Hof Arnhem, 15-12-2008, nr. 21-002833-08

De officier van justitie heeft tegen het hiervoor genoemde vonnis hoger beroep ingesteld.

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van het hof van 1 december 2008 en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422 van het Wetboek van Strafvordering, het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal. Deze vordering is na voorlezing aan het hof overgelegd (zie voor de inhoud van de vordering bijlage I). Het hof heeft voorts kennis genomen van hetgeen namens verdachte door zijn raadsvrouw, mw mr K.J. Verrips, naar voren is gebracht.

Het hof zal het vonnis waarvan beroep vernietigen omdat het hof zich niet verenigt met het vonnis van de politierechter.

Het hof zal daarom opnieuw rechtdoen.

Aan verdachte is tenlastegelegd dat:

hij op of omstreeks 08 augustus 2007 te Arnhem in het bezit was van een reisdocument, te weten een nationaal Deens paspoort, nummer [nummer], ten name van [naam], waarvan hij wist of redelijkerwijs moest vermoeden dat het reisdocument vals of vervalst was, bestaande de valsheid of vervalsing hieruit dat één hoek van de kaft van het paspoort niet egaal rondliep en/of de Machine Readable Zone niet voldeed aan de eisen die hieraan zijn gesteld en/of het document qua kleur, detaillering, toegepast basismateriaal en gebruikte productie/druk- en beveiligingstechnieken niet overeenkwam met een origineel door de autoriteiten van Denemarken afgegeven document van dit model.

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

De raadsvrouw heeft overeenkomstig haar pleitnota primair betoogd dat het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk moet worden verklaard in de vervolging. Verdachte komt als vluchteling een beroep toe op artikel 31, eerste lid, van het Verdrag betreffende de status van vluchtelingen (het Vluchtelingenverdrag). Deze bepaling verzet zich in de visie van de raadsvrouw tegen vervolging ter zake van het tenlastegelegde delict, het in het bezit hebben van een vals of vervalst paspoort. Zij heeft verzocht het vonnis van de politierechter te bevestigen. Subsidiair heeft zij voor verdachte een beroep gedaan op noodtoestand danwel het ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid. Tot slot heeft zij, meer subsidiair, gesteld dat een veroordeling ongewenstverklaring van verdachte tot gevolg zal hebben.

Artikel 31, eerste lid, van het Vluchtelingenverdrag luidt als volgt:

Deze bepaling behelst een verbod om aan vluchtelingen in de zin van het verdrag strafsancties op te leggen op grond van onrechtmatige binnenkomst of onrechtmatig verblijf. Ook indien moet worden aangenomen dat artikel 31 toepasselijk is op de vluchteling die reist met valse papieren levert de tekst van bovengenoemd artikellid geen aanknopingspunten op voor de gevolgtrekking dat het Openbaar Ministerie niet-ontvankelijk is in de vervolging ter zake van het tenlastegelegde feit, te weten het in het bezit hebben van een vals of vervalst reisdocument terwijl de strekking van de bepaling — mede gelet op de daarin geformuleerde nadere voorwaarden voor de toepasselijkheid van de bepaling — evenmin noopt tot het aannemen van een dergelijke consequentie. De bescherming die verdachte op grond van artikel 31, eerste lid, van het Vluchtelingenverdrag toekomt, is aldus naar het oordeel van het hof geen omstandigheid die de ontvankelijkheid van het Openbaar Ministerie raakt, maar dient betrokken te worden bij de vraag of de verdachte strafbaar is. Met de advocaat-generaal is het hof van oordeel dat — wat er ook zij van de feitelijke grondslag van het verweer — een niet-ontvankelijkverklaring van het Openbaar Ministerie niet aan de orde is. Het primaire verweer wordt daarom reeds op die grond verworpen en het hof zal met vernietiging van het vonnis van de politierechter het Openbaar Ministerie ontvankelijk in de vervolging verklaren. Gelet op artikel 423, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering zal het hof de hoofdzaak zelf afdoen, nu noch de gemachtigde raadsvrouw noch de advocaat-generaal terugwijzing naar de rechtbank hebben verlangd en tevens de dagvaarding van verdachte om in hoger beroep te verschijnen in persoon is betekend.

Op 8 augustus 2007 is op het station Arnhem in de internationale trein op het traject Arnhem-Utrecht door ambtenaren van de Koninklijke Marechaussee met een integrale vreemdelingencontrole van reizigers aangevangen. Verdachte heeft in het kader van deze controle een Deens paspoort, nummer [nummer] ter inzage overhandigd. Dit paspoort was niet op verdachte's naam gesteld, maar op naam van [naam]. Bij controle op de echtheid van het aangeboden document heeft de verbalisant gezien dat één hoek van dit paspoort niet egaal rondliep terwijl zulks bij een echt en onvervalst document wel het geval is1.. Bij nader onderzoek van het voornoemde paspoort is geconstateerd dat het een vals exemplaar betrof. Het document kwam qua kleur, detaillering, toegepast basismateriaal en gebruikte productie/druk- en beveiligingstechnieken niet overeen met een origineel door de autoriteiten van Denemarken afgegeven document van dit model2.. Ter gelegenheid van zijn verhoor door de Marechaussee heeft verdachte verklaard dat hij wist dat hij de Deense nationaliteit niet had3..

Gelet op bovenstaande acht het hof bewezen dat verdachte wist of in ieder geval redelijkerwijs moest vermoeden dat het paspoort vals was.

Door wettige bewijsmiddelen, waarin zijn vervat de redengevende feiten en omstandigheden waarop de bewezenverklaring steunt, heeft het hof de overtuiging gekregen en acht het hof wettig bewezen, dat verdachte het tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

hij op 08 augustus 2007 te Arnhem in het bezit was van een reisdocument, te weten een nationaal Deens paspoort, nummer [nummer], ten name van [naam], waarvan hij wist of redelijkerwijs moest vermoeden dat het reisdocument vals was, bestaande de valsheid hieruit dat één hoek van de kaft van het paspoort niet egaal rondliep en/of de Machine Readable Zone niet voldeed aan de eisen die hieraan zijn gesteld en/of het document qua kleur, detaillering, toegepast basismateriaal en gebruikte productie/druk- en beveiligingstechnieken niet overeenkwam met een origineel door de autoriteiten van Denemarken afgegeven document van dit model.

Het hof acht niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard, zodat deze daarvan behoort te worden vrijgesproken.

Het bewezene levert op het misdrijf:

Een reisdocument in het bezit hebben, waarvan hij weet of redelijkerwijs moet vermoeden dat het vals is.

De raadsvrouw heeft subsidiair betoogd dat verdachte niet strafbaar is omdat er sprake is van noodtoestand. Verdachte is afkomstig uit Somalië. In Nederland worden de door Somalische autoriteiten uitgegeven reisdocumenten niet erkend. Teneinde asiel in Nederland te kunnen aanvragen moest hij zich wel bedienen van een vals reisdocument. Gelet hierop is verdachte volgens de raadsvrouw niet strafbaar. Het hof vat het verweer op als een beroep op overmacht in de vorm van noodtoestand, op grond waarvan het in het bezit hebben van het valse paspoort niet strafbaar is te achten.

Gelet op hetgeen hiervoor onder de overweging met betrekking tot het bewijs is vastgesteld acht het hof niet aannemelijk dat sprake was van omstandigheden die met zich brachten dat van verdachte in redelijkheid niet viel te vergen dat hij, na binnenkomst in Nederland, niet langer over een vals paspoort beschikte. Dat hij dit paspoort opzettelijk in zijn bezit had en hield terwijl uit niets bleek dat hij eigener beweging aan die verboden toestand een einde wenste te maken, blijkt naar het oordeel van het hof uit de gang van zaken op het moment dat verdachte door de Marechaussee werd gecontroleerd: toen heeft hij op geen enkele wijze duidelijk gemaakt of trachten te maken dat het door hem overhandigde paspoort onjuiste gegevens bevatte. Verdachte heeft verklaard dat hij in Nederland asiel wenste aan te vragen. Nederland was derhalve het land van bestemming. Wat er ook zij van de vraag of verdachte moest reizen met valse documenten om enig veilig land binnen te komen, de noodzaak om valse of vervalste reispapieren te gebruiken of in bezit te hebben was in ieder geval geëindigd na binnenkomst in Nederland. Het beroep op overmacht wordt verworpen.

De advocaat-generaal heeft gerequireerd tot bewezenverklaring van het tenlastegelegde feit en gevorderd dat verdachte terzake zal worden veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van twee maanden.

De hierna te melden strafoplegging is in overeenstemming met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.

Verdachte heeft een vals reisdocument in zijn bezit gehad. Hiermee heeft de verdachte het openbaar vertrouwen ondergraven dat in documenten waarmee de identiteit van een persoon kan worden vastgesteld moet kunnen worden gesteld.

De raadsvrouw heeft aangevoerd dat het gevolg van een veroordeling is dat verdachte ongewenst kan worden verklaard. Het gevolg van deze ongewenstverklaring is dat hij in Nederland geen rechtmatig verblijf kan hebben. Het hof is zich bewust dat een strafrechtelijke veroordeling consequenties kan hebben voor de verblijfsrechtelijke positie. In het onderhavige geval is het hof van oordeel dat gelet op het bewezenverklaarde feit en de omstandigheden waaronder dit is begaan de eventuele verblijfsrechtelijke consequenties geen overwegende invloed dienen te hebben op de strafoplegging. Het hof ziet geen aanleiding om af te wijken van de eis van de advocaat-generaal.

Het hof heeft gelet op de artikelen 14a, 14b, 14c en 231 van het Wetboek van Strafrecht.

Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij golden ten tijde van het bewezenverklaarde.

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart het Openbaar Ministerie ontvankelijk in de vervolging.

Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat verdachte het tenlastegelegde heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard en spreekt verdachte daarvan vrij.

Verklaart het bewezenverklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart verdachte strafbaar.

Veroordeelt verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van 2 (twee) maanden.

Bepaalt dat de gevangenisstraf niet zal worden ten uitvoergelegd, tenzij de rechter later anders mocht gelasten, op grond dat verdachte zich vóór het einde van een proeftijd van 2 (twee) jaren aan een strafbaar feit heeft schuldig gemaakt.

Bepaalt dat de tijd, door verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering doorgebracht, bij de eventuele tenuitvoerlegging van de opgelegde gevangenisstraf geheel in mindering zal worden gebracht.

Aldus gewezen door

mr A.E. Harteveld, voorzitter,

mr A. van Waarden en mr A.W.M. Elders, raadsheren,

in tegenwoordigheid van mr N.M.H. van Ek, griffier,

en op 15 december 2008 ter openbare terechtzitting uitgesproken.