Hof 's-Hertogenbosch, 18-09-2012, nr. HD 200.082.970 T2

Als niet of onvoldoende betwist door [geïntimeerde] staat vast dat de technische recherche de gegevens van haar onderzoek niet aan Interpolis/Achmea ter beschikking heeft gesteld.

Op grond van artikel 7: 941 lid 2 BW was en is [geïntimeerde] gehouden om medewerking te verlenen aan Interpolis/Achmea om haar uitkeringsplicht te beoordelen.

[geïntimeerde] stelt dat hij geen toestemming heeft gegeven voor het technisch onderzoek door [Expertise]. Echter, als niet of onvoldoende betwist door [geïntimeerde] staat vast dat de broer van [geïntimeerde] (toen [geïntimeerde] nog in het ziekenhuis lag) aan [Expertise] toegang tot de woning heeft verschaft en dit niet zonder toestemming van [geïntimeerde] heeft gedaan (zie conclusie van dupliek, nummer 45).

Het is gebruikelijk en te rechtvaardigen dat bij een onderzoek naar een brand in een woning onderzoek ter plaatse wordt gedaan.

Naar het oordeel van het hof is het onderzoek in de woning niet ingrijpend geweest. Als niet of onvoldoende betwist door [geïntimeerde] heeft het onderzoek zich beperkt tot aspecten die met de brand van doen hebben. Door [geïntimeerde] wordt niet gesteld waarom bijvoorbeeld het nemen van foto’s en van twee brandmonsters te ingrijpend zou zijn.

Het beroep van [geïntimeerde] op geheugenverlies (zie hierna onder 8.12.), betekent dat er minder informatie over de toedracht van de brand beschikbaar is voor Achmea, dan anders het geval zou zijn.

Ten aanzien van de door [Expertise] genomen en door [Y.] onderzochte monsters: Als onweersproken door Achmea staat vast dat op het moment dat Achmea het rapport van [Expertise] inclusief het rapport van [Y.] aan de rechtshulpverlener van [geïntimeerde] verstrekte (eind juni 2007), nog (ruim) een maand resteerde van de door [Y.] gehanteerde bewaartermijn van drie maanden. Echter, anders dan [geïntimeerde] aanvoert hoefde hij in die periode niet eerst het dossier te bestuderen en zich te wenden tot een (juridisch) adviseur, aangezien uit de stukken blijkt dat de zaak op 20 juni 2007 al in behandeling was bij zijn rechtsbijstandverzekering en dat deze namens hem al bezwaar had gemaakt tegen afwijzing van het verzoek tot uitkering (prod. 3 bij conclusie van antwoord). Als onbetwist door [geïntimeerde] staat vast dat zijn rechtshulpverlener binnen de betreffende periode van ruim een maand geen verzoek aan Achmea heeft gericht tot het mogen verrichten van een tegenonderzoek en/of tot het verlengen van de bewaartermijn van de monsters. Dat [geïntimeerde] zich bovendien bewust was of behoorde te zijn van de mogelijkheid om tegenonderzoek uit te laten voeren, blijkt uit het gegeven dat [geïntimeerde] na het onderzoek door [Expertise] een onderzoek naar de oorzaak van de brand heeft laten instellen door [Z.] (die door [geïntimeerde] wordt aangeduid als brandoorzaakdeskundige). Gesteld noch gebleken is dat [geïntimeerde] dit heeft gedaan na door Achmea op deze mogelijkheid te zijn gewezen. Het moet er dan ook voor worden gehouden dat dit is gebeurd op initiatief van [geïntimeerde] en/of zijn rechtshulpverlener, zodat hij/zij kennelijk op deze mogelijkheid bedacht was/waren.

Na afweging van bovenstaande omstandigheden komt het hof tot het oordeel dat de rapporten van [Expertise] en [Y.], ongeacht of zij (in enige mate) in strijd met bovengenoemde artikelen uit het EVRM tot stand zouden zijn gekomen, kunnen worden gebruikt als bewijsmiddelen. Op grond van het voorgaande bestaat er evenmin reden om aan deze rapporten op voorhand, los van de inhoud, minder waarde te hechten.

Voor het overige komt de waardering van de inhoud van deze rapporten hierna onder 8.13. aan de orde. Eerst zal worden beoordeeld of Achmea voldoende heeft gesteld in het kader van haar beroep op merkelijke schuld of opzet van [geïntimeerde] en of [geïntimeerde] voldoende heeft aangevoerd ter betwisting.

8.9.Achmea heeft onder meer gesteld (zie ook memorie van grieven, toelichting op grief 6, nummer 29 en verder) dat de brand is ontstaan door brandstichting en dat de brand niet is gesticht door een onbekende derde maar door [geïntimeerde]. Zij heeft deze stellingen onderbouwd door onder meer te verwijzen naar de resultaten van de onderzoek van [Expertise] en [Y.].

Op grond van deze resultaten stelt Achmea:

dat er geen sprake was van een technische oorzaak en dat bij gebreke daarvan de brand is ontstaan door brandstichting,

dat er twee separate brandhaarden zijn aangetroffen,

dat brandversnellende middelen, in dit geval benzine, zijn aangetroffen, waarover [geïntimeerde] beschikte,

dat ten tijde van de brand althans kort daaraan voorafgaand [geïntimeerde] alleen in de woning verbleef,

dat [geïntimeerde] brandwonden heeft opgelopen, die het gevolg zijn van de brand,

dat er geen pogingen zijn ondernomen om de brand te blussen.

Voorts stelt Achmea dat [geïntimeerde] volgens zijn eigen stellingen de brand heeft ontdekt maar heeft nagelaten de brandweer te bellen (conclusie van dupliek onder 36).

8.10.Voor zover Achmea zich er in appel nog op beroept dat bovengenoemde feiten een omkering van de bewijslast rechtvaardigen (zie memorie van grieven onder 29), wordt ten eerste overwogen dat deze uitzondering slechts met terughoudendheid en onder bijzondere omstandigheden dient te worden toegepast. Mede in het licht van het in 8.7.3. vermelde uitgangspunt, is het hof van oordeel dat bovengenoemde gestelde feiten niet zodanig bijzondere omstandigheden zijn, dat uit de eisen van redelijkheid en billijkheid voortvloeit dat de bewijslast dient te worden omgekeerd ten nadele van [geïntimeerde].

8.11.Achmea heeft wel voldoende concrete feiten en omstandigheden gesteld (8.9.), die mits bewezen, kunnen leiden tot het oordeel dat er sprake is van merkelijke schuld of opzet van [geïntimeerde]. In zoverre slaagt grief 6.

8.12.1.In het kader van de beoordeelding of [geïntimeerde] (in dit stadium) voldoende heeft gesteld ter betwisting van de stellingen van Achmea, komt eerst aan de orde of er daadwerkelijk sprake is van geheugenverlies van [geïntimeerde]. [geïntimeerde] stelt gemotiveerd dat hij zich als gevolg van de brand niets meer herinnert vanaf 27 april 2007 (de dag van de brand) rond 18:00 uur tot de ochtend van 1 mei 2007. Hij wijt dit aan de brand. Ter onderbouwing legt hij onder andere een brief van 14 november 2011 over van verzekeringsarts [verzekeringsarts] (hierna: de verzekeringsarts) met bijgevoegde literatuur en een brief van 15 oktober 2011 van zijn huisarts (resp. producties 2 en 3 bij memorie van grieven). De verzekeringsarts schrijft in zijn brief onder meer:

“(…)Sterker nog, uit de medische literatuur is gebleken dat een dergelijke psychogene amnesie situatie specifiek kan zijn (m.a.w. het slachtoffer kan zich dan juist niets meer herinneren van de gebeurtenissen voor en soms ook na een specifieke traumatische gebeurtenis, terwijl overige dingen normaal onthouden worden/zijn).

Uit de huidige onderzoeken komt naar voren dat de acute stress van het ongeval of de traumatische gebeurtenis leidt tot veranderingen in de hippocampus (…), waardoor informatie verloren gaat gedurende een bepaalde periode. In ons specifieke geval gaat het dus om verlies van herinneringen omtrent de periode voorafgaand aan de traumatische gebeurtenis thuis.

In hoeverre ook de acute pijnklachten van cliënt, als gevolg van de brandwonden hebben bijgedragen aan het geheugenverlies, kan ik niet inschatten. Echter, dat cliënt als direct gevolg van de traumatische gebeurtenis in zijn eigen woning te maken heeft met retrograde amnesie omtrent de gebeurtenissen voorafgaande aan het incident, kan op medisch vlak aangenomen worden(…)”.

De huisarts schrijft in zijn brief onder meer:

“(…) Hij is vanaf de aankomst in het Radboud ziekenhuis geïntubeerd/beademd/onder narcose gebracht tot 30 april 2007 -> deze periode dus geen geheugenimpressies gehad.

Mogelijk t.g.v. de explosie ook een commotio/hersenschudding gehad -> daarbij kan een geheugenverlies passen over een periode voorafgaand aan het ongeval. Bovenstaand is een plausibele verklaring voor het genoemde geheugenverlies.(…)”

Ten aanzien van de brief van de huisarts overweegt het hof dat weliswaar nog niet is vastgesteld dat er sprake is geweest van een explosie maar dat evenmin vaststaat dat dit niet het geval is geweest (deze onzekerheid wordt ook vermeld op pag. 8 van het rapport van [Expertise]).

Gelet op de hierboven vermelde onderbouwing door [geïntimeerde], had het op de weg van Achmea gelegen haar (eerst in hoger beroep naar voren gebrachte) betwisting van het gestelde door de brand geleden geheugenverlies van [geïntimeerde] nader te onderbouwen met concrete feiten en omstandigheden. Achmea heeft dit in de memorie van grieven en in de akte in principaal appel niet, althans onvoldoende gedaan. Derhalve wordt als onvoldoende betwist aangenomen dat [geïntimeerde] zich als gevolg van de brand niets meer herinnert vanaf 27 april 2007 rond 18:00 uur tot de ochtend van 1 mei 2007.

8.12.2.Van [geïntimeerde] -die ten tijde van de brand aanwezig was in de woning- mag worden verwacht dat hij bij zijn betwisting van de stellingen van Achmea voldoende concrete feiten en omstandigheden stelt over de toedracht van de brand. Indien [geïntimeerde] met een beroep op het geheugenverlies geheel zou nalaten dergelijke feiten en omstandigheden te stellen, zou zijn betwisting als onvoldoende dienen te worden aangemerkt, aangezien geheugenverlies aan de zijde van [geïntimeerde] in beginsel niet voor risico van Achmea komt. Echter in dit stadium is nog ongewis wat de oorzaak is van de brand (zie ook 8.13. en verder) en dus ook of het geheugenverlies vanwege de eigen handelwijze van [geïntimeerde] aan hem valt toe te rekenen. Derhalve zal dit geheugenverlies wel worden meegewogen bij de hierna volgende beantwoording van de vraag of [geïntimeerde] (in dit stadium) redelijkerwijs geacht kan worden voldoende te hebben gesteld ter betwisting van de stellingen van Achmea.

8.12.3.[geïntimeerde] betwist onder meer gemotiveerd dat er een technische oorzaak voor de brand ontbreekt, dat er een brandversnellend middel (benzine) is gebruikt, dat er sprake zou zijn van twee separate brandhaarden, dat er sprake is geweest van opzettelijke brandstichting en dat de brand niet zou zijn gesticht door een onbekende derde. [geïntimeerde] brengt daarbij onder andere naar voren wat hij zich zelf herinnert over de dag van de brand (zoals ook weergegeven in zijn verklaring, productie 5 bij dagvaarding in eerste aanleg), wat de bevindingen zijn van [Z.] en wat [buurtgenoot A. van geintimeerde] (hierna: [buurtgenoot A. van geintimeerde]) heeft verklaard (productie 6 bij dagvaarding in eerste aanleg). [buurtgenoot A. van geintimeerde] is een buurtgenoot van [geïntimeerde] en [geïntimeerde] heeft Interpolis toestemming gegeven (zie producties 2 en 3 bij conclusie van antwoord) om [buurtgenoot A. van geintimeerde] (en een andere buurtgenoot, [buurtgenoot B. van geintimeerde]) te laten horen.

Concreet voert [geïntimeerde] onder meer aan dat:

hij op de ochtend van 27 april 2007 de gashaard in de woning heeft gedemonteerd (van de gevel gehaald),

[buurtgenoot A. van geintimeerde] heeft verklaard dat [geïntimeerde], toen [buurtgenoot A. van geintimeerde] hem gewond onder de douche aantrof, heeft geroepen: “Kutkachel, kutkachel, heeft ie toch gelekt”,

[buurtgenoot A. van geintimeerde] bij binnenkomst een mengsel rook van gas en petroleum,

in de woning mogelijk schoonmaakmiddelen zoals wasbenzine of terpentine aanwezig waren en dat in de garage benzine aanwezig was voor zijn grasmachine en zijn quad,

na de brand en vóór het onderzoek door [Expertise] in de woning onderzoek heeft plaatsgevonden door de technische recherche, waarbij diverse zaken zijn veiliggesteld,

na de brand en vóór het onderzoek door [Expertise] door schoonmaakbedrijf S.I.S. in de woning is schoongemaakt, waarbij mogelijk sporen verloren zijn gegaan of vermengd,

het schoonmaakbedrijf diverse elektronische zaken heeft meegenomen die een technische oorzaak van de brand zouden kunnen verklaren,

[Z.] diverse betekenisvolle sporen in de keuken heeft aangetroffen,

toen [buurtgenoot A. van geintimeerde] nadat hij [geïntimeerde] hoorde schreeuwen achterom de woning is gerend, heeft geconstateerd dat de buitendeur open stond,

de regio Boxmeer vanaf begin 2006 geteisterd werd door een pyromaan en dat er ongeveer drie maanden na de brand in de regio Boxmeer meerdere branden zijn gesticht.

8.12.4.Rekening houdend met hetgeen is overwogen in 8.12.2., wordt geoordeeld dat [geïntimeerde] met het bovenstaande vooralsnog voldoende heeft gesteld ter betwisting van de stellingen van Achmea.

8.13.Vervolgens komt de vraag aan de orde of Achmea mede aan de hand van de rapporten van [Expertise] en [Y.] op voorhand heeft bewezen dat er sprake is van merkelijke schuld of opzet van [geïntimeerde]. Naar het oordeel van het hof heeft Achmea dit bewijs niet op voorhand geleverd, mede gelet op de betwisting door [geïntimeerde], die de nodige vragen oproept over de stellingen van Achmea. Vanwege de specifieke materie acht het hof deskundigenonderzoek geboden.

8.14.Het hof is voornemens aan een te benoemen deskundige op het gebied van brandonderzoek de volgende vragen voor te leggen:

1. Kunt u op basis van alle op dit moment (nog) beschikbare gegevens uw deskundige visie geven op het rapport van Biesbosch, waarbij u tevens uw visie geeft op de gehanteerde onderzoeksmethode?

2. Kunt u gemotiveerd aangeven welke bevindingen in het rapport, weergegeven onder “5. Samenvatting en conclusie”, u wel deelt en welke niet?

3. Kunt u beoordelen in hoeverre de onderzoekers van [Expertise] voldoende deskundigheid bezitten voor het door hen verrichte onderzoek en zo ja, wat is uw visie op dit punt?

4. Kunt u in het bijzonder uw deskundige visie geven over het rapport van [Y.] en de daarin gehanteerde onderzoeksmethode?

5. Kunt u gemotiveerd aangeven of naar uw deskundige visie [Y.] op basis van het door haar verrichte onderzoek tot de bevindingen onder het kopje “Resultaat van het onderzoek” heeft kunnen komen?

6. Acht u het mogelijk dat de door [Expertise] genomen en door [Y.] onderzochte brandmonsters gecontamineerd zijn door de schoonmaakwerkzaamheden die hebben plaatsgevonden in de woning vóór het nemen van de monsters?

7. Kunt u beoordelen in hoeverre de onderzoekers van [Y.] voldoende deskundigheid bezitten voor het door hen verrichte onderzoek en zo ja, wat is uw visie op dit punt?

Voor zover u daar bij beantwoording van de vorige vragen nog geen antwoord op heeft gegeven:

8. Wat is in uw deskundige visie de oorzaak van de brand?

9. Acht u het mogelijk dat de brand is veroorzaakt door een technische oorzaak?