Hof Arnhem-Leeuwarden, 02-07-2020, nr. 21-002054-18

Afdeling strafrecht

Parketnummer: 21-002054-18

Uitspraak d.d.: 2 juli 2020

TEGENSPRAAK

Verkort arrest van de meervoudige kamer voor strafzaken van het gerechtshof Arnhem‑Leeuwarden, zittingsplaats Arnhem, gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Gelderland van 10 april 2018 met parketnummer 05-780158-16 in de strafzaak tegen

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1979,

thans verblijvende in de P.I. Arnhem.

De verdachte heeft tegen het hiervoor genoemde vonnis hoger beroep ingesteld.

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van het hof van 20 december 2018, 22 augustus 2019, 26 mei 2020 en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422 van het Wetboek van Strafvordering, het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal, strekkende tot veroordeling van verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van achttien jaren. Deze vordering is na voorlezing aan het hof overgelegd.

Het hof heeft voorts kennisgenomen van hetgeen door verdachte en zijn raadsman, mr. A.A. Franken, naar voren is gebracht.

In eerste aanleg is verdachte – kort gezegd en zakelijk weergegeven – veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van vijftien jaren, wegens het medeplegen van doodslag op [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] .

Het hof zal het vonnis waarvan beroep vernietigen omdat het tot een andere strafoplegging komt en daarom opnieuw rechtdoen.

Aan verdachte is ten laste gelegd dat:

hij op of omstreeks 9 mei 2016 te Nijmegen, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk en met voorbedachten rade [slachtoffer 1] van het leven heeft beroofd, immers heeft hij, verdachte, en/of zijn mededaders, na kalm beraad en rustig overleg, opzettelijk met een of meerdere vuurwapens, meerdere keren op/in/door het hoofd en/of het lichaam van die [slachtoffer 1] geschoten, ten gevolge waarvan die [slachtoffer 1] is overleden;

subsidiair althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:

hij op of omstreeks 9 mei 2016 te Nijmegen, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk [slachtoffer 1] van het leven heeft beroofd, immers heeft hij, verdachte, en/of zijn mededaders, opzettelijk met een of meerdere vuurwapens, meerdere keren op/in/door het hoofd en/of het lichaam van die [slachtoffer 1] geschoten, ten gevolge waarvan die [slachtoffer 1] is overleden;

EN/OF

hij op of omstreeks 9 mei 2016 te Nijmegen, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk en met voorbedachten rade [slachtoffer 2] van het leven heeft beroofd, immers heeft hij, verdachte, en/of zijn mededaders, na kalm beraad en rustig overleg, opzettelijk met een of meerdere vuurwapens, meerdere keren op/in/door het hoofd en/of het lichaam van die [slachtoffer 2] geschoten, ten gevolge waarvan die [slachtoffer 2] is overleden;

subsidiair, althans, indien het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:

hij op of omstreeks 9 mei 2016 te Nijmegen, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk [slachtoffer 2] van het leven heeft beroofd, immers heeft hij, verdachte, en/of zijn mededaders, opzettelijk met een of meerdere vuurwapens, meerdere keren op/in/door het hoofd en/of het lichaam van die [slachtoffer 2] geschoten, ten gevolge waarvan die [slachtoffer 2] is overleden.

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Standpunt van het openbaar ministerie

De advocaat-generaal heeft gerekwireerd tot bewezenverklaring van (steeds) het subsidiair tenlastegelegde, inhoudende het medeplegen van doodslag op de beide slachtoffers.

De advocaat-generaal heeft zich daarbij op het standpunt gesteld dat zij uitgaat van het ook door de rechtbank vastgestelde scenario, inhoudende – kort gezegd – dat verdachte op beide slachtoffers heeft geschoten met het wapen dat door de rechtbank het ‘groene’ wapen wordt genoemd.

Standpunt van de verdediging

De raadsman van verdachte heeft integrale vrijspraak bepleit. Daartoe heeft de raadsman onder meer – kort en zakelijk weergegeven – aangevoerd dat op basis van de resultaten van het forensisch-technisch onderzoek, de camerabeelden en de afgelegde verklaringen niet wettig en overtuigend bewezen kan worden dat verdachte op enig moment een wapen heeft gehad en daarmee heeft geschoten.

De raadsman heeft daarbij een alternatief scenario geschetst. De rechtbank is er ten onrechte van uitgegaan dat het wapen van [slachtoffer 1] , dat door medeverdachte [medeverdachte] is afgepakt, het ‘blauwe’ wapen is geweest. Het is aannemelijker dat [slachtoffer 1] het ‘groene’ wapen had en dat [medeverdachte] dat wapen heeft afgepakt. De conclusie moet dan zijn dat het aannemelijk is dat [slachtoffer 2] met het ‘blauwe’ wapen heeft geschoten. Het aantreffen van een ‘blauwe’ kogel (AAIT3977NL) onder het lichaam van [slachtoffer 2] doet daar niet aan af, omdat de plaats delict naderhand is verstoord en deze kogel daar later terecht kan zijn gekomen. In het door de verdediging geschetste scenario kan verdachte niet één van de schutters zijn geweest en dient vrijspraak te volgen, aldus de raadsman.

Oordeel van het hof

Het hof is van oordeel dat het door verdachte gevoerde verweer strekkende tot vrijspraak van het tenlastegelegde wordt weerlegd door de gebezigde bewijsmiddelen, zoals deze later in de eventueel op te maken aanvulling op dit arrest zullen worden opgenomen. Het hof heeft geen reden om aan de juistheid en betrouwbaarheid van de inhoud van die bewijsmiddelen te twijfelen.

Het hof overweegt daartoe in het bijzonder als volgt.

Op 9 mei 2016 omstreeks 12.30 uur heeft er een schietpartij plaatsgevonden in café Istanbul in Nijmegen. Bij die schietpartij zijn [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] om het leven gekomen. Onderzoek aan hun lichamen heeft uitgewezen dat zij zijn overleden als gevolg van schotverwondingen.

Op 9 mei 2016 omstreeks 12.20 uur waren in café Istanbul de latere slachtoffers [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] al aanwezig toen verdachte en zijn broer, medeverdachte [medeverdachte] , in het café verschenen. Op dat moment waren er nog drie andere personen in het café aanwezig, te weten de getuigen [getuige 1] , de eigenaar van het café, [getuige 2] , een neef van de latere slachtoffers, en [getuige 3] .

Op basis van verklaringen en de veiliggestelde beelden van een beveiligingscamera van het café heeft het hof vastgesteld dat [slachtoffer 1] in gesprek ging met verdachte. Dit gesprek verplaatste zich voor enige minuten naar buiten het café en werd vervolgens weer in het café voortgezet, waarbij op de beelden is te zien dat [slachtoffer 1] druk gebarend communiceert richting verdachte. Op enig moment – op de camerabeelden bij stand 12.30.13 – is te zien dat medeverdachte [medeverdachte] in beeld komt met in zijn handen een (op een) pistool (gelijkend voorwerp) dat hij richt op [slachtoffer 1] . Vervolgens is te zien dat [medeverdachte] meerdere malen schiet en dat [slachtoffer 1] naar zijn broeksband grijpt en schuin naar achteren beweegt. Dan verdwijnt iedereen uit beeld.

Uit een bewegend gordijn en een door het beeld vliegende huls is af te leiden dat er ook daarna wordt geschoten, maar op de beelden is niet meer te zien door wie. Seconden later is [medeverdachte] nogmaals met een wapen te zien. Als hij opnieuw wil schieten lijkt dat wapen te haperen. Het wapen nog steeds voor zich houdend loopt [medeverdachte] verder het café in. [getuige 2] en, even later, [medeverdachte] en [getuige 3] verlaten enkele momenten later het café. Vervolgens verlaten ook verdachte en [getuige 1] het café, waarbij te zien is dat verdachte vlak daarvóór een donker voorwerp in zijn hand houdt.

De schietpartij heeft ongeveer vijftien seconden geduurd.

Uit het forensisch-technisch onderzoek komt naar voren dat er 22 keer is geschoten met drie verschillende wapens, waarvan twee met hetzelfde kaliber. Deze wapens zijn niet gevonden. De aangetroffen munitie kan worden ingedeeld in drie clusters, die tijdens het forensisch‑technisch onderzoek een kleurcode hebben gekregen. In het café zijn 22 hulzen gevonden: tien hulzen van het kaliber 9 mm Parabellum, behorende bij het ‘gele’ wapen, en twaalf hulzen van het kaliber 7.62 mm Tokarev, waarvan acht met grove sporen, behorende bij het ‘groene’ wapen, en vier met fijne sporen, behorende bij het ‘blauwe’ wapen. Daarnaast zijn er twee patronen van het kaliber 9 mm aangetroffen, passend bij het ‘gele’ wapen. Het hof zal deze kleurcodes hierna ook hanteren.

Bij onderzoek aan de lichamen inclusief radiologisch onderzoek zijn bij [slachtoffer 1] (de trajecten van) zes doorschoten en zes projectielen – kogels of kogeldelen – in het lichaam vastgesteld. Bij [slachtoffer 2] zijn (de trajecten van) zes doorschoten en twee projectielen in het lichaam vastgesteld. Er zijn bij [slachtoffer 1] tien inschoten in de kleding of direct in de huid vastgesteld en bij [slachtoffer 2] in totaal acht. Schotrestenonderzoek heeft bij geen van de beschadigingen concrete aanwijzingen gevonden voor indirecte schoten. Bij elk van de slachtoffers zijn de bevindingen waarschijnlijker als bij minimaal één van de schoten sprake is van een schootsafstand tussen 10 en 100 cm dan als die afstand groter is dan 100 cm of kleiner dan 10 cm.

Naast de twee slachtoffers is niemand anders in het café door een kogel(deel) geraakt.

Het hof ziet zich voor de vraag gesteld of verdachte een van de schutters is geweest.

Medeverdachte [medeverdachte] heeft verklaard dat hij met zijn eigen wapen, een kaliber 9 mm, heeft geschoten op beide slachtoffers tot het moment dat zijn wapen tweemaal haperde. Toen zijn eigen wapen niet meer functioneerde heeft hij het wapen van [slachtoffer 1] van de grond opgepakt. Vervolgens heeft hij hiermee eerst op [slachtoffer 1] en daarna op [slachtoffer 2] geschoten. Hij stond ter hoogte van de heupen van [slachtoffer 1] die op zijn rug op de grond lag. Op de vraag waar hij op schoot heeft hij geantwoord: ‘Op zijn bovenlichaam, hoofd, gezicht’. Op de vraag waar hij op mikte toen hij met het van [slachtoffer 1] afgepakte wapen op [slachtoffer 2] , die toen op zijn buik lag, heeft geschoten heeft medeverdachte [medeverdachte] geantwoord: ‘Ik mikte op zijn rug’.

Deze handelswijze past bij de aanwijzingen dat [slachtoffer 1] ten minste eenmaal binnen een afstand van 100 cm is beschoten en bij de bevindingen van het forensisch‑radiologisch onderzoek voor wat betreft het traject E‑P5 naar het kogeldeel met SIN AAJQ4356NL in het lichaam van [slachtoffer 1] . Dit traject loopt van voren naar achteren, van links naar rechts en van onderen naar boven (hoofdwaarts), vanaf het inschot in de linkerwang (E) naar het aangetroffen projectiel tegen het schedeldak (P5). Volgens aanvullend onderzoek van het NFI aan kogeldeel AAJQ4356NL zijn de bevindingen van dat onderzoek veel waarschijnlijker als dit kogeldeel is verschoten met het blauwe wapen dan als het is verschoten met het groene wapen.

Uit de bemonsteringen van drie van de vier bij het blauwe wapen passende hulzen is een DNA‑profiel bepaald dat overeenkomt met het DNA-profiel van [slachtoffer 1] (met een matchkans die kleiner is dan 1 op 1 miljard). Uit de bemonstering van de vierde huls (SIN AAJA3825NL) is een onvolledig DNA-mengprofiel bepaald, waarbij [slachtoffer 1] niet kan worden uitgesloten als donor. Het hof leidt hieruit af dat [slachtoffer 1] het blauwe wapen heeft geladen en dus ook op enig moment in handen moet hebben gehad.

De twee in het lichaam van [slachtoffer 2] aangetroffen projectielen zijn afkomstig uit het gele wapen. Eén van de doorschottrajecten loopt van achteren naar voren en iets voetwaarts, van letsel O links in de onderrug naar letsel G in het bekken rechts. Dat traject is te linken aan een kogel uit het groene wapen (SIN AAIP6077NL).

Onder het lichaam van [slachtoffer 2] is een blauwe kogel veiliggesteld (K91 met SIN AAIT3977NL). Bij DNA‑onderzoek is een profiel bepaald dat overeenkomt met het DNA-profiel van [slachtoffer 2] . Daarnaast heeft RNA-onderzoek de aanwezigheid van bloed, lever- en spierweefsel in deze bemonstering aangetoond.

Hoewel deze kogel pas op 10 mei 2016 is aangetroffen en de plaats delict op dat moment in enige mate verstoord kan zijn geweest – na de schietpartij heeft een aantal personen de plaats delict betreden – gaat het hof ervan uit dat deze kogel een doorschot betreft. Uit een aanvullend proces-verbaal van de forensische opsporing van 30 oktober 2019 kan worden afgeleid dat de kogel bij het verplaatsen van het stoffelijk overschot is verplaatst en dat hij zich oorspronkelijk op de plaats van de beschadiging in de vloermat en het daaronder liggende houten vloerdeel onder het bovenlichaam van het slachtoffer bevond. Bovendien past één van de drie (uitschot)beschadigingen aan de voorzijde van het poloshirt van [slachtoffer 2] – uitgaande van de positie waarin diens lichaam is aangetroffen – bij de beschadiging in de vloermat en het daaronder liggende houten vloerdeel, in die zin dat zij zich oorspronkelijk in het verlengde van elkaar hebben bevonden. Dat deze kogel door verstoring van de plaats delict onder het lichaam van [slachtoffer 2] is terechtgekomen, acht het hof niet aannemelijk geworden.

Het doorschot met kogel K91 past bij de verklaring van medeverdachte [medeverdachte] dat hij met het van [slachtoffer 1] afgepakte wapen op [slachtoffer 2] , toen deze op zijn buik lag, heeft geschoten en daarbij op zijn rug heeft gemikt.

Het hof acht mede vanwege het feit dat [slachtoffer 2] met een kogel uit het blauwe wapen is doorschoten uitgesloten dat het [slachtoffer 2] zelf is geweest die met het blauwe wapen heeft geschoten, zoals de raadsman van verdachte heeft betoogd. [slachtoffer 1] is in zijn hoofd geraakt door een kogel uit het blauwe wapen waarbij het traject past bij een schot (schuin) van voren toen het slachtoffer op zijn rug lag, zoals hiervoor is beschreven. Als [slachtoffer 2] met het blauwe wapen zou hebben geschoten zou hij zonder verdachte of de medeverdachte te raken wel zichzelf van achteren hebben geraakt en [slachtoffer 1] van onderen naar boven in het hoofd, wat telkens op zichzelf al niet waarschijnlijk is en bij elkaar genomen te minder.

Hierbij is ook van belang dat getuige [getuige 1] heeft verklaard dat [slachtoffer 2] weg wilde en wilde vluchten en hem, [getuige 1] , ervoor wilde gooien en dat hij hem van achteren met beide armen heeft omklemd, alsof hij hem als schild wilde gebruiken. Dat [slachtoffer 2] met [getuige 1] achter de bar van het café stond wordt bevestigd door de verklaring van medeverdachte [medeverdachte] . Het met twee armen omklemmen van een persoon om hem als schild te gebruiken past niet bij (tegelijkertijd) gericht schieten met een vuurwapen.

Daarbij komt dat de bevindingen van het schotrestenonderzoek ten aanzien van zeven beschadigingen aan de achterzijde van het poloshirt en de broek van [slachtoffer 2] iets tot zeer veel waarschijnlijker zijn als deze beschadigingen inschoten betreffen dan als het uitschoten betreffen. Ook in aanmerking genomen dat er bij [slachtoffer 2] sprake is van zes doorschoten en twee projectielen in het lichaam is hij mogelijk zeven van de acht keer, en in elk geval hoofdzakelijk, in zijn rug geraakt. Ook die omstandigheid past niet bij de schietende rol die de verdediging [slachtoffer 2] toedicht.

Het hof concludeert op basis van voorgaande bewijsoverwegingen dat het wapen dat medeverdachte [medeverdachte] van [slachtoffer 1] heeft afgepakt en waarmee hij vervolgens op beide slachtoffers heeft geschoten, het blauwe wapen is geweest.

Hierbij is ook in aanmerking genomen dat als niet [slachtoffer 1] maar [slachtoffer 2] het blauwe wapen zou hebben gehad, medeverdachte [medeverdachte] het groene wapen van [slachtoffer 1] moet hebben afgepakt en vervolgens met dat wapen op [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] moet hebben geschoten. De verklaring van medeverdachte [medeverdachte] over hoe vaak en in welke richting hij met het afgepakte wapen heeft geschoten en de bevindingen van het forensisch‑technisch onderzoek, zoals de hiervoor al besproken en hierna nog te bespreken projectielen, trajecten en vindplaatsen van hulzen die aan het blauwe en groene wapen zijn te linken, geven echter méér steun aan het scenario dat medeverdachte [medeverdachte] in tweede instantie met het blauwe wapen heeft geschoten dan aan het scenario dat hij in tweede instantie met het groene wapen heeft geschoten.

In het dossier is geen enkele aanwijzing te vinden dat [getuige 2] , [getuige 3] of [getuige 1] heeft geschoten. Zij kunnen als schutter worden uitgesloten.

Aldus is de vraag aan de orde of het [slachtoffer 2] of verdachte is geweest die met het groene wapen heeft geschoten.

Alleen medeverdachte [medeverdachte] heeft verklaard dat hij [slachtoffer 2] , in zijn richting, heeft zien schieten. Verder heeft niemand verklaard dat [slachtoffer 2] heeft geschoten of een wapen in zijn handen heeft gehad, ook verdachte niet. Bovendien constateert het hof dat uit het dossier niet blijkt dat er in het café een kogel(deel) is aangetroffen die/dat past bij de manier waarop [slachtoffer 2] in de richting van [medeverdachte] zou hebben geschoten. Er zijn ook geen groene hulzen in de buurt van het lichaam van [slachtoffer 2] aangetroffen.

Zoals gezegd volgt uit het forensisch-technisch onderzoek dat [slachtoffer 2] (minimaal) eenmaal met een kogel uit het groene wapen (SIN AAIP6077NL) is geraakt, waarbij het traject dus van achteren naar voren en iets voetwaarts verloopt, van links in de onderrug naar rechts in het bekken (traject O-G). Het is niet plausibel dat [slachtoffer 2] met het groene wapen heeft geschoten en vervolgens zichzelf op deze wijze zou hebben geraakt. Verder zijn in het lichaam van [slachtoffer 1] drie (delen van) kogels uit het groene wapen aangetroffen: in zijn rug, onderlip en linker elleboog. Als [slachtoffer 2] met het groene wapen zou hebben geschoten zou hij zonder de verdachte of de medeverdachte te raken dus ten minste eenmaal zichzelf en driemaal [slachtoffer 1] hebben geraakt, wat op zichzelf al onwaarschijnlijk is. Daarbij komt dat [slachtoffer 2] zoals gezegd hoofdzakelijk van achteren is geraakt en dat [getuige 1] heeft verklaard dat [slachtoffer 2] weg wilde en wilde vluchten en hem, [getuige 1] , ervoor wilde gooien, wat evenmin past bij een scenario waarin [slachtoffer 2] in een tijdsbestek van vijftien seconden acht keer met het groene wapen zou hebben geschoten.

Een en ander in samenhang bezien, acht het hof het uitgesloten dat [slachtoffer 2] met het groene wapen heeft geschoten.

Op de plek en in de nabijheid van waar verdachte zich bevond toen het schieten begon zijn zeven van de acht hulzen uit het groene wapen aangetroffen, waarvan twee (H1 en H2) bij de vierkante tafel bij de toiletten, op de plaats waar later ook het op naam van verdachte gestelde pasje van Basic-Fit is gevonden.

Op basis van het forensisch‑technisch bewijs en de hiervoor besproken verklaringen, kan het naar het oordeel van het hof niet anders dan dat het verdachte is geweest die meermalen met het groene wapen op beide slachtoffers heeft geschoten en daarbij beide slachtoffers heeft geraakt.

Daarbij komt dat er een aantal indirecte aanwijzingen is voor verdachtes aandeel in de schietpartij. Verdachte en zijn medeverdachte hebben potentieel belangrijk bewijsmateriaal weggemaakt. Zonder duidelijke reden hebben verdachte en zijn medeverdachte alle drie de wapens, ook het wapen waarmee zij volgens hun eigen verklaringen niet hebben geschoten, weggemaakt. Ook hebben zij allebei kleding, met daarop naar eigen zeggen bloed, weggegooid. Het hof acht de reden die verdachte heeft gegeven om zijn kleding weg te gooien – dat hij zich na het voorval vies zou hebben gevoeld – niet geloofwaardig. Het hof is van oordeel dat de reden slechts het opzettelijk wegmaken van sporen kan zijn geweest.

Weliswaar kan niet met zekerheid worden vastgesteld dat verdachte op de beelden van de bewakingscamera bij het verlaten van het café een vuurwapen in zijn handen heeft, maar het voorwerp dat hij vasthoudt lijkt veel meer op een pistool dan op een mobiele telefoon, die hij naar eigen zeggen in handen zou hebben gehad.

Getuige [getuige 1] heeft in een jegens hem als verdachte opgestart Werken Onder Dekmantel‑traject (hierna: WOD-traject) uitlatingen gedaan tegenover undercoveragenten waaronder verbalisant A-2244, die onder meer inhouden dat zowel verdachte als medeverdachte [medeverdachte] op 9 mei 2016 in zijn café op een slachtoffer heeft geschoten.

Verweer van de raadsman

De raadsman van verdachte heeft zich op het standpunt gesteld dat de door getuige [getuige 1] tegenover de WOD-agenten afgelegde verklaring niet voor het bewijs kan worden gebruikt, nu de gebruikte werkwijze in strijd is met de uitgangspunten die de Hoge Raad heeft geformuleerd in de arresten van 17 december 2019 over de zogeheten Mr. Big-methode. Deze uitgangspunten komen erop neer dat het traject achteraf (door rechter en verdediging) gecontroleerd moet kunnen worden en dat moet worden beoordeeld of de verklaringsvrijheid is aangetast en of de verklaringen betrouwbaar kunnen worden geacht. In deze zaak is hieraan niet voldaan nu geen controle kan plaatsvinden omdat een audiovisuele registratie ontbreekt en omdat de processen-verbaal niet voldoende nauwkeurig zijn. Daarbij gaat het in feite om een verhoorsituatie waarbij de gebruikelijke waarborgen, zoals het vooraf geven van de cautie en rechtsbijstand voorafgaand en tijdens het verhoor, al dan niet moedwillig, worden omzeild. Ook om die redenen had het gesprek minimaal auditief opgenomen moeten worden, opdat achteraf te controleren valt wat er nu precies is gezegd.

Bovendien is de verklaring van [getuige 1] , gelet op de psychische gesteldheid van [getuige 1] op dat moment, niet betrouwbaar, aldus de raadsman.

Standpunt van de advocaat-generaal

De advocaat-generaal heeft zich op het standpunt gesteld dat de verklaring van [getuige 1] tegenover de WOD-agenten voor het bewijs kan worden gebruikt, nu van een Mr. Big‑situatie geen sprake is geweest. De verklaring is betrouwbaar omdat deze steun vindt in andere bewijsmiddelen. Het verweer dient te worden verworpen.

Oordeel van het hof

Het hof is, met de advocaat-generaal, van oordeel dat van het toepassen van de Mr. Big‑methode geen sprake is geweest. Hoewel deze methode in de rechtspraak niet als een eenduidige, nauw omlijnde opsporingsmethode wordt aangemerkt, duidt het een methode aan waarbij de kern is dat opsporingsambtenaren heimelijk trachten het vertrouwen te winnen van de verdachte teneinde hem ertoe te brengen een bekentenis af te leggen.

Het hof stelt vast dat het WOD-traject tegen [getuige 1] niet tot doel had hem te verlokken een strafbaar feit te bekennen. Het doel was slechts om hem te laten vertellen wat er met de wapens was gebeurd die bij de schietpartij in zijn café waren gebruikt. Dat de undercoveragenten daarbij de indruk wekten tot een criminele organisatie te behoren, maakt dit nog niet anders. De indruk die gewekt moest worden was, volgens de verklaring van verbalisant A-2244 bij de rechter-commissaris, dat zij informatie wilden over het voorval om te kunnen beoordelen of zij en hun (fictieve) criminele organisatie gevaar liepen. Het contact met [getuige 1] is bovendien, anders dan bij toepassing van de Mr. Big-methode waarbij over een langere periode van enkele weken of maanden steeds intensiever contact wordt opgebouwd om vertrouwen te winnen, beperkt gebleven tot één relatief kort contactmoment overdag, in een woonwijk op straat.

Het hof is van oordeel dat het audio(visueel) vastleggen van een dergelijk gesprek weliswaar de voorkeur verdient, maar dat het enkele feit dat geen opnamen zijn gemaakt zonder meer nog niet betekent dat de verklaring onbruikbaar zou zijn voor het bewijs. Daarbij komt dat verbalisant A-2244 ter plekke voor A-2245 heeft moeten vertalen, omdat een van de WOD-agenten (A-2245) de Nederlandse taal niet machtig was. Dit biedt naar het oordeel van het hof een extra waarborg voor een juiste weergave van wat getuige [getuige 1] heeft verklaard. Verder neemt het hof in aanmerking dat de verdediging voor het ontbreken van audio(visuele) opnamen is gecompenseerd door haar in staat te stellen de juistheid van de door [getuige 1] tegenover de WOD-agenten afgelegde verklaring te toetsen door de betrokken agenten A-2244, A-2245 en A-3791 bij de rechter-commissaris in haar aanwezigheid te (laten) bevragen.

Anders dan de raadsman, maar met de advocaat-generaal, acht het hof de verklaring van [getuige 1] betrouwbaar. Het hof wil aannemen dat [getuige 1] angstig is geweest toen hij plotseling met verbalisant A-2244 en zijn collega’s werd geconfronteerd. Die angst, die overigens volgens de undercoveragenten gaandeweg duidelijk minder werd, maakt echter nog niet dat aan de betrouwbaarheid van de vervolgens door hem afgelegde verklaring moet worden getwijfeld. Essentiële onderdelen van de verklaring van [getuige 1] vinden steun in andere bewijsmiddelen. Het gaat dan met name om de hiervoor besproken resultaten van het forensisch‑technisch onderzoek die erop wijzen dat verdachte heeft geschoten en om een aantal verklaringen. Zo heeft [getuige 1] tegenover de undercoveragenten verklaard conform zijn eerdere verklaring en de verklaring van medeverdachte [medeverdachte] over de wijze waarop [medeverdachte] op [slachtoffer 1] heeft geschoten. Ook heeft [getuige 1] zijn eerdere verklaring dat [slachtoffer 2] hem tijdens het schieten vastgreep in een omarmende positie, bevestigd.

Het hof zal ook de verklaring van [getuige 1] tegenover de undercoveragenten gebruiken als bewijs van het schieten door verdachte op [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] .

Medeplegen

Het hof is van oordeel dat het medeplegen van doodslag bij beide feiten bewezen is. Er is sprake van een gezamenlijke uitvoering, nu zowel verdachte als de medeverdachte vrijwel tegelijkertijd met een vuurwapen op de beide slachtoffers heeft geschoten waardoor zij zijn komen te overlijden.

Vrijspraak voorbedachte raad

Met de advocaat-generaal en de raadsman is het hof van oordeel dat niet bewezen kan worden dat verdachte en de medeverdachte de feiten na kalm beraad en rustig overleg hebben gepleegd, zodat verdachte (steeds) van (het medeplegen van) moord zal worden vrijgesproken.

Door wettige bewijsmiddelen, waarbij de inhoud van elk bewijsmiddel – ook in onderdelen – slechts wordt gebezigd tot het bewijs van dat tenlastegelegde feit waarop het blijkens de inhoud kennelijk betrekking heeft, en waarin zijn vervat de redengevende feiten en omstandigheden waarop de bewezenverklaring steunt, acht het hof aldus wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het eerste alternatief subsidiair tenlastegelegde en het tweede alternatief subsidiair tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande, dat:

hij op of omstreeks 9 mei 2016 te Nijmegen, tezamen en in vereniging met een ander, of anderen, althans alleen, opzettelijk [slachtoffer 1] van het leven heeft beroofd, immers hebben hij, verdachte, en/of zijn mededaders, opzettelijk met een of meerdere vuurwapens, meerdere keren op/in/door het hoofd en/of het lichaam van die [slachtoffer 1] geschoten, ten gevolge waarvan die [slachtoffer 1] is overleden;

EN/OF

hij op of omstreeks 9 mei 2016 te Nijmegen, tezamen en in vereniging met een ander, of anderen, althans alleen, opzettelijk [slachtoffer 2] van het leven heeft beroofd, immers hebben hij, verdachte, en/of zijn mededaders, opzettelijk met een of meerdere vuurwapens, meerdere keren op/in/door het hoofd en/of het lichaam van die [slachtoffer 2] geschoten, ten gevolge waarvan die [slachtoffer 2] is overleden.

Het hof acht niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard, zodat deze daarvan behoort te worden vrijgesproken.

Het eerste alternatief subsidiair bewezen verklaarde en het tweede alternatief subsidiair bewezen verklaarde levert op, telkens:

medeplegen van doodslag.

De raadsman van verdachte heeft zich ter zitting aangesloten bij het verweer van de raadsman van medeverdachte [medeverdachte] dat de medeverdachte dient te worden ontslagen van alle rechtsvervolging, omdat die zich verdedigde tegen een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding van zijn eigen en zijn broers lijf. Dit verweer zou ook ten aanzien van verdachte moeten worden gehonoreerd.

Het hof is van oordeel dat, nu de raadsman van verdachte dit verweer op geen enkele wijze nader heeft onderbouwd, er geen sprake is van een uitdrukkelijk onderbouwd standpunt waarop het hof heeft te responderen. Ten overvloede merkt het hof op dat ook overigens geen feiten of omstandigheden aannemelijk zijn geworden op grond waarvan het verweer gehonoreerd zou kunnen worden. Het verweer wordt verworpen.

Verdachte is dus strafbaar aangezien geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die verdachte niet strafbaar zou doen zijn.

Standpunt van het openbaar ministerie

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat verdachte ten aanzien van het medeplegen van doodslag op de beide slachtoffers zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van achttien jaren met aftrek van de tijd die hij reeds in voorarrest heeft doorgebracht.

Standpunt van de verdediging

De raadsman heeft – vanwege de door de verdediging bepleite vrijspraak – geen strafmaatverweren gevoerd.

Oordeel van het hof

De hierna te melden strafoplegging is in overeenstemming met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.

Verdachte heeft samen met de medeverdachte opzettelijk en op een gewelddadige wijze een abrupt einde gemaakt aan het leven van de broers [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] . Verdachte en de medeverdachte hebben hen op klaarlichte dag, in een café, in het bijzijn van anderen, doodgeschoten.

Het hof neemt – evenals de rechtbank – in aanmerking dat [slachtoffer 1] zich voorafgaand aan deze schietpartij niet onbetuigd heeft gelaten, door de dag daarvoor doodsbedreigingen te uiten naar verdachte en diens gezin en met een vuurwapen voor hun deur te staan. Ondanks dit onderliggende conflict tussen verdachte en [slachtoffer 1] zijn verdachte en de medeverdachte op 9 mei 2016 gewapend naar het café gegaan.

Verdachte en de medeverdachte hebben – in een tijdsbestek van ongeveer vijftien seconden – 22 keer geschoten, waarbij [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] een groot aantal keren zijn geraakt. Nadat de beide slachtoffers op de grond lagen heeft de medeverdachte [slachtoffer 1] nog door het hoofd geschoten. Ook is er nog geschoten op [slachtoffer 2] die op dat moment al op zijn buik op de grond moet hebben gelegen. Verdachte en de medeverdachte zijn in de wijze waarop zij het leven van de slachtoffers hebben beëindigd kil en meedogenloos geweest. Zij hebben nadat zij [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] hadden doodgeschoten, het café snel verlaten om zich te ontdoen van de gebruikte wapens en kleding.

Met hun handelen hebben verdachte en de medeverdachte aan de naaste familie, vrienden en bekenden van de slachtoffers onnoemelijk veel en onherstelbaar leed toegebracht. De namens [zus slachtoffers] – de zus van de slachtoffers – ter terechtzitting bij het hof voorgelezen verklaring en de namens de nabestaanden voorgelezen verklaringen in eerste aanleg illustreren dit verlies.

Het hof overweegt dat dit soort gewelddadige feiten niet alleen ernstige en traumatische gevolgen voor de nabestaanden veroorzaken, maar ook in de samenleving als bijzonder schokkend worden ervaren en gevoelens van onveiligheid aanwakkeren.

Het opzettelijk doden van een ander persoon is de meest ernstige, onomkeerbare aantasting van het recht op leven als hoogste rechtsgoed. Verdachte en de medeverdachte hebben [slachtoffer 1] en [slachtoffer 2] dat recht en daarmee het meest wezenlijke bezit ontnomen. De wetgever heeft bij dit delict – nu het gaat om een dubbele doodslag – een maximale strafbedreiging bepaald van twintig jaren gevangenisstraf.

Op grond van het vorenstaande is het hof van oordeel dat uitsluitend het opleggen van een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf aan de orde kan zijn. Het hof acht oplegging van een gevangenisstraf van lange duur passend en noodzakelijk.

Om de precieze duur van de op te leggen gevangenisstraf te bepalen heeft het hof bezien welke straffen door rechters in het recente verleden zijn opgelegd ter zake van levensdelicten als de onderhavige.

Ook houdt het hof rekening met de persoon van verdachte. Daarbij houdt het hof rekening met het hem betreffende uittreksel uit de justitiële documentatie van 22 april 2020, waaruit blijkt dat verdachte eerder onherroepelijk voor strafbare feiten is veroordeeld. Het hof heeft verder gelet op het reclasseringsadvies van 3 december 2019 en de door verdachte geschreven brief uit mei 2020.

Anders dan de rechtbank, zal het hof in de strafoplegging geen onderscheid maken tussen verdachte en de medeverdachte. Het hof acht de gedragingen van beide verdachten even strafwaardig. Het hof betrekt daarbij dat verdachte en de medeverdachte samen ter plaatste zijn gegaan. Het was weliswaar de medeverdachte die begon met schieten, maar aanvankelijk ging het naar het zich laat aanzien met name om een conflict tussen verdachte en [slachtoffer 1] . Ook verdachte heeft daarna geschoten. Verdachte en de medeverdachte hebben samen het café verlaten en zij hebben zich samen ontdaan van bewijsmateriaal, zoals eerder overwogen.

Alles overwegende is het hof van oordeel dat een gevangenisstraf van achttien jaren, zoals ook is geëist in hoger beroep, passend en geboden is en dat niet met een andere of lichtere straf kan worden volstaan.

Het hof komt hiermee tot een hogere straf dan de rechtbank omdat het hof van oordeel is dat de door de eerste rechter aan verdachte opgelegde straf in onvoldoende mate recht doet aan de ernst van de delicten en de omstandigheden waaronder deze zijn gepleegd.

De na te melden in beslag genomen en nog niet teruggegeven boksbeugel dient te worden onttrokken aan het verkeer, aangezien deze van zodanige aard is dat het ongecontroleerde bezit daarvan in strijd is met het algemeen belang en de wet.

De benadeelde partij heeft zich in eerste aanleg in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. Deze bedraagt € 2.013,10. De vordering is bij het vonnis waarvan beroep toegewezen.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is het hof voldoende gebleken dat de benadeelde partij als gevolg van het subsidiair bewezenverklaarde handelen van verdachte rechtstreeks schade heeft geleden. Verdachte is – evenals zijn medeverdachte – hoofdelijk tot vergoeding van die schade gehouden zodat de vordering op die wijze zal worden toegewezen.

Het hof zal de ingangsdatum van de wettelijke rente bepalen op 1 juni 2016, zijnde de eerste van de maand volgend op de gemaakte kosten.

Om te bevorderen dat de schade door verdachte wordt vergoed, zal het hof de maatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht opleggen op de hierna te noemen wijze.

De benadeelde partij heeft zich in eerste aanleg in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. Deze bedraagt € 2.850,03. De vordering is bij het vonnis waarvan beroep toegewezen.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is het hof voldoende gebleken dat de benadeelde partij als gevolg van het subsidiair bewezenverklaarde handelen van verdachte rechtstreeks schade heeft geleden. Verdachte is – evenals zijn medeverdachte –hoofdelijk tot vergoeding van die schade gehouden zodat de vordering op die wijze zal worden toegewezen.

Het hof zal de ingangsdatum van de wettelijke rente bepalen op 1 juni 2016, zijnde de eerste van de maand volgend op de gemaakte kosten.

Om te bevorderen dat de schade door verdachte wordt vergoed, zal het hof de maatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht opleggen op de hierna te noemen wijze.

De benadeelde partij heeft zich in eerste aanleg in het strafproces gevoegd met een vordering tot schadevergoeding. Deze bedraagt € 575,38. De vordering is bij het vonnis waarvan beroep toegewezen.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is het hof voldoende gebleken dat de benadeelde partij als gevolg van het subsidiair bewezenverklaarde handelen van verdachte rechtstreeks schade heeft geleden. Verdachte is – evenals zijn medeverdachte – hoofdelijk tot vergoeding van die schade gehouden zodat de vordering op die wijze zal worden toegewezen.

Het hof zal de ingangsdatum van de wettelijke rente bepalen op 1 juni 2016, zijnde de eerste van de maand volgend op de gemaakte kosten.

Om te bevorderen dat de schade door verdachte wordt vergoed, zal het hof de maatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht opleggen op de hierna te noemen wijze.

Het hof heeft gelet op de artikelen 36f, 47, 57 en 287 van het Wetboek van Strafrecht.

Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij golden ten tijde van het bewezen verklaarde.

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart niet bewezen dat de verdachte het eerste alternatief primair ten laste gelegde en het tweede alternatief primair ten laste gelegde heeft begaan en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het eerste alternatief subsidiair ten laste gelegde en het tweede alternatief subsidiair ten laste gelegde heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart het eerste alternatief subsidiair bewezen verklaarde en het tweede alternatief subsidiair bewezen verklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.

Veroordeelt de verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van 18 (achttien) jaren.

Beveelt dat de tijd die door de verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in enige in artikel 27, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht bedoelde vorm van voorarrest is doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht, voor zover die tijd niet reeds op een andere straf in mindering is gebracht.

Beveelt de onttrekking aan het verkeer van de in beslag genomen, nog niet teruggegeven boksbeugel.

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 1] ter zake van het subsidiair bewezen verklaarde tot het bedrag van € 2.013,10 (tweeduizend dertien euro en tien cent) ter zake van materiële schade, waarvoor de verdachte met de mededader hoofdelijk voor het gehele bedrag aansprakelijk is, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [benadeelde 1] , ter zake van het subsidiair bewezen verklaarde een bedrag te betalen van € 2.013,10 (tweeduizend dertien euro en tien cent) als vergoeding voor materiële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Bepaalt de duur van de gijzeling op ten hoogste 30 (dertig) dagen. Toepassing van die gijzeling heft de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet op.

Bepaalt dat indien en voor zover de verdachte of zijn mededader aan een van beide betalingsverplichtingen heeft voldaan, de andere vervalt.

Bepaalt de aanvangsdatum van de wettelijke rente voor de materiële schade op 1 juni 2016.

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [zus slachtoffers] ter zake van het subsidiair bewezen verklaarde tot het bedrag van € 2.850,03 (tweeduizend achthonderdvijftig euro en drie cent) ter zake van materiële schade, waarvoor de verdachte met de mededader hoofdelijk voor het gehele bedrag aansprakelijk is, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [zus slachtoffers] , ter zake van het subsidiair bewezen verklaarde een bedrag te betalen van € 2.850,03 (tweeduizend achthonderdvijftig euro en drie cent) als vergoeding voor materiële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Bepaalt de duur van de gijzeling op ten hoogste 38 (achtendertig) dagen. Toepassing van die gijzeling heft de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet op.

Bepaalt dat indien en voor zover de verdachte of zijn mededader aan een van beide betalingsverplichtingen heeft voldaan, de andere vervalt.

Bepaalt de aanvangsdatum van de wettelijke rente voor de materiële schade op 1 juni 2016.

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 2] ter zake van het subsidiair bewezen verklaarde tot het bedrag van € 575,38 (vijfhonderdvijfenzeventig euro en achtendertig cent) ter zake van materiële schade, waarvoor de verdachte met de mededader hoofdelijk voor het gehele bedrag aansprakelijk is, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Verwijst de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [benadeelde 2] , ter zake van het subsidiair bewezen verklaarde een bedrag te betalen van € 575,38 (vijfhonderdvijfenzeventig euro en achtendertig cent) als vergoeding voor materiële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Bepaalt de duur van de gijzeling op ten hoogste 11 (elf) dagen. Toepassing van die gijzeling heft de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet op.

Bepaalt dat indien en voor zover de verdachte of zijn mededader aan een van beide betalingsverplichtingen heeft voldaan, de andere vervalt.

Bepaalt de aanvangsdatum van de wettelijke rente voor de materiële schade op 1 juni 2016.

Aldus gewezen door

mr. O.G. Schuur, voorzitter,

mr. R.H. Koning en mr. N.C. van Lookeren Campagne, raadsheren,

in tegenwoordigheid van mr. I. Vugs en R.H.D. de Roo MSc, griffiers,

en op 2 juli 2020 ter openbare terechtzitting uitgesproken.

Proces-verbaal van het in dezelfde zaak voorgevallene ter openbare terechtzitting van het gerechtshof van 2 juli 2020.

De samenstelling van het gerechtshof is als bovenvermeld.

mr. C.M.J. Krol, advocaat-generaal,

mr. I. Vugs, griffier.

De voorzitter doet de zaak uitroepen.

De verdachte is niet in de zaal van de terechtzitting aanwezig.

De voorzitter verklaart het onderzoek gesloten en deelt mede, dat volgens de beslissing van het gerechtshof de uitspraak zal plaatsvinden ter terechtzitting van heden.

Waarvan is opgemaakt dit proces-verbaal, dat door de voorzitter en de griffier is vastgesteld en ondertekend.

Afdeling strafrecht

Parketnummer: 21-002054-18

Uitspraak d.d.: 5 september 2019

TEGENSPRAAK

Tussenarrest van de meervoudige kamer voor strafzaken van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Arnhem

gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Gelderland van 10 april 2018 met parketnummer 05-780158-16 in de strafzaak tegen

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1979,

thans verblijvende in [detentie] .

De verdachte heeft tegen het hiervoor genoemde vonnis hoger beroep ingesteld.

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van het hof van 20 december 2018 en 22 augustus 2019.

Het hof heeft van de zijde van de verdediging kennisgenomen van de volgende stukken:

Van de zijde van het openbaar ministerie heeft het hof op 19 december 2018 en op 21 augustus 2019 reacties op de onderzoekswensen van de verdediging ontvangen.

Het hof heeft voorts kennisgenomen van wat er op de zittingen van 20 december 2018 en 21 augustus 2019 door de verdediging naar voren is gebracht, waarbij mr. A.A. Franken ter terechtzitting van 21 augustus 2019 kenbaar heeft gemaakt wat de actuele stand van de onderzoekswensen van de verdediging is. Ook heeft het hof kennisgenomen van wat er door de advocaat-generaal op de zittingen van 20 december 2018 en 21 augustus 2019 naar voren is gebracht.

De raadsman heeft ter terechtzitting van 22 augustus 2019 – conform zijn brief van 26 juli 2019 – verzocht om:

1. Het voorleggen van de brief van 26 juli 2019 en de pleitaantekeningen van 22 augustus 2019 aan de deskundigen die op 18 juli 2019 bij de bijeenkomst met deskundigen van het NFI aanwezig zijn geweest, teneinde te controleren of de in deze stukken opgenomen verslaglegging een goede weergave vormt van wat er tijdens deze bijeenkomst is besproken.

Ter terechtzitting is het hof gebleken dat de advocaat-generaal het verzoek van de raadsman tot het voorleggen van de brief van 26 juli 2019 reeds in gang heeft gezet. Daarnaast heeft de advocaat-generaal aangegeven dat zij haar weergave van het gesprek zoals opgenomen in haar reactie van 21 augustus 2019 ook aan de op 18 juli 2019 aanwezige deskundigen wil voorleggen. De advocaat-generaal heeft daarbij opgemerkt dat zij de deskundigen tijdens de bijeenkomst op 18 juli 2019 niet heeft horen zeggen dat het beantwoorden van de vraag wie op welk moment met welk wapen in welke richting en dus op wie heeft geschoten in alle gevallen pure speculatie is, zoals de raadsman in zijn pleitaantekeningen van 22 augustus 2019 stelt. Een dergelijke opmerking is volgens de advocaat-generaal alleen gemaakt in het kader van de bespreking van de mogelijkheden van het maken van een video-animatie.

Het hof wijst het verzoek van de raadsman toe, voor zover aan dit verzoek niet reeds gevolg is gegeven. Gelet op het voorgaande acht het hof het daarnaast geraden dat de advocaat-generaal ook haar weergave van het gesprek zoals opgenomen in haar reactie van 21 augustus 2019 voorlegt aan de op 18 juli 2019 aanwezige deskundigen. Daarbij geldt voor alle voor te leggen stukken dat de deskundigen slechts geacht worden daarop te reageren, voor zover deze stukken een feitelijke weergave bevatten van wat er tijdens de bijeenkomst op 18 juli 2019 is besproken.

2. Nader RNA-onderzoek aan het shirt van [slachtoffer] en beantwoording van de vraag of er al dan niet conclusies kunnen worden getrokken uit het lichaamsmateriaal dat op de kogel AAIT3977 is aangetroffen.

Ter terechtzitting heeft de raadsman gesteld dat de conclusie van de rechtbank dat de aanwezigheid van leverweefsel, spierweefsel en bloed van [slachtoffer] op kogel AAIT3977 betekent dat dit slachtoffer met deze kogel is doorschoten, niet getrokken kan worden op basis van de forensische onderzoeksbevindingen. Het in dit verband gedane verzoek tot nader RNA-onderzoek aan het shirt van [slachtoffer] is door de raadsman in voorwaardelijke vorm gedaan. Indien alle procespartijen ervan uitgaan dat niet uitsluitend op basis van het aantreffen van RNA-materiaal op de kogel AAIT3977 de conclusie kan worden getrokken dat er sprake is van een doorschot kan dit verzoek komen te vervallen. Indien dit niet het geval is wil de raadsman door middel van nader onderzoek het RNA-materiaal op het shirt vergelijken met het RNA-materiaal op de betreffende kogel, om aan te tonen dat het RNA-materiaal op de kogel terecht kan zijn gekomen via de wond die ook heeft geleid tot de aanwezigheid van RNA-materiaal op het shirt, zodat reeds daarom de door de rechtbank getrokken conclusie onjuist is.

Het hof wil en kan zich op dit moment niet uitspreken over hoe de aanwezigheid van RNA‑materiaal op kogel AAIT3977 en het shirt van [slachtoffer] – al dan niet in combinatie met het overige forensische en andere bewijsmateriaal – na de inhoudelijke behandeling van de zaak door het hof zal worden geïnterpreteerd, maar is van oordeel dat nader RNA-onderzoek niet noodzakelijk is. Zoals volgt uit de verslaglegging van de bijeenkomst met deskundigen van het NFI, zullen er ook na het gevraagde onderzoek meerdere mogelijke oorzaken voor de aanwezigheid van het RNA-materiaal op de kogel blijven bestaan, waaronder de mogelijkheid dat het RNA-materiaal op de kogel terecht is gekomen door het uit een wond vloeien van bloed met weefselmateriaal. Het onderzoek zal dus niet significant meer duidelijkheid opleveren dan er op dit moment is, waarbij het hof opmerkt dat de uiteindelijke selectie en waardering van het beschikbare bewijsmateriaal aan het hof is voorbehouden. Het verzoek wordt derhalve afgewezen.

3. Het opstellen van een nader proces-verbaal door de betrokken verbalisant(en), waarin nauwgezet wordt verantwoord waar, onder welke omstandigheden en hoe de kogel AAIT3977 is aangetroffen, waarom die kogel pas op het allerlaatste moment is aangetroffen en welke handelingen zijn verricht – vanaf het moment van de melding – met het lichaam van [slachtoffer] , onder wiens lichaam die kogel zou zijn gevonden.

Het hof acht het noodzakelijk om een aanvullend proces‑verbaal op te laten maken omtrent het aantreffen van kogel AAIT3977. Het hof wijst het verzoek toe en geeft de advocaat-generaal opdracht een aanvullend proces-verbaal te laten opmaken waarin de door de raadsman opgeworpen vragen dienen te worden beantwoord: Wanneer, op welke wijze en onder welke omstandigheden is de kogel AAIT3977 voor het eerst aangetroffen en hoe verhoudt het aantreffen van deze kogel zich tot de handelingen die op de plaats delict met betrekking tot het lichaam van [slachtoffer] zijn verricht?

4. Nader onderzoek naar de positie(s) van de schutter(s) aan de hand van de vindplaats van de hulzen/kogels/kogeldelen, althans naar de mogelijkheid om die positie(s) aan de hand van het sporenbeeld vast te stellen, en beantwoording van de vraag of de vindplaats van specifieke (blauwe en groene) hulzen kan worden gekoppeld aan specifieke (blauwe en groene) kogels of kogeldelen.

Ter terechtzitting heeft de raadsman naar voren gebracht dat hij wil voorkomen dat door het hof uit de vindplaats van de munitiedelen conclusies worden getrokken die niet nader getoetst zijn. Het in dit verband gedane verzoek betreft een voorwaardelijk verzoek: indien alle procespartijen ervan uitgaan dat de plaats delict zodanig verstoord is geweest dat uit uitsluitend de vindplaats van de hulzen/kogels/kogeldelen geen conclusies kunnen worden getrokken, wordt het verzoek door de raadsman ingetrokken.

Ter terechtzitting heeft de advocaat-generaal aangegeven dat zij niet meegaat in de stelling van de raadsman dat er geen enkele conclusie kan worden getrokken op basis van de forensische resultaten. Wel is de advocaat-generaal het eens met de raadsman dat de plaats delict verstoord is geweest door de aanwezigen tijdens de schietpartij en de terugkomst van [getuige 2] .

Evenals bij het tweede verzoek van de raadsman overweegt het hof dat het zich op dit moment niet wil en kan uitspreken over de uiteindelijke selectie en waardering van het beschikbare bewijsmateriaal, met dien verstande dat het hof er net als de raadsman en de advocaat-generaal rekening mee houdt dat het sporenbeeld op de plaats delict in enige mate verstoord kan zijn geweest. Het hof zal om die reden ook op dit vierde verzoek een beslissing nemen. Met de advocaat-generaal is het hof van oordeel dat, vanwege de dynamiek van de gebeurtenissen op de plaats delict tijdens en na het schietincident en het ontbreken van camerabeelden van de meeste gedragingen of andere harde gegevens over de verschillende posities van de schutters, toewijzing van dit verzoek niet zal leiden tot meer inzicht in wie met welk wapen op wie heeft geschoten. Het hof acht het daarom niet noodzakelijk dat het gevraagde onderzoek wordt verricht en wijst het verzoek af.

5. Nader onderzoek naar de kogeldelen onder SIN AAJQ4356, teneinde in een vergelijking zowel de waarschijnlijkheid van de hypothese dat die kogeldelen zijn verschoten met een Tokarev met grove sporen als de waarschijnlijkheid van de hypothese dat die kogeldelen zijn verschoten met een Tokarev met fijne sporen nader weer te geven.

De kogeldelen die in het harde hersenvlies van [betrokkene] zijn aangetroffen (SIN AAJQ4356) zijn gerubriceerd als afkomstig uit de 7.62 mm Tokarev met ‘fijne’ sporen (het blauwe wapen). De raadsman heeft verzocht om nader onderzoek naar deze kogeldelen nu de waarschijnlijkheid van de bevindingen onder de hypothese dat de kogeldelen van SIN AAJQ4356 zijn afgevuurd met het blauwe wapen niet (heel) veel groter is dan de waarschijnlijkheid van de bevindingen onder de hypothese dat die kogeldelen zijn afgevuurd met het groene wapen (7.62 mm Tokarev met ‘grove’ sporen). De advocaat-generaal heeft zich niet verzet tegen toewijzing van dit verzoek.

Het hof overweegt dat het NFI tot nu toe alleen een waarschijnlijkheidsuitspraak heeft gedaan over de vraag of de stukken AAJQ4356NL en AAIT3977NL zijn afgevuurd uit één en dezelfde loop, maar niet of deze zijn afgevuurd uit de loop van het blauwe wapen. Het NFI heeft de delen van AAJQ4356 inderdaad in Cluster C (blauwe wapen) geplaatst, maar er is nog geen onderzoek gedaan naar deze kogeldelen waarbij de bevindingen zijn afgezet tegen de juistheid van de elkaar uitsluitende hypothesen dat de kogeldelen van SIN AAJQ4356 zijn afgevuurd met het blauwe wapen of dat die kogeldelen met het groene wapen zijn afgevuurd. Het hof is van oordeel dat een dergelijk onderzoek noodzakelijk is en wijst het verzoek toe.

Het hof verwijst de zaak naar de raadsheer-commissaris om voor het betreffende onderzoek een NFI-deskundige op het gebied van wapens en munitie te benoemen (niet zijnde een deskundige die in deze zaak reeds eerder bij het onderzoek betrokken is geweest). Het hof verzoekt om de kogeldelen van SIN AAJQ4356 aanvullend te laten onderzoeken en de bewijskracht van de bevindingen te bepalen onder juistheid van de hypothesen:

1. de kogeldelen van SIN AAJQ4356 behoren tot Cluster C, passend bij het blauwe wapen (7.62 mm Tokarev met ‘fijne’ sporen);

2. de kogeldelen van SIN AAJQ4356 behoren tot Cluster B, passend bij het groene wapen (7.62 mm Tokarev met ‘grove’ sporen).

Daarbij merkt het hof op dat een aanvullend overleg over de onderzoeksopdracht plaats kan vinden tussen de raadsheer-commissaris en de deskundige(n).

De raadsman heeft ter terechtzitting van 22 augustus 2019 de getuigenverzoeken zoals (deels voorwaardelijk) gedaan bij appelschriftuur van 18 april 2018 en besproken ter terechtzitting van 20 december 2018 gehandhaafd. Het betreft het horen van de volgende getuigen:

De advocaat-generaal heeft zich ten aanzien van het horen van de getuigen aangesloten bij het standpunt dat door haar ambtsgenoot is opgenomen in een schriftelijke reactie van 19 december 2018 en ter terechtzitting van 20 december 2018 is toegelicht. Zij heeft zich daarmee – kort gezegd – niet verzet tegen het horen van getuige [getuige 4] . Voor het horen van de andere door de verdediging gevraagde getuigen ziet zij geen verdedigingsbelang of noodzaak.

Verzoek tot het horen van [getuige 1] , [getuige 2] , [getuige 3] en de A-nummers (de getuigen onder nrs. 1-5):

Het hof stelt voorop dat voor het horen van de getuigen [getuige 1] , [getuige 2] , [getuige 3] en het horen van de A-nummers (A-2244, A-2245, A-3971) het noodzaakcriterium geldt, nu deze getuigen in eerste aanleg reeds ten overstaan van de rechter-commissaris zijn gehoord. Het hof acht het – mede gelet op hetgeen door de verdediging ter onderbouwing van het horen van deze getuigen is aangevoerd – niet noodzakelijk dat deze getuigen nader worden gehoord. Het hof wijst het verzoek tot het horen van [getuige 1] , [getuige 2] , [getuige 3] en het horen van de A-nummers af.

Verzoek tot het horen van [getuige 4] (de getuige onder nr. 4):

Het hof stelt vast dat het verzoek tot het horen van getuige [getuige 4] beoordeeld moet worden aan de hand van het criterium van het verdedigingsbelang. Het hof is van oordeel dat het verdedigingsbelang voldoende is aangetoond en zal het verzoek tot het horen van [getuige 4] dan ook toewijzen. Het hof zal de stukken in handen stellen van de raadsheer‑commissaris, teneinde de getuige door deze te laten horen.

Verzoek tot het horen van de B-nummers, degenen die de WOD-inzet hebben begeleid en officier van justitie mr. A. van Veen (de getuigen onder nrs. 5-7):

Op het verzoek tot het horen van de B-nummers, degenen die de WOD-inzet hebben begeleid en officier van justitie mr. A. van Veen is het verdedigingsbelang van toepassing. Het hof is van oordeel dat de verdachte door het niet horen van de gevraagde getuigen niet in zijn verdediging wordt geschaad, nu de A-nummers in eerste aanleg reeds door de rechter-commissaris in het bijzijn van de verdediging zijn gehoord. Het hof merkt daarbij op dat het eerdere verhoor van de A-nummers bij de rechter-commissaris onvoldoende concrete, specifiek door de verdediging benoemde en nog niet afdoende beantwoorde vragen heeft opgeleverd die het horen van de thans gevraagde getuigen relevant maken, zodat het verzoek ook onvoldoende is gemotiveerd. Het hof wijst het verzoek daarom af.

De medewerkers van de PI (de getuigen onder nr. 8):

Ten aanzien van de verklaringen van de medewerkers van de PI is ter terechtzitting van 20 december 2018 door de advocaat-generaal medegedeeld dat het openbaar ministerie hiervan geen gebruik zal maken, zodat het voorwaardelijk gedane verzoek van de raadsman komt te vervallen.

De raadsman heeft zich ter terechtzitting van 22 augustus 2019 aangesloten bij de onderzoekswensen in de zaak van medeverdachte [getuige 1] indien en voor zover deze in die zaak worden toegewezen.

Het hof zal de onderzoekswensen die in de zaak van medeverdachte [getuige 1] zijn toegewezen ook in de zaak van verdachte toewijzen.

Het gaat daarbij om de volgende onderzoekswensen:

1. Het ter beschikking stellen van de ruwe data van de camerabeelden van café [naam café] :

Het hof geeft de advocaat-generaal de opdracht om een kopie van het ruwe beeldmateriaal aan de raadsman van verdachte te verstrekken, zodra – na overleg tussen de raadsman van medeverdachte [getuige 1] en het Team Digitale Opsporing – duidelijk is geworden om welk beeldmateriaal het precies gaat.

2. Verzoek tot het horen van [getuige 5] en [getuige 6] :

Het hof wijst het verzoek tot het horen van [getuige 5] en [getuige 6] toe. Het hof stelt daartoe de stukken in handen van de raadsheer-commissaris.

Het hof:

Heropent het onderzoek.

Stelt de stukken in handen van de raadsheer-commissaris, belast met de behandeling van strafzaken in dit hof, teneinde:

- een deskundige van het NFI op het gebied van wapens en munitie te benoemen (niet zijnde een deskundige die in deze zaak reeds eerder bij het onderzoek betrokken is geweest), waarbij het hof verzoekt om de kogeldelen van SIN AAJQ4356 aanvullend te laten onderzoeken en daarbij de bewijswaarde van de bevindingen te bepalen onder juistheid van de hypothesen:

1. dat de kogeldelen van SIN AAJQ4356 behoren tot Cluster C, passend bij het blauwe wapen (7.62 mm Tokarev met ‘fijne’ sporen);

2. dat de kogeldelen van SIN AAJQ4356 behoren tot Cluster B, passend bij het groene wapen (7.62 mm Tokarev met ‘grove’ sporen);

- als getuigen te horen:

1. [getuige 4] , geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1985 en wonende te [adres] ;

2. [getuige 5], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1972 te en wonende te [adres] ;

3. [getuige 6], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1969, wonende te [adres] .

Wijst de overige verzoeken af.

Schorst het onderzoek voor onbepaalde tijd.

Om de klemmende redenen dat het zittingsrooster van het hof een eerdere behandeling van de zaak niet toelaat en de onderzoekshandelingen naar verwachting niet binnen een maand zullen zijn voltooid, zal het onderzoek langer dan een maand, maar niet langer dan drie maanden worden geschorst.

Bepaalt dat het onderzoek zal worden hervat tegen een nog nader te bepalen terechtzitting.

Beveelt de oproeping van de verdachte tegen het nog nader te bepalen tijdstip, met tijdige kennisgeving daarvan aan de raadsman van verdachte en aan de benadeelde partijen.

Aldus gewezen door

mr. R.H. Koning, voorzitter,

mr. N.C. van Lookeren Campagne en mr. J. Corthals, raadsheren,

in tegenwoordigheid van mr. I. Vugs, en R.H.D. de Roo MSC., griffiers,

en op 5 september 2019 ter openbare terechtzitting uitgesproken.

Proces-verbaal van het in dezelfde zaak voorgevallene ter openbare terechtzitting van het gerechtshof van 5 september 2019.

Tegenwoordig:

mr. R.H. Koning, voorzitter,

mr. H.C.C. Berendsen, advocaat-generaal,

mr. R.W.P. Soons, griffier.

De voorzitter doet de zaak uitroepen.

De verdachte is niet in de zaal van de terechtzitting aanwezig.

De voorzitter spreekt het tussenarrest uit.

Waarvan is opgemaakt dit proces-verbaal, dat door de voorzitter en de griffier is vastgesteld en ondertekend.