HvJ EU, 18-04-2024, nr. C-133/23

Krachtens § 8, lid 2, onder f), van afdeling 47 van zákon č. 261/2007 Sb., o stabilizaci veřejných rozpočtă (wet nr. 261/2007 betreffende de stabilisatie van de overheidsbegrotingen; hierna: ‘wet nr. 261/2007’) is elektriciteit die bestemd is om te worden gebruikt of die wordt gebruikt voor mineralogische procedés, vrijgesteld van belasting.

Volgens § 2, lid 1, onder g), van afdeling 47 van wet nr. 261/2007, wordt onder ‘mineralogisch procedé’ verstaan, elk procedé dat in de NACE-classificatie is ingedeeld onder code C 23, met als opschrift ‘Vervaardiging van andere niet-metaalhoudende minerale producten’.

Volgens §2, lid 1, onder e), van afdeling 47 van wet nr. 261/2007 wordt onder ‘NACE-classificatie’ de classificatie van economische activiteiten in verordening nr. 1893/2006 verstaan.

In de eerste plaats definieert artikel 2, lid 4, onder b), vijfde streepje, van richtlijn 2003/96 ‘mineralogische procedés’ als procedés die in verordening nr. 3037/90 betreffende de statistische nomenclatuur van de economische activiteiten in de Europese Gemeenschap (NACE) zijn ondergebracht onder code DI 26 ‘Vervaardiging van overige niet-metaalhoudende minerale producten’.

Na het bijwerken van die nomenclatuur bij verordening nr. 1893/2006 en gelet op de datum van de feiten in het hoofdgeding, moet worden verwezen naar het begrip ‘mineralogische procedés’ in artikel 2, lid 4, onder b), vijfde streepje, van richtlijn 2003/96, dat in die zin moet worden opgevat dat het betrekking heeft op de procedés die zijn ingedeeld in sectie C (‘Industrie’), afdeling 23 (‘Vervaardiging van andere niet-metaalhoudende minerale producten’) van de bij die verordening vastgestelde NACE Rev. 2.

Uit de bewoordingen zelf van artikel 2, lid 4, onder b), vijfde streepje, van richtlijn 2003/96 blijkt dus dat de indeling van een procedé als ‘mineralogisch procedé’ in de zin van deze bepaling uitsluitend afhangt van de classificatie van de economische activiteit waarbij het procedé in afdeling 23 van sectie C van de NACE Rev. 2 wordt gebruikt.

Hieruit volgt dat alleen die classificatie relevant is voor een dergelijke kwalificatie, aangezien hiervoor geen enkele andere nomenclatuur of classificatie, zoals met name de CPA-classificatie, relevant is.

In de tweede plaats moeten de toelichtingen in aanmerking worden genomen om na te gaan of een activiteit onder afdeling 23 van sectie C van de NACE Rev. 2-classificatie valt.

Het is namelijk belangrijk op te merken dat de NACE Rev. 2 een onderdeel is van wetgeving van de Unie die het gebruik van die classificatie in alle lidstaten verplicht stelt. Om een dergelijk gebruik te vergemakkelijken, moet de Commissie in dit verband volgens artikel 5 van verordening nr. 1893/2006 zorg dragen voor de verspreiding, het onderhoud en de bevordering van die classificatie, met name door toelichtingen daarop te publiceren.

Toelichtingen zoals die bij de NACE Rev. 2 hebben als zodanig weliswaar geen bindende kracht, maar dat neemt niet weg dat zij nuttige gegevens voor de uitlegging van de bepalingen van die classificatie opleveren, met name wanneer zij duidelijkheid verschaffen over de uitlegging ervan of wanneer zij bedoeld zijn om dwingende bepalingen van Unierecht te preciseren [zie naar analogie arrest van 7 juli 2022, PH (Regionaal verbod op de teelt van GGO's), C-24/21, EU:C:2022:526, punt 51 en aldaar aangehaalde rechtspraak].

In de derde plaats, wat betreft de classificatie van de bewerkingen van het vergruizen en vermalen in de NACE Rev. 2, blijkt uit de verwijzingsbeslissing dat deze twee handelingen essentieel zijn voor het bewerken van het gesteente om korrels met een fijnere korrelgrootte te produceren. Zij beogen het gewonnen gesteente te fragmenteren om dit te verkleinen en elementen of deeltjes van een kleinere omvang en een bepaalde korrelgrootte te verkrijgen, die als zodanig, of, rekening houdend met hun korrelgrootte, in de handel kunnen worden gebracht met het oog op hun eventuele verdere verwerking.

Uit de aanwijzingen bij sectie C (‘Industrie’) in de toelichtingen, volgt dat een productieactiviteit zich onderscheidt van de andere activiteiten die onder de andere rubrieken van deze nomenclatuur vallen, doordat er sprake is van een fysische of chemische verwerking van materialen tot nieuwe producten, waarbij het zowel kan gaan om eindproducten, dat wil zeggen producten die klaar zijn om te worden gebruikt of verbruikt, als om halffabricaten, dat wil zeggen producten die deel uitmaken van de samenstelling van een ander product. Bovendien omvat afdeling 23 (‘Vervaardiging van andere niet-metaalhoudende minerale producten’), volgens de toelichtingen, het bewerken van steen en andere minerale producten.

Gelet op het feit dat het vergruizen en vermalen tot de fysische verwerking van het gewonnen materiaal leidt, zodat dit materiaal uiteindelijk in kleine blokken wordt verdeeld, wordt elke handeling waarbij stenen of andere minerale producten worden vergruisd of vermalen, geacht onder afdeling 23 van sectie C van de NACE Rev. 2 te vallen.

Volgens de aanwijzingen bij sectie B (‘Winning van delfstoffen’) in de toelichtingen, vallen de aanvullende bewerkingen die ertoe strekken grondstoffen voor te bereiden voor de verkoop, zoals onder andere het vergruizen, vermalen, wassen, drogen en sorteren, evenwel onder deze sectie, die echter geen betrekking heeft op met name het vergruizen, vermalen en de andere bewerkingen ter voorbereiding van bepaalde aarde, gesteente en mineralen, wanneer deze bewerkingen geen verband houden met de winning. Voorts wordt in de toelichtingen gepreciseerd dat afdeling 08 van sectie B niet de verwerking van de gewonnen minerale producten omvat (behalve vergruizen, vermalen, snoeien, reinigen, drogen, sorteren en mengen).

Hieruit volgt dat — zoals overigens blijkt uit de bewoordingen van de toelichtingen — hoewel de bewerkingen van het vergruizen en vermalen weliswaar de verwerking van de gewonnen stoffen met zich brengen, deze bewerkingen niet onder sectie C maar onder sectie B van die nomenclatuur vallen wanneer zij erop gericht zijn deze stoffen voor te bereiden voor de verkoop, zodat zij bewerkingen vormen die met de winning verband houden.

In het licht van de aanwijzingen bij secties B en C in de toelichtingen, moet dus worden gesteld dat de handelingen van het vergruizen en vermalen waardoor de gewonnen stof niet ingrijpend wordt bewerkt — dat wil zeggen geen fysische of chemische verandering ondergaat die verder gaat dan het in stukken verdelen van die stof om de omvang ervan te verkleinen —, moeten worden beschouwd als handelingen die verband houden met de winning om de onbewerkte stof voor te bereiden met het oog op de verkoop ervan, en daarom onder sectie B van de NACE Rev. 2 vallen. Daarentegen moeten de handelingen van het vergruizen en vermalen die de gewonnen stof wel ingrijpende fysisch of chemisch wijzigen, in de aangegeven betekenis worden beschouwd als handelingen die deze stof tot een nieuw product verwerken en daarom onder sectie C van de genoemde classificatie vallen.

Het feit dat de handelingen van het vergruizen en het vermalen van de gewonnen stof in de steengroeve of op een andere plaats wordt uitgevoerd, is op zich niet doorslaggevend voor de indeling van die bewerkingen in sectie B of sectie C van de NACE Rev. 2, omdat alleen rekening moet worden gehouden met de aard van die handelingen, zoals blijkt uit de aanwijzingen bij die secties in de toelichtingen.

In casu heeft Omya verzocht om afgifte van een vergunning voor de aankoop van elektriciteit met vrijstelling van elektriciteitsbelasting voor al haar activiteiten in verband met het bewerken van gewonnen kalksteen, met name, ten eerste, de bewerkingen voor het voorbreken en vermalen van de gewonnen kalksteen in de steengroeve zelf, en, ten tweede, de bewerkingen van het vergruizen en droog vermalen om korrels van een bepaalde omvang te verkrijgen, namelijk fijne en grove kalksteenvulstoffen of fijne kalksteenvulstoffen met een behandeld oppervlak, verricht in de verwerkingsinstallaties die zij exploiteert.

Aangezien alle bewerkingen voor het voorbreken en vermalen die in de steengroeve worden uitgevoerd alsmede de bewerkingen van vergruizen en droogmalen die in de verwerkingsinstallaties worden uitgevoerd om fijne en grove kalksteenvulstoffen te verkrijgen, enkel tot gevolg hebben dat de gewonnen kalksteen in stukken wordt opgedeeld, houden deze bewerkingen, onder voorbehoud van verificatie door de verwijzende rechter, geen zodanige ingrijpende verwerking van die kalksteen — in de zin van punt 42 van het onderhavige arrest — in, zodat zij moeten worden beschouwd als handelingen die verband houden met de winning en dus onder sectie B van de NACE Rev. 2 vallen.

Ten tweede, wat betreft de handelingen van vergruizen en vermalen met het oog op het verkrijgen van fijne kalksteenvulstoffen met een behandeld oppervlak, blijkt uit het verzoek om een prejudiciële beslissing dat dergelijke vulstoffen met name worden verkregen door fijne kalksteenvulstoffen te mengen met stearine. Het lijkt er dus op dat deze handelingen zich niet beperken tot het louter fragmenteren van de gewonnen kalksteen tot kleine stukjes, maar een wezenlijke wijziging van die kalksteen inhouden, wat resulteert in de vervaardiging, uit fijne kalksteenvulstoffen, van een nieuw product. Bijgevolg moeten deze bewerkingen, onder voorbehoud van verificatie door de verwijzende rechter, worden geacht onder sectie C van de NACE Rev. 2 te vallen en onder afdeling 23 van deze sectie te worden ingedeeld.

In de vierde en laatste plaats, voor zover — zoals blijkt uit het verzoek om een prejudiciële beslissing — het directoraat-generaal van de douane in het hoofdgeding in wezen heeft aangevoerd dat de indeling van de in het hoofdgeding aan de orde zijnde handelingen van vergruizen en vermalen in sectie C van de NACE Rev. 2 niet in overeenstemming zou zijn met de methode van deze classificatie, namelijk de ‘top down’-methode, moet erop worden gewezen dat — zoals de Commissie heeft opgemerkt — de toepassing van die methode niet relevant is voor de indeling van een procedé als ‘mineralogisch procedé’ in de zin van artikel 2, lid 4, onder b), vijfde streepje, van richtlijn 2003/96.

Zoals blijkt uit de inleidende richtsnoeren in deel I van de toelichtingen, is elke eenheid waarvan de naam voorkomt in een voor statistische doeleinden gehouden register van onderneming gekoppeld aan een code uit de NACE Rev. 2 die overeenkomt met haar hoofdactiviteit, met name de activiteit die het meest bijdraagt tot de toegevoegde waarde van de eenheid. In dit verband maakt de zogenoemde ‘top-down’-methode het mogelijk om voor de toepassing van verordening nr. 1893/2006, namelijk overeenkomstig artikel 1, lid 2, daarvan, voor statistische doeleinden de indeling te bepalen van een eenheid die meerdere activiteiten verricht die overeenkomen met meer dan twee verschillende rubrieken van die nomenclatuur, wanneer geen van die rubrieken meer dan 50 % van de toegevoegde waarde vertegenwoordigt.

Artikel 2, lid 4, van richtlijn 2003/96 heeft tot doel de werkingssfeer van deze richtlijn af te bakenen door de in punt b) van die bepaling bedoelde vormen van gebruik van energieproducten en elektriciteit van die werkingssfeer uit te sluiten.

In dit verband wijst niets in deze richtlijn erop dat de Uniewetgever, toen hij in artikel 2, lid 4, onder b), vijfde streepje, van deze richtlijn de elektriciteit die wordt gebruikt bij mineralogische procedés, te weten de procedés die zijn ingedeeld in afdeling 23 van sectie C van de NACE Rev. 2, van de werkingssfeer van die richtlijn heeft uitgesloten, die uitsluiting heeft willen beperken tot de gevallen waarin de procedés waarmee het gebruik van elektriciteit verband houdt de enige activiteit van een vennootschap vormen of, in het geval van een vennootschap die meerdere activiteiten uitoefent, de hoofdactiviteit van deze laatste vormen, zoals bepaald voor de toepassing van verordening nr. 1893/2006.

Een dergelijke beperking zou overigens in strijd zijn met het doel van richtlijn 2003/96, namelijk, zoals het Hof reeds heeft vastgesteld, het bevorderen van de goede werking van de interne energiemarkt door met name concurrentieverstoringen te voorkomen (arrest van 22 juni 2023, Endesa Generación, C-833/21, EU:C:2023:516, punt 30 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Indien de werkingssfeer van richtlijn 2003/96 werd beperkt onder verwijzing naar de hoofdactiviteit van een onderneming, zoals vastgesteld voor de toepassing van verordening nr. 1893/2006, zouden ondernemingen die meerdere onder verschillende rubrieken van de NACE Rev. 2 vallende activiteiten uitoefenen, waarvan sommige onder afdeling 23 van afdeling C van deze classificatie vallen, wegens de in het kader van laatstgenoemde activiteiten gebruikte elektriciteit namelijk worden belast op een wijze die afhangt van de structuur en de samenstelling van hun activiteiten.

Bijgevolg kan het gebruik van elektriciteit door eenzelfde onderneming, om een of meer activiteiten uit te oefenen die vallen onder afdeling 23 van sectie C van de NACE Rev. 2, van de werkingssfeer van richtlijn 2003/96 worden uitgesloten, ongeacht of deze activiteiten voor de toepassing van verordening nr. 1893/2006 de hoofdactiviteit dan wel een nevenactiviteit van die onderneming vormen.

Uit het voorgaande volgt dat de handelingen van vergruizen en vermalen met het doel fijne en grove kalksteenvulstoffen te verkrijgen geen ‘mineralogische procedés’ in de zin van artikel 2, lid 4, onder b), vijfde streepje, van richtlijn 2003/96 vormen, zodat de in het kader van deze handelingen gebruikte elektriciteit niet van de werkingssfeer van deze richtlijn is uitgesloten. De handelingen van vergruizen of vermalen met het doel fijne kalksteenvulstoffen met een behandeld oppervlak te verkrijgen, vormen daarentegen wel dergelijke procedés, zodat de in het kader van laatstgenoemde handelingen gebruikte elektriciteit van de werkingssfeer van die richtlijn kan worden uitgesloten.

Zoals in punt 28 van het onderhavige arrest is opgemerkt, kan het gebruik van elektriciteit slechts krachtens artikel 2, lid 4, onder b), vijfde streepje, van richtlijn 2003/96 van de werkingssfeer van deze richtlijn worden uitgesloten indien er een voldoende verband bestaat tussen dat gebruik en de betrokken mineralogische procedés die de toepassing van deze bepaling rechtvaardigen.

Een verwijderd verband tussen elektriciteitsverbruik en een ‘mineralogisch procedé’ in de zin van artikel 2, lid 4, onder b), vijfde streepje, van richtlijn 2003/96 volstaat namelijk niet om dat verbruik onder de werkingssfeer van deze bepaling te brengen, evenmin als het verbruik van elektriciteit dat niet is vereist om het mineralogisch procedé tot een goed einde te brengen (zie naar analogie arrest van 7 september 2017, Hüttenwerke Krupp Mannesmann, C-465/15, EU:C:2017:640, punt 21).

In casu blijkt uit het verzoek om een prejudiciële beslissing dat het fabricageproces van fijne kalksteenvulstoffen met een behandeld oppervlak, dat — zoals in punt 54 van het onderhavige arrest is vastgesteld — een ‘mineralogisch procedé’ in de zin van artikel 2, lid 4, onder b), vijfde streepje, van richtlijn 2003/96 vormt, bestaat in het mengen van fijne kalksteenvulstoffen en stearine in hete lucht.

Derhalve bestaat er een rechtstreeks en nauw verband tussen dit proces en de elektriciteit die wordt gebruikt voor de voeding van het elektrische verwarmingstoestel dat wordt aangewend om de lucht op te warmen.

Bijgevolg vormt de elektriciteit die wordt gebruikt om dat toestel te voeden gebruik van elektriciteit ten behoeve van een mineralogisch procedé in de zin van artikel 2, lid 4, onder b), vijfde streepje, van richtlijn 2003/96, zodat het gebruik van deze elektriciteit overeenkomstig deze richtlijn niet wordt belast.

Gelet op een en ander dient op de gestelde vraag te worden geantwoord dat artikel 2, lid 4, onder b), vijfde streepje, van richtlijn 2003/96 aldus moet worden uitgelegd dat het gebruik van elektriciteit voor de aandrijving van machines die worden ingezet voor de verwerking van uit een steengroeve gewonnen kalksteen die in verschillende stadia wordt vermalen en vergruisd tot fijne en grove kalksteenvulstoffen, niet wordt aangemerkt als gebruik van elektriciteit ten behoeve van mineralogische procedés. Het gebruik van elektriciteit voor de aandrijving van machines die worden ingezet voor de productie van fijne kalksteenvulstoffen met een behandeld oppervlak, wordt daarentegen wel aangemerkt als gebruik van elektriciteit ten behoeve van dergelijke procedés.