Hof Amsterdam, 19-12-2002, nr. 01/02007

De Hoge Raad heeft op 30 mei 2001 onder nummer 34.368 arrest gewezen op het beroep in cassatie van de belanghebbende tegen de uitspraak van het Gerechtshof te 's-Gravenhage van 8 april 1998, nr. BK-96/03694, betreffende de over het tijdvak 1 januari 1995 tot en met 30 september 1995 aan belanghebbende opgelegde nahef-fingsaanslag in de afvalstoffenbelasting ten bedrag van ƒ 2.000.000, zonder ver-hoging, welke aanslag, na daartegen gemaakt bezwaar, bij uitspraak van de inspec-teur is gehandhaafd.

Het Gerechtshof te 's-Gravenhage heeft bij voormelde uitspraak van 8 april 1998 de uitspraak waarvan beroep vernietigd en de aanslag verminderd tot een aanslag ten bedrage van ¦ 568.144. De Hoge Raad heeft de uit-spraak van genoemd hof vernie-tigd, behoudens de beslissing tot vernietiging van de uitspraak van de inspecteur en de beslissing omtrent het griffierecht, en het geding verwezen naar het Gerechtshof te Amsterdam ter verdere behandeling en beslissing van de zaak in meervoudige kamer met inachtneming van zijn arrest.

Bij brief van 23 augustus 2001 heeft de griffier partijen in de gelegenheid gesteld een schriftelijke toelichting te geven omtrent het geschil na verwijzing. Belanghebbende heeft op 22 oktober 2001 van die mogelijkheid gebruik gemaakt, de inspecteur op 9 november 2001. De reacties zijn toegezonden aan de respectievelijke wederpartijen.

Op 29 augustus 2001 heeft de gemachtigde verzocht de zaak te behandelen met die van A B.V., na heropening van het onderzoek in laatstgenoemde zaak. Nu dit onderzoek niet is heropend is dit verzoek niet meer relevant.

Op 12 februari 2002 heeft het Hof een brief met bijlagen van belanghebbende ontvangen. De bijlagen hebben betrekking op een procedure voor de Raad van Tucht voor Registeraccountants en Accountants-Administratieconsulenten, welke pro-cedure een klacht van A B.V. en belanghebbende betreft en gericht is tegen de voormalige accountant. De inspecteur heeft een afschrift van deze brief ont-vangen.

Ter zitting van 21 februari 2002 zijn verschenen namens belanghebbende mr. B en mr. C en D, bestuurder van belanghebbende, als-mede namens de inspecteur mr. E en tot bijstand vergezeld van mr. F, mr. G en drs. H. Belanghebbende en de inspec-teur hebben ter zitting een pleitnota voorgedragen en overgelegd. Belanghebbende heeft bij zijn pleitnota een aantal bijlagen gevoegd. De inspecteur heeft van de bij-la-gen kennis kunnen nemen en heeft zich erover kunnen uitlaten.

Het Hof heeft ter zitting tegelijkertijd behandeld de verwijzingszaken betref-fende de aan belanghebbende opgelegde naheffingsaanslagen in de afvalstoffen-belasting over:

De Hoge Raad heeft in het verwijzingsarrest onder 3.4.4 overwogen:

Voor de tussen partijen vaststaande feiten verwijst het Hof in de eerste plaats naar de feiten die zijn omschreven in onderdeel 3 van de onder 1.2 vermelde uit-spraak van het Gerechtshof te 's-Gravenhage. Het Hof stelt in aanvulling daarop nog de volgende feiten vast.

In 1993 heeft I BV, afdeling milieu, een zo-genoemd nader onderzoek uitgevoerd naar de aard en mate van de verontreiniging op de voormalige stortplaats (verder: de vuilstortplaats), alsmede naar de verspreiding van eventuele verontreinigingen en de gevaren daarvan voor de volksgezondheid en het milieu. Het in september 1993 opgemaakte rapport, waar de woorden 'het stort' staan voor de vuilstortplaats, vermeldt:

In de vergunningaanvraag voor het oprichten dan wel in werking hebben van een inrich-ting voor het milieuhygiënisch afwerken van de vuilstortplaats van maart 1994 schrijft belanghebbende:

Bij besluit van 27 februari 1995 hebben Gedeputeerde Staten van Q (verder: GS) onder het stellen van voorwaarden de vergunning verleend voor een termijn van 6,5 jaar. In hun besluit, waar de woorden 'het stort' staan voor de vuil-stortplaats, merken zij op:

In een conceptrapport van I BV Utrecht van 14 december 1995 staat:

Bij uitspraak van 17 juni 1996 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State het besluit van GS vernietigd. Op 2 mei 1997 heeft belanghebbende opnieuw een vergunning aangevraagd. In de 'Vergunningaanvraag' staat te lezen:

Bij besluit van 23 juli 1998 hebben GS belanghebbende opnieuw vergunning verleend en wel voor een termijn van vier jaar tot uiterlijk 31 augustus 2001. In het besluit hebben GS onder meer het volgende opgenomen:

Op verzoek van belanghebbende hebben GS op 3 augustus 2001 besloten om belanghebbendes vergunning uit 1998 te verlengen. Ook in dit besluit schrijven GS dat een aparte uitvoeringsorganisatie de toekomstige bestemming zal invullen.

In zijn aan het Hof gerichte 'conclusie in verwijzing na cassatie' schrijft belang-hebbende op 22 oktober 2001 op pagina 9 onder 'Nazorg':

In geschil is of de onderwerpelijke afvalstoffen in het onderhavige tijdvak zijn af-gegeven aan een inrichting, niet zijnde een werk, in de zin van de Wet belastingen op milieugrondslag (verder Wbm), hetgeen de inspecteur stelt en belanghebbende bestrijdt.

Gelet op hetgeen het gerechtshof te 's-Gravenhage in onderdeel 4.1 van zijn onder 1.2 vermelde uitspraak heeft vastgesteld, zijn partijen het erover eens dat in geval sprake is van een inrichting, niet zijnde een werk in bovenbedoelde zin, de onder-havige naheffingsaanslag verminderd moet worden tot een ten bedrage van ¦ 568.144.

Voor de standpunten van partijen wordt verwezen naar de stukken van het geding.

Ter zitting heeft de gemachtigde van belanghebbende nog het volgende naar voren gebracht:

De bedoeling van de sanering is dat er ter plekke een recreatieve voorziening mo-gelijk wordt gemaakt. De gemeente is bezig het bestemmingsplan te wijzigen in die zin dat er daardoor natuurlijke recreatie op de voormalige vuilstortplaats mogelijk is.

Het perceel blijft eigendom van belanghebbende en zij wil er graag zelf iets op gaan exploiteren. Hierover vindt goed overleg plaats tussen belanghebbende en de gemeente. Bij het gebruik van de locatie na de sanering moet rekening gehouden worden met bijvoorbeeld de kwetsbaarheid van de bovenlaag.

De inspecteur heeft ter zitting nog het volgende opgemerkt:

Ik stel niet dat het isoleren, beheersen en controleren van de verontreiniging onjuist is. Het is goed voor het milieu.

Een 'werk' wordt gebouwd voor een bepaald doel, een geluidswal bijvoorbeeld. Het bouwen van een transitopunt en een informatiecentrum kunnen op zich kwalificeren als werken. Het is echter een gegeven dat de afvalstoffen bij belanghebbende niet worden afgegeven om een transitopunt te bouwen. Door het tegen vergoeding ac-cepteren van afvalstoffen worden financiële middelen gegenereerd teneinde een drei-gend milieuprobleem af te kunnen wenden.

Het doel van de activiteiten is zeker niet het vestigen van een transitopunt. Het is nog niet eens zeker waarvoor de locatie gebruikt zal gaan worden. De concrete invulling zal na afloop van de activiteiten door een aparte uitvoeringsorganisatie, waarin belanghebbende niet deelneemt, worden uitgewerkt.

Indien de onderhavige afgifte van afvalstoffen uitsluitend heeft plaatsgevonden teneinde op die locatie een transitopunt (een plaats waar recreanten van de ene op de andere recreatiemogelijkheid kunnen overstappen) en eventueel een informatiecen-trum te kunnen vestigen, is er geen sprake van afgifte aan een inrichting, maar aan een werk als bedoeld in artikel 12, aanhef en onderdeel c, van de Wet belastingen op milieugrondslag (Wbm). Is daarentegen in wezen de voormalige stortplaats her-opend, dan is er sprake van een inrichting in bovengenoemde zin en vormt de afgifte van afvalstoffen ingevolge artikel 13, eerste lid van de Wbm in de voor het onder-havige tijdvak geldende tekst een belastbaar feit.

Gelet op de historie van de oude vuilstortplaats, zoals beschreven onder 3.2, en het feit dat de stort als een IBS-locatie was aangewezen, is aannemelijk dat belang-hebbende ten tijde van de aankoop van de vuilstortplaats in 1991 wist dat deze zoda-nig vervuild was dat zij als eigenaar verplicht was deze te saneren.

Het besluit van 27 februari 1995 van GS schrijft voor dat sanering dient plaats te vinden door middel van een zogenoemde IBC-constructie. Het isoleren, beheersen en controleren van de verontreiniging houdt in dat belanghebbende een damwand en een bovenafdichting aanbrengt, welke bovenafdichting bestaat uit afvalstoffen met een afdichtingslaag van kunststoffolie en zandbentoniet, alsmede het treffen van voorzie-ningen voor de nazorg na afloop van de afdichting. Het door derden afgeven van af-valstoffen ten behoeve van de bovenafdichting vormt voor belanghebbende op-brengstgevende omzet. Aannemelijk is - bewijs voor het tegendeel heeft belangheb-bende niet bijgebracht - dat de te verwachten opbrengst realiter geheel dan wel na-genoeg geheel zou bestaan uit het tegen betaling in ontvangst nemen van afvalstoffen en niet uit een ten gevolge van de sanering te creëren verhoging van de verkoop-waarde van de vuilstortplaats.

Het Hof acht aannemelijk dat belanghebbende er ten tijde van aankoop van uitging dat de sanering kon plaatsvinden door middel van het treffen van IBC-maatregelen en dat zij hiermee een positief resultaat zou behalen.

Uit de feiten leidt het Hof af dat de locatie als gevolg van de sanering geschikt is voor multifunctioneel gebruik, maar dat, zoals de inspecteur ook heeft gesteld, de eindbestemming van de vuilstortplaats vanaf de datum waarop belanghebbende het perceel gekocht heeft tot aan de dag waarop de mondelinge behandeling van het beroep plaatsvond - en dus ook gedurende de periode waarop de onderhavige nahef-fingsaanslag betrekking heeft - niet vaststond. Het Hof acht hierbij met name van belang:

Op basis van het voorgaande concludeert het Hof dat het belang dat belangheb-bende bij de afgifte van de afvalstoffen had niet zozeer - en zeker niet uitsluitend - gelegen was in de mogelijkheid om na de sanering aan de locatie een bepaalde eind-bestemming te geven, maar eruit bestond dat hij gelegenheid wilde bieden tot het in ontvangst nemen en verwerken van afvalstoffen. Een mogelijke bestemming van de locatie na het afronden van de activiteiten is hiervan, naar 's Hofs oordeel, een af-geleide. Daarbij acht het Hof de - kennelijk met het oogmerk van belanghebbende sporende - bedoelingen van GS als vergunningverlener ook van belang.

Uit onder andere het besluit van GS van 23 juli 1998 valt af te leiden dat de pro-vincie over te weinig middelen beschikte om de vuilstortplaats zelf te saneren en dat het belang dat de provincie bij de afgifte van de afvalstoffen had niet zozeer - en zeker niet uitsluitend - gelegen was in de mogelijkheid om na de sanering aan de lo-catie een bepaalde eindbestemming te geven, maar eruit bestond dat voorkomen zou worden dat de aanwezige ernstige verontreiniging zich zou gaan verspreiden.

Gelet op het bovenstaande is het Hof van oordeel dat de onderwerpelijke afgifte van afvalstoffen niet uitsluitend heeft plaatsgevonden teneinde op de locatie van de vuilstortplaats een transitopunt (een plaats waar recreanten van de ene op de andere recreatiemogelijkheid kunnen overstappen) en eventueel een informatiecentrum te kunnen vestigen, maar dat er in wezen sprake was van een heropening van de voor-malige stortplaats. Derhalve is er geen sprake van afgifte aan een werk als bedoeld in artikel 12, aanhef en onderdeel c, van de Wbm en is belanghebbende afvalstoffen-belasting verschuldigd. Partijen zijn het er over eens zijn dat in dat geval de onder-havige naheffingsaanslag verminderd moet worden tot een ten bedrage van ¦ 568.144.

Het Hof acht termen aanwezig voor een veroordeling van verweerder in de proceskos-ten als bedoeld in artikel 5a van de Wet administratieve rechtspraak belastingzaken. Op grond van het Besluit proceskosten fiscale procedures wordt het bedrag als volgt vastgesteld: (0,5 punt voor het geven van schriftelijke inlichtingen + 1 punt voor het ver-schijnen bij de mondelinge behandeling) x 2 voor het gewicht van de zaak x € 322 = € 966.

Het Hof: