HvJ EU, 04-06-2015, nr. C-5/14

Artikel 100, lid 1, eerste volzin, van het Grundgesetz für die Bundesrepublik Deutschland (grondwet van de Bondsrepubliek Duitsland; hierna: ‘Duitse grondwet’) luidt:

In § 1 van het KernbrStG, met het opschrift ‘Voorwerp van de belasting, belastinggebied’, heet het:

§ 2 van het KernbrStG, ‘Definities’, luidt als volgt:

Volgens § 3 van deze wet, ‘Belastingtarief’, is een belasting van 145 EUR verschuldigd voor iedere gram plutonium 239, plutonium 241, uranium 233 of uranium 235.

§ 5 van deze wet, met het opschrift ‘Belastbaar feit, belastingplichtige’, luidt:

§ 6 van deze wet, ‘Belastingaangifte, opeisbaarheid van de belasting’, bepaalt in lid 1 dat de belastingplichtige een aangifte moet indienen waarin hij zelf de verschuldigde belasting berekent.

Met zijn eerste vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 267 VWEU aldus moet worden uitgelegd dat het feit dat een incidentele procedure voor grondwettigheidstoetsing van een nationale wettelijke regeling aanhangig is bij de nationale rechterlijke instantie die met die toetsing is belast, ertoe leidt dat een nationale rechter die zowel twijfel koestert over de verenigbaarheid van die regeling met het Unierecht als over de verenigbaarheid ervan met de grondwet van de betrokken lidstaat, de mogelijkheid verliest of in voorkomend geval van de verplichting wordt ontheven om aan het Hof vragen te stellen over de uitlegging of de geldigheid van het Unierecht.

Artikel 267 VWEU verleent het Hof de bevoegdheid om bij wege van prejudiciële beslissing uitspraak te doen over zowel de uitlegging van de Verdragen en de handelingen van de instellingen, de organen of de instanties van de Unie als de geldigheid van die handelingen. De tweede alinea van dit artikel bepaalt dat een nationale rechterlijke instantie dergelijke vragen aan het Hof kan voorleggen, indien zij een beslissing op dit punt noodzakelijk acht voor het wijzen van haar vonnis. Volgens de derde alinea ervan is zij gehouden zich tot het Hof te wenden, indien haar beslissingen volgens het nationale recht niet vatbaar zijn voor hoger beroep.

Uit artikel 267 VWEU vloeit in de eerste plaats voort dat het weliswaar in bepaalde omstandigheden nuttig kan zijn dat de betrokken feiten vaststaan en dat de problemen van zuiver nationaal recht zijn opgelost op het moment dat de prejudiciële vragen worden gesteld aan het Hof (zie arresten Irish Creamery Milk Suppliers Association e.a., 36/80 en 71/80, EU:C:1981:62, punt 6; Meilicke, C-83/91, EU:C:1992:332, punt 26, en JämO, C-236/98, EU:C:2000:173, punt 31), maar dat de nationale rechterlijke instanties niet begrensd zijn in hun bevoegdheid zich tot het Hof te wenden indien zij menen dat een bij hen aanhangig geding vragen oproept die een uitlegging of een beoordeling van de geldigheid van bepalingen van het Unierecht verlangen en ter zake waarvan zij een beslissing moeten nemen (zie met name arresten Mecanarte, C-348/89, EU:C:1991:278, punt 44; Cartesio, C-210/06, EU:C:2008:723, punt 88; Melki en Abdeli, C-188/10 en C-189/10, EU:C:2010:363, punt 41, en A, C-112/13, EU:C:2014:2195, punt 35).

In de tweede plaats heeft het Hof geoordeeld dat de nationale rechter, die in het kader van zijn bevoegdheid belast is met de toepassing van de Unierechtelijke bepalingen, zorg dient te dragen voor de volle werking van deze normen en daarbij zo nodig, op eigen gezag, elke strijdige bepaling van de — zelfs latere — nationale wetgeving buiten toepassing moet laten, zonder dat hij de voorafgaande opheffing hiervan via de wetgeving of enige andere constitutionele procedure heeft te vragen of af te wachten (zie met name arresten Simmenthal, 106/77, EU:C:1978:49, punten 21 en 24; Filipiak, C-314/08, EU:C:2009:719, punt 81; Åkerberg Fransson, C-617/10, EU:C:2013:105, punt 45, en A, C-112/13, EU:C:2014:2195, punt 36).

Bepalingen van een nationale rechtsorde — met inbegrip van grondwettelijke bepalingen — en wetgevende, bestuurlijke of rechterlijke praktijken die ertoe zouden leiden dat aan de werking van het Unierecht wordt afgedaan doordat aan de rechter die dit recht heeft toe te passen de bevoegdheid wordt ontzegd daarbij terstond al het nodige te doen om de nationale wettelijke bepalingen die de volle werking van de Unieregels zouden kunnen verhinderen, terzijde te schuiven, zijn immers onverenigbaar met de vereisten die in de aard van het Unierecht zelf besloten liggen (zie arresten Simmenthal, 106/77, EU:C:1978:49, punt 22, en Factortame e.a., C-213/89, EU:C:1990:257, punt 20, en zie eveneens in die zin arrest Križan e.a., C-416/10, EU:C:2013:8, punt 70). Dat zou het geval zijn indien, bij tegenstrijdigheid van een bepaling van het Unierecht met een nationale wet, de beslechting van dit conflict niet zou zijn voorbehouden aan de tot toepassing van het Unierecht geroepen rechter, maar aan een met eigen beoordelingsbevoegdheid bekleed ander gezag, ook al zou de hieruit voortvloeiende belemmering voor de volledige werking van dit recht slechts van tijdelijke aard zijn (zie arrest A, C-112/13, EU:C:2014:2195, punt 37 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

In de derde plaats heeft het Hof geoordeeld dat het feit dat voor de vaststelling van de ongrondwettigheid van een regel van nationaal recht in een dwingende rechtsgang bij het grondwettelijk hof is voorzien, niet meebrengt dat een nationale rechter bij wie een geschil over het Unierecht aanhangig is en die van oordeel is dat een nationale bepaling niet alleen strijdig is met het Unierecht maar ook ongrondwettig is, de in artikel 267 VWEU bedoelde mogelijkheid verliest of van de in dat artikel bedoelde verplichting wordt ontslagen om zich tot het Hof te wenden met vragen over de uitlegging of de geldigheid van het Unierecht. De doeltreffendheid van het Unierecht zou namelijk in gevaar komen indien de nationale rechter die kennisneemt van een door het Unierecht beheerst geschil, als gevolg van de verplichting om de zaak aan het grondwettelijk hof voor te leggen zou kunnen worden belet de hem door artikel 267 VWEU toegekende bevoegdheid uit te oefenen om aan het Hof vragen te stellen over de uitlegging of de geldigheid van het Unierecht, teneinde te kunnen beoordelen of een nationale bepaling al dan niet verenigbaar is met dat recht (arresten Mecanarte, C-348/89, EU:C:1991:278, punten 39, 45 en 46; Melki en Abdeli, C-188/10 en C-189/10, EU:C:2010:363, punt 45, en A, C-112/13, EU:C:2014:2195, punt 38).

Uit een en ander heeft het Hof afgeleid dat het bij artikel 267 VWEU ingevoerde stelsel van samenwerking tussen het Hof en de nationale rechterlijke instanties en de voorrang van het Unierecht alleen kunnen worden verzekerd indien de nationale rechter vrij is om op elk ogenblik van de procedure dat hij passend acht — ook na een incidentele procedure voor grondwettigheidstoetsing — alle naar zijn oordeel noodzakelijke prejudiciële vragen aan het Hof voor te leggen (arrest A, C-112/13, EU:C:2014:2195, punt 39).

Om de in de punten 31 tot en met 35 van het onderhavige arrest uiteengezette redenen zou de doeltreffendheid van het Unierecht in gevaar komen en zou worden afgedaan aan de nuttige werking van artikel 267 VWEU indien de nationale rechter, door het feit dat een incidentele procedure voor grondwettigheidstoetsing aanhangig is, zou worden belet om het Hof te verzoeken om een prejudiciële beslissing en het Unierecht onmiddellijk toe te passen in overeenstemming met de beslissing of de rechtspraak van het Hof (zie in die zin arrest Simmenthal, 106/77, EU:C:1978:49, punt 20).

Wat de omstandigheid betreft dat artikel 100, lid 1, eerste volzin, van de Duitse grondwet bepaalt dat een rechterlijke instantie die van oordeel is dat een wet ongrondwettig is, niet alleen verplicht is om de kwestie van de grondwettigheid van deze wet aan het Bundesverfassungsgericht voor te leggen met het oog op het verkrijgen van een beslissing, maar ook de behandeling van de zaak moet schorsen, zij eraan herinnerd dat nationale procedureregels niet kunnen afdoen aan de mogelijkheid van nationale rechterlijke instanties om het Hof prejudiciële vragen te stellen wanneer zij — zoals in het hoofdgeding — twijfel koesteren omtrent de uitlegging van het Unierecht (arrest Križan e.a., C-416/10, EU:C:2013:8, punt 67 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Wat tot slot de vraag betreft of en in hoeverre de bij het Bundesverfassungsgericht aanhangig gemaakte procedure ertoe kan leiden dat de uitlegging van het Unierecht niet langer relevant is voor de beslechting van het hoofdgeding, moet worden opgemerkt dat in dit geding en in de prejudiciële verwijzing de vraag aan de orde is of een nationale regeling die het gebruik van splijtstof belast verenigbaar is met het Unierecht — welke vraag losstaat van die naar de grondwettigheid van de in het hoofdgeding aan de orde zijnde bepalingen — zodat niet kennelijk blijkt dat de gevraagde uitlegging geen enkel verband houdt met een reëel geschil of met het voorwerp van het hoofdgeding, dat het vraagstuk van hypothetische aard is, of dat het Hof niet beschikt over de gegevens, feitelijk en rechtens, die noodzakelijk zijn om een nuttig antwoord te geven op de gestelde vragen (zie in die zin arrest Filipiak, C-314/08, EU:C:2009:719, punten 43 en 45).

Gelet op een en ander moet op de eerste vraag worden geantwoord dat artikel 267 VWEU aldus moet worden uitgelegd dat het feit dat een incidentele procedure voor grondwettigheidstoetsing van een nationale wettelijke regeling aanhangig is bij de nationale rechterlijke instantie die met die toetsing is belast, er niet toe leidt dat een nationale rechter die zowel twijfel koestert over de verenigbaarheid van die regeling met het Unierecht als over de verenigbaarheid ervan met de grondwet van de betrokken lidstaat, de mogelijkheid verliest of in voorkomend geval van de verplichting wordt ontheven om aan het Hof vragen te stellen over de uitlegging of de geldigheid van het Unierecht.

Met zijn tweede vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 14, lid 1, onder a), van richtlijn 2003/96 en artikel 1, leden 1 en 2, van richtlijn 2008/118 aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich verzetten tegen een nationale regeling als die welke in het hoofdgeding aan de orde is, die het gebruik van splijtstof voor de bedrijfsmatige opwekking van elektriciteit belast.

Uit de verwijzingsbeslissing blijkt immers dat het Finanzgericht Hamburg zich in de eerste plaats afvraagt of splijtstof onder de in artikel 14, lid 1, onder a), van richtlijn 2003/96 bedoelde vrijstelling valt. Voor het geval dat splijtstof niet onder die vrijstelling valt, vraagt hij zich bovendien af of deze vrijstelling dan niettemin naar analogie moet worden toegepast op splijtstof.

In de tweede plaats wenst de verwijzende rechter te vernemen of de bij het KernbrStG ingestelde belasting een indirecte heffing van accijns op het verbruik van de onder richtlijn 2003/96 vallende elektriciteit vormt in de zin van artikel 1, lid 1, van richtlijn 2008/118, of een andere indirecte belasting op dat goed in de zin van artikel 1, lid 2, van deze richtlijn. Voor het geval dat deze belasting daadwerkelijk onder een van deze bepalingen valt, wenst de verwijzende rechter voorts te vernemen of zij strookt met richtlijn 2003/96 respectievelijk richtlijn 2008/118. Hij vraagt zich met name af of het feit dat de belasting wel of juist niet wordt gedragen door anderen dan de belastingplichtigen, bepalend is voor de kwalificatie ervan in het licht van artikel 1 van richtlijn 2008/118 en of daartoe een evenredigheidsverband moet bestaan tussen de gebruikte splijtstof en de hoeveelheid opgewekte elektriciteit.

Met zijn derde vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 107 VWEU aldus moet worden uitgelegd dat het zich verzet tegen een nationale regeling als die welke in het hoofdgeding aan de orde is, die het gebruik van splijtstof voor de bedrijfsmatige opwekking van elektriciteit belast, en, zo ja, of deze bepaling aldus moet worden uitgelegd dat de schuldenaars van deze belasting de heffing daarvan kunnen betwisten op grond van de overweging dat deze door dat artikel verboden staatssteun vormt.

Artikel 107, lid 1, VWEU heeft betrekking op ‘steunmaatregelen van de staten of in welke vorm ook met staatsmiddelen bekostigd’.

Volgens vaste rechtspraak heeft het begrip ‘steun’ een algemenere strekking dan het begrip ‘subsidie’, daar het niet alleen positieve prestaties zoals de subsidies zelf omvat, maar ook overheidsmaatregelen die, in verschillende vormen, de lasten verlichten die normaliter op het budget van een onderneming drukken en daardoor — zonder subsidies in de strikte zin van het woord te zijn — van dezelfde aard zijn en identieke gevolgen hebben (zie arresten Adria-Wien Pipeline en Wietersdorfer & Peggauer Zementwerke, C-143/99, EU:C:2001:598, punt 38; Paint Graphos e.a., C-78/08–C-80/08, EU:C:2011:550, punt 45, en Commissie en Spanje/Government of Gibraltar en Verenigd Koninkrijk, C-106/09 P en C-107/09 P, EU:C:2011:732, punt 71).

Een maatregel waarbij de overheid bepaalde ondernemingen een fiscaal gunstige behandeling verleent die weliswaar geen overdracht van staatsmiddelen inhoudt maar wel de financiële situatie van de begunstigden verbetert ten opzichte van de andere belastingplichtigen, is bijgevolg als een steunmaatregel van de staat in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU aan te merken (arresten Banco Exterior de España, C-387/92, EU:C:1994:100, punt 14, en Paint Graphos e.a., C-78/08–C-80/08, EU:C:2011:550, punt 46 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Artikel 107, lid 1, VWEU verbiedt steunmaatregelen die ‘bepaalde ondernemingen of bepaalde producties’ begunstigen, dat wil zeggen selectieve steunmaatregelen.

Wat de beoordeling van de selectiviteitsvoorwaarde betreft, blijkt uit vaste rechtspraak dat ingevolge artikel 107, lid 1, VWEU moet worden vastgesteld of een nationale maatregel binnen het kader van een welbepaalde rechtsregeling bepaalde ondernemingen of bepaalde producties kan begunstigen ten opzichte van andere die zich, gelet op de doelstelling van de betrokken regeling, in een feitelijk en juridisch vergelijkbare situatie bevinden (arresten Adria-Wien Pipeline en Wietersdorfer & Peggauer Zementwerke, C-143/99, EU:C:2001:598, punt 41; British Aggregates/Commissie, C-487/06 P, EU:C:2008:757, punt 82, en Commissie en Spanje/Government of Gibraltar en Verenigd Koninkrijk, C-106/09 P en C-107/09 P, EU:C:2011:732, punt 75).

Voorts moet in herinnering worden gebracht dat artikel 107, lid 1, VWEU geen onderscheid maakt naar de redenen of de doeleinden van de maatregelen van de staten, maar ziet op de gevolgen ervan, onafhankelijk dus van de gebruikte technieken (arresten British Aggregates/Commissie, C-487/06 P, EU:C:2008:757, punten 85 en 89, en Commissie en Spanje/Government of Gibraltar en Verenigd Koninkrijk, C-106/09 P en C-107/09 P, EU:C:2011:732, punt 87).

In dit verband betoogt KLE in wezen dat het KernbrStG past binnen een regeling voor de belasting van energiebronnen die worden gebruikt voor elektriciteitsopwekking, of althans binnen een regeling voor de belasting van energiebronnen die worden gebruikt om elektriciteit op te wekken en die geen CO₂-uitstoot produceren. Het KernbrStG heeft tot gevolg dat andere energiebronnen dan splijtstof die worden gebruikt om elektriciteit op te wekken, niet worden belast.

Los van het feit dat de Duitse energiesector volgens de aanwijzingen van de verwijzende rechter op fiscaal vlak gekenmerkt wordt door een groot aantal regelingen en een veelheid aan overheidsmaatregelen, blijkt — onder voorbehoud van verificatie door de verwijzende rechter — uit de gegevens waarover het Hof beschikt echter niet dat de betrokken belastingregeling, gelet op de effecten van de voornoemde regelingen en maatregelen, ertoe strekt de energiebronnen die worden gebruikt om elektriciteit op te wekken of de energiebronnen die daarvoor worden gebruikt en die geen CO₂-uitstoot produceren, aan belasting te onderwerpen.

Uit de verwijzingsbeslissing blijkt daarentegen wel dat het KernbrStG, in lijn met de toelichting bij het wetsvoorstel dat heeft geleid tot de vaststelling van deze wet, voor een bepaalde periode — namelijk de periode van 1 januari 2011 tot en met 31 december 2016 — een belasting instelt op het gebruik van splijtstof voor de bedrijfsmatige opwekking van elektriciteit, teneinde fiscale inkomsten te genereren die in het kader van de sanering van de begroting overeenkomstig het beginsel ‘de vervuiler betaalt’ met name moeten bijdragen tot de vermindering van de lasten die de federale begroting moet dragen voor de noodzakelijke sanering van de mijnbouwlocatie Asse II, waar radioactief splijtstofafval wordt opgeslagen.

Het KernbrStG betreft enkel de opwekking van elektriciteit met behulp van splijtstof, en hoe dan ook bevinden andere vormen van elektriciteitsopwekking zich — gelet op de doelstelling van deze regeling — niet in een situatie die feitelijk en juridisch vergelijkbaar is met die waarin elektriciteit met behulp van splijtstof wordt opgewekt. Deze laatste vorm van elektriciteitsopwekking is immers de enige waarbij radioactief afval wordt geproduceerd.

Hieruit volgt dat het KernbrStG geen selectieve maatregel is in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU en dus geen door deze bepaling verboden staatssteun vormt.

Het tweede deel van de derde vraag hoeft bijgevolg niet te worden beantwoord.

Derhalve moet op de derde vraag worden geantwoord dat artikel 107 VWEU aldus moet worden uitgelegd dat het zich niet verzet tegen een nationale regeling als die welke in het hoofdgeding aan de orde is, die het gebruik van splijtstof voor de bedrijfsmatige opwekking van elektriciteit belast.

Uit de aanwijzingen van de verwijzende rechter volgt dat deze rechter met zijn vierde vraag in wezen wenst te vernemen of artikel 93, lid 1, EA, artikel 191 EA, gelezen in samenhang met artikel 3, lid 1, van het protocol, en artikel 192, lid 2, EA, gelezen in samenhang met artikel 1, lid 2, EA en artikel 2, onder d), EA, aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich verzetten tegen een nationale regeling als die welke in het hoofdgeding aan orde is, die het gebruik van splijtstof belast.

Wat artikel 93, lid 1, EA betreft, moet worden opgemerkt dat deze bepaling de lidstaten ertoe verplicht om voor goederen en diensten die vallen onder de voorschriften van het EGA-Verdrag betreffende de gemeenschappelijke markt op het gebied van kernenergie, onderling alle douanerechten op de in- en uitvoer, alle heffingen van gelijke werking en alle kwantitatieve beperkingen van de in- en uitvoer af te schaffen.

Bijgevolg moet worden nagegaan of de bij het KernbrStG ingestelde belasting, die geen douanerecht en geen kwantitatieve beperking van de in- of uitvoer uitmaakt, een belasting van gelijke werking als een douanerecht is in de zin van deze bepaling.

Artikel 93 EA vormt samen met de andere bepalingen van titel II, hoofdstuk 9, van het EGA-Verdrag de concrete toepassing — op een uiterst specifiek gebied — van de rechtsopvattingen die ten grondslag liggen aan de structuur van de gemeenschappelijke markt in het algemeen (zie in die zin uitspraak 1/78, EU:C:1978:202, punt 15).

Wat de kwalificatie van een nationale heffing als een heffing van gelijke werking als een douanerecht betreft, zij eraan herinnerd dat het verbod van douanerechten en heffingen van gelijke werking gerechtvaardigd wordt door het feit dat wegens grensoverschrijding opgelegde geldelijke lasten — hoe gering zij ook zijn — een belemmering opleveren voor het goederenverkeer, die nog wordt versterkt door de achtereenvolgende administratieve formaliteiten (zie naar analogie arrest Orgacom, C-254/13, EU:C:2014:2251, punt 22 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Elke eenzijdig opgelegde geldelijke last — hoe gering ook — die wegens grensoverschrijding op goederen wordt geheven en geen douanerecht in eigenlijke zin is, vormt — ongeacht de benaming en de structuur ervan — een heffing van gelijke werking (zie in die zin arresten Stadtgemeinde Frohnleiten en Gemeindebetriebe Frohnleiten, C-221/06, EU:C:2007:657, punt 27, en Orgacom, C-254/13, EU:C:2014:2251, punt 23).

Het wezenskenmerk van een heffing van gelijke werking ligt hierin dat zij specifiek betrekking heeft op ingevoerde producten en niet op soortgelijke nationale producten (zie in die zin arresten Commissie/Frankrijk, 90/79, EU:C:1981:27, punten 12 en 13, en Orgacom, C-254/13, EU:C:2014:2251, punt 28).

Het Hof heeft evenwel erkend dat een heffing op een uit een andere lidstaat ingevoerd product geen heffing van gelijke werking uitmaakt, indien er geen identiek of vergelijkbaar nationaal product bestaat en de bedoelde heffing deel uitmaakt van een algemeen stelsel van binnenlandse belastingen waardoor groepen producten stelselmatig worden getroffen volgens objectieve, onafhankelijk van de oorsprong van het product toegepaste criteria (zie in die zin arresten Commissie/Frankrijk, 90/79, EU:C:1981:27, punt 14, en CRT France International, C-109/98, EU:C:1999:199, punt 13).

De bij het KernbrStG ingestelde belasting wordt niet geheven op grond van het feit dat de splijtstof een grens overschrijdt, maar — zoals uit artikel 1, lid 1, van deze wet blijkt — op grond van het feit dat zij gebruikt wordt voor de bedrijfsmatige opwekking van elektriciteit, zonder dat een onderscheid wordt gemaakt naargelang van de oorsprong van deze splijtstof. Een dergelijk onderscheid wordt in het KernbrStG evenmin gemaakt wat het belastingtarief of de belastingplichtige betreft.

Bijgevolg is de bij het KernbrStG ingestelde belasting geen heffing van gelijke werking als een douanerecht in de zin van artikel 93, lid 1, EA.

Gelet op de in punt 90 van het onderhavige arrest aangehaalde rechtspraak wordt aan deze vaststelling niet afgedaan door de stelling van KLE dat een kleine hoeveelheid splijtstof in Duitsland wordt gewonnen.

Wat artikel 191 EA en artikel 3, lid 1, van het protocol betreft, moet erop worden gewezen dat uit de gecombineerde toepassing van deze bepalingen volgt dat de EGA en haar bezittingen, haar inkomsten en haar andere eigendommen zijn vrijgesteld van alle directe belastingen.

In dit verband moet worden opgemerkt dat het KernbrStG een belasting invoert op het gebruik van splijtstof voor de bedrijfsmatige opwekking van elektriciteit, maar geen directe belasting op deze splijtstof.

Deze splijtstof is weliswaar op grond van artikel 86 EA eigendom van de EGA, maar dit neemt niet weg dat het recht om de splijtstof te gebruiken en te verbruiken volgens artikel 87 EA toekomt aan de lidstaten, de personen of de ondernemingen die deze stof op regelmatige wijze in bezit hebben gekregen.

Derhalve moet artikel 191 EA, gelezen in samenhang met artikel 3, lid 1, van het protocol aldus worden uitgelegd dat het zich niet verzet tegen een nationale regeling als die welke in het hoofdgeding aan de orde is, die het gebruik van splijtstof belast.

Voorts heeft KLE ter terechtzitting in wezen opgemerkt dat de accijnsproducten volgens het Duitse belastingrecht als onderpand dienen voor de betaling van de daarop rustende accijns. De EGA zou dan in haar hoedanigheid van eigenaar van de splijtstof kunnen worden aangesproken als de persoon die de betaling van de bij het KernbrStG ingestelde belasting door de belastingplichtige garandeert. Volgens haar zou een dergelijke situatie evenwel in strijd zijn met artikel 3 van het protocol.

In dit verband moet worden geconstateerd dat dit argument, dat voor het eerst is aangevoerd en besproken ter terechtzitting voor het Hof, niet is vermeld in de verwijzingsbeslissing of in de schriftelijke opmerkingen van de belanghebbenden. In deze omstandigheden is het Hof, bij gebreke van nauwkeurigere en gedetailleerdere gegevens hierover, van oordeel dat uit de overgelegde stukken niet voldoende duidelijk blijkt dat dit element relevant kan zijn voor de beslechting van het hoofdgeding en derhalve nuttig kan zijn voor de verwijzende rechter, die de verantwoordelijkheid draagt voor de te geven rechterlijke beslissing en bijgevolg het best in staat is om de relevantie van de door hem aan het Hof voorgelegde vragen te beoordelen tegen de achtergrond van de bijzonderheden van de bij hem aanhangige zaak (zie in die zin arrest Flughafen Köln/Bonn, C-226/07, EU:C:2008:429, punten 37 en 38).

Wat tot slot artikel 192, lid 2, EA betreft, moet worden vastgesteld dat deze bepaling de lidstaten verbiedt om maatregelen te nemen die de verwezenlijking van de doelstellingen van het EGA-Verdrag in gevaar kunnen brengen.

De verwijzende rechter wenst in wezen te vernemen of de bij het KernbrStG ingestelde belasting de verwezenlijking van het in artikel 1, lid 2, EA genoemde doel van de EGA in gevaar brengt, de voorwaarden te scheppen die noodzakelijk zijn voor de snelle totstandkoming en groei van de industrie op het gebied van de kernenergie, en de vervulling van de in artikel 2, onder d), EA genoemde taak van de EGA in gevaar brengt, te waken voor een regelmatige en billijke erts- en splijtstofvoorziening van alle gebruikers in de EGA.

In dit verband moet worden opgemerkt dat de toepassing van artikel 192, lid 2, EA, juncto artikel 1, lid 2, EA, niet tot gevolg heeft dat de lidstaten ertoe worden verplicht hun niveau van splijtstofgebruik op peil te houden of te verhogen, noch dat hun wordt verboden dit gebruik te belasten, wat dit gebruik duurder maakt en dus minder aantrekkelijk.

Voorts maakt de vervulling van de in artikel 2, onder d), EA vermelde taak het voorwerp uit van titel II, hoofdstuk 6, van het EGA-Verdrag, dat de artikelen 52 tot en met 76 van dat Verdrag omvat en een gemeenschappelijk stelsel voor de voorziening van ertsen, grondstoffen en bijzondere splijtstoffen heeft ingevoerd (arrest ENU/Commissie, C-357/95 P, EU:C:1997:144, punt 2).

Uit de gegevens waarover het Hof beschikt, blijkt evenwel niet dat de bij het KernbrStG ingevoerde belasting, die — zoals KLE opmerkt — het gebruik van splijtstof voor de bedrijfsmatige opwekking van elektriciteit zeker duurder maakt, een schending vormt van de in die bepalingen vermelde verplichtingen van de lidstaten of in het algemeen in strijd is met de aan dit stelsel ten grondslag liggende beginselen, met name het in artikel 52 EA neergelegde beginsel van gelijke toegang tot de hulpbronnen of de in de artikelen 67 EA en 69 EA geformuleerde beginselen in verband met de prijsvorming. Zoals de Commissie opmerkt, kan deze belasting de splijtstofbevoorrading van de exploitanten van kerncentrales immers niet beïnvloeden, aangezien zij niet ziet op de aankoop van splijtstof maar op het gebruik ervan.

Derhalve kan deze belasting de vervulling van de in artikel 2, onder d), EA vermelde taak van de EGA om te waken voor een regelmatige en billijke erts- en splijtstofvoorziening van alle gebruikers in deze Gemeenschap, niet in gevaar brengen.

Gelet op een en ander moet op de vierde vraag worden geantwoord dat artikel 93, lid 1, EA, artikel 191 EA, gelezen in samenhang met artikel 3, lid 1, van het protocol, en artikel 192, lid 2, EA, gelezen in samenhang met artikel 1, lid 2, EA en artikel 2, onder d), EA, aldus moeten worden uitgelegd dat zij zich niet verzetten tegen een nationale regeling als die welke in het hoofdgeding aan de orde is, die het gebruik van splijtstof voor de bedrijfsmatige opwekking van elektriciteit belast.