Hof 's-Gravenhage, 15-07-2008, nr. 22-007036-06

thans gedetineerd in de Penitentiaire Inrichting Haaglanden, P.S.C. Unit 3 te 's-Gravenhage.

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg en het onderzoek op de terechtzittingen in hoger beroep van dit hof van

Aan de verdachte is tenlastegelegd hetgeen vermeld staat in de inleidende dagvaardingen, zoals op de terecht-zitting in eerste aanleg op vordering van de officier van justitie gewijzigd.

Van de dagvaardingen en van de vordering wijziging tenlastelegging zijn kopieën in dit arrest gevoegd.

Het hof heeft de feiten die in deze dagvaardingen zijn opgenomen van een doorlopende nummering voorzien.

Het zal die nummering in dit arrest aanhouden.

Procesgang

In eerste aanleg is de verdachte van het onder 3 primair en subsidiair tenlastegelegde vrijgesproken en ter zake van het onder 1 impliciet primair, 2 impliciet primair en 3 meer subsidiair tenlastegelegde veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van vijfentwintig jaren met aftrek van voorarrest. Voorts is beslist omtrent de vordering van de benadeelde partij en is een schadever-goedingsmaatregel opgelegd als vermeld in het vonnis.

De officier van justitie en de verdachte hebben tegen het vonnis hoger beroep ingesteld.

Het vonnis waarvan beroep kan niet in stand blijven omdat het hof zich daarmee niet verenigt.

Vrijspraak

Naar het oordeel van het hof is niet wettig en overtuigend bewezen hetgeen aan de verdachte onder

Het hof acht wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder 1 impliciet primair, 2 impliciet primair en 3 meer subsidiair tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

(zie de hierna ingevoegde bijlage die van dit arrest deel uitmaakt)

Hetgeen meer of anders is tenlastegelegd, is niet bewezen. De verdachte moet daarvan worden vrijgesproken.

Voorzover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. Blijkens het verhandelde ter terechtzitting is de verdachte daardoor niet geschaad in de verdediging.

Bewijsvoering

Het hof grondt zijn overtuiging dat de verdachte het bewezenverklaarde heeft begaan op de feiten en omstandigheden die in de bewijsmiddelen zijn vervat en die reden geven tot de bewezenverklaring.

In die gevallen waarin de wet aanvulling van het arrest vereist met de bewijsmiddelen dan wel, voor zover artikel 359, derde lid, tweede volzin, van het Wetboek van Strafvordering wordt toegepast, met een opgave daarvan, zal zulks plaatsvinden in een aanvulling die als bijlage aan dit arrest zal worden gehecht.

Nadere bewijsoverwegingen terzake van het onder 1 en 2 tenlastegelegde

De raadsvrouw van de verdachte heeft met betrekking tot het onder feit 1 tenlastegelegde -voorzover thans van belang- betoogd dat van voorbedachte raad bij de verdachte op het van het leven beroven van [slachtoffer] geen sprake is geweest.

Het hof overweegt te dien aanzien als volgt.

Op grond van de gebezigde bewijsmiddelen staat vast dat de verdachte op 12 maart 2006 een afspraak had met zijn ex-partner [slachtoffer] om elkaar te ontmoeten in een hotel in Zoetermeer. Kort na die ontmoeting heeft de verdachte met een vuurwapen in de hand die [slachtoffer] gesommeerd om op haar knieën te gaan zitten. Nadat zij geknield op de grond zat heeft zij geschreeuwd waarna de verdachte van zeer nabij een kogel door het hoofd van [slachtoffer] heeft geschoten.

Anders dan de raadsvouw betoogt is met voornoemde gang van zaken het opzet op de dood van [slachtoffer] en de bewezenverklaarde voorbedachte raad gegeven. De verdachte heeft op verschillende momenten tussen de ontmoeting en het lossen van het schot de tijd gehad om zich te beraden en op zijn genomen besluit terug te komen. Hij heeft daarmee voldoende gelegenheid gehad over de betekenis en de gevolgen van zijn voorgenomen daad na te denken en zich daarvan rekenschap te geven.

Met betrekking tot het onder feit 2 tenlastegelegde heeft de raadsvrouw van de verdachte -voorzover thans van belang- betoogd dat van voorbedachte raad bij de verdachte op het van het leven beroven van [slachtoffer] geen sprake is geweest en dat een schot in de onderrug hooguit zwaar lichamelijk letsel tot gevolg kan hebben.

Het hof overweegt te dien aanzien als volgt.

Op grond van de gebezigde bewijsmiddelen staat vast dat de verdachte - nadat hij [slachtoffer] door het hoofd had geschoten - vervolgens naar [slachtoffer] is toegelopen.

Die [slachtoffer] lag toen op zijn buik op een trap in dezelfde ruimte als waarin de verdachte op [slachtoffer] heeft geschoten. Nadat de verdachte naast [slachtoffer] was gaan zitten, heeft de verdachte hem een pistool op de rug geplaatst en met een vuurwapen een kogel onder in de rug geschoten.

Anders dan de raadsvrouw betoogt is met voornoemde gang van zaken het opzet op de dood van [slachtoffer] en de bewezenverklaarde voorbedachte raad gegeven. De verdachte heeft naar het oordeel van het hof bewust de aanmerke-lijke kans aanvaard dat die [slachtoffer] zou komen te overlijden door van zeer korte afstand met een vuurwapen een kogel te schieten in een deel van het menselijk lichaam waarin zich vitale organen bevinden. De verdachte heeft tijd gehad om zich te beraden en op zijn genomen besluit terug te komen. Hij heeft daarmee voldoende gelegenheid gehad over de betekenis en de gevolgen van zijn voorgenomen daad na te denken en zich daarvan rekenschap te geven.

Verzoek zijdens de verdediging

Het verzoek van de raadsvrouw van verdachte ter terechtzitting gedaan, om het doen verrichten van ander onderzoek door een deskundige naar het risico van overlijden wanneer een persoon in de onderrug wordt geschoten als in casu het geval is, wijst het hof af omdat naar zijn oordeel de noodzaak daartoe niet aannemelijk is geworden. Naar het oordeel van het hof kan als een feit van algemene bekendheid worden aangemerkt dat zich in het onderlichaam van de mens dusdanig vitale organen bevinden dat letsel daaraan veroorzaakt door een van nabij uit een vuurwapen afgevuurde kogel het leven van de betrokkene in gevaar kan brengen.

Strafbaarheid van het bewezenverklaarde

Het bewezenverklaarde levert op:

Daarbij heeft het hof in het bijzonder het volgende in aanmerking genomen.

De verdachte heeft tijdens een proefverlof [slachtoffer], een vrouw, de moeder van zijn twee kinderen, met wie hij een lange relatie heeft gehad opzettelijk en met voorbedachte rade om het leven gebracht om vervolgens kort daarna opzettelijk en eveneens met voorbedachte rade een poging te doen om haar stiefvader van het leven te beroven. Hij heeft dat overdag gedaan in de lobby van een hotel waardoor willekeurige aanwezigen gedwongen zijn toe te zien op zijn gruwelijk handelen.

Door zijn handelen is een vrouw en moeder van twee kinderen op wrede wijze het leven ontnomen. De verdachte heeft daarmee ook zijn kinderen hun moeder ontnomen en de kinderen zullen moeten leven in de wetenschap dat hun vader daarvan de dader is.

[slachtoffer] heeft als gevolg van het schot afgevuurd op hem door de verdachte zwaar lichamelijk letsel bekomen waardoor intensieve medische behandeling noodzakelijk is geworden. Dat hij als gevolg van het handelen van de verdachte niet is komen te overlijden is geenszins aan de verdachte te danken. [slachtoffer] is daarnaast evenals de andere naaste familieleden van [slachtoffer] onmetelijk verdriet aangedaan door haar dood. Zij hebben daarvan zowel emotioneel als materieel grote schade ondervonden.

Het hoeft geen betoog dat de rechtsorde ernstig is geschokt door deze misdrijven. Dat die misdrijven zijn gepleegd onder de ogen van aanwezigen in een hotel lobby vergroot die schok aanmerkelijk.

Daarnaast heeft de verdachte een medegedetineerde mishandeld tijdens zijn voorlopige hechtenis hem opgelegd voor de eerder genoemde feiten. Dit misdrijf, binnen een penitentiaire inrichting gepleegd, geeft aan dat verdachte nog steeds niet voor geweldpleging terugschrikt.

Blijkens een hem betreffend uittreksel Justitiële Documentatie d.d. 17 juni 2008, is de verdachte eerder tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf veroordeeld terzake van een poging tot doodslag. Dat heeft hem er kennelijk niet van weerhouden de onderhavige feiten te plegen.

Het hof heeft voorts acht geslagen op het rapport van het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie d.d. 10 juni 2008 dat over de verdachte is opgemaakt. Het onderzoek waarvan daar verslag wordt gedaan is bemoeilijkt doordat de verdachte slechts selectief informatie heeft prijs gegeven en bepaalde referenties heeft achtergehouden. In het rapport wordt geconcludeerd dat verdachte ten tijde van het plegen van de hem tenlastegelegde feiten weliswaar lijdende was aan een gebrekkige ontwikkeling van zijn geestvermogens (narcistische, antisociale en theatrale trekken) maar dat deze feiten hem toch volledig kunnen worden toegerekend. Het hof meent dat op basis van de uitgebrachte rapportages geen aanleiding bestaat tot het opleggen van een maatregel, al of niet in combinatie met een straf.

Naar het oordeel van het hof beantwoordt slechts een zeer hoge gevangenisstraf aan het leed dat aan slachtoffers en nabestaanden in deze zaak en de schade die aan de maatschappij is aangedaan. Vergelding is het eerste doel van strafoplegging in deze zaak.

Daarnaast is van belang dat de samenleving geruime tijd tegen de verdachte wordt beschermd.

Dat leidt het hof overigens niet tot overname van het standpunt van de advocaat-generaal dat de verdachte met levenslange gevangenisstraf zou moeten worden bestraft. Door het openbaar ministerie is betoogd dat levenslange gevangenisstraf zou moeten worden opgelegd, zelfs wanneer die straf de mate van de schuld van verdachte zou over-stijgen, juist omdat verdachte op grond van wat hem wordt verweten maar ook omdat hij daarover geen wroeging betoont levenslang onbetrouwbaar zou zijn geworden.

Hoewel het uitgangspunt van het openbaar ministerie dat de bescherming van de maatschappij kán vergen dat - met overstijging van de proportionaliteit - de maximale straf wordt opgelegd, komt het hof daartoe in dit geval niet.

Daarbij neemt het hof in aanmerking dat het opleggen van levenslange gevangenisstraf een uiterste middel is nu daardoor voor de veroordeelde - in beginsel - geen uitzicht meer bestaat op terugkeer in de maatschappij. Dat perspectief wil het hof echter niet aan verdachte onthouden. Het hof neemt daarbij tevens in aanmerking dat het opleggen van een levenslange gevangenisstraf naar zijn oordeel slechts passend kan zijn indien de kans dat verdachte eenmaal vrij zich wederom aan soortgelijke levensdelicten zal schuldig maken - als waarin in dezen sprake is - dat terugkeer van de verdachte in de maat-schappij niet meer verantwoord is. Geen van de ten aanzien van de verdachte uitgebrachte pro justitie rapporten geven aan dat de kans op een dergelijke herhaling groot is te achten. Aanknopingspunten om tot genoemde conclusie te komen zijn dan ook niet voorhanden.

Het enkele feit dat de verdachte bij herhaling terzake geweldsmisdrijven is veroordeeld is naar het oordeel van het hof onvoldoende om hem thans tot een levenslange gevangenisstraf te veroordelen.

De verdachte wordt veroordeeld voor moord, poging tot moord en een mishandeling. Anders dan het openbaar ministerie kwalificeert het hof het onder 3 tenlaste-gelegde niet als poging tot moord of het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel. Dat houdt in dat de gepleegde misdrijven niet zijn te beschouwen als een trits moorden of pogingen daartoe. De onder 3 bewezenverklaarde mishandeling is van geheel andere orde. De onder 1 en 2 bewezenverklaarde feiten zijn - zoals aangegeven - bijzonder ernstig. Het gaat hier echter om feiten die liggen binnen één situationeel (familie)verband.

Er bestaan geen aanwijzingen dat verdachte in de verre toekomst een volstrekt willekeurige ander zou willen doden.

Het hof is - alles overwegende - van oordeel dat een geheel onvoorwaardelijke gevangenisstraf van navermelde duur een passende en geboden reactie vormt.

Vordering tot schadevergoeding

In het onderhavige strafproces heeft [benadeelde partij] zich als benadeelde partij gevoegd en een vordering ingediend tot vergoeding van geleden materiële en immateriële schade als gevolg van het aan de verdachte onder 2 tenlaste-gelegde tot een bedrag van EUR 12.281,90.

In hoger beroep is deze vordering aan de orde tot dit in eerste aanleg volledig toegewezen bedrag van

EUR 12.281,90.

De advocaat-generaal heeft geconcludeerd tot toewijzing van de vordering van de benadeelde partij.

Tevens heeft de advocaat-generaal gevorderd dat aan de verdachte de schadevergoedingsmaatregel ex artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht wordt opgelegd.

De vordering van de benadeelde partij is door de verdachte betwist.

Naar het oordeel van het hof heeft de benadeelde partij genoegzaam aangetoond dat de gestelde materiële en immateriële schade is geleden en dat deze schade het rechtstreeks gevolg is van het ten laste van de verdachte onder 2 impliciet primair bewezenverklaarde. De vordering van de benadeelde partij zal derhalve worden toegewezen.

Dit brengt mee, dat de verdachte dient te worden veroordeeld in de kosten die de benadeelde partij tot aan deze uitspraak in verband met zijn vordering heeft gemaakt, welke kosten het hof begroot op nihil, en in de kosten die de benadeelde partij ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog moet maken.

Betaling aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer

Nu vaststaat dat de verdachte naar burgerlijk recht aansprakelijk is voor de schade die door het onder

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht.

Verklaart niet bewezen dat de verdachte het onder