Hof Arnhem-Leeuwarden, 31-10-2019, nr. 21-002257-17

Afdeling strafrecht

Parketnummer: 21-002257-17

Uitspraak d.d.: 31 oktober 2019

TEGENSPRAAK

Arrest van de meervoudige kamer van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Arnhem

gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Gelderland van 11 april 2017 met parketnummer 05-720010-15 in de strafzaak tegen

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1989,

wonende te [woonplaats] .

De verdachte heeft tegen het hiervoor genoemde vonnis hoger beroep ingesteld.

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van het hof van 31 oktober 2019.

Het hof heeft kennis genomen van de vordering van de advocaat-generaal strekkende tot niet-ontvankelijkverklaring van het openbaar ministerie. Deze vordering is na voorlezing aan het hof overgelegd.

Het hof heeft voorts kennis genomen van hetgeen door verdachte en zijn raadsman,

mr. M.W.J. Rosendaal, en door de raadsman van het slachtoffer, mr. S.B. Oosterhof, naar voren is gebracht.

Aan verdachte is tenlastegelegd dat:

1. primair:

hij op of omstreeks 01 september 2013 te Groesbeek, ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, [benadeelde] opzettelijk van het leven te beroven, met dat opzet, tezamen met zijn mededader(s), althans alleen:

-(meermalen) (met kracht) (met geschoeide voet) tegen het hoofd en/of het gezicht en/of het bovenlichaam en/of elders tegen het lichaam van die [benadeelde] heeft geschopt en/of getrapt en/of

-(meermalen) (met kracht) (met gebalde vuist) tegen het hoofd en/of het gezicht en/of het bovenlichaam en/of elders tegen het lichaam van die [benadeelde] heeft gestompt en/of geslagen, (terwijl die [benadeelde] roerloos, in elk geval in een kwetsbare positie, op

de grond lag)

terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

1. subsidiar:

hij op of omstreeks 01 september 2013 te Groesbeek, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, aan [benadeelde] opzettelijk zwaar lichamelijk letsel, te weten:

- een gebroken neus en/of

- een gebroken (rechter) oogkas en/of

- een gebroken jukbeen en/of

- een gebroken kaak (onderkaak, bovenkaak, zijkant kaak en kaakkop) en/of

- een gescheurde lip en/of

- een gescheurd oor,

heeft toegebracht, door die [benadeelde] tezamen en in vereniging met zijn mededader(s), althans alleen:

-(meermalen) (met kracht) (met geschoeide voet) tegen het hoofd en/of het

gezicht en/of het bovenlichaam en/of elders tegen het lichaam te schoppen

en/of te trappen en/of

-(meermalen) (met kracht) (met gebalde vuist) tegen het hoofd en/of het

gezicht en/of het bovenlichaam en/of elders tegen het lichaam te stompen en/of

te slaan, (terwijl die [benadeelde] roerloos, in elk geval in een kwetsbare positie, op

de grond lag);

1. meer subsidiair:

hij op of omstreeks 01 september 2013 te Groesbeek, openlijk, te weten op of aan de openbare weg: de Reestraat (4), in elk geval op of aan een openbare weg en/of een voor het publiek toegankelijke plaats, in vereniging geweld heeft gepleegd tegen [benadeelde] ,

welk geweld bestond uit:

-het (meermalen) (met kracht) (met geschoeide voet) schoppen en/of trappen tegen het hoofd en/of het gezicht en/of het bovenlichaam en/of elders tegen het lichaam van die [benadeelde] en/of

-het (meermalen) (met kracht) (met gebalde vuist) stompen en/of slaan tegen het hoofd en/of het gezicht en/of het bovenlichaam en/of elders tegen het lichaam van die [benadeelde] ,

(terwijl die [benadeelde] roerloos, in elk geval in een kwetsbare positie, op de grond lag).

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat het openbaar ministerie niet ontvankelijk zal worden verklaard in de vervolging van verdachte en de medeverdachten. Daartoe heeft de advocaat-generaal het volgende aangevoerd:

1. De verdachten zijn bij vonnis van de rechtbank Gelderland van 11 april 2017 wegens

poging tot doodslag op [benadeelde] veroordeeld tot een gevangenisstraf van 10

maanden. Voorts heeft de rechtbank de vordering van benadeelde partij [benadeelde]

deels toegewezen en deels is de benadeelde partij in de vordering niet-ontvankelijk

verklaard. Tegen de vonnissen van de rechtbank is door de verdachten hoger beroep

ingesteld. De eerste fase van het hoger beroep was een regiezitting op 23 augustus

2018, waar werd gesproken over verzoeken van de verdediging tot het horen van

getuigen. Bij tussenarrest van 6 september 2018 heeft het hof op de verzoeken beslist.

2. De zitting van vandaag is in ons aller agenda gekomen, omdat het OM heeft

aangegeven dat de vervolging van de verdachten niet kan worden voortgezet.

Aangekondigd is dat het OM ter eerstkomende zitting van het hof, vandaag dus, zal

vorderen dat het hof het OM niet-ontvankelijk verklaart in de vervolging van de

verdachten. De reden voor deze vordering is dat het OM niet kan instaan voor de

integriteit van het bewijsmateriaal.

3. Dit integriteitsprobleem raakt de kerntaken en positie van het Openbaar Ministerie in

het strafprocesrecht. Ik doel op het concept van de magistratelijkheid van het Openbaar

Ministerie en de hieruit voortvloeiende plicht voor de officier van justitie en advocaat-generaal om te waken over de eerlijkheid van het proces, waarbij recht wordt gedaan

aan alle op het spel staande belangen van de verdachte, van het slachtoffer, van andere

betrokkenen en van de samenleving. De eerlijkheid van het proces wordt bepaald door

onder meer een onpartijdige waarheidsvinding en een integere bewijsvoering. In hoger

beroep heeft het Openbaar Ministerie helaas moeten constateren dat het hieraan

schort.

4. Het is begrijpelijk dat van de zijde van het hof en van de zijde van de verdediging

nader tekst en uitleg wordt verlangd over het geconstateerde integriteitsprobleem. Die

uitleg zal ik echter niet geven. De rondom het probleem spelende en te beschermen

belangen staan niet toe nader te duiden wat er precies aan de hand is. Zelfs bij een

meer terughoudende duiding van de problematiek dreigen de in casu te beschermen

belangen te worden geschaad. Het hof en de verdediging zullen het dus moeten stellen

met mijn door magistratelijkheid ingegeven mededeling dat in de strafvervolging van de

verdachten het bewijs niet integer is.

5. Het rechtsgevolg dat aan deze constatering moet worden verbonden is de beslissing

dat het OM niet-ontvankelijk is in de vervolging van de verdachten. De gehoudenheid

om in het strafproces rekening te houden met alle belangen, brengt nu mee dat het OM

richting het slachtoffer, want het staat vast dat de heer [benadeelde] het slachtoffer is

van een geweldsmisdrijf, heeft aangegeven de door hem geleden schade te zullen

vergoeden.

6. Nu ik geen nadere tekst en uitleg kan geven over de aard van het

integriteitsprobleem, zou het voor uw hof een probleem kunnen zijn om de

beslissing tot niet-ontvankelijkheid van het OM zodanig te motiveren, dat duidelijk

wordt dat hier sprake is van een ‘uitzonderlijk geval’. Lijn in de rechtspraak van de Hoge

Raad is immers dat een niet-ontvankelijkheid van het OM wegens schending van

ongeschreven beginselen is gereserveerd voor de als ‘uitzonderlijk’ te beschouwen

gevallen. Welnu, u moet maar op basis van mijn op ambtsbelofte uitgesproken woorden

aannemen dat er in deze zaak inderdaad sprake is van een uitzonderlijk geval, en wel

van zodanige aard dat de aan de orde zijnde belangen meebrengen dat ik over die

uitzonderlijkheid niet nader in detail kan treden. Zorgen over een eventuele

houdbaarheid van de beslissing in cassatie zijn overbodig, want het OM heeft niet de

minste aanvechting om tegen een uitgesproken niet-ontvankelijkheid in cassatie te

gaan.

7. Concluderend eis ik dat het vonnis van de rechtbank wordt vernietigd en dat het OM

niet-ontvankelijk wordt verklaard in de vervolging van de verdachten.

Desgevraagd heeft de advocaat-generaal medegedeeld dat hij niet concreter kan zijn in zijn toelichting.

De raadsman van het slachtoffer, mr. Oosterhof, stelt zich op het standpunt dat de vordering van de advocaat-generaal onbegrijpelijk is en dient te worden afgewezen.

De raadsman van verdachte heeft aangevoerd dat de met opsporing of vervolging belaste ambtenaren kennelijk ernstig inbreuk hebben gemaakt op beginselen van een behoorlijke procesorde waardoor doelbewust of met grove veronachtzaming van de belangen van de verdachte aan diens recht op een eerlijke behandeling van zijn zaak is tekortgedaan.

Het openbaar ministerie dient daarom volgens de raadsman niet-ontvankelijk te worden verklaard.

Het hof is van oordeel dat met het achterhouden van wezenlijke informatie door het openbaar ministerie niet alleen in strijd wordt gehandeld met het beginsel van openbaarheid, maar ook de taak van het hof wordt doorkruist in die zin dat het hof niet in staat is een zelfstandige belangenafweging te maken bij het nemen van zijn beslissing. Gelet echter op het standpunt van de advocaat-generaal dat het in deze zaak schort aan een onpartijdige waarheidsvinding en een integere bewijsvoering in combinatie met diens weigering om nadere informatie te geven, kan het hof niet anders dan het openbaar ministerie niet-ontvankelijk verklaren in de vervolging van verdachte.

Gelet op deze beslissing dient de benadeelde partij niet-ontvankelijk te worden verklaard in haar vordering.

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart het openbaar ministerie ter zake van het primair en subsidiair en meer subsidiair ten laste gelegde niet-ontvankelijk in zijn strafvervolging.

Verklaart de benadeelde partij [benadeelde] niet-ontvankelijk in de vordering tot schadevergoeding.

Bepaalt dat de benadeelde partij en de verdachte ieder hun eigen kosten dragen.

Aldus gewezen door

mr. J.D. den Hartog, voorzitter,

mr. R.M. Maanicus en mr. G. Souer, raadsheren,

in tegenwoordigheid van J.R.M. Roetgerink, griffier,

en op 31 oktober 2019 ter openbare terechtzitting uitgesproken.

Mr. G. Souer is buiten staat dit arrest mede te ondertekenen.