HvJ EU, 26-10-2016, nr. C-611/14

De overwegingen 5, 6, 11, 12, 14 en 18 van richtlijn 2005/29 luiden:

Artikel 1 van richtlijn 2005/29 luidt als volgt:

Artikel 2 van deze richtlijn bepaalt:

Artikel 5 van richtlijn 2005/29 luidt als volgt:

Artikel 6 van richtlijn 2005/29, met als opschrift ‘Misleidende handelingen’, bepaalt:

Artikel 7 van richtlijn 2005/29, met het opschrift ‘Misleidende omissies’, luidt:

Richtlijn 2005/29 is in Deens recht omgezet bij lov nr. 1547 om ændring af lov om markedsføring (Gennemførelse af direktivet om urimelig handelspraksis, kontrolundersøgelser m.v.) [wet nr. 1547 tot wijziging van de wet inzake handelspraktijken (houdende uitvoering van de richtlijn oneerlijke handelspraktijken, controleonderzoek, enz.)] van 20 december 2006 (hierna: ‘wet tot wijziging van de wet inzake handelspraktijken’).

§ 3 van de markedsføringslov (wet inzake handelspraktijken), in de versie die van toepassing is op het hoofdgeding (hierna: ‘wet inzake handelspraktijken’), bepaalt:

In de memorie van toelichting bij wetsontwerp nr. L 2 van 4 oktober 2006, dat de basis vormt voor de wet tot wijziging van de wet inzake handelspraktijken, staat het volgende:

In de voorbereidende werkzaamheden voor die wet is met betrekking tot het ontwerp van § 3, lid 1, dat de basis vormt voor de huidige versie van § 3, lid 1, van de wet inzake handelspraktijken, het volgende uiteengezet:

Met zijn eerste vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 7, leden 1 en 3, van richtlijn 2005/29 aldus moet worden uitgelegd dat bij de beoordeling of een handelspraktijk als een misleidende omissie moet worden beschouwd, rekening moet worden gehouden met de context waarin die praktijk plaatsvindt, met name de beperkingen qua ruimte of tijd die het gebruikte communicatiemedium meebrengt, hoewel dat vereiste niet uitdrukkelijk blijkt uit de bewoordingen waarin de betrokken nationale regeling is gesteld.

In herinnering moet worden gebracht dat richtlijn 2005/29 overeenkomstig de overwegingen 5 en 6 en artikel 1 ervan tot doel heeft uniforme regels voor oneerlijke handelspraktijken van ondernemingen jegens consumenten vast te stellen, teneinde tot de goede werking van de interne markt bij te dragen en een hoog niveau van consumentenbescherming tot stand te brengen (arrest van 23 april 2009, VTB-VAB en Galatea, C-261/07 en C-299/07, EU:C:2009:244, punt 51).

De richtlijn brengt aldus een volledige harmonisatie van deze regels op het niveau van de Unie tot stand. Zoals artikel 4 van de richtlijn uitdrukkelijk bepaalt kunnen de lidstaten dus geen strengere maatregelen vaststellen dan die welke in de richtlijn zijn neergelegd, ook niet om een hoger niveau van consumentenbescherming tot stand te brengen (arrest van 23 april 2009, VTB-VAB en Galatea, C-261/07 en C-299/07, EU:C:2009:244, punt 52).

Voorts moet worden opgemerkt dat artikel 7, leden 1 en 3, van richtlijn 2005/29 de lijnen uitzet voor de beoordeling van handelspraktijken. Daarin is namelijk bepaald dat bij de beoordeling of een handelspraktijk moet worden aangemerkt als een misleidende praktijk of omissie rekening moet worden gehouden met de context van de praktijk alsook met de beperkingen qua ruimte of tijd die het communicatiemedium meebrengt.

Een nationale regeling volgens welke het bij de beoordeling of een handelspraktijk moet worden beschouwd als een misleidende omissie in de zin van artikel 7 van richtlijn 2005/29, niet nodig is om rekening te houden met de context waarin die praktijk plaatsvindt, met name de beperkingen qua ruimte of tijd die het voor de handelspraktijk gebruikte communicatiemedium meebrengt, alsook maatregelen die de handelaar genomen heeft om de informatie langs andere wegen ter beschikking van de consument te stellen, beantwoordt bijgevolg niet aan de in die richtlijn gestelde vereisten.

De op het hoofdgeding toepasselijke nationale regeling vermeldt niet uitdrukkelijk dat bij de beoordeling van de betrokken handelspraktijk rekening moet worden gehouden met de context van die praktijk en met name met de aan het gebruikte communicatiemedium verbonden voorwaarden en beperkingen. Volgens de verwijzende rechter verwijst de memorie van toelichting bij het ontwerp van wet tot uitvoering van richtlijn 2005/29 echter wél naar dat vereiste. In het kader van de schriftelijke behandeling heeft de Deense regering in dat verband aangevoerd dat de voorbereidende werkzaamheden een bijzondere status genieten in de rechtstraditie van het Koninkrijk Denemarken en de Noord-Europese landen, aangezien de gerechten en overheidsinstanties, wanneer zij een normatieve handeling moeten uitleggen, veel belang hechten aan die werkzaamheden.

In die omstandigheden moet in herinnering worden gebracht dat de uit een richtlijn voortvloeiende verplichting om het ermee beoogde doel te verwezenlijken, alsook de verplichting om alle algemene of bijzondere maatregelen te treffen die geschikt zijn om de nakoming van die verplichting te verzekeren, overeenkomstig het beginsel van loyale samenwerking dat is neergelegd in artikel 4, lid 3, tweede alinea, VEU gelden voor alle autoriteiten van de lidstaten en dus, binnen het kader van hun bevoegdheden, ook voor de rechterlijke instanties (zie met name arresten van 10 april 1984, von Colson en Kamann, 14/83, EU:C:1984:153, punt 26; van 8 september 2011, Rosado Santana, C-177/10, EU:C:2011:557, punt 51, en van 19 april 2016, DI, C-441/14, EU:C:2016:278, punt 30).

Het staat immers in het bijzonder aan de nationale rechterlijke instanties om de rechtsbescherming die voor de justitiabelen uit het Unierecht voortvloeit, te verzekeren en de volle werking daarvan te waarborgen (arrest van 8 september 2011, Rosado Santana, C-177/10, EU:C:2011:557, punt 52).

Bijgevolg moet de nationale rechterlijke instantie bij de toepassing van het nationale recht en met name van een regeling die specifiek is vastgesteld om uitvoering te geven aan de vereisten van een richtlijn het nationale recht zoveel mogelijk uitleggen tegen de achtergrond van de bewoordingen en het doel van de betrokken richtlijn om het met deze richtlijn beoogde resultaat te bereiken en aldus aan artikel 288, derde alinea, VWEU te voldoen (arresten van 5 oktober 2004, Pfeiffer e.a., C-397/01–C-403/01, EU:C:2004:584, punt 113 en aldaar aangehaalde rechtspraak, en van 19 april 2016, DI, C-441/14, EU:C:2016:278, punt 31).

Het vereiste van een richtlijnconforme uitlegging van het nationale recht is inherent aan het systeem van het VWEU aangezien het de nationale rechter in staat stelt binnen het kader van zijn bevoegdheden de volle werking van het Unierecht te verzekeren bij de beslechting van het bij hem aanhangige geding (arrest van 5 oktober 2004, Pfeiffer e.a., C-397/01–C-403/01, EU:C:2004:584, punt 114).

In casu dient de verwijzende rechter dus in geschillen zoals dat in het hoofdgeding, dat binnen de werkingssfeer van richtlijn 2005/29 valt en waarvan de feiten dateren van na het verstrijken van de omzettingstermijn daarvan, bij de toepassing van nationale bepalingen ter uitvoering van deze richtlijn, die bepalingen zoveel mogelijk aldus uit te leggen dat de toepassing ervan in overeenstemming is met de doelstellingen van de richtlijn (arresten van 5 oktober 2004, Pfeiffer e.a., C-397/01–C-403/01, EU:C:2004:584, punt 117, en van 19 april 2016, DI, C-441/14, EU:C:2016:278, punt 31).

Gelet op het voorgaande moet op de eerste vraag worden geantwoord dat artikel 7, leden 1 en 3, van richtlijn 2005/29 aldus moet worden uitgelegd dat bij de beoordeling of een handelspraktijk als een misleidende omissie moet worden beschouwd, rekening dient te worden gehouden met de context waarin die praktijk plaatsvindt, met name de beperkingen die eigen zijn aan het voor de handelspraktijk gebruikte communicatiemedium, de beperkingen qua ruimte of tijd die dat medium meebrengt alsook maatregelen die de handelaar genomen heeft om de informatie langs andere wegen ter beschikking van de consument te stellen, ook al blijkt dat vereiste niet uitdrukkelijk uit de bewoordingen van de betrokken nationale regeling.

Met zijn tweede vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 6, lid 1, van richtlijn 2005/29 aldus moet worden uitgelegd dat het in situaties waarin een handelaar ervoor heeft gekozen om de prijs van een abonnement aldus vast te stellen dat de consument zowel maandelijkse kosten als halfjaarlijkse kosten dient te betalen, als een misleidende handeling moet worden beschouwd wanneer, bij de marketing van het product, de maandelijkse prijs bijzonder in het oog springt, terwijl de zesmaandelijkse kosten volledig worden weggelaten of alleen worden gegeven op een minder in het oog springende wijze.

Volgens artikel 6, lid 1, van richtlijn 2005/29 wordt een handelspraktijk als misleidend beschouwd wanneer die de gemiddelde consument op enigerlei wijze, inclusief door de algemene presentatie, bedriegt of kan bedriegen ten aanzien van een of meer van de aldaar genoemde elementen, waaronder met name de prijs of de wijze waarop die wordt berekend, en voorts wanneer die praktijk de consument ertoe brengt of kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen.

Uit de bewoordingen van die bepaling volgt dat de daarin vermelde wezenskenmerken van een misleidende handelspraktijk vooral zijn geformuleerd vanuit de optiek van de consument als degene op wie oneerlijke handelspraktijken zijn gericht (arrest van 19 september 2013, CHS Tour Services, C-435/11, EU:C:2013:574, punt 43).

In dat verband moet in herinnering worden gebracht dat de in aanmerking te nemen maatstaf die van de gemiddelde — dat wil zeggen redelijk geïnformeerde, omzichtige en oplettende — consument is, waarbij rekening wordt gehouden met maatschappelijke, culturele en taalkundige factoren (arrest van 12 mei 2011, Ving Sverige, C-122/10, EU:C:2011:299, punt 22). Daarbij komt dat het criterium van de ‘gemiddelde consument’ blijkens overweging 18 van richtlijn 2005/29 geen statistisch criterium is en dat nationale rechtbanken en autoriteiten hun eigen oordeel moeten volgen om vast te stellen wat de typische reactie van de gemiddelde consument in een bepaald geval is.

Hieruit volgt dat het, ter beoordeling of handelspraktijken als die welke in het hoofdgeding aan de orde zijn de gemiddelde consument bedriegen of kunnen bedriegen ten aanzien van de prijs, aan de verwijzende rechter staat om in het licht van alle relevante omstandigheden te bepalen of de betrokken commerciële boodschap tot gevolg had dat aan de gemiddelde consument een aantrekkelijke prijs werd aangeboden die, uiteindelijk, misleidend is gebleken.

In omstandigheden als die van het hoofdgeding kan er in voorkomend geval met name rekening mee worden gehouden dat aanbiedingen op het gebied van televisiezenders worden gekenmerkt door een grote verscheidenheid aan voorstellen en doorgaans zeer gestructureerde combinaties, zowel in termen van kosten als van inhoud, waar de verstrekte informatie helemaal niet mee in verhouding staat, zodat de consument van de wijs kan raken.

Gepreciseerd moet worden dat artikel 6, lid 1, van richtlijn 2005/29, anders dan artikel 7, leden 1 en 2, ervan, niet refereert aan beperkingen qua ruimte of tijd die eigen zijn aan het gebruikte communicatiemedium. Daaruit moet derhalve worden afgeleid dat beperkingen qua tijd die bepaalde communicatiemedia, zoals televisiereclame, kunnen meebrengen, niet in aanmerking kunnen worden genomen bij de beoordeling of een handelspraktijk misleidend is in de zin van artikel 6, lid 1, van die richtlijn.

Wanneer de prijs van een product in de zin van artikel 2, onder c), van richtlijn 2005/29 bestaat uit meerdere componenten, waarvan bij de marketing van het product één in het bijzonder op de voorgrond wordt geplaatst, terwijl de andere component, die nochtans een noodzakelijk en voorzienbaar bestanddeel van de prijs vormt, volledig buiten beschouwing wordt gelaten of op een minder in het oog springende wijze wordt gepresenteerd, moet in het bijzonder worden nagegaan of die presentatie kan leiden tot een onjuiste perceptie van het aanbod in zijn geheel.

Dat is met name het geval wanneer bij de gemiddelde consument de onjuiste indruk kan ontstaan dat hem een bijzonder voordelige prijs wordt aangeboden, omdat hij ten onrechte heeft kunnen aannemen dat hij slechts de op de voorgrond geplaatste prijscomponent moet betalen. Het is de taak van de verwijzende rechter om dat te beoordelen.

Voorts moet de betrokken handelspraktijk volgens de bewoordingen van artikel 6, lid 1, van richtlijn 2005/29 de gemiddelde consument ertoe brengen of kunnen brengen ‘een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen’.

In dat verband moet erop worden gewezen dat de prijs in de ogen van de gemiddelde consument in beginsel een beslissende factor is bij het nemen van een besluit over een transactie.

Wanneer de prijs wordt opgesplitst in meerdere componenten, is bij de beoordeling of de betrokken handelspraktijk de gemiddelde consument ertoe kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen, met name het feit relevant dat de weggelaten of minder in het oog springende component een niet-onaanzienlijk deel van de totale prijs uitmaakt.

Wat het feit betreft dat melding wordt gemaakt van de totale abonnementsprijs voor de verbintenisperiode, staat het aan de verwijzende rechter om te beoordelen of de algemene presentatie van de betrokken handelspraktijken en met name die van de totale prijs van het abonnement het de gemiddelde consument daadwerkelijk mogelijk maakte om een geïnformeerd besluit over de transactie te nemen dan wel, integendeel, of de in het hoofdgeding aan de orde zijnde commerciële boodschap in haar geheel tot een onjuiste perceptie van het aanbod kon leiden. In het bijzonder moet worden onderzocht of de gemiddelde consument uit die boodschap kon opmaken dat hij bij het nemen van een abonnement behalve de maandelijkse kosten nog andere kosten diende te betalen.

Gelet op het voorgaande moet op de tweede vraag worden geantwoord dat artikel 6, lid 1, van richtlijn 2005/29 aldus moet worden uitgelegd dat een handelspraktijk waarbij de prijs van een product in meerdere componenten wordt opgesplitst en één daarvan op de voorgrond wordt geplaatst, als misleidend moet worden beschouwd, aangezien die praktijk bij de gemiddelde consument de onjuiste indruk kan wekken dat hem een voordelige prijs wordt aangeboden en hem er voorts toe kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen. Het is de taak van de verwijzende rechter om dit te beoordelen, rekening houdend met alle relevante omstandigheden van het hoofdgeding. Beperkingen qua tijd die bepaalde communicatiemedia, zoals televisiereclame, kunnen meebrengen, kunnen echter niet in aanmerking worden genomen bij de beoordeling of een handelspraktijk misleidend is in de zin van artikel 6, lid 1, van die richtlijn.

Met zijn derde vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 7 van richtlijn 2005/29 aldus moet worden uitgelegd dat het in situaties waarin een handelaar ervoor heeft gekozen om de prijs van een abonnement aldus vast te stellen dat de consument zowel maandelijkse kosten als halfjaarlijkse kosten dient te betalen, als een misleidende omissie moet worden beschouwd wanneer, bij de marketing van het product, de maandelijkse prijs bijzonder in het oog springt, terwijl de zesmaandelijkse kosten volledig worden weggelaten of alleen worden gegeven op een minder in het oog springende wijze.

Allereerst moet erop worden gewezen dat artikel 7 van richtlijn 2005/29 een onderscheid maakt tussen uitnodigingen tot aankoop, zoals omschreven in artikel 2, onder i), ervan, en de overige handelspraktijken. De leden 1 tot en met 3 en 5 van dat artikel 7 gelden immers voor alle handelspraktijken, met inbegrip van uitnodigingen tot aankoop, terwijl lid 4 ervan enkel van toepassing is op handelspraktijken die als een uitnodiging tot aankoop worden aangemerkt (zie in die zin arrest van 12 mei 2011, Ving Sverige, C-122/10, EU:C:2011:299, punt 24).

Het staat aan de nationale rechter om te beoordelen of de betrokken commerciële boodschappen kunnen worden aangemerkt als uitnodigingen tot aankoop in de zin van artikel 2, onder i), van richtlijn 2005/29, waarbij zij gepreciseerd dat een commerciële boodschap, wil het om een uitnodiging tot aankoop gaan, niet noodzakelijkerwijs een concrete mogelijkheid tot aankoop hoeft te bieden en dat er ook geen toegang tot een dergelijke mogelijkheid hoeft te bestaan (zie in die zin arrest van 12 mei 2011, Ving Sverige, C-122/10, EU:C:2011:299, punt 32).

Voorts moet in herinnering worden geroepen dat volgens artikel 7, lid 1, van richtlijn 2005/29 ‘[a]ls misleidende omissie wordt beschouwd een handelspraktijk die in haar feitelijke context, al haar kenmerken en omstandigheden en de beperkingen van het communicatiemedium in aanmerking genomen, essentiële informatie welke de gemiddelde consument, naargelang de context, nodig heeft om een geïnformeerd besluit over een transactie te nemen, weglaat en die de gemiddelde consument ertoe brengt of kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen’.

Ingevolge artikel 7, lid 2, van die richtlijn wordt verder als een misleidende omissie beschouwd een handelspraktijk die essentiële informatie welke de consument nodig heeft, verborgen houdt of op onduidelijke, onbegrijpelijke, dubbelzinnige wijze dan wel tardief verstrekt en de consument ertoe brengt of kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen.

Aangezien de prijs in de ogen van de consument in beginsel een beslissende factor is bij het nemen van een besluit over een transactie, moet die worden beschouwd als informatie die de consument nodig heeft om een dergelijk besluit te kunnen nemen met kennis van zaken.

Bovendien blijkt uit artikel 7, lid 4, van richtlijn 2005/29 dat een handelspraktijk die vooraf als een uitnodiging tot aankoop is aangemerkt, een aantal in dat artikel vermelde essentiële inlichtingen moet bevatten, welke de consument nodig heeft om een geïnformeerd besluit over een transactie te nemen. Bij gebreke van die inlichtingen — waaronder de prijs — wordt de uitnodiging tot aankoop geacht misleidend te zijn (zie in die zin arrest van 12 mei 2011, Ving Sverige, C-122/10, EU:C:2011:299, punt 24).

Zoals uiteengezet in punt 39 van het onderhavige arrest, is het aan de nationale rechter om te beoordelen of de betrokken handelspraktijken misleidend zijn vanuit de perceptie van de gemiddelde — dat wil zeggen redelijk geïnformeerde, omzichtige en oplettende — consument, rekening houdend met maatschappelijke, culturele en taalkundige factoren.

De nationale rechter moet dus — overeenkomstig artikel 7, leden 1 tot en met 4, onder c), van richtlijn 2005/29 rekening houdend met de feitelijke context van de betrokken handelspraktijk, het gebruikte communicatiemedium en met name de aan dit laatste eigen beperkingen, alsook met de aard en de kenmerken van het betrokken product — per geval beoordelen of de omissie van essentiële informatie, zoals de prijs, de consument ertoe heeft gebracht of kan brengen een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen (zie in die zin arrest van 12 mei 2011, Ving Sverige, C-122/10, EU:C:2011:299, punten 52, 53 en 58).

Het staat aan de verwijzende rechter om met name na te gaan of de informatie over de totale abonnementsprijs voor de verbintenisperiode — hoewel in de commerciële boodschap vermeld — niet verborgen werd gehouden dan wel op onduidelijke, onbegrijpelijke, dubbelzinnige wijze of tardief werd verstrekt, zodat de gemiddelde consument uit die informatie niet kon opmaken dat hij bij het nemen van een abonnement behalve de maandelijkse kosten nog andere kosten diende te betalen, en dus geen geïnformeerd besluit over de transactie kon nemen.

Wat het gebruik van een televisiespot betreft, moet de verwijzende rechter rekening houden met de beperkingen qua tijd die dit communicatiemedium meebrengt. Dienaangaande moet er ook aan worden herinnerd dat volgens artikel 2, onder i), van richtlijn 2005/29, betreffende de uitnodiging tot aankoop, de kenmerken van het product op een aan het gebruikte medium aangepaste wijze moeten worden vermeld. Bijgevolg kan niet worden verlangd dat een productbeschrijving steeds even nauwkeurig is, ongeacht de vorm — via radio, via televisie, elektronisch of op papier — van de commerciële boodschap (zie arrest van 12 mei 2011, Ving Sverige, C-122/10, EU:C:2011:299, punt 45). Overigens moet worden vastgesteld dat ook de tijd waarover de consument beschikt om informatie te beoordelen die hem in een televisiespot wordt meegedeeld, beperkt is.

Evenzo moet met betrekking tot de verwijzing naar de website van de handelaar, waarop de halfjaarlijkse prijs te vinden is, in herinnering worden gebracht dat overeenkomstig artikel 7, lid 3, van de richtlijn bij de beoordeling of informatie is weggelaten, rekening moet worden gehouden met de beperkingen qua ruimte en tijd die inherent zijn aan het gebruikte communicatiemedium, alsook met maatregelen die de handelaar genomen heeft om die informatie langs andere wegen ter beschikking van de consument te stellen.

Zoals blijkt uit de bewoordingen van artikel 7, leden 1 en 2, van richtlijn 2005/29, gelezen in het licht van het doel van de richtlijn, dat erin bestaat een hoog niveau van consumentenbescherming te waarborgen, moeten de beperkingen qua ruimte of tijd die het gebruikte communicatiemedium meebrengt, echter worden afgewogen tegen de aard en de kenmerken van het betrokken product teneinde te beoordelen of de betrokken handelaar daadwerkelijk in de onmogelijkheid verkeerde om de informatie in kwestie in de oorspronkelijke boodschap op te nemen of ze daarin op een duidelijke, begrijpelijke en ondubbelzinnige wijze te verstrekken.

Daaruit volgt dat de handelspraktijk, wanneer het wegens de intrinsieke kenmerken van het betrokken product en de beperkingen die eigen zijn aan het gebruikte communicatiemedium onmogelijk is om alle essentiële informatie over dat product te verstrekken, slechts bepaalde aspecten daarvan mag vermelden, mits de handelaar voor het overige naar zijn website verwijst en de essentiële informatie over de voornaamste kenmerken van het product, over de prijs en de overige voorwaarden daarop te vinden is, overeenkomstig het bepaalde in artikel 7 van richtlijn 2005/29.

Gelet op het voorgaande moet op de derde vraag worden geantwoord dat artikel 7 van richtlijn 2005/29 aldus moet worden uitgelegd dat de praktijk waarbij een handelaar ervoor heeft gekozen om de prijs van een abonnement aldus vast te stellen dat de consument zowel maandelijkse kosten als halfjaarlijkse kosten dient te betalen en waarbij, bij de marketing van het product, de maandelijkse prijs bijzonder in het oog springt, terwijl de zesmaandelijkse kosten volledig worden weggelaten of alleen worden gegeven op een minder in het oog springende wijze, als een misleidende omissie moet worden beschouwd wanneer een dergelijke weglating de consument ertoe brengt een besluit over een transactie te nemen dat hij anders niet had genomen. Het staat aan de verwijzende rechter om dit te beoordelen, rekening houdend met de beperkingen die eigen zijn aan het gebruikte communicatiemedium, de aard en de kenmerken van het product alsook met maatregelen die de handelaar daadwerkelijk genomen heeft om de essentiële informatie over het product langs andere wegen ter beschikking van de consument te stellen.

Gelet op het antwoord op de tweede en de derde vraag behoeven de vierde en de vijfde vraag niet te worden beantwoord.

Met zijn zesde en zijn zevende vraag, die samen moeten worden onderzocht, wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 7, lid 4, van richtlijn 2005/29 een uitputtende opsomming bevat van de essentiële informatie die in een uitnodiging tot aankoop moet worden verstrekt en, in voorkomend geval, of die bepaling uitsluit dat een dergelijke uitnodiging, waarin de totale abonnementsprijs voor de verbintenisperiode wordt gegeven, kan worden beschouwd als een misleidende handelspraktijk.

Artikel 7 van de richtlijn, dat misleidende omissies betreft, bepaalt in lid 4 dat bij een uitnodiging tot aankoop de aldaar opgesomde informatie als essentieel wordt beschouwd, indien die niet reeds uit de context blijkt.

In het licht van overweging 14 van richtlijn 2005/29, volgens welke ‘[m]et betrekking tot omissies […] in deze richtlijn een beperkte hoeveelheid essentiële informatie [wordt] bepaald die de consument nodig heeft om een geïnformeerd besluit te nemen over een transactie’, moet dat artikel 7, lid 4, aldus worden uitgelegd dat het een uitputtende lijst bevat van informatie die bij een uitnodiging tot aankoop als essentieel moet worden beschouwd.

Er moet echter ook worden gekeken naar artikel 7, lid 3, van die richtlijn — dat van toepassing is op uitnodigingen tot aankoop —, volgens hetwelk rekening kan worden gehouden met de beperkingen qua ruimte en tijd die het gebruikte communicatiemedium meebrengt, alsook met de maatregelen die de handelaar heeft genomen om de informatie langs andere wegen ter beschikking van de consument te stellen (zie in die zin arrest van 12 mei 2011, Ving Sverige, C-122/10, EU:C:2011:299, punten 66 en 67).

Uit die bepaling blijkt met name dat de hoeveelheid informatie die over de prijs moet worden verschaft, moet worden bepaald op basis van de aard en de kenmerken van het product, maar ook op basis van het voor de uitnodiging tot aankoop gebruikte medium, waarbij rekening wordt gehouden met de bijkomende informatie die de handelaar eventueel verstrekt (arrest van 12 mei 2011, Ving Sverige, C-122/10, EU:C:2011:299, punt 68).

Tot slot moet worden gepreciseerd dat ook wanneer de handelaar in een uitnodiging tot aankoop alle in artikel 7, lid 4, van richtlijn 2005/29 vermelde informatie verstrekt, zulks niet uitsluit dat die handelspraktijk als misleidend in de zin van artikel 6, lid 1, of artikel 7, lid 2, van de richtlijn kan worden aangemerkt.

Gelet op het voorgaande moet op de zesde en de zevende vraag worden geantwoord dat artikel 7, lid 4, van richtlijn 2005/29 aldus moet worden uitgelegd dat het een uitputtende opsomming bevat van de essentiële informatie die in een uitnodiging tot aankoop moet worden verstrekt. Het is de taak van de nationale rechter om te beoordelen of de betrokken handelaar heeft voldaan aan zijn informatieplicht, rekening houdend met de aard en de kenmerken van het product, maar ook met het voor de uitnodiging tot aankoop gebruikte communicatiemedium en de bijkomende informatie die die handelaar eventueel heeft verstrekt. Ook wanneer een handelaar in een uitnodiging tot aankoop alle in artikel 7, lid 4, van die richtlijn vermelde informatie verstrekt, sluit zulks niet uit dat die uitnodiging als een misleidende handelspraktijk in de zin van artikel 6, lid 1, of artikel 7, lid 2, van de richtlijn kan worden aangemerkt.