Hof 's-Gravenhage, 11-10-2011, nr. BK-10/00735

De Inspecteur heeft aan belanghebbende voor het jaar 2004 een aanslag in de inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen (hierna: IB/PVV) opgelegd, berekend naar een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 137.158.

De Inspecteur heeft bij uitspraak van de aanslag gehandhaafd.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Inspecteur beroep ingesteld bij de rechtbank. De rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard.

Loop van het geding in hoger beroep

Belanghebbende is van de uitspraak van de rechtbank in hoger beroep gekomen bij het Hof. In verband daarmee is door de griffier een griffierecht geheven van € 111. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

Beide partijen zijn verschenen ter zitting van het Hof op 30 augustus 2011 te ’s-Gravenhage. Van het verhandelde ter zitting is door de griffier een proces-verbaal opgemaakt.

Vaststaande feiten

Het Hof gaat uit van de navolgende door de rechtbank vastgestelde feiten.

In geschil is of belanghebbende in het onderhavige jaar 2004 recht heeft op een giftenaftrek van € 130.200. Het geschil spitst zich toe op de vraag of de gift in de vorm van lijfrente-termijnen aan de Stichting [B] (hierna: de Stichting) kwalificeert als een gift aan een ANBI als bedoeld in artikel 6.33, aanhef en onderdeel b, Wet IB 2001 (tekst tot 11 april 2007), hetgeen belanghebbende stelt, doch de Inspecteur gemotiveerd betwist.

Belanghebbende stelt zich primair op het standpunt dat de Stichting vanaf haar oprichtingsdatum kwalificeert als ANBI. Subsidiair meent belanghebbende dat intrekking van de ANBI-status in strijd is met het recht.

Conclusies van partijen

Belanghebbende concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en vermindering van de belastingaanslag tot een berekend naar een belastbaar inkomen van € 6.958.

De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraak van de rechtbank.

Oordeel van de rechtbank

De rechtbank heeft in haar uitspraak het volgende overwogen.

4.1 In artikel 6.33 van de Wet inkomstenbelasting 2001 (hierna: Wet IB 2001) is geen definitie opgenomen van het begrip ANBI. Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat met de invoering van de Wet IB 2001 geen wijziging van de inhoud van het begrip ANBI ten opzichte van de inhoud van dat begrip onder de aan de Wet IB 2001 voorafgaande Wet op de inkomstenbelasting 1964 (hierna: Wet IB 1964) is beoogd. Nu in artikel 47 van de Wet IB 1964 eveneens geen definitie van genoemd begrip was opgenomen, dient voor de beoordeling of in het onderhavige geval de Stichting als een ANBI kan worden aangemerkt derhalve bij de ter zake onder de vigeur van de Wet IB 1964 en de Wet IB 2001 gewezen jurisprudentie te rade te worden gegaan.

4.2 In zijn arrest van 31 oktober 1979 (LJN:AX2630, BNB 1979/314) heeft de Hoge Raad geoordeeld dat voor de vraag of een stichting als een ANBI kan worden aangemerkt niet slechts moet worden gelet op de statutaire doelstelling van de stichting, maar ook op hetgeen zij in werkelijkheid nastreeft.

4.3 [Belanghebbende] heeft in zijn aangifte IB/PVV voor het jaar 2004 een giftenaftrek ten bedrage van € 130.200 geclaimd. Op [belanghebbende] rust derhalve de last te bewijzen dat - gezien voormeld arrest van de Hoge Raad - de feitelijke werkzaamheden van de Stichting met haar statutaire doelstelling in overeenstemming zijn.

Daarnaast wijst de rechtbank onder verwijzing naar HR 7 november 2003, nr. 38 049, LJN: AN7741 (Scientology Kerk Amsterdam) erop, dat indien de feitelijke werkzaamheden van de Stichting ook zien op het particuliere belang van [belanghebbende], het totaal aan feitelijke werkzaamheden voor meer dan 50% het algemeen belang, zoals onder meer vervat in de statutaire doelstelling, moet dienen.

4.4 De rechtbank stelt voorop dat voor een antwoord op de vraag of [belanghebbende] in dat bewijs slaagt niet slechts de in het jaar 2004 door de Stichting ontplooide activiteiten in ogenschouw moeten worden genomen. Gezien de oprichtingsdatum 24 december 2004 dient bij dat antwoord mede te worden uitgegaan van de in de daaropvolgende jaren verrichte feitelijke werkzaamheden.

Voor het in dit verband in aanmerking nemen van een langere dan de door [de Inspecteur] in aanmerking genomen periode - te weten tot 8 oktober 2008, de datum van onderhavige uitspraak op bezwaar - bestaat in ieder geval geen grond. De door [belanghebbende] in de (nadere) stukken en ter zitting genoemde activiteiten, welke hebben plaatsgevonden na 8 oktober 2008, dienen derhalve buiten beschouwing te blijven. De rechtbank acht, mede nu in de periode van 1 januari 2008 tot 8 oktober 2008 van significante, op de behartiging van het algemeen belang gerichte activiteiten niet is gebleken, een periode van drie jaar, derhalve tot en met 31 december 2007, toereikend voor de hier te beslechten vraag.

4.5 De rechtbank wijst voorts erop dat weliswaar voor de periode 2004-2005 de Stichting was aangewezen als een museum in de zin van de Successiewet 1956 en zij voor de periode 2006-2007 als een ANBI was gerangschikt, maar deze kwalificaties maken niet dat voor de thans in aanmerking te nemen periode materieel een andere toetsing moet worden verricht dan hiervoor onder 4.2 en 4.3 aangegeven. De rechtbank wijst in zoverre naar de onder 2.4 vermelde voorwaarden.

4.6 De rechtbank is van oordeel dat [belanghebbende] het van hem te verlangen bewijs niet heeft geleverd. Met hetgeen [belanghebbende] voor de hier in aanmerking te nemen periode aan werkzaamheden heeft aangevoerd is hij niet erin geslaagd aan te tonen dat de Stichting in de praktijk voor ten minste 50% heeft gehandeld overeenkomstig haar statutaire doelstelling. De rechtbank heeft daarbij het volgende in aanmerking genomen.

De Stichting heeft op 29 december 2004 [belanghebbende]s collectie aangekocht. Van na die aankoop op de behartiging van het algemeen belang gerichte activiteiten, als genoemd in artikel 2, tweede lid, van de statuten van de Stichting is geen sprake. Niet is gebleken van het verwerven van schilderijen van [schilder] of andere schilders uit (de directe omgeving van) [Z]. Voorts zijn in de relevante periode geen middelen toegekend voor restauratie en zijn geen subsidies en/of donaties verworven. Ten slotte is ook van het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek geen sprake geweest. Het enkele bezoek door vier stagiaires bij het [C-museum] kan niet als zodanig worden aangemerkt.

Voorts maakt de wijze waarop de Stichting zich in de relevante periode als museum heeft gepresenteerd niet dat in de hier van belang zijnde mate overeenkomstig de statutaire doelstelling is gehandeld. Daarbij neemt de rechtbank in aanmerking dat het pand van [belanghebbende] niet als museum herkenbaar is, het in [schilder] en andere schilders uit (de directe omgeving van) [Z] geïnteresseerde publiek niet via openbaar toegankelijke informatie op de hoogte van het bestaan van de Stichting kon komen, alsmede dat het pand niet als museum voor bezoek toegankelijk was. De omstandigheid dat slechts een aantal bezoeken, waaronder die door voornoemde stagiaires, heeft plaatsgevonden maakt bovendien dat de Stichting [belanghebbende] en zijn gezin in overwegende mate het genot van de collectie is blijven verschaffen. De door de Stichting verrichte activiteiten dienen derhalve voor meer dan 50% het particuliere belang.

4.7 Het vorenstaande leidt de rechtbank tot het oordeel dat van een aftrekbare gift geen sprake is.

4.8 Gelet op het vorenoverwogene dient het beroep ongegrond te worden verklaard.

Voor het in geschil zijnde jaar heeft te gelden, dat wil een instelling als ANBI kunnen worden aangemerkt, zij zal moeten voldoen aan twee criteria:

Zulks betekent dat moet worden getoetst of:

Uit de volgende omstandigheden leidt het Hof af dat de Stichting niet het algemeen belang ’beoogt’ en dat niet aannemelijk is geworden dat haar werkzaamheden tot op heden daarop rechtstreeks zijn gericht:

Wat betreft het tweede, kwantitatieve criterium heeft te gelden dat het dienen van een algemeen belang doorgaans zal samengaan met het dienen van een bepaalde collectiviteit van particuliere belangen. Het nastreven van een algemeen belang betekent vrijwel steeds dat tevens het particuliere belang van enig individu wordt behartigd; het verlichten van de nood der armen, het verplegen van zieken en het huisvesten van daklozen zijn zonder twijfel activiteiten in het algemeen belang terwijl, eveneens zonder twijfel, het particuliere belang van de betrokken armen, zieken en daklozen óók wordt gediend. Het feit dat het particuliere belang van de ”doelgroep” wordt gediend houdt niet in dat de activiteiten van de belastingplichtige niet op het algemeen belang kunnen zijn gericht. Dit kan anders zijn indien de doelgroep een gesloten groep betreft (een groep waarvan toetreding of vervanging van de leden zonder hun toestemming niet mogelijk is), dan wel indien de doelgroep uitsluitend bestaat uit oprichters of bestuursleden van de instelling of anderszins met haar gelieerde personen.

Uit de volgende omstandigheden leidt het Hof af dat door de werkzaamheden van de Stichting het algemeen belang feitelijk niet ten minste in gelijke mate is gediend als het particuliere belang:

Bij het beroepschrift wordt een kopie van deze uitspraak gevoegd.

Het beroepschrift wordt ondertekend en bevat ten minste: