HR, 03-06-2014, nr. 12/05208

Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. J. Kuijper, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur een middel van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal T.N.B.M. Spronken heeft geconcludeerd tot vernietiging van het bestreden arrest en tot terugwijzing van de zaak naar het Gerechtshof Den Haag teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

2. Bewezenverklaring en bewijsvoering

Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat:

"hij op 15 februari 2011 te Rotterdam tezamen en in vereniging met anderen, wapens als bedoeld in artikel 2 lid 1 Categorie III onder 1 van de Wet wapens en munitie, te weten

- een vuurwapen in de zin van artikel 1 onder 3 van die wet in de vorm van een pistool van het merk Glock, model 19, kaliber 9x 19 mm en

- een vuurwapen in de zin van artikel 1 onder 3 van die wet in de vorm van een pistool van het merk FN, model 1900, kaliber 7,65 mm

met daarbij voor die wapens geschikte munitie voorhanden heeft gehad."

Deze bewezenverklaring steunt op de volgende bewijsmiddelen:

"1. Een proces-verbaal van bevindingen d.d. 15 februari 2011 van de politie Rotterdam-Rijnmond, district 4 Centrum met nr. PL17D0 2011048594-13 (pp.1-3).

Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaren:

Op 15 februari 2011 surveilleerden wij op de Nieuwe Binnenweg te Rotterdam. Wij zagen omstreeks 01.15 uur een voertuig op de Nieuwe Binnenweg richting het Eendrachtsplein rijden. Dit betrof een grijze Lexus, gekentekend [AA-00-BB]. Wij zagen dat bovengenoemd voertuig linksaf de Van Speykstraat richting de West-Kruiskade inreed. Wij zagen dat de bestuurder van dit voertuig bord C2 negeerde, handelen in strijd met een gesloten verklaring. Hierop zijn wij achter het voertuig aangereden.

Ik, verbalisant [verbalisant 1], heb via de districtportofoon doorgegeven dat wij het voertuig staande wilden gaan houden. Ik, verbalisant [verbalisant 2], heb via de portofoon van de meldkamer Politie Rotterdam-Rijnmond doorgegeven dat wij een voertuigcontrole gingen uitvoeren op de West-Kruiskade.

Wij zagen dat het voertuig op het Kruisplein te Rotterdam tot stil stand kwam. Ik, verbalisant [verbalisant 2], liep richting de bestuurder. Ik, verbalisant [verbalisant 1], liep naar de andere kant van het voertuig. Hierop keek ik het voertuig in. Ik zag dat op de bijrijdersstoel een man zat. Deze man droeg onder meer een blouse met het embleem van het beveiligingsbedrijf 'Trigion' erop. Ik zag dat achter de bijrijder een andere man zat.

Ik, verbalisant [verbalisant 2], heb vervolgens de bestuurder aangesproken en verteld waarom hij staande was gehouden. Op mijn vraag of hij zijn rijbewijs wilde overhandigen, verklaarde de bestuurder dat hij dit niet bij zich had. Ik, verbalisant [verbalisant 2], heb zijn persoonsgegevens genoteerd. Vervolgens heb ik telefonisch contact opgenomen met de wachtcommandant van district 4.

De wachtcommandant heeft gezien dat de bestuurder in het politiesysteem antecedenten had voor de Wet wapens en munitie.

Ik heb met toestemming de bestuurder gefouilleerd. Ik trof niets bij de bestuurder aan. Op mijn vraag of ik, verbalisant [verbalisant 2], het voertuig mocht doorzoeken, verklaarde de bestuurder dat dit mocht.

Ik, verbalisant [verbalisant 2], heb het voertuig doorzocht.

Wij, verbalisanten, hoorden de man met het Trigionuniform zeggen dat het zware veiligheidsvest dat op de achterbank lag van hem was.

Ik, verbalisant [verbalisant 2], zag in het voertuig onder de bijrijdersstoel een vuurwapen. Ik zei tegen de drie personen dat deze waren aangehouden ter zake het voorhanden hebben van een vuurwapen.

Op het hoofdbureau van politie bleek de bestuurder genaamd te zijn: [verdachte], geboren op [geboortedatum] 1987 te [geboorteplaats].

De bijrijder bleek genaamd te zijn: [betrokkene 1], geboren op [geboortedatum] 1985 te [geboorteplaats].

De man achter de bijrijder bleek genaamd te zijn: [betrokkene 2], geboren [geboortedatum] 1989 te [geboorteplaats].

2. De verklaring van de getuige [verbalisant 2].

Deze getuige heeft ter terechtzitting in hoger beroep van 15 oktober 2012 verklaard - zakelijk weergegeven-:

De bestuurder is uitgestapt. De andere twee passagiers bevonden zich nog in het voertuig.

Ik vroeg of ik in de auto mocht kijken. De bestuurder zei tegen mij dat dat geen probleem was en gaf toestemming. In mijn beleving zei de bestuurder zoiets als 'kijk maar' of woorden van gelijke strekking. Hij heeft niet gezegd dat hij bezwaar maakte. Ik ben er 100% zeker van dat de bestuurder geen bezwaar heeft gemaakt, alleen de exacte bewoordingen van de bestuurder weet ik niet meer, maar ik weet zeker dat er gesproken is. Ik vroeg het aan hem en hij gaf mij antwoord. Als er geen toestemming zou zijn verleend, dan had ik niet in de auto kunnen kijken. Ik zou dan wel de officier van justitie hebben gebeld omdat ik een kogelvrij vest had gevonden.

3. Een proces-verbaal van bevindingen d.d. 15 februari 2011 van de politie Rotter-dam-Rijnmond, Exo Executieve Ondersteuning, met nr. PL17P0 2011048594-11 (pp 11-12).

Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:

Ik heb op 15 februari 2011, op verzoek van [verbalisant 2], brigadier van Politie Rotterdam Rijnmond, het vuurwapen veiliggesteld dat werd aangetroffen onder de passagiersstoel van een personenauto en in beslag werd genomen op de locatie Kruisplein te Rotterdam.

Het betrof een zwartkleurig vuurwapen voorzien van het opschrift [001], Brownings Patent.

Het vuurwapen had een ontspannen haan. Ik zag dat er een patroonhouder in het vuurwapen aanwezig was. Ik zag dat de patroonhouder gevuld was met patronen.

4. Een proces-verbaal d.d. 15 februari 2011 van de politie Rotterdam-Rijnmond, Regionale Recherche Dienst, Forensische Opsporing Wapens & Techniek, met nr. 2011048594 (pp 13-14).

Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:

Ik onderzocht op 15 februari 2011 een op een vuurwapen gelijkend voorwerp, dat op 15 februari 2011 aangetroffen en in beslag is genomen op de locatie Kruisplein te Rotterdam.

Ik heb gezien dat het voorwerp een pistool is van het merk FN, model 1900, kaliber 7,65 mm en voorzien van het serienummer [001].

Dit pistool is bestemd en geschikt om projectielen door een loop af te schieten en de werking berust op het teweegbrengen van een scheikundige ontploffing.

Derhalve is dit pistool een vuurwapen in de zin van artikel 1, onder 3° gelet op artikel 2, lid 1, categorie III, onder 1° van de Wet wapens en munitie.

De bij het vuurwapen in beslag genomen vier stuks kogelpatronen bevonden zich in het patroonmagazijn van het voornoemd pistool en zijn van het merk Hirtenberger, kaliber 7,65 mm, zijnde munitie in de zin van artikel 1, onder 4° gelet op artikel 2, lid 2, categorie III van de Wet wapens en munitie. Deze munitie is bestemd en geschikt om te worden afgeschoten met het op 15 februari 2011 inbeslaggenomen vuurwapen FN 1900.

5. Een proces-verbaal van bevindingen d.d. 16 februari 2011 van de politie Rotterdam-Rijnmond, District 9 Feyenoord-Ridderster, met nr. PL17I0 2011048594-24 (pp 21-22).

Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaren:

Op 16 (waarvoor het hof in verband met de overige bewijsmiddelen leest: 15) februari 2011 werd door mij, verbalisant [verbalisant 3], een personenauto in beslag genomen.

Deze personenauto, een grijze Lexus Is200, voorzien van het kenteken [AA-00-BB] stond geparkeerd op het Haagseveer te Rotterdam.

Kort na de inbeslagname werd de grijze Lexus door ons doorzocht. In de personenauto werd een Glock vuurwapen aangetroffen en inbeslaggenomen.

6. Een proces-verbaal van bevindingen d.d. 15 februari 2011 van de politie Rotterdam-Rijnmond, Exo Executieve Ondersteuning, met nr. PL17P0 2011048594-18 (pp 48-49).

Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:

Ik heb op 15 februari 2011 het vuurwapen veiliggesteld, dat werd aangetroffen onder de bijrijdersstoel van een Lexus, met kenteken [AA-00-BB] en in beslag werd genomen op de locatie Haagseveer te Rotterdam.

Het vuurwapen had een gespannen haan. Ik zag dat er een patroonhouder in het vuurwapen aanwezig was. Ik zag dat de patroonhouder gevuld was met diverse patronen.

7. Een proces-verbaal d.d. 16 februari 2011 van de politie Rotterdam-Rijnmond, Regionale Recherche Dienst, Forensische Opsporing Wapens & Techniek, met nr. 2011048594 (pp 50-51).

Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaar:

Ik onderzocht op 16 februari 2011 een op een vuurwapen gelijkend voorwerp dat op 15 februari 2011 aangetroffen en in beslag is genomen op de locatie Haagseveer te Rotterdam. Ik heb gezien dat het voorwerp een pistool is van het merk Glock, model 19, kaliber 9x19mm.

Dit pistool is bestemd en geschikt om projectielen door een loop af te schieten en de werking berust op het teweegbrengen van een scheikundige ontploffing.

Derhalve is dit pistool een vuurwapen in de zin van artikel 1, onder 3° gelet op artikel 2, lid 1, categorie III, onder 1° van de Wet wapens en munitie.

De bij het vuurwapen in beslag genomen veertien stuks kogelpatronen bevonden zich in het patroonmagazijn van het voornoemd pistool en zijn van het merk GFL kaliber 9x19mm, zijnde munitie in de zin van artikel 1, onder 4° gelet op artikel 2, lid 2, categorie III van de Wet wapens en munitie. Deze munitie is bestemd en geschikt om te worden afgeschoten met het in beslag genomen pistool Glock 19.

8. Een proces-verbaal van verhoor verdachte d.d. 15 februari 2011 van de politie Rotterdam-Rijnmond, District 9 Feyenoord-Ridderster, met nr. PL17I0 2011048594-15 (blz. 60 e.v.).

Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven - :

als de op 15 februari 2011 afgelegde verklaring van [verdachte]:

Mijn auto is een Lexus IS200 met het kenteken [AA-00-BB]. Gisteren werd ik gebeld door een jongen die ik ken als Kleine. Kleine vroeg mij of ik hem kon rijden naar Rotterdam. Ik ging hem ophalen bij het AMC in Amsterdam. Toen ik bij het AMC kwam heb ik Kleine opgepikt. Kleine was met een andere jongen die ik ken als Red. Ik ben weleens aangehouden in eenzelfde zaak als waar Red in is aangehouden. Dit ging toen ook over een vuurwapen.

De agent die met mij in gesprek was toonde mij een kogelvrijvest die op de achterbank lag. Ik hoorde dat Kleine zei: 'Die is van mij'.

9. Een proces-verbaal van verhoor verdachte d.d. 16 februari 2011 van de politie Rotterdam-Rijnmond, RRD Regionale Recherchedienst, met nr. PL17I0 2011048594-23 (blz. 63 e.v.).

Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als de op 16 februari 2011 afgelegde verklaring van [verdachte]:

Op 14 februari 2011 ben ik omstreeks 23.00 uur gebeld door [betrokkene 2]. Hij vroeg aan mij of ik aan het rijden was en of hij met iemand anders opgepikt kon worden bij het AMC te Amsterdam. Even later werd ik weer gebeld, ik zat toen al in de auto, dat was door een man die ik 'Kleine' noem. Hij vroeg mij hoe ver ik was. [betrokkene 2] ken ik al jaren van de straat. Hij heeft een tijdje vastgezeten. Toen ik bij het AMC aankwam zag ik Kleine en [betrokkene 2] staan. Ik zag dat Kleine een uniform droeg van een beveiligingsbedrijf. Ik zag dat Kleine een kogelvrijvest in zijn hand had toen hij in de auto stapte. Kleine vroeg aan mij of ik richting Rotterdam kon rijden. Ik zei tegen hem dat dit goed was. Vervolgens reed ik naar Rotterdam.

Kleine ken ik van heel lang geleden. Ik ken Kleine ook van de straat. Ik denk dat ik hem vanaf 2002 ken.

De zwart/witte doek is mijn zakdoek. De twee zwarte handschoenen van het merk Kalenji draag ik als ik ga joggen.

10. Een proces-verbaal van verhoor verdachte d.d. 24 februari 2011 van de politie Rotterdam-Rijnmond, District 10 Zuid, met nr. PL17J0 2011048594-37 (blz. 83 e.v.).

Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als de op 24 februari 2011 afgelegde verklaring van [verdachte]:

Het enige wat ik weet is dat Inchomar zich de laatste tijd met inbraken bezig houdt.

11. Een proces-verbaal van bevindingen d.d. 15 februari 2011 van de politie Rotterdam-Rijnmond, District 4 Centrum, met nr. PL17D0 2011048594-6.

Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven -:

als relaas van de betreffende opsporingsambtenaren:

Bij [betrokkene 2] werd tijdens de insluitingsfouillering een paar zwartkleurige kevlar-handschoenen en een zwartkleurige bivakmuts aangetroffen. Deze goederen zijn door ons inbeslaggenomen.

12. De verklaring van de getuige [betrokkene 1].

Deze getuige heeft ter terechtzitting in hoger beroep van 16 april 2012 verklaard - zakelijk weergegeven-:

Ik had het vest niet aan omdat ik in de auto zat.

Daarvoor had ik het wel aan. Ik heb het vest uitgetrokken voordat ik de auto instapte.

13. Een uittreksel Justitiële Documentatie d.d. 26 september 2012, betreffende [betrokkene 2].

14. Een uittreksel Justitiële Documentatie d.d. 24 januari 2012, betreffende [betrokkene 1].

15. Een uittreksel Justitiële Documentatie d.d. 26 september 2012, betreffende [verdachte]."

Het Hof heeft ten aanzien van de bewezenverklaring voorts nog het volgende overwogen:

"Ter terechtzitting in hoger beroep is door de raadsvrouw betoogd dat niet kan worden bewezen dat cliënt wetenschap van de aanwezigheid van de wapens had. Daartoe voert zij het volgende aan. Beide wapens zijn aangetroffen onder de bijrijdersstoel. De verdachte heeft niet gezien dat de medeverdachten wapens bij zich hadden. Er is volgens de raadsvrouw dan ook geen sprake van beschikkingsmacht. Bovendien stelt zij dat nergens uit af te leiden valt dat de verdachte eigenaar was van de wapens. De verdachte dient te worden vrijgesproken van het hem ten laste gelegde, aldus de raadsvrouw.

Het hof overweegt hieromtrent het volgende.

De verdachte heeft de medeverdachten [betrokkene 2] en [betrokkene 1] op de late avond van 14 februari 2011 met zijn auto opgehaald bij het AMC in Amsterdam, alwaar [betrokkene 2] en [betrokkene 1] op hem stonden te wachten. [betrokkene 1] droeg op dat moment een kogelwerend vest. [betrokkene 1] heeft het kogelwerende vest uitgetrokken voordat hij de auto van de verdachte instapte. De verdachte heeft gezien dat [betrokkene 1] een kogelwerend vest in zijn hand had toen hij de auto instapte. De verdachte is vervolgens met [betrokkene 2] en [betrokkene 1] naar Rotterdam gereden, alwaar de politie de auto van de verdachte - in verband met controle op de naleving van de bij of krachtens de Wegenverkeerswet 1994 gegeven voorschriften - heeft doen stilhouden. Bij onderzoek in de auto heeft de politie bij de bijrijdersstoel een vuurwapen met munitie aangetroffen. Later is onder diezelfde stoel vooraan, ter hoogte van de stoelverstelling, door de politie een tweede vuurwapen met munitie aangetroffen.

Bij de insluitingsfouillering van de verdachten en in de auto zijn voorwerpen aangetroffen die bij het plegen van strafbare feiten worden gebruikt om identificatie te bemoeilijken. Verdachte zelf was in het bezit van een zwart/witte doek en paar zwarte handschoenen.

[betrokkene 1] heeft ter terechtzitting in hoger beroep van 16 april 2012 verklaard dat beide vuurwapens van hem waren en dat hij de wapens had meegebracht ter beveiliging van zichzelf; zijn medeverdachten zouden daarvan geen weet hebben. Het hof acht deze verklaring voor het feit dat er twee wapens in de auto lagen evenwel weinig plausibel en hecht daar dan ook geen geloof aan.

Het hof stelt vast dat de verdachte en zijn medeverdachten elkaar ten tijde van het ten laste gelegde al enige tijd kenden. De verdachte heeft verklaard dat hij [betrokkene 2] en [betrokkene 1] van 'de straat' kent en dat hij hen al jaren kent. De verdachte heeft voorts verklaard dat [betrokkene 2] en hij eerder samen zijn aangehouden in verband met een vuurwapen. De verdachte wist dat [betrokkene 2] een tijd had vastgezeten. De verdachte wist ook dat [betrokkene 1] zich toentertijd bezig hield met inbraken. Uit de justitiële documentatie van de verdachte en [betrokkene 2] blijkt dat zij beiden zijn veroordeeld tot een gevangenisstraf voor het medeplegen van een poging tot diefstal met geweld en bedreiging met geweld, gepleegd in een woning in Amsterdam in de nacht van 30 augustus 2006. Uit de justitiële documentatie van [betrokkene 2] blijkt tevens dat deze in de periode van april 2008 tot en met april 2009 twee gevangenisstraffen heeft uitgezeten in verband met veroordelingen voor medeplegen van straatroof en handelen in strijd met de Wet wapens en munitie, en dat hij in de periode van april 2010 tot en met november 2010 een gevangenisstraf heeft uitgezeten in verband met een veroordeling voor onder meer medeplegen van woninginbraak. Uit de justitiële documentatie van [betrokkene 1] blijkt onder meer dat hij in juni 2004 is veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier jaren ter zake van medeplegen van diefstal met geweld of bedreiging met geweld en afpersing, en dat hij in maart 2005 is veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier jaren en zes maanden ter zake van onder meer medeplegen van straatroof, overvallen en handelen in strijd met de Wet wapens en munitie.

Het hof gaat ervan uit dat de verdachten, gelet op het voorgaande, op de hoogte waren van elkaars antecedenten. Gelet hierop en op het feit dat [betrokkene 1] een kogelwerend vest bij zich had en droeg, gaat het hof ervan uit dat de verdachte zich ervan bewust was dat [betrokkene 1] zich had geprepareerd op een situatie waarin hij zich tegen (mogelijk) vuurwapengeweld zou moeten beschermen. Daarop gelet had hij er minstgenomen terdege rekening mee te houden dat [betrokkene 1] op een aanval op hem met het gebruik van een vuurwapen zou reageren en daartoe een wapen bij zich zou hebben.

Uit genoemde feiten en omstandigheden - in onderlinge samenhang bezien - leidt het hof af dat de verdachte zich minstgenomen in meer of mindere mate bewust is geweest van de aanwezigheid van de twee vuurwapens in de auto en dat hij die vuurwapens en munitie in bewuste en nauwe samenwerking met zijn mededaders voorhanden heeft gehad. Het hof komt mede op die gronden tot de bewezenverklaring en verwerpt mitsdien het verweer."

Het middel klaagt over de bewijsvoering van het medeplegen van het voorhanden hebben van de in de bewezenverklaring omschreven vuurwapens en munitie.

Uit 's Hofs bewijsvoering kan niet volgen dat de verdachte wat betreft het bewezenverklaarde tezamen en in vereniging met anderen vuurwapens en munitie voorhanden hebben zo nauw en bewust met die anderen heeft samengewerkt dat sprake is van het medeplegen van die gedraging.

De door het Hof in dit verband in het bijzonder in aanmerking genomen omstandigheden dat (i) de verdachte de medeverdachten [betrokkene 2] en [betrokkene 1] al jaren kende, (ii) de verdachte, [betrokkene 2] en [betrokkene 1] op de hoogte waren van elkaars criminele antecedenten en (iii) [betrokkene 1] een kogelwerend vest bij zich had en droeg toen hij in de auto van de verdachte stapte, zijn onvoldoende om een dergelijke bewuste en nauwe samenwerking te kunnen aannemen. De bewezenverklaring is dus in zoverre ontoereikend gemotiveerd.

Het middel is terecht voorgesteld.

Hetgeen hiervoor is overwogen, brengt mee dat de bestreden uitspraak niet in stand kan blijven en als volgt moet worden beslist.

De Hoge Raad:

vernietigt de bestreden uitspraak;

wijst de zaak terug naar het Gerechtshof Den Haag, opdat de zaak op het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan.

Dit arrest is gewezen door de vice-president A.J.A. van Dorst als voorzitter, en de raadsheren V. van den Brink en E.S.G.N.A.I. van de Griend, in bijzijn van de waarnemend griffier A.C. ten Klooster, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 3 juni 2014.