HvJ EG, 12-02-2009, nr. C-466/07

De punten 1, 2 en 3 van de considerans van richtlijn 2001/23 luiden:

Artikel 1, lid 1, sub a en b, van richtlijn 2001/23 bepaalt:

Artikel 3, lid 1, van de richtlijn bepaalt:

Richtlijn 2001/23 en de daaraan voorafgaande richtlijnen4. zijn door § 613a Bürgerliches Gesetzbuch (hierna: ‘BGB’) in Duits recht omgezet. Lid 1 van dit artikel bepaalt:

Ferrotron betwist dat de prejudiciële vraag relevant is voor de beslechting van het geschil in het hoofdgeding en voert daartoe drie middelen aan.

In de eerste plaats stelt zij dat van een overgang in de zin van de richtlijn geen sprake is, omdat niet is aangetoond dat de door Ferrotron verkregen onderdelen een eenheid waren die het voorwerp van een dergelijke overgang kon vormen. In de tweede plaats voert zij aan dat, zelfs als er sprake zou zijn van een overgang in de zin van de richtlijn, dat niet meebrengt dat de arbeidsovereenkomst van verzoeker is overgegaan, omdat zijn taken bij ET grotendeels werden verricht in andere eenheden dan F+E/ET-Systeme en dus niet konden worden gezien als verbonden met deze eenheid.5. In de derde plaats meent verweerster dat het recht van verzoeker om zich op de overgang van zijn overeenkomst te beroepen is vervallen, omdat hij op de hoogte was van de overeenkomst tussen Ferrotron en ET, maar gewacht heeft totdat de staat van insolventie van ET intrad voordat hij zijn vordering jegens verweerster instelde.

Met die argumenten verzoekt verweerster het Hof na te gaan of de prejudiciële vraag dienstig is voor de beslechting van het hoofdgeding, en dus ontvankelijk. In dat verband wijs ik erop dat het volgens vaste rechtspraak in beginsel uitsluitend aan de nationale rechter staat om, gelet op de bijzonderheden van elk geval, te oordelen over de noodzaak van een prejudiciële beslissing voor het wijzen van zijn vonnis alsmede over de relevantie van de vragen die hij aan het Hof voorlegt.6. Hieruit volgt dat er een vermoeden van relevantie rust op de vragen die de nationale rechter heeft gesteld binnen het onder zijn verantwoordelijkheid geschetste feitelijke en wettelijke kader, waarvan het Hof de juistheid niet behoeft na te gaan.7. Het Hof kan een verzoek van een nationale rechter om een prejudiciële beslissing dus enkel afwijzen wanneer duidelijk blijkt dat de gevraagde uitlegging van het gemeenschapsrecht geen enkel verband houdt met een reëel geschil of met het voorwerp van het hoofdgeding.8.

Op basis van de rechtspraak van het Hof kunnen de argumenten van verweerster het vermoeden van relevantie ten gunste van de vraag die in dit geding aan de orde is, niet weerleggen.

Wat de stelling van Ferrotron aangaat dat niet zou zijn aangetoond dat er een eenheid was die het voorwerp van een overgang kon vormen, gaat de verwijzende rechter duidelijk van het tegengestelde standpunt uit; hij oordeelt immers dat de eenheid F+E/ET-Systeme, die betrokken was bij de overeenkomst tussen ET en Ferrotron, ‘een onderdeel [vormt] van een onderneming in de zin van § 613a, lid 1, eerste zin, BGB, dat is overgegaan op verweerster doordat verweerster de belangrijkste materiële productiemiddelen en de desbetreffende klanten- en leverancierslijsten heeft verworven en een deel van de in dit onderdeel van de onderneming tewerkgestelde werknemers met vakkennis heeft overgenomen, en doordat de moedervennootschap van verweerster de rechten op de essentiële producten en technologieën heeft verworven’.9. De verwijzende rechter twijfelt echter aan de mogelijkheid de betrokken transactie te kwalificeren als een overgang in de zin van de nationale omzettingsregeling van de richtlijn vanwege de omstandigheid dat de overgedragen entiteit haar organisatorische zelfstandigheid bij de verkrijger niet heeft behouden.

De vraag of op het moment van de overdracht een eenheid bestond die kon overgaan, valt dus buiten het bestek van de prejudiciële verwijzing.

Zoals bekend bevatte richtlijn 77/18710. oorspronkelijk geen definitie van het begrip overgang. Pas bij richtlijn 98/5011. is door middel van een wijziging van artikel 1 een definitie in de tekst van richtlijn 77/187 opgenomen. In verband met deze wijziging werd in de vierde overweging van de considerans van richtlijn 98/50 overwogen dat ‘het begrip overgang ter wille van de rechtszekerheid en de juridische transparantie verduidelijkt moet worden in het licht van de jurisprudentie van het Hof van Justitie’ en gepreciseerd dat een dergelijke verduidelijking geen wijziging inhield van de werkingssfeer van richtlijn 77/187 zoals uitgelegd door het Hof.

Dezelfde definitie van het begrip overgang die bij richtlijn 98/50 werd ingevoerd wordt ook gegeven in artikel 1, lid 1, sub b, van richtlijn 2001/23, waarbij richtlijn 77/187 is ingetrokken. In de achtste overweging van de considerans van richtlijn 2001/23 wordt de inhoud van de vierde overweging van de considerans van richtlijn 98/50 herhaald en worden derhalve de tekst en de uitlegging van richtlijn 77/187 bevestigd. Richtlijn 2001/23 vormt de codificatie daarvan.12.

Om het begrip overgang in de zin van richtlijn 2001/23 te verduidelijken, moet ik dus teruggrijpen op de rechtspraak waarin het Hof richtlijn 77/187 uitlegt.

De materiële werkingssfeer van de richtlijn is vanaf het begin bijzonder ruim omschreven; zij is van toepassing ‘telkens wanneer in het kader van contractuele betrekkingen een wijziging plaatsvindt in de natuurlijke of rechtspersoon die verantwoordelijk is voor de exploitatie van de onderneming en die als werkgever verplichtingen aangaat ten opzichte van de werknemers van de onderneming’.13.

In het arrest Spijkers14. van 1986 heeft het Hof naar aanleiding van een vraag van de Hoge Raad over de elementen die meegewogen moesten worden bij de vaststelling of er sprake is van een overgang in de zin van de richtlijn, een definitie gegeven van het begrip overgang waarvan de bewoordingen in alle latere rechtspraak steeds worden hernomen.

In dat arrest heeft het Hof, rekening houdend met de doelstelling van de richtlijn, namelijk ‘ook bij verandering van ondernemer de continuïteit van de in het kader van een bedrijf bestaande arbeidsverhoudingen te waarborgen’, in de eerste plaats geoordeeld dat het beslissende criterium voor de vraag of er sprake is van een overgang in de zin van de richtlijn en niet van een gewone vervreemding van bedrijfsmiddelen, is ‘of de identiteit van het bedrijf bewaard blijft’.15. Vervolgens heeft het gepreciseerd dat in een geval als aan de Hoge Raad was voorgelegd — waarbij de vervreemder op het tijdstip van de overgang geen enkele bedrijfsactiviteit meer verrichtte — moest ‘worden onderzocht, of het gaat om de vervreemding van een lopend bedrijf, wat met name kan blijken uit het feit dat de exploitatie ervan in feite door de nieuwe ondernemer wordt voortgezet of hervat met dezelfde of soortgelijke bedrijfsactiviteiten’.16. Daarnaast preciseerde het Hof dat, om vast te stellen of aan deze voorwaarden is voldaan, ‘rekening [moet] worden gehouden met alle feitelijke omstandigheden die de betrokken transactie kenmerken, zoals de aard van de betrokken onderneming of vestiging, het al dan niet overdragen van de materiële activa zoals gebouwen en roerende goederen, de waarde van de immateriële activa op het tijdstip van de overdracht, het al dan niet overnemen van vrijwel al het personeel door de nieuwe ondernemer, het al dan niet overdragen van de klantenkring, de mate waarin de voor en na de overdracht verrichte activiteiten met elkaar overeenkomen, en de duur van een eventuele onderbreking van die activiteiten’.17. Al deze factoren zijn volgens het Hof ‘slechts deelaspecten van het te verrichten globale onderzoek en mogen daarom niet elk afzonderlijk worden beoordeeld’.18. Tot slot gaf het aan dat de feitelijke beoordeling die noodzakelijk is om vast te stellen of er sprake is van een overgang in de zin van de richtlijn, tot de bevoegdheid van de nationale rechter behoort, die hij uitoefent in het licht van de uitleggingscriteria van het Hof.

In het arrest Spijkers heeft het Hof, net als in een groot deel van de latere rechtspraak19. (ten minste tot aan het einde van de jaren negentig), veel belang gehecht aan de omstandigheid dat de bedrijfsactiviteiten van de vervreemder, of soortgelijke activiteiten, door de verkrijger worden voortgezet of hervat. Het behoud van de identiteit van de overgedragen economische eenheid lijkt in wezen samen te vallen met de capaciteit na de overgang haar activiteit voort te zetten en levensvatbaar te blijven.20. Deze uitlegging werd gestaafd door de omstandigheid dat het Hof enkel in geval van faillissement of liquidatie van een onderneming heeft uitgesloten dat sprake was van een overgang.21. Ook in het kader van deze rechtspraak maakte het Hof overigens onderscheid tussen faillissementsprocedures die strekten tot de vereffening van goederen en procedures waarin de voortzetting van de bedrijfsactiviteiten was beoogd: in dat laatste geval bleef de richtlijn van toepassing.22.

Met het arrest Süzen23. is het Hof echter een andere weg ingeslagen.

In die zaak was het Hof verzocht vast te stellen of richtlijn 77/187 eveneens toepassing vond in een situatie waarin een opdrachtgever die het schoonmaken van zijn lokalen aan een ondernemer heeft opgedragen, de overeenkomst met deze ondernemer opzegt en met een andere ondernemer een nieuwe overeenkomst sluit voor de uitvoering van soortgelijke werkzaamheden, zonder dat dit gepaard gaat met de overdracht van materiële of immateriële activa, en zonder dat de nieuwe ondernemer een wezenlijk deel van het personeel overneemt dat zijn voorganger speciaal voor de uitvoering van zijn overeenkomst had ingezet. Het Hof omschreef het begrip economische entiteit als ‘een georganiseerd geheel van personen en elementen, waarmee een economische activiteit met een eigen doelstelling kan worden uitgeoefend’24., en oordeelde dat ‘niet reeds op grond van de omstandigheid dat de vorige en de nieuwe opdrachtnemer vergelijkbare diensten verrichten, [kan] worden geconcludeerd dat er sprake is van een overdracht van een economische entiteit. Een entiteit kan namelijk niet worden gereduceerd tot de activiteit waarmee zij is belast’, vervolgde het Hof, maar ‘[h]aar identiteit blijkt eveneens uit andere factoren, zoals de personeelssamenstelling, de leiding, de taakverdeling, de bedrijfsvoering of, in voorkomend geval, de beschikbare productiemiddelen’.25.

Aan deze uitlegging heeft het Hof in de daaropvolgende arresten26. vastgehouden. Daarin legt het minder de nadruk op de voortzetting van de bedrijfsactiviteiten door de verkrijger en meer op een globale beoordeling van alle omstandigheden die de overdracht kenmerken. In het kader van die beoordeling varieert het gewicht van de afzonderlijke elementen die worden meegewogen naar gelang de kenmerken van het geval27., zonder dat een element kan worden aangewezen dat in abstracto een groter gewicht heeft dan de andere. In dat verband heeft het Hof zelfs uitgemaakt dat ‘het doel van de richtlijn […] het behoud van de rechten van de werknemers [is] en dit kan niet afhankelijk zijn van het in aanmerking nemen van één enkele factor’28., ook al is dat een van de factoren die aan de beoordeling ten grondslag moeten liggen.

Zo heeft het Hof het bijvoorbeeld een relevante, maar niet beslissende omstandigheid geacht dat de onderneming op het tijdstip van de overgang tijdelijk gesloten was en dus geen werknemers in dienst had, met name bij seizoenbedrijven.29. Hoewel de overdracht van activa een van de criteria is waarmee bij het globale onderzoek van de transactie rekening moet worden gehouden, betekent het ontbreken ervan volgens het Hof niet dat de transactie niet binnen de werkingssfeer van de richtlijn valt30., tenzij het gaat om ondernemingen die actief zijn in sectoren ‘waarin materiële activa in belangrijke mate bijdragen aan de activiteit’31.. Bovendien kan de omstandigheid dat een wezenlijk deel — qua aantal en deskundigheid — van het personeel van de vorige ondernemer wordt overgenomen, in combinatie met de voortzetting van de bedrijfsactiviteit, wellicht voldoende zijn om een overgang in de zin van de richtlijn op te leveren in sectoren waarin de arbeidskrachten de voornaamste factor zijn bij de activiteit32., maar in andere gevallen kan zij niet van doorslaggevend belang zijn33.. Tot slot heeft het Hof in het arrest Mayeur34. uitgemaakt dat ‘niet [valt] uit te sluiten dat onder bepaalde omstandigheden factoren als de organisatie, de werking, de financiering, het beheer en de toepasselijke rechtsregels een economische eenheid zodanig kenmerken dat bij wijziging van zulke factoren als gevolg van de overgang van de eenheid ook de identiteit daarvan verandert’35.. Het heeft die hypothese in dat geval echter uitgesloten; het ging namelijk om ‘een gemeente, dat wil zeggen een publiekrechtelijke rechtspersoon die handelt binnen het kader van specifieke regels van administratief recht, [die] een activiteit overneemt, bestaande in het reclame maken voor en informatie verstrekken over de door haar aan het publiek aangeboden diensten, welke activiteit tot dusver in het belang van die gemeente werd verricht door een vereniging zonder winstoogmerk, dat wil zeggen een privaatrechtelijke rechtspersoon’36.. In dat arrest heeft het Hof onder de verschillende in aanmerking genomen factoren met name belang gehecht aan de omstandigheid dat de gemeente de activiteit die voorheen door de vereniging werd verricht, met name dat deel van de activiteit dat verband hield met de taken van verzoeker in het hoofdgeding, heeft voortgezet.37.

Uit deze korte analyse blijkt dat het Hof de vraag of er sprake is van een overgang in de zin van richtlijn 77/178 in wezen van geval tot geval heeft beoordeeld.

Door deze benadering te kiezen heeft het Hof zonder twijfel, zoals advocaat-generaal La Pergola al heeft opgemerkt, ‘de nodige flexibiliteit [gehandhaafd] bij de toepassing van de criteria op de verschillende situaties die zich in de economie in de Gemeenschap kunnen voordoen’38., maar tegelijkertijd heeft het ervan afgezien de wezenlijke kenmerken van het begrip overgang van een onderneming te omschrijven, dat wil zeggen de minimuminhoud ervan — dat wat een dergelijke overgang concreet onderscheidt van een gewone overdracht van bedrijfsmiddelen — met het gevolg dat de grenzen van de bescherming van de richtlijn vloeiender, maar ook minder duidelijk zijn geworden.

Na deze inleidende opmerkingen zal ik nu de vraag van de verwijzende rechter behandelen.

De verwijzende rechter vraagt het Hof in wezen of er sprake is van een overgang van een onderdeel van een onderneming of vestiging in de zin van artikel 1, lid 1, sub a en b, van richtlijn 2001/23, wanneer de nieuwe ondernemer de organisatorische zelfstandigheid van de verkregen elementen niet heeft behouden, maar ze in de eigen bestaande organisatorische structuur heeft ingevoegd. Volgens de uiteenzetting in de verwijzingsbeschikking ziet het Bundesarbeitsgericht in zijn recente rechtspraak in die omstandigheden een gewone overdracht van bedrijfsmiddelen en sluit het een overgang in de zin van de nationale omzettingsregelgeving van de richtlijn uit.

Verweerster in het hoofdgeding verwijst naar de rechtspraak van het Bundesarbeitsgericht en voert aan dat de overgedragen eenheid haar identiteit niet behoudt als ze haar organisatorische zelfstandigheid na de overdracht verliest, zoals in het geval waarin de verkregen middelen door de verkrijger in een geheel nieuwe organisatorische structuur worden ingevoegd. In casu is de organisatie van de werkzaamheden bij Ferrotron gebaseerd op een onderverdeling naar activiteiten en niet naar producten, zoals bij ET. De werknemers van ET en de verschillende elementen die door Ferrotron zijn overgenomen, zijn dus ingevoegd in de structuur van de verkrijger op basis van een nieuwe organisatie van de werkzaamheden.

De Duitse regering en de Commissie zijn echter een andere mening toegedaan. Onder verwijzing naar de rechtspraak van het Hof stellen zij dat de vraag of sprake is van een overgang in de zin van de richtlijn moet worden beantwoord in het kader van een algemene beoordeling waarin alle factoren in aanmerking worden genomen. Het behoud van de organisatorische zelfstandigheid van de overgedragen eenheid is slechts een van de criteria die bij deze beoordeling moeten worden aangelegd.

Ik onderschrijf dit laatste standpunt.

Het strookt om te beginnen met de casuïstische benadering van het Hof tot nog toe en met de nadruk die het heeft gelegd op het vereiste dat voor elke transactie alle kenmerkende omstandigheden van het geval moeten worden meegewogen. Deze benadering lijkt methodologisch niet verenigbaar met de uitsluiting van een overgang van een onderneming in de zin van de richtlijn op basis van één enkel element, dat uit het verband van een algemene beoordeling is gelicht.39.

Het staat buiten kijf dat de organisatorische factor in het algemeen mede de ‘identiteit’ van de overgedragen economische eenheid bepaalt40. en dat deze, zoals het Hof in het arrest Mayeur41. erkent, in bepaalde gevallen naast factoren als de werking, de financiering, het beheer en de toepasselijke rechtsregels deze eenheid zodanig kenmerkt dat wijziging ervan als gevolg van de overgang ook de identiteit van de eenheid verandert.42.

Niettemin zijn in de rechtspraak diverse voorbeelden te vinden van zaken waarin het Hof heeft vastgesteld dat een verandering van de organisatorische structuur van de overgedragen eenheid43. of een wijziging in de organisatie van de werkzaamheden44. niet van dien aard was dat er geen sprake meer was van een overgang in de zin van de richtlijn, ook wanneer deze wijzigingen neerkwamen op een radicale transformatie van het beheer van de overgedragen eenheid, die haar weerslag had op de mogelijkheid de arbeidsverhouding van de overgenomen werknemers met de verkrijger voort te zetten.45.

Tot staving van haar standpunt verwijst verweerster naar het begrip economische eenheid dat in de rechtspraak is uitgewerkt en in artikel 1, lid 1, sub b, van richtlijn 2001/23 is gecodificeerd. Zij beweert dat de overgedragen eenheid haar identiteit enkel behoudt indien de organisatorische band die het geheel van de persoonlijke en materiële elementen in de eenheid verenigt, bij de verkrijger behouden blijft.

Op grond van artikel 1, lid 1, sub b, van richtlijn 2001/23 wordt in de richtlijn als overgang beschouwd de overgang, ‘met het oog op voortzetting van een al dan niet hoofdzakelijk economische activiteit, van een economische eenheid […], waaronder een geheel van georganiseerde middelen wordt verstaan’, die ondanks de overgang haar identiteit behoudt. Deze bepaling verwijst inderdaad naar de organisatorische factor als kwalificerend element van het begrip ‘economische eenheid’ en onderscheidend kenmerk van haar identiteit. Deze verwijzing heeft mijns inziens geen betrekking op de specifieke wijze waarop de ondernemer de diverse productiefactoren heeft georganiseerd, maar op de band die deze onderling samenhangende, elkaar aanvullende factoren verenigt, waardoor zij gezamenlijk bijdragen tot de uitoefening van een bepaalde economische activiteit.

Anders dan verweerster lijkt te beweren, verdwijnt deze band niet per se door de integratie van de overgedragen eenheid in de structuur van de verkrijger, als die wat omvang en/of organisatie betreft afwijkt van die van de vervreemder.

Met andere woorden, voor het behoud van de identiteit van de overgedragen eenheid is niet vereist dat de ‘organisatorische zelfstandigheid’, in de zin die verweerster eraan geeft — structurele zelfstandigheid — behouden blijft, maar wel het behoud van de band die de diverse overgedragen factoren tot een doelgerichte, functionele eenheid maakt, waardoor de nieuwe ondernemer deze kan gebruiken voor een specifieke economische activiteit, ook al zijn ze in een nieuwe organisatorische structuur ingevoegd.

In de casus die in het hoofdgeding aan de orde is, heeft Ferrotron een geheel van factoren verkregen die zijn bedoeld voor het vervaardigen en in de handel brengen van bepaalde producten. Anders dan de vertegenwoordiger van verweerster ter terechtzitting heeft gesteld, heeft deze transactie niet enkel het personeelsbestand van Ferrotron versterkt, maar Ferrotron ook in staat gesteld een nieuw productengamma toe te voegen aan het assortiment van de onderneming. Daarnaast staat vast dat Ferrotron de voorheen door ET verrichte activiteit heeft voortgezet door middel van het georganiseerde geheel van persoonlijke, materiële en immateriële elementen die door Ferrotron zijn verkregen, hoewel de overgenomen werknemers in de structuur van verweerster zijn ingevoegd en hun taken uitvoeren in een organisatorische context die aanzienlijk afwijkt van die bij ET.

Onder die omstandigheden is het aannemelijk dat de band tussen de verschillende door Ferrotron verkregen elementen, die een geheel van georganiseerde middelen met het oog op een economisch activiteit vormden, na de overgang niet is verdwenen, ondanks de wijzigingen in de organisatie van de werkzaamheden. Anderzijds blijkt duidelijk uit de omstandigheid dat contractueel is bedongen dat ET in de twee jaar na de overdracht ander gekwalificeerd personeel ter beschikking van Ferrotron zou stellen in het geval het reeds overgenomen personeel niet beschikbaar zou zijn, of anders het personeel van Ferrotron zou opleiden, dat de verkrijger erkende dat de verkregen productiefactoren onderling afhankelijk waren en dat die relatie behouden moest blijven om de overgenomen activiteit voort te kunnen zetten.

Het staat evenwel aan de nationale rechter het noodzakelijke onderzoek te verrichten om, rekening houdende met alle omstandigheden die de betrokken transactie kenmerken en de relevante factoren, waaronder ook de organisatie in de hierboven vermelde zin46., vast te stellen of de overgedragen eenheid in casu haar identiteit na de overgang heeft behouden, zoals in de rechtspraak van het Hof wordt geëist.

Verweerster stelt tot slot dat de doelstelling van de richtlijn, namelijk het behoud van de arbeidsverhouding van werknemers die bij een overgang zijn betrokken, in geval van verlies van de organisatorische zelfstandigheid van de economische eenheid na de overgang hoe dan ook niet haalbaar is. In dat verband onderstreept zij dat in de nieuwe organisatie van de werkzaamheden bij Ferrotron geen functie bestaat die overeenkomt met de positie die Klarenberg bij ET had.

In de zaak die tot het arrest Mayeur47. heeft geleid, werd door Frankrijk een argument aangevoerd dat in bepaalde opzichten vergelijkbaar was met dat van Ferrotron. In een poging een overgang in de zin van richtlijn 77/187 in die zaak uit te sluiten, stelde de Franse regering onder meer dat een openbare dienst die een voorheen door een privaatrechtelijke rechtspersoon beheerde activiteit overneemt, ingevolge het nationale recht de door die rechtspersoon aangegane arbeidsovereenkomsten dient te beëindigen. Het Hof heeft overwogen dat het gegeven dat de arbeidsovereenkomsten onmogelijk konden worden voortgezet, niet van invloed was op de vaststelling van een overgang. Het oordeelde dat de verplichting de arbeidsovereenkomsten op te zeggen, gelet op artikel 4, lid 2, van de richtlijn, moest worden aangemerkt als een wijziging van de arbeidsvoorwaarden ten nadele van de werknemer, die rechtstreeks het gevolg was van de overgang, zodat die arbeidsovereenkomsten moeten worden geacht te zijn verbroken door toedoen van de werkgever.48.

Ter afsluiting van mijn analyse nog het volgende. De hypothese van een overgang van niet de gehele onderneming maar een onderdeel ervan wordt uitdrukkelijk genoemd in richtlijn 2001/23, en de bescherming van de richtlijn geldt ook voor de daarbij betrokken werknemers. Juist in een dergelijk geval riskeert de grenslijn tussen overgang en gewone vervreemding van productiefactoren wel erg smal te worden, waardoor het moeilijker wordt de criteria te bepalen aan de hand waarvan de twee gevallen kunnen worden onderscheiden, en het risico toeneemt dat gevallen van de werkingssfeer van de richtlijn worden uitgesloten die er juist wel onder hadden gehoord. Wanneer de integratie van de overgedragen elementen in de organisatorische structuur van de verkrijgende onderneming op zich volstond om een overgang in de zin van de richtlijn uit te sluiten, zou het bijzonder moeilijk zijn de richtlijn toe te passen in gevallen van overdracht van een onderdeel van een onderneming of vestiging wanneer de transactie betrekking heeft op de overdracht van een activiteit tussen ondernemingen die actief zijn op dezelfde markt en elk een eigen organisatorische structuur hebben, zoals in het onderhavige geval.

Uit het voorgaande volgt dat de omstandigheid dat een overgedragen onderdeel van een onderneming of vestiging door de nieuwe ondernemer niet als organisatorisch zelfstandig onderdeel van de onderneming of vestiging wordt voortgezet, op zich niet volstaat om uit te sluiten dat er sprake is van een overgang in de zin van richtlijn 2001/23.