslotte ook over rechtsoverweging 3.24, waarin de rechtbank heeft geoordeeld dat [X.] noch de verschuldigdheid van de contractuele rente noch de hoogte van het ter zake gevorderde bedrag heeft weersproken. Tegen de achtergrond van wat [X.] tegen de rente heeft aangevoerd —dat naar de kern genomen beperkt is gebleven tot de blote stelling dat de gevorderde rente exorbitant hoog is— is het hof van oordeel dat [X.] op zich niet het verschuldigd zijn van de contractuele rente betwist, maar dat zij slechts de redelijkheid van het gehanteerde rentetarief bestrijdt. De grief faalt omdat het gevorderde rentetarief, mede gelet op de hoogte van de wettelijke handelsrente niet exorbitant is.

De slotsom van het voorgaande is dat de grieven IV t/m VI slagen, de grieven VII t/m IX geen behandeling behoeven en de grieven I t/m III en X t/m XIII falen. Omwille van de duidelijkheid zal het hof het vonnis van de rechtbank in conventie geheel vernietigen. Het hof zal, opnieuw rechtdoende, de vordering in conventie toewijzen voor een bedrag van (€ 63.000,= + € 2.301,84 − € 1.049,82 =) € 64.252,02 te vermeerderen met de wettelijke rente vermeerderd met 1,5%, per factuur te berekenen vanaf de vervaldatum. In reconventie zal het vonnis worden bekrachtigd. De omstandigheid dat partijen in dit appel over en weer in het (on)gelijk zijn gesteld geeft aanleiding om de kosten van de eerste aanleg in conventie en de kosten van het hoger beroep te compenseren aldus dat ieder eigen kosten draagt.