Rb. Noord-Nederland, 18-10-2017, nr. C/17/154123 / HA ZA 17-71

Het verloop van de procedure blijkt uit:

Ten slotte is vonnis bepaald.

Oomkens is als onderaannemer betrokken geweest bij de bouw van een appartementencomplex te Amsterdam, het zogenoemde Cruquius-project. Oomkens had de opdracht om houtskeletbouw-elementen (HSB-elementen) te leveren. Hoofdaannemer was Bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen B.V.

Het tekenwerk voor de HSB-elementen moest volgens het zogenoemde BIM-model worden uitgevoerd. Op 2 november 2015 heeft Tekwoods aan Oomkens daarvoor een offerte doen toekomen. De offerte luidt onder meer:

'Verdere afspraken:

- Er wordt geen aftimmer materiaal en gevelbekleding in zaaglijsten geleverd.

- Er worden geen lijsten voor bevestigingsmiddelen geleverd

- Wanneer er extra tekenwerk benodigd is vanwege onbekende factoren zoals bijvoorbeeld

elektra en achterhout, worden deze uren op nacalculatie € 65,-- per uur verrekend.

- Indien een bespreking op locatie is gewenst rekenen wij, naast de uren, een km-vergoeding

van €0,50/km.

- Exclusief Rc berekeningen en/ of houtpercentages

- Het verstrekken van de benodigde tekeningen op A-3 PDF-formaat.

- de werkplaatstekeningen c.q. doorsneden worden naar U ter controle voor de maatvoering

verzonden, waarna eea definitief zal worden verzonden tbv de uitvoering.

- Tekeningen en houtstaten worden in PDF-formaat verstrekt.

- Tekenwerk dat gewijzigd dient te worden na definitief akkoord zal in overleg op

nacalculatie worden verrekend á € 65,-- per uur.

- Afwijkingen tov de uitgangspunten worden vooraf besproken en zal in overleg op

nacalculatie worden verrekend á € 65,-- per uur.

- Alleen statische berekeningen aangeboden, geen detail- of stabiliteitsberekeningen.

- Indien nav de berekening blijkt dat er staal benodigd is ivm de windbelasting icm grote

kozijnopeningen dan kunnen wij deze ook verzorgen, maar dit is niet in deze prijsstelling

meegenomen.

- Verankering van de HSB elementen wordt op elementtekeningen vermeld. Verankering van de kozijnen dient door de kozijnleverancier of aannemer bepaald te worden.

- Uitgangspunt is 1 opbouw voor de verschillende onderdelen, conform opgave

opdrachtgever.

- Exclusief berekeningen tbv roosterlengtes. Indien gewenst is dit wel mogelijk, maar niet in

deze prijsstelling meegenomen.

- Exclusief aanleveren databestanden tbv machine-aansturing.

- Tekeningen en zaagstaten worden alleen digitaal in PDF-formaat verstrekt tbv de controle.

Indien nodig kan de tekening in DWG verstrekt worden.

- Start tekenwerk in overleg na een getekende opdrachtbevestiging

- Tekenwerk volgens schema tekenprocedure TEKWOODS te downloaden op

www.tekwoods.nl

(..)

Op al onze werkzaamheden en adviezen is "de Nieuwe Regeling van de verhouding tussen opdrachtgever en adviserende ingenieursbureau" (DNR 2011) van toepassing die als bijlage (pdf) zijn toegevoegd.'

Oomkens heeft de offerte in december 2015 aanvaard. Tekwoods is daarop begonnen met (de voorbereidingen voor) het tekenwerk. Bij e-mail van 8 januari 2016 heeft Tekwoods aan Oomkens onder meer meegedeeld:

'Het bedrag voor het tekenwerk en de berekeningen hebben we afgesproken voor een totaalbedrag van

€ 15.000,-. Dit was exclusief het tekenwerk voor de verankeringen. Hiervan heb ik u een bedrag doorgegeven van € 800,-. In totaal komt de opdracht daarmee op € 15.800,- ex BTW.'

Bij factuur van 2 februari 2016 heeft Tekwoods de eerste termijn van € 4.000,- exclusief btw aan Oomkens in rekening gebracht. Dit bedrag is betaald.

Tekwoods heeft op 14 februari 2016 een planning voor het tekenwerk gegeven. Volgens deze planning zou het tekenwerk op 13 mei 2016 gereed zijn. Tekwoods heeft in de periode na 14 februari 2016 echter vertraging ondervonden doordat de hoofdaannemer wijzigingen doorvoerde en/of de tijd nam om vragen te beantwoorden of tekenwerk te controleren.

Bij e-mail van 16 maart 2016 heeft Oomkens aan Tekwoods meegedeeld:

' [voornaam 1] , nogmaals, dat ik jullie zo achter de broek aan zit komt omdat tijdens het inkoopgesprek ik heb aangegeven dat we in week 6 zouden willen starten met de productie.

En dan te bedenken dat het nu al week 11 is.

We kunnen de mannen niet aan het werk houden, dus dat kost ons een hele hoop geld op dit moment.'

Bij e-mail van 4 april 2016 heeft Tekwoods aan Oomkens meegedeeld:

'Zou u mij kunnen vertellen wat de afspraken voor het vervolg van Cruquius zijn? Dit project loopt wederom erg slecht en gezien de leveringen staat er voor de aannemer geen druk op. Ik zou echter wel graag zien dat we het vervolg van het tekenwerk wel op korte termijn gecontroleerd krijgen om het zsm af te kunnen ronden.'

Oomkens heeft op dezelfde dag daarop geantwoord:

'We hebben nu de begane grond en de eerste verdieping gehad.

Nu gaan we verder omhoog dus de tweede daarna de derde enz. enz.

Het lijkt me logisch.'

Tekwoods heeft vervolgens dezelfde dag daarop gereageerd:

'Ik weet niet zo goed wat ik met dit antwoord moet, maar ik begrijp dat ik het nog beter moet formuleren. Om een herhaling van de 1e fase te voorkomen verwacht ik dat de aannemer zich aan de planning houdt die wij opstellen. Mocht dit niet gebeuren zoals in de 1e fase dan ligt er voor ons ook geen prioriteit bij dit project en houden wij er in de planning geen rekening mee. Dan zal iedereen er rekening mee moeten houden dat het ongeveer 3 weken duurt eer het werk weer is ingepland. Wanneer dit geen probleem is, vind ik alles prima.'

Tekwoods heeft op 5 april 2016 aan Oomkens een nieuwe planning toegezonden. Daarbij is meegedeeld:

'Bij deze ontvangt u de planning zoals besproken. De aannemer kan er nu rekening mee houden wanneer hij wat kan verwachten en wanneer wij dit retour kunnen verwachten. De principes zijn nu voor 90% bekend. Het is dan ook niet de bedoeling dat er nog wijzigingen volgen in de reeds bepaalde uitgangspunten.'

Bij e-mail van 11 april 2016 heeft Oomkens aan Tekwoods meegedeeld:

'De begane grond van beide gebouwen is op een of 2 elementen na gelijk hebben ze me altijd verteld. De eerste verdieping van beide gebouwen zijn gelijk aan elkaar heeft men altijd gezegd. Waarom duurt het dan zo lang tot half mei voordat ik dit in productie kan nemen.

Ook de volgende verdiepingen zal sneller moeten.

Wij komen op deze manier vreselijk met onze productie in de knoei.

Mannen graag het een en ander aanpassen!!!!'

Bij factuur van 11 april 2016 heeft Tekwoods de tweede termijn van € 4.000,- exclusief btw aan Oomkens in rekening gebracht. Dit bedrag is betaald.

Bij e-mail van 14 april 2016 heeft Oomkens aan Tekwoods meegedeeld:

'Je hebt in december het tekenwerk aangenomen van bovengenoemd werk.

Er is je toen ook verteld dat wij in april zouden moeten beginnen te leveren.

Je bent volgens afspraak in januari begonnen te tekenen.

Daarna is het bij de aannemer blijven liggen.

De levertijden zijn inmiddels een eind naar achteren geschoven.

Maar in de fabriek hebben we nu ruimte ingepland om de elementen te maken dus we moeten heel snel verder.

Toen de aannemer jou eerste tekeningen controleerde bleek dat dit van zeer slechte kwaliteit te zijn.

Na controle bleek dat er wel 40 details weggegooid konden worden.

De eerste tekeningen zijn definitief en we zijn er druk mee aan het timmeren.

Dit is maar een klein beetje dus het is snel klaar.

De volgende tekeningen zouden volgens jou schema op 13 mei definitief zijn, dit is veel te laat.

Het is op een haar na definitief, we kunnen niet wachten op [voornaam 2] tot volgende week woensdag.

Zet er aub iemand anders mee aan de gang (het is max een kwartier werk)

Ook de 2 t/m de 4 verdieping moet veel eerder klaar dan 27-5

Deze moet 6 mei definitief zijn.

De laatste 2 verdiepingen moeten eind mei definitief zijn.

De aannemer heeft mij toegezegd alles heel snel te controleren (het setje van deze week in 3 dagen)

Het is toch niet zo [voornaam 2] dat Tekwoods bepaald wanneer er geleverd wordt.

Ik reken op je medewerking en zie een aangepast tekenschema tegemoet.'

Bij factuur van 29 april 2016 heeft Tekwoods de derde termijn van € 3.800,- exclusief btw aan Oomkens in rekening gebracht. Dit bedrag is niet betaald.

Tekwoods heeft op 12 mei 2016 aan de hoofdaannemer vragen gesteld over de verdiepingen 5 en 6. De vragen zijn op 19 mei 2016 beantwoord.

Bij e-mail van 20 mei 2016 heeft Tekwoods aan Oomkens meegedeeld:

'ik krijg het verzoek om de losse stelkozijnen (getekend door Oomkens) aan te passen en in 3d aan te leveren, deze hebben wij niet in opdracht.

kunnen jullie dit kortsluiten met [voornaam 1] of met [voornaam 2] bespreken.'

Oomkens heeft daarop aan Tekwoods meegedeeld:

'Kun je me vertellen [voornaam 2] wat dit moet gaan kosten.

Je moet er even rekening mee houden dat wij alles al uitgezocht hebben.'

Het tekenwerk voor de begane grond tot en met de vierde verdieping van het project was op 10 juni 2016 gereed.

Tekwoods heeft het tekenwerk voor de stelkozijnen gemaakt. Voor dat tekenwerk heeft Tekwoods bij factuur van 27 juni 2016 € 1.235,- exclusief btw aan Oomkens in rekening gebracht.

Het tekenwerk voor de vijfde verdieping van het project was op 18 juli 2017 gereed.

Partijen hebben op 22 augustus 2016 afgesproken dat Oomkens de facturen van

29 april 2016 en 27 juni 2016 op uiterlijk 26 augustus 2016 zou betalen. Die betaling heeft niet tijdig plaatsgevonden. Bij e-mail van 27 augustus 2016 heeft Tekwoods aan Oomkens meegedeeld dat het tekenwerk zou worden opgeschort totdat alle openstaande facturen zouden zijn betaald. Bij e-mail van 29 augustus 2016 heeft Oomkens aan Tekwoods laten weten dat het tekenwerk voor de zesde verdieping van het project door een ander zou worden gedaan.

Bij factuur van 29 augustus 2016 heeft Tekwoods de vierde termijn van € 2.420,- exclusief btw aan Oomkens in rekening gebracht.

Voor andere opdrachten dan de onderhavige opdracht heeft Oomkens in totaal

€ 3.000,- exclusief btw aan door Tekwoods gefactureerde bedragen onbetaald gelaten.

in conventie

Oomkens vordert dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad,

- primair Tekwoods zal veroordelen, kort gezegd, tot betaling van een schadevergoeding van € 54.996,-, met wettelijke rente vanaf de dag van dagvaarding,

- subsidiair voor recht zal verklaren dat Tekwoods toerekenbaar is tekortgeschoten in de nakoming van haar verplichtingen, met veroordeling van Tekwoods tot vergoeding van de schade die Oomkens hierdoor heeft geleden, op te maken bij staat,

met veroordeling van Tekwoods in de proceskosten.

Tekwoods voert verweer.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

in reconventie

Tekwoods vordert dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad, Oomkens zal veroordelen, kort gezegd, tot betaling van € 23.160,64, met rente en proceskosten.

Oomkens voert verweer.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

in conventie en reconventie

Facturen Tekwoods

Het staat niet ter discussie dat Oomkens verplicht is de bedragen te betalen die Tekwoods aan haar heeft gefactureerd voor het tekenwerk. Dat is in totaal een bedrag van

€ 12.650,55 inclusief btw. Oomkens wil dat bedrag echter verrekenen met haar tegenvordering.

Meerwerk Tekwoods

Tekwoods heeft gesteld dat zij voor het Cruquiusproject 130 uren meerwerk heeft verricht en vordert daarvoor de betaling van € 8.450,- exclusief btw. Oomkens heeft weersproken dat sprake is geweest van meerwerk en aangevoerd dat daarover ook geen overleg is geweest en geen afspraken zijn gemaakt. Oomkens meent verder dat Tekwoods te laat het meerwerk aan de orde heeft gesteld, omdat zij al met de hoofdaannemer heeft afgerekend en het meerwerk dus niet meer aan de hoofdaannemer kan doorberekenen.

Partijen zijn een vaste prijs voor het tekenwerk overeengekomen. In de offerte van 2 november 2015 is onder 'Verdere afspraken' vermeld welke werkzaamheden niet in de vaste prijs zijn verdisconteerd en op basis van nacalculatie in rekening worden gebracht. Indien Tekwoods dergelijke werkzaamheden bij Oomkens in rekening wilde brengen, mocht Oomkens verwachten dat Tekwoods tijdig Oomkens daarover zou informeren. Dat is overigens ook uitdrukkelijk in de offerte opgenomen onder 'Verdere afspraken' (zie 2.2). Het tijdig informeren zou Oomkens in staat hebben gesteld om rekening te houden met de gevolgen van het extra werk en zo nodig tijdig maatregelen te nemen, waaronder overleg daarover met de hoofdaannemer. Dat geldt zeker in een situatie waarin het meerwerk zo omvangrijk is als in dit geval. Het bedrag van het opgegeven meerwerk benadert de overeengekomen vaste prijs. Uit hetgeen partijen naar voren hebben gebracht, blijkt dat Tekwoods Oomkens niet tijdens de uitvoering van de opdracht, en dus niet tijdig, heeft geïnformeerd over werkzaamheden die meerwerk meebrachten en over de omvang daarvan. Die nalatigheid verhindert dat zij achteraf nog aanspraak kan maken op een vergoeding voor meerwerk door Oomkens.

Daarbij komt dat Tekwoods niet duidelijk heeft gemaakt welke werkzaamheden zij heeft verricht die volgens de offerte als meerwerk in aanmerking kunnen worden genomen. Uit het overzicht van Tekwoods (productie 33) blijkt dat zij het verschil tussen de vooraf gecalculeerde uren en het totaal van de aan het project bestede uren als meerwerk rekent. Dat is echter niet wat partijen volgens de offerte zijn overeengekomen.

De conclusie is dat hetgeen Tekwoods heeft aangevoerd, geen grondslag biedt om aan te nemen dat zij recht heeft op betaling van meerwerk. Haar vordering kan op dit punt niet worden toegewezen.

Verzuim Tekwoods

Oomkens heeft aangevoerd dat zij schade heeft geleden doordat Tekwoods zich niet aan de planning heeft gehouden. Oomkens vordert vergoeding van die schade. Tekwoods heeft daar tegenover gesteld dat zij niet in verzuim is geraakt. De planning was volgens Tekwoods indicatief en de afwijking daarvan was een gevolg van het optreden van de hoofdaannemer. Deze wijzigde steeds tekeningen en reageerde niet adequaat op vragen en verzoeken om goedkeuring. Volgens Tekwoods is hierover voortdurend overleg geweest tussen partijen, maar Oomkens bestrijdt dat.

Tekwoods kan alleen tot schadevergoeding worden verplicht als zij in verzuim is geraakt met de nakoming van haar verplichtingen. Het is de vraag of en wanneer Tekwoods in verzuim is geraakt. Vast staat dat het verzuim niet is ingetreden door ingebrekestelling. Oomkens heeft immers Tekwoods niet op enig moment een schriftelijke aanmaning gezonden waarbij Tekwoods een redelijke termijn voor de nakoming is gegeven.

Oomkens heeft echter aangevoerd dat de planning die Tekwoods op 5 april 2016 heeft gegeven, fatale termijnen bevat.

Art. 6:83, aanhef en onder a, BW luidt:

Het verzuim treedt zonder ingebrekestelling in (..) wanneer een voor de voldoening bepaalde termijn verstrijkt zonder dat de verbintenis is nagekomen, tenzij blijkt dat de termijn een andere strekking heeft.

Tekwoods heeft op 5 april 2016 een planning afgegeven en daarin termijnen genoemd waarbinnen het tekenwerk in fasen gereed zou komen (zie 2.8). Of die planning de strekking had om te bepalen binnen welke termijn Tekwoods verplicht was om het tekenwerk gereed te hebben, is een kwestie van uitleg.

De vraag hoe de overeenkomst op dit punt moet worden uitgelegd, kan niet worden beantwoord op grond van alleen maar een zuiver taalkundige uitleg van de bepalingen van dat contract. Voor de beantwoording van die vraag komt het immers aan op de zin die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Daarbij kan mede van belang zijn tot welke maatschappelijke kringen partijen

behoren en welke rechtskennis van zodanige partijen kan worden verwacht. Ook komt betekenis toe aan de context van de desbetreffende bepaling, de totstandkomingsgeschiedenis ervan, de aannemelijkheid van de rechtsgevolgen van de ene of andere uitleg, de aard van de overeenkomst, en de gedragingen van partijen na het sluiten van de overeenkomst.

In deze zaak neemt de rechtbank voor de uitleg van de strekking van de planning de volgende omstandigheden in aanmerking. Een planning geeft in algemene zin de wederpartij en andere betrokkenen inzicht in de termijnen waarbinnen zij bepaalde prestaties kan verwachten, zodat die hun gedrag daarop kunnen afstemmen. Tekwoods heeft op 14 februari 2016 een eerste planning aan Oomkens afgegeven. Volgens deze planning zou het tekenwerk gereed zijn op 13 mei 2016. Uit de stellingen van partijen en de overgelegde correspondentie blijkt echter dat de hoofdaannemer na 14 februari 2016 wijzigingen in tekeningen doorvoerde en dat het tijd kostte om de nodige informatie van de hoofdaannemer te verkrijgen. In haar e-mail van 4 april 2016 (zie 2.7) heeft Tekwoods daarnaar verwezen. Uit de tekst van die e-mail kon worden afgeleid dat de planning van Tekwoods haalbaar was als de hoofdaannemer zich aan de planning zou houden. Vervolgens heeft Tekwoods een dag later de nieuwe planning afgegeven. De begeleidende mededelingen maakten duidelijk dat het tekenwerk kon worden verwacht binnen de in de planning aangegeven termijnen, met dien verstande dat een voorbehoud is gemaakt voor het geval er nog wijzigingen in de reeds bepaalde uitgangspunten zouden komen. Voor Tekwoods moet het redelijkerwijs duidelijk zijn geweest dat Oomkens haar productiecapaciteit zou reserveren, op basis van deze planning. Het belang van Oomkens bij de planning en het halen van de planning was Tekwoods dus bekend. Oomkens had dit bovendien bij e-mail van 16 maart 2016 nog aan de orde gesteld (zie 2.6). Na afgifte van de planning heeft Oomkens dit belang in niet mis te verstane bewoordingen onderstreept in haar e-mails van 11 en 14 april 2016 (zie 2.9 en 2.11). Tekwoods heeft daarop kennelijk niet aan Oomkens laten weten dat de planning vrijblijvend was en dat zij er niet op mocht rekenen dat het tekenwerk binnen de aangegeven termijnen gereed zou zijn.

Onder deze omstandigheden mocht Oomkens er redelijkerwijs op vertrouwen dat Tekwoods het tekenwerk binnen de door deze, in de planning opgegeven termijnen zou afronden, tenzij de hoofdaannemer de planning zou doorkruisen (e-mail van 4 april 2016) of er alsnog (substantiële) wijzigingen in de al bepaalde uitgangspunten zouden komen (e-mail van 5 april 2016).

Gelet op het belang van Oomkens bij de planning, welk belang Tekwoods bekend was, mocht van Tekwoods worden verlangd dat zij bij vertraging onverwijld Oomkens zou informeren, zodat Oomkens zo nodig maatregelen kon nemen om de vertraging te voorkomen of beperken, bijvoorbeeld door het voeren van overleg met de hoofdaannemer.

Uit hetgeen partijen hebben aangevoerd, kan niet worden opgemaakt dat na 5 april 2016 de hoofdaannemer de planning van Tekwoods heeft doorkruist of dat er nog (substantiële) wijzigingen zijn gekomen in de al bepaalde uitgangspunten. Het enige wat is gebleken, is dat Tekwoods op 12 mei 2016 vragen aan de hoofdaannemer heeft gesteld, die op 19 mei 2016 zijn beantwoord (conclusie van antwoord onder 66). Opvallend is verder dat Tekwoods in het ene overzicht (productie 23) vermeldt dat zij van 20 mei 2016 tot en met 20 juni 2016 met het tekenwerk bezig is geweest, terwijl volgens het urenoverzicht (productie 33) maar op 5 van de 20 werkdagen telkens een aantal uren aan dit project is gewerkt. De overschrijding van de planning laat zich dan ook niet verklaren uit hetgeen Tekwoods naar voren heeft gebracht.

Op de zitting heeft Tekwoods echter verzocht te mogen verklaren waarin de vertraging in de periode na 5 april 2016 is gelegen. Die gelegenheid zal haar worden gegeven. Zij zal, voor zover de hoofdaannemer de planning heeft doorkruist of er alsnog (substantiële) wijzigingen in de al bepaalde uitgangspunten zijn gekomen, tevens moeten aangeven of en wanneer zij Oomkens daarvan in kennis heeft gesteld.

Schade

De schade die Oomkens zegt te hebben geleden door de overschrijding van de planning is tweeledig. De schade betreft in de eerste plaats het niet meer volledig kunnen benutten van de gereserveerde productiecapaciteit. Oomkens heeft gesteld dat zij nog een werk van Jorritsma voor 800 m2 heeft kunnen inplannen en enkele kleinere opdrachten, maar dat hij een aantal, bij de naam genoemde werknemers in de weken 28 en 29 van 2016 niet meer aan het werk heeft kunnen houden. Het gaat in totaal om 17 uren in week 28 en 158 uren in week 29. Het verlies van werk over deze uren bedraagt € 7.000,- (175 x € 40,-).

Tekwoods heeft hier niet méér tegen ingebracht dan dat Oomkens op geen enkele wijze bewijst dat zij 175 uren verloop heeft gehad. Dat is te weinig om als reëel verweer te aanvaarden, mede in aanmerking genomen dat het aannemelijk is dat Oomkens productiecapaciteit heeft moeten reserveren en dat zij die op korte termijn niet meer volledig voor andere opdrachten heeft kunnen benutten.

Oomkens stelt verder dat zij schade heeft geleden doordat zij, toen zij de laatste HSB-elementen kon gaan produceren, geen productiecapaciteit meer beschikbaar had in de desbetreffende afdeling van haar fabriek. Het is volgens Oomkens niet gelukt om het werk aan een ander bedrijf uit te besteden. Het ging om 1.720 m2 aan HSB-elementen. De elementen moesten worden gemaakt door werknemers van een andere afdeling (kozijnen), die met dat werk geen ervaring hadden. In de weken 37 tot en met 43 zijn de HSB-elementen voor de vijfde verdieping gemaakt en in de weken 47 tot en met 51 de HSB-elementen voor de zesde verdieping. De werknemers hebben volgens Oomkens 2.600 uren nodig gehad voor het werk. De kosten daarvan zijn € 104.000,- (2.600 x € 40,-). Voor dit deel was begroot 1.720 m2 x € 30,-, dus € 51.600,-. Het verschil van € 52.400,- rekent Oomkens tot zijn schade.

De rechtbank heeft nadere inlichtingen van Oomkens nodig over de onder 4.16 beschreven schade. Het gaat dan met name om het volgende:

- Aannemelijk maken, zo veel mogelijk aan de hand van bewijsstukken, dat het werk niet aan een ander bedrijf kon worden uitbesteed in de periode tot en met week 51 van 2016.

- Aantonen aan de hand van urenstaten en/of verklaringen dat aan het werk 2.600 uren is besteed.

- Aannemelijk maken, zo veel mogelijk aan de hand van bewijsstukken, dat de werknemers die de HSB-elementen hebben gemaakt, in de weken 37 tot en met 51 voor ander werk zouden zijn ingezet. Immers, is dat niet (volledig) het geval, dan is geen sprake geweest van schade door de meeruren die aan het maken van de HSB-elementen zijn besteed.

Akten en comparitie

Partijen dienen hun inlichtingen (zie 4.14 en 4.17) bij akte in te dienen. De zaak zal daartoe worden verwezen naar de rol. Vervolgens zullen de inlichtingen op een zitting worden besproken.

Die zitting zal tevens worden benut om te onderzoeken of partijen het alsnog op een of meer punten met elkaar eens kunnen worden.

Partijen kunnen zich op de zitting laten bijstaan door een eigen adviseur.

De rechtbank wijst erop dat zij uit een niet verschijnen van een partij ter comparitie de gevolgtrekkingen - ook in het nadeel van die partij - kan maken die zij geraden zal achten.

De rechtbank zal elke verdere beslissing aanhouden.

De rechtbank

in conventie en in reconventie

verwijst de zaak naar de rol van 15 november 2017 voor akte door beide partijen en opgave verhinderdagen van partijen en hun advocaten op de maandagen, dinsdagen en donderdagen in de maanden december 2017 tot en met februari 2018, waarna dag en uur van de comparitie zullen worden bepaald,

beveelt een verschijning van partijen, bijgestaan door hun advocaten, voor het geven van inlichtingen en ter beproeving van een minnelijke regeling op de terechtzitting van mr. W.J.J. Los in het gerechtsgebouw te Leeuwarden aan Zaailand 102 op een door de rechtbank - na het indienen van de onder 5.1. bedoelde akten - vast te stellen datum en tijd,

bepaalt dat de partijen dan vertegenwoordigd moeten zijn door iemand die van de zaak op de hoogte is en hetzij rechtens hetzij op grond van een bijzondere schriftelijke volmacht bevoegd is haar te vertegenwoordigen,

bepaalt dat bij gebreke van de gevraagde opgave(n) de rechtbank het tijdstip van de comparitie zelfstandig zal bepalen,

bepaalt dat na de vaststelling van het tijdstip van de comparitie dit in beginsel niet zal worden gewijzigd,

wijst partijen erop dat voor de zitting twee uur zal worden uitgetrokken,

bepaalt dat de in de overwegingen opgevraagde informatie uiterlijk twee weken voor de dag van de zitting aan de rechtbank en de wederpartij moet zijn toegestuurd,

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. W.J.J. Los en in het openbaar uitgesproken op

18 oktober 2017.1.