Hof Arnhem, 24-06-2010, nr. 200.046.160/01

Op 6 mei 2010 is een faxbericht, gedateerd 6 mei 2010, met bijlagen van mr. Verweij bij het hof binnengekomen. Deze stukken zijn in strijd met het procesreglement korter dan tien kalenderdagen voorafgaand aan de zitting door het hof ontvangen. Daarom zal het hof deze stukken buiten beschouwing laten.

De vaststaande feiten

Partijen hebben van december 1999 tot september 2001 een affectieve relatie met elkaar gehad. Uit die relatie is [kind] geboren. De man heeft de minderjarige erkend. [kind] heeft zijn hoofdverblijf bij de vrouw.

Bij beschikking van 13 februari 2004 heeft de rechtbank Zwolle-Lelystad, locatie Zwolle, bepaald dat de man aan de vrouw een bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van [kind] van € 250,-- per maand dient te voldoen.

Bij de bestreden beschikking heeft de rechtbank het verzoek van de man, om de door hem te betalen kinderalimentatie op nihil te bepalen, afgewezen. De man heeft tegen die beslissing hoger beroep ingesteld.

De geschilpunten

De geschilpunten tussen partijen betreffen:

De man is van mening dat de te wijzigen beschikking van 13 februari 2004 nimmer aan de wettelijke maatstaven heeft voldaan. Hij heeft zich op het standpunt gesteld dat de vrouw in de procedure die heeft geleid tot de te wijzigen beschikking tegen beter weten in tegenover de rechtbank heeft verklaard dat hij inkomen had, terwijl zijn onderneming in staat van faillissement verkeerde. Daarom is er volgens hem sprake van een situatie als bedoeld in de artikelen 21 en 382 Rv.

Het hof volgt de man niet in deze stelling. De vrouw heeft destijds aangevoerd dat de man na beëindiging van de relatie tussen partijen is gaan samenwonen met zijn toenmalige partner. De vrouw stelde zich op het standpunt dat de man wel een behoorlijk inkomen moet hebben genoten. Zij leidde dit af uit het feit dat de man en zijn partner destijds hun woning geheel hebben opgeknapt en de man daarnaast een dure auto bezat. De man heeft deze stellingen van de vrouw niet weersproken. Nu hij voorts destijds geen stukken heeft overgelegd waaruit kan blijken dat hij niet beschikte over een inkomen, heeft de man zijn stelling hieromtrent toen onvoldoende onderbouwd. Daarin is in deze procedure geen wijziging gekomen. Het hof ziet dan ook geen aanleiding om op grond van deze stelling van de man te oordelen dat de te wijzigen beschikking nimmer heeft voldaan aan de wettelijke maatstaven.

De door de rechtbank in de te wijzigen beschikking vastgestelde behoefte van [kind] van € 250,-- per maand is door de man ook aan de orde gesteld. Volgens de man is de behoefte op een te hoog bedrag vastgesteld. Het hof overweegt hieromtrent dat de kinderbijdrage conform de Tremanormen dient te worden bepaald aan de hand van de CBS-Nibud tabel met betrekking tot het eigen aandeel in de kosten van kinderen, de leeftijd van het kind en het gezinsinkomen tijdens de laatste jaren van de relatie. Indien echter het inkomen van de onderhoudsplichtige na beëindiging van de relatie hoger is dan het gezamenlijke gezinsinkomen tijdens de relatie, dient de behoefte van het kind te worden bepaald op grond van dat hogere inkomen vanuit de gedachte dat het kind van deze stijging bij voortduring van de relatie ook had geprofiteerd.

Gebleken is dat de man ten tijde van de relatie tussen partijen na ontslag een uitkering ontving. Na beëindiging van de relatie heeft de man een vestiging van New York Pizza opgestart en geleid. De vrouw heeft gesteld dat de man daaruit een inkomen verwierf van ongeveer € 1.600,-- netto per maand. De man betwist de hoogte van dit inkomen. Gelet op deze betwisting had het op zijn weg gelegen om aan te tonen dat hij bij New York Pizza een ander inkomen genoot dan de vrouw heeft gesteld. Dit heeft hij echter nagelaten te doen. Gelet hierop en gelet op het feit dat het door de vrouw gestelde inkomen van € 1.600,-- netto per maand het hof niet onaannemelijk en niet buitenproportioneel voorkomt, heeft de man de stelling van de vrouw onvoldoende bestreden. Het hof zal er daarom van uitgaan dat de man bij New York Pizza het door de vrouw gestelde inkomen heeft genoten. Nu dat inkomen hoger is dan het gezinsinkomen tijdens de laatste jaren van de relatie tussen partijen, dient de behoefte van [kind] te worden bepaald aan de hand van dit inkomen van € 1.600,-- netto per maand.

Het inkomen van € 1.600,-- netto per maand correspondeert met een behoefte van [kind] in 2001 - het jaar waarin partijen hun relatie hebben beëindigd - van

fl. 497,-- per maand. Door indexering bedraagt de behoefte van [kind] in 2003 - het jaar waarin het aan de te wijzigen beschikking ten grondslag liggende verzoek is ingediend - € 245,10 per maand. Het hof acht de door de rechtbank in de te wijzigen beschikking vastgestelde behoefte van € 250,-- per maand geen grove schending van de hiervoor berekende behoefte van € 245,10 per maand. Het hof is dan ook van oordeel dat de te wijzigen beschikking ook op dit punt aan de wettelijke maatstaven voldoet.

Gelet op het voorgaande voldeed de beschikking van 13 februari 2004 aan de wettelijke maatstaven, zodat wijziging daarvan niet op die grond aan de orde kan zijn. De man is echter op 31 oktober 2008 op staande voet ontslagen bij Center Parcs Netherlands, waardoor zijn inkomenssituatie is gewijzigd. Het hof ziet hierin een relevante wijziging van omstandigheden die een nieuwe beoordeling van de draagkracht van de man rechtvaardigt.

De ingangsdatum van de eventuele wijziging

In zaken waarin wijziging wordt verzocht van een vastgestelde alimentatie-bijdrage is het gebruikelijk dat deze wijziging eerst ingaat op de datum waarop het inleidend verzoek op de griffie van de rechtbank is ingediend. In de onderhavige zaak is dit op 5 december 2008 geschied. Het hof ziet in hetgeen de man heeft gesteld, mede gelet op hetgeen hiervoor onder 'Het voldoen van de te wijzigen beschikking aan de wettelijke maatstaven' is overwogen, geen reden om af te wijken van het hiervoor genoemde uitgangspunt. Het wijzigingsverzoek van de man zal derhalve worden beoordeeld vanaf 5 december 2008.

De verwijtbaarheid van het ontslag van de man bij Center Parcs Netherlands

Het hof is met de vrouw van oordeel dat het ontslag bij Center Parcs Netherlands de man valt te verwijten. Hij heeft gesteld dat hij na dit ontslag een WW-uitkering heeft ontvangen, welke hem zou zijn geweigerd indien er sprake zou zijn van verwijtbare werkloosheid. Volgens hem moet dan ook worden geconcludeerd dat er geen sprake is van verwijtbare werkloosheid. Het hof volgt de man daarin niet.

Zowel uit de stukken als uit het verhandelde ter zitting van het hof is gebleken dat de man is ontslagen, omdat de vermissing van kasgelden hem werd aangerekend. De man stelt dat de kasgelden van het bedrijf door hem werden opgehaald. In de kantine van het bedrijf heeft hij de gelden geteld, waarna hij de tas met kasgelden daar onbeheerd heeft achtergelaten. Vervolgens bleken de kasgelden te zijn weggenomen. Hoewel de man aangeeft dat hij niet zelf de kasgelden heeft weggenomen, is het hof van oordeel dat het onbeheerd achterlaten van de kasgelden in een ruimte die ook voor andere personen toegankelijk was, in het licht van de beoordeling van zijn onderhoudsplicht zo zeer verwijtbaar is, dat het daarop volgende ontslag voor rekening en risico van de man dient te komen. Het hof zal daarom bij de berekening van de draagkracht van de man over de periode van 5 december 2008 tot 2 februari 2009 uitgaan van zijn inkomen bij Center Parcs Netherlands.

De draagkracht van de man over de periode van 21 april 2009 tot 23 augustus 2009

De vrouw heeft ter zitting verklaard ermee in te stemmen dat de verplichting van de man om een bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van [kind] te voldoen op nihil wordt gesteld voor de periode waarin de man een WWB-uitkering ontving. Gelet hierop zal het hof de betalingsverplichting van de man over de periode van 21 april 2009 tot 1 september 2009 op nihil stellen.

De draagkracht van de man vanaf 1 september 2009

Uit de door de man overgelegde brief van 4 augustus 2009 blijkt dat hij zich bij de gemeente [woonplaats] heeft aangemeld voor een schuldregeling en dat zijn vaste lasten vanaf 1 september 2009 door de afdeling Schuldhulpverlening van de gemeente Zwolle worden voldaan. Voorts blijkt uit de op 30 maart 2010 door de man ondertekende overeenkomst tussen hem en de afdeling Schuldhulpverlening van de gemeente Zwolle dat eerst zal worden getracht of door middel van een minnelijke regeling met de schuldeisers tot een oplossing kan worden gekomen. De man heeft gesteld dat hij in het kader van die vrijwillige schuldhulpverlening vanaf 1 september 2009 per week € 85,-- ontvangt. Het bedrag van zijn inkomen dat dit budget te boven gaat, wordt gereserveerd teneinde te voldoen aan de met de schuldeisers overeengekomen regeling.

Het hof overweegt dat in de situatie waarin de wettelijke schuldsaneringsregeling op een onderhoudsplichtige van toepassing is verklaard, uitgangspunt is dat zijn betalingsverplichting op nihil wordt gesteld, tenzij in het vrij te laten bedrag rekening is gehouden met de alimentatieverplichtingen. Thans is geen sprake van de wettelijke schuldsaneringsregeling, maar van een vrijwillige schuldhulpverlening. Het hof ziet desondanks toch aanleiding om in de onderhavige zaak aansluiting te zoeken bij het hiervoor genoemde uitgangspunt. De schuldenlast van de man is thans zo zwaar dat hij slechts door middel van een schuldhulpverleningstraject - hetzij in een vrijwillig kader, hetzij in het kader van de wettelijke schuldsaneringsregeling - de mogelijkheid heeft uit deze financiële situatie te komen. De man ontvangt leefgeld van € 85,-- per week. Niet is gebleken dat in dat vrij te laten bedrag rekening is gehouden met de alimentatieverplichting van de man. Nog daargelaten de vraag of de man - gelet op de mogelijkheid van een minnelijke regeling - überhaupt tot de wettelijke schuldsaneringsregeling kan worden toegelaten, kan naar het oordeel van het hof niet van de man worden gevergd dat hij een verzoek tot toelating tot die wettelijke regeling indient met als enige doel de mogelijkheid te creëren de rechter-commissaris te verzoeken in het vrij te laten bedrag rekening te houden met zijn alimentatieverplichting, terwijl het minder zware traject van de vrijwillige schuldhulpverlening ook tot aflossing van de schulden kan leiden. Bovendien wordt ook de vrijwillige schuldhulpverlening uitgevoerd door een instantie, zijnde in het onderhavige geval de afdeling Schuldhulpverlening van de gemeente Zwolle, zodat nakoming van de overeengekomen schuldregeling niet volledig aan de vrije wil van de man wordt overgelaten.

Gelet op het voorgaande is het hof van oordeel dat de betalingsverplichting van de man met ingang van 1 september 2009 voor de duur van de minnelijke regeling op nihil moet worden gesteld.

De berekening van de draagkracht van de man

Gelet op het voorgaande zal de draagkracht van de man over de periode van

5 december 2008 tot 2 februari 2009 worden berekend aan de hand van het inkomen van de man bij Center Parcs Netherlands. Voor de berekening van de draagkracht van de man over de periode van 2 februari 2009 tot 21 april 2009 zal het hof het inkomen van de man bij Aldi als uitgangspunt nemen.

Bij de berekening van de draagkracht van de man gaat het hof voorts uit van de bijstandsnorm voor een gezin, nu de vrouw onweersproken heeft gelaten de stelling van de man dat zijn nieuwe partner niet kan werken.

De door de man opgevoerde last van € 200,-- aan overige kosten die de man in eerste aanleg in de berekening van zijn draagkracht heeft betrokken, laat het hof buiten beschouwing. Uit de door de man gegeven toelichting op deze kosten blijkt dat deze betrekking hebben op overige vaste lasten van de man, die uit de alimentatievrije voet dienen te worden voldaan.

Gelet op het voorgaande en gelet op de overige niet betwiste bedragen wordt de draagkracht van de man over de hiervoor genoemde periodes als volgt berekend.

De periode van 5 december 2008 tot 2 februari 2009 (tarieven juli 2008)

Loon volgens jaaropgaaf 2008 € 25.523

Van de draagkrachtruimte is 45%, derhalve € 58,-- per maand, beschikbaar voor alimentatie ten behoeve van de minderjarige. Hieruit volgt dat de man op basis van zijn inkomen bij Center Parcs Netherlands in staat is ten behoeve van [kind] een bijdrage van € 58,-- per maand te voldoen.

Voor de vaststelling van de alimentatiebijdrage van de man over de periode van

5 december 2008 tot 2 februari 2009 is het volgende nog van belang. In deze periode is het hof uitgegaan van een fictief inkomen van de man, in verband met de verwijtbaarheid aan zijn zijde voor het verlies van inkomen. Het hof is echter ook van oordeel dat dit inkomensverlies in deze periode - gelet op de omstandigheden waaronder het plaatsvond - niet voor herstel vatbaar is. In dat licht bezien moet worden beoordeeld of het bestedingsniveau van de man onder de 90% van de voor hem geldende bijstandsnorm daalt. Het hof heeft daartoe een aanvullende berekening gemaakt met de door het hof berekende alimentatiebijdrage en het reële inkomen van de man.

De man heeft in de periode van 1 november 2008 tot 2 februari 2009 een WW-uitkering ontvangen. Uit de door de man overgelegde jaaropgave 2008 met betrekking tot zijn WW-uitkering volgt dat de man over de laatste twee maanden van 2008 een bruto WW-uitkering heeft ontvangen van in totaal € 1.733,--, hetgeen een bruto uitkering van € 866,50 per maand betekent. Uitgaande van dat inkomen komt het hof tot een netto besteedbaar inkomen van € 834,-- per maand. Met een alimentatieplicht van

€ 58,-- per maand resteert voor de man een bedrag van € 776,-- per maand. Het hof heeft reeds hiervoor overwogen dat voor de man de bijstandsnorm voor een gezin, zijnde € 1.273,-- per maand, heeft te gelden. Het voor de man resterende bedrag van € 776,-- per maand is minder dan 90% van die bijstandsnorm. Nu het netto besteedbaar inkomen van de man ook zonder de alimentatieplicht van

€ 58,-- per maand lager is dan 90% van de voor hem geldende bijstandsnorm, zal het hof de betalingsverplichting van de man over de periode van 5 december 2008 tot 2 februari 2009 op nihil stellen.

De periode van 2 februari 2009 tot 21 april 2009 (tarieven januari 2009)

Bruto arbeidsinkomen uit dienstbetrekking € 33.000

Vakantietoeslag € 2.640 +

Bruto inkomsten € 35.640

Ingehouden pensioenpremie € 976 -

Aanvullende pensioenpremie € 167 -

Loon voor premies werknemersverzekeringen € 34.497

Vergoeding inkomensafh. bijdrage ZVW - werkgever € 2.196 +

Inkomsten uit arbeid € 36.693

Van de draagkrachtruimte is 45%, derhalve € 280,-- per maand, beschikbaar voor alimentatie ten behoeve van de minderjarige. De man is derhalve, gelet op het vorenstaande en in aanmerking nemende het voordeel buitengewone uitgaven kinderen, in staat de verzochte bijdrage van € 250,-- per maand te voldoen.

De mogelijkheid van de vrouw om bij te dragen in de behoefte van [kind]

De man wijst erop dat de vrouw vanaf 2006 inkomsten genereert. De vrouw dient daarom volgens hem bij te dragen in de behoefte van [kind]. Voorts stelt de man dat de vrouw samenwoont met haar nieuwe partner. Dit heeft gevolgen voor de lasten in haar draagkrachtberekening, zo stelt de man. De vrouw betwist dat zij reeds samenwoont met haar nieuwe partner. Zij heeft gesteld dat ze op 10 juni 2010 met haar nieuwe partner gaat trouwen en pas vanaf die datum met hem gaat samenwonen. Haar woonlasten kunnen derhalve volgens haar tot die datum niet worden gedeeld.

€ 3.587 schijf 33,6%

Inkomensheffing box 1 € 3.587

Totale inkomsten € 20.317

Inkomensheffing box 1 € 3.587

Heffingskorting en standaard heffingskorting € 5.088 -

Verschuldigde inkomensheffing € 0 -

Besteedbaar inkomen per jaar € 20.317

Besteedbaar inkomen per maand € 1.693

Bijstandsnorm inclusief vakantiegeld € 891

Kale huur € 558

Af: 'gemiddelde basishuur' € 202 -

Woonlasten € 356 +

Nominale premie basisverzekering ZVW € 91

Op aanslag zelf betaalde bijdrage ZVW € 75 +

Af: in bijstandsnorm begrepen deel ZVW € 54 -

Ziektekosten € 112 +

Draagkrachtloos inkomen € 1.359 -

Draagkrachtruimte € 334