HvJ EU, 21-11-2018, nr. C-147/17

Artikel 4 van Lege nr. 272/2004 privind protecţia si promovarea drepturilor copilului (wet nr. 272/2004 betreffende de bescherming en de bevordering van de rechten van het kind) bepaalt:

Artikel 116 van die wet luidt:

Artikel 117 van die wet bepaalt:

Artikel 121 van wet nr. 272/2004 luidt:

Artikel 122 van die wet luidt:

Hotarâre Guvernului nr. 679/2003 (besluit nr. 679/2003 van de regering) betreft de voorwaarden voor bevoegdheidsverklaring, de procedures voor bevoegdheidsverklaring en de status van beroepspleegouder.

Artikel 1 van dat besluit bepaalt:

Artikel 8 van dat besluit bepaalt:

Artikel 9 van dat besluit bepaalt:

Artikel 10 van besluit nr. 679/2003 van de regering bepaalt:

In de eerste plaats vraagt de Duitse regering zich af of de vragen relevant zijn omdat het hoofdgeding de betaling van geldbedragen betreft die door pleegouders worden gevorderd als loon.

In dat verband moet erop worden gewezen dat richtlijn 2003/88, behoudens het bijzondere geval van de jaarlijkse vakantie met behoud van loon als bedoeld in artikel 7, lid 1, van deze richtlijn, enkel bepaalde aspecten van de organisatie van de arbeidstijd regelt, ter bescherming van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers, zodat zij in beginsel niet van toepassing is op de beloning van de werknemers (arresten van 26 juli 2017, Hälvä e.a., C-175/16, EU:C:2017:617, punt 25, en 21 februari 2018, Matzak, C-518/15, EU:C:2018:82, punt 24).

Die vaststelling betekent evenwel niet dat op de in de onderhavige zaak gestelde vragen niet hoeft te worden geantwoord.

De verwijzende rechter is namelijk van oordeel dat de uitlegging van meerdere bepalingen van richtlijn 2003/88 voor hem noodzakelijk is om het bij hem aanhangige geschil te beslechten. Meer in het bijzonder wenst hij, zoals in wezen de advocaat-generaal in de punten 40 en 41 van zijn conclusie heeft opgemerkt, te vernemen of pleegouders als de in het hoofdgeding verzoekende natuurlijke personen uit Unierechtelijk oogpunt recht hebben op rusttijden, feestdagen en vakantie, waarop hun vordering voor aanvullende loonaanspraken en een vergoeding is gebaseerd, en of wet nr. 272/2004, die bepaalt dat pleegouders de continuïteit van de opvang van de hun toevertrouwde pleegkinderen moeten waarborgen, verenigbaar is met de bepalingen van richtlijn 2003/88. Die vragen moeten worden behandeld vóórdat wordt ingegaan op de vraag of er een recht op betaling van aanvullende loonaanspraken en op een vergoeding is, wat door de nationale rechter dient te worden nagegaan.

Derhalve is er een duidelijk verband tussen de prejudiciële vragen en de feiten die ten grondslag liggen aan de bij de verwijzende rechter aanhangige zaak.

In de tweede plaats volgt zowel uit artikel 137 EG (thans artikel 153 VWEU), dat de rechtsgrondslag voor richtlijn 2003/88 vormt, als uit de eerste, tweede, vierde en vijfde overweging van deze richtlijn, alsmede uit de bewoordingen van artikel 1, lid 1, daarvan, dat deze richtlijn ertoe strekt minimumvoorschriften vast te stellen om de levens- en arbeidsomstandigheden van de werknemers te verbeteren door de nationale regelingen inzake met name de duur van de arbeidstijd te harmoniseren (zie in die zin arrest van 12 oktober 2004, Wippel, C-313/02, EU:C:2004:607, punt 46).

Aangezien richtlijn 2003/88 dus enkel van toepassing is op werknemers, moet worden nagegaan of de in het hoofdgeding verzoekende natuurlijke personen als ‘werknemers’ in de zin van die richtlijn kunnen worden beschouwd.

Voor de toepassing van richtlijn 2003/88 mag het begrip ‘werknemer’ niet naargelang van het nationale recht verschillend worden uitgelegd, maar heeft het een specifieke betekenis in het Unierecht. Bij de omschrijving van dit begrip moet worden uitgegaan van objectieve criteria die, wat de rechten en plichten van de betrokkenen betreft, kenmerkend zijn voor de arbeidsverhouding. Het hoofdkenmerk van de arbeidsverhouding is dat iemand gedurende een bepaalde tijd voor een ander en onder diens gezag prestaties levert en als tegenprestatie een vergoeding ontvangt (arrest van 14 oktober 2010, Union syndicale Solidaires Isère, C-428/09, EU:C:2010:612, punt 28 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Van een arbeidsverhouding is dus slechts sprake indien er een ondergeschiktheidsband tussen de werknemer en zijn werkgever bestaat. Van geval tot geval moet aan de hand van alle gegevens en alle omstandigheden die de verhoudingen tussen partijen kenmerken, worden nagegaan of van een dergelijke band sprake is (arrest van 10 september 2015, Holterman Ferho Exploitatie e.a., C-47/14, EU:C:2015:574, punt 46).

In casu volgt uit de verwijzingsbeslissing dat pleegouders in het hoofdgeding in beginsel zonder onderbreking moeten zorgen voor de opvoeding en de verzorging van kinderen die door een overheidsinstantie aan hen zijn toevertrouwd en zij in ruil daarvoor een vergoeding ontvangen. Die pleegouders moeten bovendien niet enkel bevoegd zijn verklaard, maar moeten overeenkomstig artikel 8, lid 1, van besluit nr. 679/2003 van de regering tevens een ‘bijzondere arbeidsovereenkomst’ sluiten met de in kinderbescherming gespecialiseerde overheidsdienst, die wordt gesloten voor de duur van de bevoegdheidsverklaring en waarvan de uitvoering aanvangt op de datum van de beslissing tot plaatsing. Die overeenkomst kan worden geschorst of beëindigd overeenkomstig het nationale arbeidsrecht. Die pleegouders lijken ook recht te hebben op sociale zekerheid en op een beroepsopleiding.

Voorts bepaalt de in het hoofdgeding aan de orde zijnde nationale regeling dat die pleegouders ervoor moeten zorgen dat de in kinderbescherming gespecialiseerde overheidsdienst waarmee zij een overeenkomst hebben gesloten, toezicht kan houden op hun beroepsmatige werkzaamheden en de ontwikkeling van de aan hen toevertrouwde kinderen kan beoordelen.

Uit een en ander volgt dat de in het hoofdgeding verzoekende natuurlijke personen zich ten aanzien van de overheidsdienst waarmee zij een overeenkomst hebben gesloten, in een ondergeschiktheidsband bevinden, die wordt gekenmerkt door een toezicht en een permanente beoordeling van hun werkzaamheden door die dienst overeenkomstig de in de overeenkomst gestelde voorwaarden en criteria, met het oog op de uitoefening van de taak van kinderbescherming waarmee die dienst wettelijk belast is.

Aan die beoordeling wordt niet afgedaan door de omstandigheid dat pleegouders, zoals de in het hoofdgeding verzoekende natuurlijke personen, over een beoordelingsmarge beschikken bij de uitoefening van hun taken of dat de hun toevertrouwde taak een ‘vertrouwenstaak’ of een taak van algemeen belang is (zie in die zin arresten van 10 september 2014, Haralambidis, C-270/13, EU:C:2014:2185, punten 39-41, en 9 juli 2015, Balkaya, C-229/14, EU:C:2015:455, punt 41).

Dat de activiteit van pleegouder grotendeels overeenkomt met de verantwoordelijkheden die ouders ten aanzien van hun eigen kinderen dragen, betekent, gelet op de overwegingen in de punten 43 tot en met 45 van het onderhavige arrest, bovendien niet dat die pleegouders geen ‘werknemers’ in de zin van richtlijn 2003/88 zijn.

De pleegouders in het hoofdgeding moeten dus worden beschouwd als ‘werknemers’ in de zin van richtlijn 2003/88.

Met zijn eerste vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 1, lid 3, van richtlijn 2003/88, gelezen in samenhang met artikel 2, lid 2, van richtlijn 89/391, aldus moet worden uitgelegd dat werkzaamheden als die van een pleegouder, die erin bestaan dat die pleegouder in het kader van een arbeidsovereenkomst met een overheidsdienst in zijn woning een kind opvangt en integreert en zonder onderbreking zorgt voor de harmonieuze ontwikkeling en de opvoeding van het kind, van de werkingssfeer van richtlijn 2003/88 zijn uitgesloten.

In dat verband moet in herinnering worden gebracht dat artikel 1, lid 3, van richtlijn 2003/88 de werkingssfeer van die richtlijn bepaalt op basis van artikel 2 van richtlijn 89/391.

Volgens artikel 2, lid 1, van richtlijn 89/391 is deze richtlijn van toepassing op ‘alle particuliere of openbare sectoren’, waaronder ‘dienstverlenende activiteiten’.

Uit artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391 volgt evenwel dat deze richtlijn niet geldt wanneer bijzondere aspecten die inherent zijn aan bepaalde activiteiten in overheidsdienst, met name bij de strijdkrachten of de politie, of aan bepaalde activiteiten in het kader van de bevolkingsbescherming, de toepassing ervan in de weg staan. In de tweede alinea van die bepaling wordt echter gepreciseerd dat in dat geval ervoor moet worden gezorgd dat de veiligheid en de gezondheid van de werknemers zoveel mogelijk worden verzekerd, met inachtneming van de doelstellingen van die richtlijn.

In dat verband moet in de eerste plaats worden opgemerkt dat de in artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391 bedoelde uitzondering aldus moet worden uitgelegd dat de strekking ervan wordt beperkt tot hetgeen strikt noodzakelijk is voor het veiligstellen van de belangen die de lidstaten op grond van deze uitzondering mogen beschermen (zie in die zin arrest van 5 oktober 2004, Pfeiffer e.a., C-397/01-C-403/01, EU:C:2004:584, punt 54).

Wat in de tweede plaats het begrip ‘overheidsdienst’ in de zin van artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391 betreft, zij opgemerkt dat die bepaling geen definitie van dat begrip bevat en ook niet naar het nationale recht verwijst voor de betekenis die aan dat begrip moet worden gegeven. Volgens vaste rechtspraak vereist zowel de eenvormige toepassing van het recht van de Unie als het gelijkheidsbeginsel dat de bewoordingen van een bepaling van het recht van de Unie die voor de betekenis en de draagwijdte ervan niet uitdrukkelijk naar het recht van de lidstaten verwijst, normalerwijs in de gehele Europese Unie autonoom en uniform worden uitgelegd, rekening houdend met de context van de bepaling en het doel van de betrokken regeling (zie arresten van 14 februari 2012, Flachglas Torgau, C-204/09, EU:C:2012:71, punt 37 en aldaar aangehaalde rechtspraak, en 7 september 2017, Schottelius, C-247/16, EU:C:2017:638, punt 32 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

In dat verband zij erop gewezen dat het criterium dat in artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391 wordt gehanteerd om bepaalde activiteiten uit te sluiten van de werkingssfeer van die richtlijn en, indirect, van die van richtlijn 2003/88, niet berust op het behoren van de werknemers tot een van de in dat artikel genoemde algemene sectoren van de overheidsdienst, maar alleen op de specifieke aard van bepaalde bijzondere taken die werknemers van de in dat artikel genoemde sectoren uitoefenen, welke aard wegens de absolute noodzaak een daadwerkelijke bescherming van de gemeenschap te garanderen, een uitzondering op de regels inzake de bescherming van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers rechtvaardigt (zie in die zin arrest van 12 januari 2006, Commissie/Spanje, C-132/04, niet gepubliceerd, EU:C:2006:18, punt 24).

Uit de functionele aard van een dergelijk criterium volgt dat de uitdrukking ‘overheidsdienst’ in de zin van artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391 niet alleen ziet op de sectoren waarin de werknemers organisch verbonden zijn aan de staat of aan een andere overheidsdienst, maar ook de sectoren waarin de werknemers hun werkzaamheden verrichten voor rekening van een particulier die onder toezicht van de overheid een taak van algemeen belang uitoefent die tot de essentiële taken van de staat behoort.

In dat verband moet overigens worden vastgesteld dat artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391 de activiteiten van de strijdkrachten, de politie en de bevolkingsbescherming slechts bij wijze van voorbeeld noemt.

Gelet op de verschillen die tussen de lidstaten kunnen bestaan in de concrete organisatie van taken van algemeen belang die tot de essentiële taken van de staat behoren, wordt een dergelijke functionele uitlegging van het begrip ‘overheidsdienst’ overigens gerechtvaardigd door het feit dat moet worden gezorgd voor een uniforme toepassing van richtlijn 89/391 in die lidstaten (zie in die zin arrest van 18 juli 2013, Deutsche Umwelthilfe, C-515/11, EU:C:2013:523, punt 24).

De in artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391 bedoelde uitzondering is dus op dezelfde wijze van toepassing op werknemers die dezelfde specifieke activiteiten in dienst van de gemeenschap verrichten, ongeacht of hun werkgever een overheidsdienst is dan wel een particulier die is belast met een taak van algemeen belang die tot de essentiële taken van de staat behoort.

Uit het bij het Hof ingediende dossier volgt dus dat in Roemenië pleegouders in dienst kunnen worden genomen zowel door een overheidsdienst bevoegd voor onder meer kinderbescherming als door een particuliere organisatie die onder toezicht van die dienst staat. In casu zijn de in het hoofdgeding verzoekende pleegouders allen in dienst bij een overheidsdienst. In het kader van die arbeidsbetrekking hebben zij tot taak de harmonieuze ontwikkeling van de aan hen toevertrouwde kinderen te garanderen, te zorgen voor de integratie van die kinderen in het eigen gezin en de kinderen te helpen zich voor te bereiden om naar hun natuurlijke gezin terug te keren of in een adoptiegezin te worden opgenomen.

Hun activiteit valt dus onder kinderbescherming, die een taak van algemeen belang is die tot de essentiële taken van de staat behoort.

Wat die activiteit voorts van andere activiteiten in verband met kinderbescherming onderscheidt, is het feit dat zij erop is gericht het pleegkind zonder onderbreking en voor langere duur in de woning en het gezin van de pleegouder op te nemen.

Een dergelijke activiteit valt dus onder de in artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391 bedoelde specifieke activiteiten.

In de derde plaats heeft het Hof reeds geoordeeld dat één van de bijzondere aspecten die inherent zijn aan die specifieke activiteiten en die overeenkomstig artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391 rechtvaardigen dat wordt afgeweken van de regels inzake de bescherming van de veiligheid en de gezondheid van de werknemers, het feit is dat voor die activiteiten naar hun aard geen planning van de arbeidstijd kan worden gemaakt (arrest van 5 oktober 2004, Pfeiffer e.a., C-397/01-C-403/01, EU:C:2004:584, punt 55).

Artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391 maakt het dus mogelijk de doeltreffendheid te verzekeren van specifieke activiteiten van de overheidsdienst waarvan de continuïteit onontbeerlijk is voor de daadwerkelijke uitoefening van de essentiële taken van de staat (zie in die zin beschikking van 14 juli 2005, Personalrat der Feuerwehr Hamburg, C-52/04, EU:C:2005:467, punt 50).

Bij de beoordeling van dit continuïteitsvereiste moet rekening worden gehouden met de specifieke aard van de activiteit in kwestie.

Zoals het Hof heeft benadrukt, staat het voor diensten op het vlak van openbare gezondheid, veiligheid en orde geldende continuïteitsvereiste er niet aan in de weg dat de activiteiten van die diensten, wanneer zij onder normale omstandigheden worden verricht, worden georganiseerd, met inbegrip van de arbeidsuren van het personeel. De in artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391 bedoelde uitzondering is bijgevolg slechts op dergelijke diensten van toepassing in omstandigheden van uitzonderlijke ernst en omvang (zie in die zin met name arrest van 5 oktober 2004, Pfeiffer e.a., C-397/01-C-403/01, EU:C:2004:584, punten 55 en 57, en 12 januari 2006, Commissie/Spanje, C-132/04, niet gepubliceerd, EU:C:2006:18, punt 26).

Die rechtspraak mag echter niet aldus worden uitgelegd dat het is uitgesloten dat bepaalde specifieke activiteiten van de overheidsdienst, zelfs wanneer zij onder normale omstandigheden worden verricht, dermate specifieke kenmerken vertonen dat zij zich naar hun aard dwingend ertegen verzetten dat de arbeidstijd wordt georganiseerd met inachtneming van de voorschriften van richtlijn 2003/88.

Tegen die achtergrond moet worden nagegaan of de in het hoofdgeding aan de orde zijnde activiteit van pleegouder bepaalde aan die activiteit inherente bijzondere aspecten vertoont die rechtvaardigen dat toepassing wordt gemaakt van de uitzondering die voortvloeit uit artikel 1, lid 3, van richtlijn 2003/88, gelezen in samenhang met artikel 2, lid 2, eerste alinea, van richtlijn 89/391.

In dat verband volgt uit de verwijzingsbeslissing dat, met uitzondering van perioden als die waarin het aan hen toevertrouwde pleegkind naar school gaat, pleegouders krachtens de in het hoofdgeding aan de orde zijnde nationale regeling hun activiteit zonder onderbreking verrichten, ook op wekelijkse rustdagen, feestdagen of niet-werkdagen en tijdens hun jaarlijkse vakantieperiode, tenzij het directoraat-generaal toestemming verleent om in die periode van het pleegkind te worden gescheiden. De Roemeense autoriteiten hebben het pleegouderschap dus aldus opgevat dat het aan een pleegouder toevertrouwde kind zonder onderbreking en voor langere duur wordt opgenomen in de woning en het gezin van de pleegouder. Die integratie wil het kind de mogelijkheid bieden om zo lang als nodig op te groeien binnen een affectieve en opvoedkundige context die zijn harmonieuze ontwikkeling ten goede komt.

Die integratie, zonder onderbreking en voor langere duur, in de woning en het gezin van een pleegouder van kinderen die vanwege hun moeilijke gezinssituatie bijzonder kwetsbaar zijn, is een maatregel die geschikt is om het belang van het kind te beschermen, als voorzien in artikel 24 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.

Pleegouders met regelmatige tussenpozen het recht moeten verlenen om zich van het aan hen toevertrouwde pleegkind te scheiden na een bepaald aantal werkuren of tijdens perioden, zoals wekelijkse rustdagen of jaarlijkse vakantie, die algemeen genomen ideaal zijn voor de bevordering van het gezinsleven, zou regelrecht indruisen tegen de door de Roemeense autoriteiten nagestreefde doelstelling, te weten het pleegkind, zonder onderbreking en voor langere duur, opnemen in de woning en het gezin van de pleegouder.

In dat verband zij nog opgemerkt dat, anders dan de Commissie aanvoert, de invoering van een beurtregeling tussen pleegouders of een beroep op vervangende pleegouders aan wie pleegkinderen zouden worden toevertrouwd tijdens de vakantiedagen van hun eigenlijke pleegouders, indruist tegen een wezenlijk aspect van de door de Roemeense autoriteiten ingevoerde opvangregeling, te weten het behoud, zonder onderbreking en voor langere duur, van een bijzondere band tussen het pleegkind en de pleegouder, die tot uiting komt in de integratie van het kind in de woning en het gezin van de pleegouder.

De wekelijkse arbeidstijd van pleegouders beperken overeenkomstig artikel 6 van richtlijn 2003/88 en de werkgever ertoe verplichten om overeenkomstig de artikelen 5 en 7 van die richtlijn aan pleegouders wekelijkse of jaarlijkse rustdagen toe te kennen, waarop zij hun activiteit niet hoeven te verrichten en dus niet voor de hun toevertrouwde kinderen hoeven te zorgen, valt dus niet te rijmen met de bijzonderheden die inherent zijn aan een dergelijke activiteit en die vereisen dat de pleegouder zonder onderbreking en voor langere duur het pleegkind in zijn woning en zijn gezin opvangt.

Krachtens artikel 17 van richtlijn 2003/88 kan weliswaar onder bepaalde voorwaarden worden afgeweken van artikel 5 van die richtlijn, dat de wekelijkse rusttijd betreft, en artikel 6 daarvan, dat de maximale wekelijkse arbeidstijd betreft, doch dit geldt niet voor het recht op jaarlijkse vakantie, dat is geregeld in artikel 7 van die richtlijn.

Bijgevolg moet worden aangenomen dat de bijzonderheden die inherent zijn aan de in het hoofdgeding aan de orde zijnde activiteit van pleegouder zich dwingend verzetten tegen de toepassing van richtlijn 2003/88 op die pleegouders.

In dat verband zij er nog op gewezen dat het wezenlijke kenmerk van de activiteit van pleegouder, zoals aan de orde in het hoofdgeding, te weten de verplichting het kind zonder onderbreking in de woning en het gezin van de pleegouder te integreren, die activiteit onderscheidt van die van ‘vervangouder’ die aan de orde was in de zaak die heeft geleid tot het arrest van 26 juli 2017, Hälvä e.a. (C-175/16, EU:C:2017:617). Voor die vervangouders gold namelijk niet een dergelijke verplichting en hun arbeidstijd was grotendeels vooraf vastgelegd in arbeidsovereenkomsten met hun werkgever, aangezien het aantal arbeidsperioden van 24 uur dat zij jaarlijks moesten presteren, contractueel was vastgelegd, en bedoelde werkgever van tevoren een lijst opstelde waarin met geregelde intervallen perioden van 24 uur waren vermeld waarin de vervangouder met de leiding van een kinderdorphuis was belast (arrest van 26 juli 2017, Hälvä e.a., C-175/16, EU:C:2017:617, punt 33).

In de vierde plaats dient in herinnering te worden gebracht dat, zelfs wanneer bepaalde specifieke activiteiten van de overheidsdienst vanwege de eraan inherente bijzonderheden van de werkingssfeer van richtlijn 2003/88 zijn uitgesloten, artikel 2, lid 2, tweede alinea, van richtlijn 89/391 alsnog van de bevoegde autoriteiten verlangt dat zij de veiligheid en de gezondheid van de werknemers ‘zoveel mogelijk’ verzekeren (beschikking van 14 juli 2005, Personalrat der Feuerwehr Hamburg, C-52/04, EU:C:2005:467, punt 56).

In dat verband moet worden opgemerkt dat overeenkomstig artikel 122, lid 3, onder c), van wet nr. 272/2004, de tussen de pleegouder en de overheidsdienst of erkende particuliere organisatie gesloten overeenkomst moet garanderen dat de pleegouder over ‘vrije tijd’ beschikt. Dat betekent dat de pleegouder gedurende bepaalde perioden niet gehouden is om actief voor het pleegkind te zorgen, bijvoorbeeld wanneer het kind naar school gaat, zodat hij die tijdvakken zonder noemenswaardige verplichtingen kan invullen.

Bovendien zijn pleegouders niet verplicht om thuis te blijven, maar mogen zij zich vrij verplaatsen, met name in hun vrije tijd, in beginsel op voorwaarde dat de pleegkinderen hen vergezellen.

Voorts volgt uit artikel 122, lid 3, onder d), van wet nr. 272/2004 en artikel 10, lid 1, onder f), van besluit nr. 679/2003 van de regering dat pleegouders de bevoegde instantie kunnen verzoeken te worden gemachtigd om gedurende bepaalde perioden van het jaar van het kind te worden gescheiden. In dat verband volgt uit het bij het Hof ingediende dossier en uit de ter terechtzitting door de Roemeense regering verstrekte informatie dat een dergelijke machtiging wordt verleend voor zover de bevoegde instantie van mening is dat de succesvolle uitoefening van de aan pleegouders toevertrouwde taak daardoor niet in het gedrang komt.

Uit een en ander volgt dat de Roemeense autoriteiten er overeenkomstig artikel 2, lid 2, tweede alinea, van richtlijn 89/391 voor hebben gezorgd dat, wat de organisatie van de arbeidstijd betreft, de veiligheid en de gezondheid van de pleegouders zoveel mogelijk worden verzekerd.

Volledigheidshalve zij opgemerkt dat het recht op dagelijkse en wekelijkse rusttijden, alsmede op een jaarlijkse vakantie met behoud van loon, dat iedere werknemer geniet krachtens artikel 31, lid 2, van het Handvest, kan worden beperkt onder de strikte voorwaarden van artikel 52, lid 1, daarvan en in het bijzonder onder eerbiediging van de wezenlijke inhoud van dat recht (zie in die zin arresten van 6 november 2018, Bauer en Willmeroth, C-569/16 en C-570/16, EU:C:2018:871, punt 59, en 6 november 2018, Max-Planck-Gesellschaft zur Förderung der Wissenschaften, C-684/16, punt 54).

Zoals in punt 79 van het onderhavige arrest is opgemerkt, vereist in casu artikel 122, lid 3, onder c), van wet nr. 272/2004 dat de tussen de pleegouder en zijn werkgever gesloten overeenkomst een regeling bevat inzake de planning van de vrije tijd van de pleegouder. Die planning moet echter met name rekening houden met het programma van het pleegkind.

Uit de in punt 81 van het onderhavige arrest vermelde bepalingen volgt voorts dat de in het hoofdgeding aan de orde zijnde nationale regeling pleegouders een recht toekent op jaarlijkse vakantie met behoud van loon, maar pleegouders die vakantie slechts zonder het pleegkind kunnen opnemen indien zij daartoe zijn gemachtigd door de werkgever, die zijn taak van bescherming van het betrokken kind naar behoren moet uitoefenen.

De wettelijke beperkingen van het recht van die pleegouders op dagelijkse en wekelijkse rusttijden, alsmede op jaarlijkse vakantie met behoud van loon, eerbiedigen de wezenlijke inhoud van dat recht. Voorts zijn zij noodzakelijk voor de verwezenlijking van de door de Unie erkende doelstelling van algemeen belang, te weten de bescherming van het belang van het kind als voorzien in artikel 24 van het Handvest, zoals in de Roemeense regeling vastgelegd, en waarmee de verplichting overeenstemt voor de pleegouder om ervoor te zorgen dat het pleegkind zonder onderbreking in zijn woning en zijn gezin is opgenomen en te zorgen voor de harmonieuze ontwikkeling en de verzorging van dat kind.

Dergelijke beperkingen eerbiedigen dus de voorwaarden van artikel 52, lid 1, van het Handvest.

Gelet op een en ander moet op de eerste vraag worden geantwoord dat artikel 1, lid 3, van richtlijn 2003/88, gelezen in samenhang met artikel 2, lid 2, van richtlijn 89/391, aldus moet worden uitgelegd dat de activiteit van pleegouder die erin bestaat in het kader van een arbeidsbetrekking met een overheidsdienst, een kind in zijn woning op te nemen en te integreren en zonder onderbreking te zorgen voor de harmonieuze ontwikkeling en opvoeding van dat kind, niet binnen de werkingssfeer van richtlijn 2003/88 valt.

Gelet op het antwoord op de eerste vraag, hoeft op de tweede tot en met de zevende vraag dus niet te worden geantwoord.