Hof Arnhem, 08-03-2007, nr. 21-003204-05

Oxazepam en desalkylflurazepam zijn benzodiazepines. Benzodiazepines zijn stoffen met een kalmerende, slaapverwekkende en spierverslappende werking.

Agressief gedrag door inname van benzodiazepines wordt vrijwel steeds gerapporteerd bij gelijktijdige inname van andere psychofarmaca of gekende voorafgaande agressieve ingesteldheid, wat bij verdachte noch het geval noch bekend was.

Agressief gedrag door benzodiazepines wordt voornamelijk gerapporteerd vroeg bij het instellen van een behandeling, maar verdachte was gewoon deze medicatie in te nemen.

Bijwerkingen van benzodiazepines komen meer voor bij personen jonger dan negentien jaar of ouder dan vijfenzestig jaar en verdachte behoort niet tot deze leeftijdscategorieën.

Het optreden van bijwerkingen zoals agressiviteit is juist bij deze twee benzodiazepines (oxazepam en flurazepam) nog lager dan bij andere farmaca uit deze groep, zoals aangetoond in verschillende vergelijkende studies. Vermeldingen op bijsluiters gebeuren door de farmaceutische industrie altijd om de effecten van de hele groep waartoe het geneesmiddel behoort, te beschrijven (in casu de benzodiazepines) en dient dus eerder als een juridische terminologie ter bescherming tegen eventuele claims te worden beschouwd.

Na de periode van agressie trad geen slaapperiode in, maar juist een periode van alertheid. Een post feit waargenomen slaapperiode wordt als één van de kenmerken voor mogelijk aan benzodiazepines gerelateerd abnormaal gedrag beschouwd.

Verdachte was reeds gewoon in het verleden de benzodiazepines in te nemen. Er werd nooit melding gemaakt van voorafgaand agressief gedrag. Ontwenningsverschijnselen aan deze benzodiazepines kunnen niet worden ingeroepen, aangezien verdachte juist agressief gedrag en amnesie vertoonde toevallig tijdens de inname van benzodiazepines en niet tijdens ontwenning en anderzijds gewoon was deze middelen in te nemen.

Verdachte was met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid toerekeningsvatbaar op het ogenblik van de beschreven feiten, dat wil zeggen dat de agressie niet alleen en/of voornamelijk kan worden verklaard door de inname van alcohol en in het bijzonder oxazepam en flurazepam.

Uit bovengenoemde deskundigenrapporten blijkt dat het gebruik van flurazepam in combinatie met alcohol en oxazepam de bewuste avond bij verdachte hooguit enige sufheid tot gevolg kan hebben gehad, maar dat het niet aannemelijk is dat dit heeft geleid tot de ongeremde agressie zoals vertoond door verdachte.

Op verzoek van de verdediging is de ex-vriendin van verdachte, [getuige 3], op dit punt nader gehoord door de rechter-commissaris .

[Getuige 3] heeft -zakelijk weergegeven- verklaard dat ze denkt dat verdachte de bewuste avond twee pillen flurazepam had ingenomen. Na inname van de pillen (en vóór het fatale bezoek van verdachte aan café De Vrijheid) heeft verdachte eenmaal overgegeven. Verdachte kwam op [getuige 3] heel normaal over. Hij keek niet wazig uit zijn ogen en zijn coördinatie was goed. Hij was niet anders dan anders en ze had de hele avond niets aan hem gemerkt. Verdachte was hooguit iets slomer, hetgeen vaker voorkwam als verdachte de medicijnen had ingenomen en deze gingen werken. Uit de verklaring van [slachtoffer 2] blijkt eveneens dat verdachte zich die avond normaal gedroeg. Volgens [slachtoffer 2] was verdachte eerder op de avond vrolijk en gedroeg hij zich relaxed .

Gelet op al het vorenstaande acht het hof het niet aannemelijk geworden dat het gebruik van flurazepam, alcohol en oxazepam bij verdachte heeft geleid tot een ongeremde woede-uitbarsting als gevolg waarvan hij [slachtoffer 1] heeft doodgestoken en [slachtoffer 2] ernstig heeft verwond. Het hof verwerpt derhalve het verweer van de raadsman.

Daarnaast heeft het Pieter Baan Centrum op 24 mei 2005 gerapporteerd over de persoon van verdachte. In het rapport, opgemaakt door drs. E.H. Ameling en dr. B. Holscher, is geconcludeerd dat verdachte voor de bewezenverklaarde feiten volledig toerekeningsvatbaar moet worden geacht. Het hof neemt de conclusies van bovengenoemde deskundigen over en maakt deze tot zijn oordeel.

Het hof ziet geen noodzaak om nader onderzoek te laten verrichten aangaande de toerekeningsvatbaarheid van verdachte. Het hof acht zich in deze voldoende voorgelicht.

Verdachte heeft zich ter terechtzitting beroepen op algehele amnesie. Hij stelt zich niets meer van de bewezenverklaarde feiten te kunnen herinneren. Het hof hecht hieraan geen geloof, onder verwijzing naar eerder vermelde rapportages waarin tevens is geconcludeerd dat amnesie met betrekking tot de delictsperiode met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid is uit te sluiten. Er kan theoretisch een anterograde amnesie optreden ten gevolge van een therapeutische dosering flurazepam, zij het dat dit zeer zeldzaam is, maar enkele uitspraken van verdachte over de feiten en zijn gedrag nadien maken dat of de amnesie niet volledig was, wat in tegenspraak is met zijn eigen beweringen hierover, of dat verdachte de amnesie simuleert. Het hof verwijst in dit verband naar de uitspraken die verdachte bij zijn aanhouding (“Ik maak ze allemaal af daar in De Vrijheid, ze hebben mijn vader kapot gemaakt”) en zijn insluiting (“Ik werd kwaad. Dit word ik wel vaker als ik gedronken heb. Maar ik werd nu heel erg kwaad. Ik zag een mes. Ik pakte het mes. Ik stak direct in op die jongen. Het maakt mij allemaal niet meer uit. Ik heb een fout gemaakt, Ik heb twee mensen neergestoken. Ik heb niets te verliezen.”) heeft gedaan, en naar de uitspraken die verdachte enkele dagen na de feiten op het politiebureau tijdens het luchten tegen medearrestanten heeft gedaan (Dat hij een man had doodgestoken en een vrouw in het ziekenhuis lag. Dat hij spijt had dat hij dat gedaan had. Dat hij in het café aan de bar bier had gedronken en toen die jongen had neergestoken. Dat hij het mes later had weggegooid) .

Verdachte is strafbaar, nu geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die verdachte niet strafbaar zou doen zijn.

Oplegging van straf en/of maatregel

Verdachte heeft op 1 oktober 2004 in café De Vrijheid in Wageningen [slachtoffer 1] met meer dan twintig messteken van het leven beroofd en [slachtoffer 2] met diverse messteken levensgevaarlijk verwond. Tevens heeft hij uit de kassa van het café geld weggenomen en de mobiele telefoon van [slachtoffer 2] weggenomen.

De rechtbank heeft verdachte terzake van doodslag, poging tot doodslag en diefstal veroordeeld tot een gevangenisstraf van veertien jaar. De verdachte en de officier van justitie zijn in hoger beroep gekomen. De advocaat-generaal heeft gevorderd dat verdachte terzake van moord, poging tot moord en diefstal wordt veroordeeld tot een gevangenisstraf van twintig jaar. Het hof acht net als de rechtbank doodslag, poging tot doodslag en diefstal bewezen.

Het hof heeft in hoger beroep de op te leggen straf bepaald op grond van de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, en op grond van de persoon van verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.

Het hof heeft daarbij in het bijzonder het volgende in beschouwing genomen.

Verdachte heeft een 33-jarige man, die nog een heel leven voor zich had, van het leven beroofd. Het slachtoffer is, nadat verdachte hem met meerdere messen meer dan twintig keer in zijn lichaam had gestoken, aan zijn verwondingen bezweken.

Verdachte heeft de familie van het slachtoffer in verbijstering achtergelaten met een verlies waar geen compensatie tegenover staat. Zijn dood heeft voor de nabestaanden onpeilbaar leed met zich gebracht. Het nemen van het leven van een ander is een zo ernstig strafbaar feit dat alleen een vrijheidsbenemende straf van langere duur in aanmerking komt.

Verdachte heeft daarnaast een 42-jarige vrouw zo ernstig verwond dat zij daardoor voor de rest van haar leven lichamelijk en geestelijk getekend is. Zij is inmiddels voor honderd procent afgekeurd en is nog steeds in therapie om de gebeurtenissen te kunnen verwerken. Naar verwachting gaat het herstel nog jaren duren. Tegenover al dit leed staat een man, te weten verdachte, die weigert de gevolgen van zijn handelen in te zien en hiervoor verantwoordelijkheid te nemen.

Over de persoon van verdachte zijn psychiatrische rapporten uitgebracht. Uit de rapporten komt naar voren dat verdachte volledig verantwoordelijk kan worden gesteld voor zijn daden.

Gelet op al het vorenstaande acht het hof evenals de rechtbank een gevangenisstraf van veertien jaar passend en geboden.

De vordering van de benadeelde partij [slachtoffer 2]

De benadeelde partij heeft in eerste aanleg een vordering tot schadevergoeding ten bedrage van € 14.872,66 ingesteld. Deze vordering is bij vonnis waarvan beroep toegewezen tot een bedrag van € 4.582,06. De benadeelde partij heeft zich in hoger beroep opnieuw gevoegd voor het bedrag van haar oorspronkelijke vordering.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is het hof voldoende gebleken dat de benadeelde partij als gevolg van verdachtes onder 2 subsidiair bewezen verklaarde handelen rechtstreeks schade heeft geleden tot na te melden bedrag. Verdachte is tot vergoeding van die schade gehouden zodat de vordering tot dat bedrag toewijsbaar is.

Voor het overige is de vordering naar het oordeel van het hof niet van zo eenvoudige aard dat zij zich leent voor behandeling in het strafgeding. In zoverre kan de benadeelde partij daarom thans in haar vordering niet worden ontvangen en kan zij haar vordering slechts bij de burgerlijke rechter aanbrengen.

Het hof ziet tevens aanleiding terzake de maatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht op te leggen als na te melden.

De vordering van de benadeelde partij [nabestaande slachtoffer 1]

De benadeelde partij heeft in eerste aanleg een vordering tot schadevergoeding ten bedrage van € 1.057,20 ingesteld. Deze vordering is bij vonnis waarvan beroep toegewezen tot een bedrag van € 436,84. De benadeelde partij heeft zich in hoger beroep opnieuw gevoegd voor het bedrag van haar oorspronkelijke vordering.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is het hof voldoende gebleken dat de benadeelde partij als gevolg van verdachtes onder 1 subsidiair bewezen verklaarde handelen rechtstreeks schade heeft geleden tot na te melden bedrag. Verdachte is tot vergoeding van die schade gehouden zodat de vordering tot dat bedrag toewijsbaar is.

Voor het overige is de vordering naar het oordeel van het hof niet van zo eenvoudige aard dat zij zich leent voor behandeling in het strafgeding. In zoverre kan de benadeelde partij daarom thans in haar vordering niet worden ontvangen en kan zij haar vordering slechts bij de burgerlijke rechter aanbrengen.

Het hof ziet tevens aanleiding terzake de maatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht op te leggen als na te melden.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

Het hof heeft gelet op de artikelen 24c, 36f, 45, 57, 287 en 310 van het Wetboek van Strafrecht.