HvJ EU, 11-06-2020, nr. C-634/18

In artikel 31, lid 1, onder e), van het Verdrag betreffende de Europese Unie in de versie die van toepassing was toen kaderbesluit 2004/757 werd aangenomen, wordt bepaald dat gezamenlijk optreden inzake justitiële samenwerking in strafzaken ‘het geleidelijk aannemen van maatregelen tot opstelling van minimumvoorschriften met betrekking tot de bestanddelen van strafbare feiten en met betrekking tot straffen op het gebied van de georganiseerde criminaliteit, terrorisme en illegale drugshandel’ omvat. Op grond van artikel 34, lid 2, onder b), van het Verdrag is de Raad, indien hij met eenparigheid van stemmen op initiatief van een lidstaat of van de Europese Commissie handelt, bevoegd om kaderbesluiten aan te nemen ‘voor de onderlinge aanpassing van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten. Deze kaderbesluiten zijn verbindend voor de lidstaten ten aanzien van het te bereiken resultaat, doch aan de nationale instanties wordt de bevoegdheid gelaten vorm en middelen te kiezen. Zij hebben geen rechtstreekse werking’.

Artikel 49 van het Handvest weerspiegelt artikel 7, lid 1, EVRM en bouwt daarop voort. Het luidt:

Volgens artikel 51, lid 1, van het Handvest zijn de bepalingen ‘gericht tot de instellingen, organen en instanties van de Unie […] alsmede, uitsluitend wanneer zij het recht van de Unie ten uitvoer brengen, tot de lidstaten’. In artikel 52, lid 3, van het Handvest wordt bepaald: ‘Voor zover dit Handvest rechten bevat die corresponderen met rechten welke zijn gegarandeerd door het [EVRM], zijn de inhoud en reikwijdte ervan dezelfde als die welke er door [het EVRM] aan worden toegekend. […]’

In kaderbesluit 2004/757 wordt onder meer het volgende overwogen: ‘De illegale drugshandel vormt een bedreiging voor de gezondheid, de veiligheid en de levenskwaliteit van de burgers van de Europese Unie, alsook voor de wettige economie, de stabiliteit en de veiligheid van de lidstaten.’5. ‘Het is noodzakelijk minimumvoorschriften betreffende de elementen van de strafbare feiten van illegale handel in drugs en in precursoren aan te nemen, die als grondslag kunnen dienen voor een gemeenschappelijke aanpak op het niveau van de Unie van de bestrijding van die handel.’6. De Europese Unie zou zich moeten concentreren ‘op de ernstigste drugsmisdrijven’, terwijl ‘het feit dat bepaalde gedragingen met betrekking tot persoonlijk gebruik niet onder de werkingssfeer van [kaderbesluit 2004/757] vallen, […] niet een richtsnoer van de Raad [vormt] voor de wijze waarop de lidstaten die andere gevallen in hun nationale wetgeving zouden moeten regelen’.7. ‘De door de lidstaten voorziene straffen, met inbegrip van vrijheidsstraffen, dienen doeltreffend, evenredig en afschrikkend te zijn. Om de straf te bepalen, dient rekening te worden gehouden met feitelijke gegevens, zoals de hoeveelheden en de aard van de verhandelde drugs en de vraag of het strafbare feit in het kader van een criminele organisatie is gepleegd.’8. ‘De doeltreffendheid van de geleverde inspanningen ter bestrijding van de illegale drugshandel, hangt voornamelijk af van het nader tot elkaar brengen van de nationale maatregelen ter uitvoering van dit kaderbesluit’.9.

Artikel 2 luidt als volgt׃

Artikel 4 luidt als volgt:

Artikel 2, lid 1, onder c), van kaderbesluit 2004/757 betreft ‘het in bezit hebben of aankopen van drugs’ om een van de activiteiten te ondernemen die zijn vermeld op de (uitgebreide) lijst in artikel 2, lid 1, onder a).26. In artikel 4, lid 2, onder a), van het kaderbesluit wordt een strafverzwarende omstandigheid geïntroduceerd, die ‘[wordt] strafbaar gesteld met een maximumstraf van ten minste 5 tot 10 jaar gevangenisstraf’, wanneer bij de strafbare feiten die worden omschreven in artikel 2, lid 1, onder a), b) en c), ‘grote hoeveelheden drugs’ betrokken zijn. Met artikel 2, lid 2, worden gedragingen die worden genoemd in artikel 2, lid 1, buiten de werkingssfeer van het kaderbesluit gehouden als ‘de betrokkenen’ met die gedragingen uitsluitend beogen te voorzien in hun persoonlijk gebruik als omschreven in het nationale recht.27.

De lidstaten behouden echter de vrijheid om het bezit van grote hoeveelheden drugs voor persoonlijk gebruik als een strafverzwarende omstandigheid te behandelen. Het kaderbesluit bepaalt dat er ‘minimumvoorschriften met betrekking tot de bestanddelen van strafbare feiten en met betrekking tot straffen op het gebied van de illegale drugshandel’ in worden vastgesteld.28. De lidstaten kunnen dus per definitie verder gaan dan die minimumvoorwaarden.

In overweging 4 van het kaderbesluit wordt de nuttige opmerking gemaakt dat ‘het feit dat bepaalde gedragingen met betrekking tot persoonlijk gebruik niet onder de werkingssfeer van […] [kaderbesluit 2004/757] vallen, […] niet een richtsnoer van de Raad [vormt] voor de wijze waarop de lidstaten die andere gevallen in hun nationale wetgeving zouden moeten regelen.’ Die overweging weerspiegelt de ontstaansgeschiedenis van het kaderbesluit. Het Europees Parlement introduceerde artikel 2, lid 2, als amendement op het voorgestelde kaderbesluit om uitdrukking te geven aan het subsidiariteitsbeginsel. Het gaf daarbij de toelichting dat het amendement inhield dat als lidstaten dat wilden, zij persoonlijk gebruik strafbaar konden stellen, maar dat het kaderbesluit daartoe geen verplichting bevatte.29. Met deze analyse stem ik in. Het staat de lidstaten dus vrij om het bezit van drugs voor persoonlijk gebruik strafbaar te stellen en de bestanddelen van dat strafbare feit en de eraan verbonden sancties te bepalen.

Ik kom daarom tot de conclusie dat artikel 2, lid 1, onder c), en lid 2, en artikel 4, lid 2, onder a), van kaderbesluit 2004/757 er niet aan in de weg staan dat de lidstaten de strafrechtelijke aansprakelijkheid voor de strafverzwarende omstandigheid met betrekking tot het bezit van grote hoeveelheden drugs voor de handel, zoals in voormelde bepalingen omschreven, uitbreiden tot drugsbezit dat niet onder de in dat kaderbesluit genoemde strafbare feiten valt.

Staat de uitlegging van het in artikel 4, lid 2, onder a), van kaderbesluit 2004/757 gebezigde begrip ‘grote hoeveelheden drugs’ in het licht van deze beginselen in de weg aan een situatie waarin de uitdrukking waarmee dat begrip in nationaal recht wordt omgezet, niet door de wetgever wordt omschreven, maar per afzonderlijk geval door de nationale rechterlijke instanties wordt uitgelegd?

In kaderbesluit 2004/757 wordt geen omschrijving gegeven van het in artikel 4, lid 2, onder a), vermelde begrip ‘grote hoeveelheden drugs’, dat een van de verzwarende omstandigheden is die tot zwaardere straffen leidt voor de strafbare feiten waarvan de bestanddelen in het kaderbesluit worden bepaald.

Het doel van kaderbesluit 2004/757 is om minimumvoorschriften vast te stellen met betrekking tot de bestanddelen van en de sancties op strafbare feiten op het gebied van de illegale drugshandel.30. Toentertijd werden kaderbesluiten gebruikt om wetten en regelingen in de lidstaten op de desbetreffende rechtsgebieden dichter bij elkaar te brengen. Zulke besluiten waren bindend voor wat betreft het te bereiken resultaat, maar de keuze van vorm en methode werd aan de lidstaten gelaten.31.

In kaderbesluit 2004/757 wordt dus slechts als minimumvereiste aan de lidstaten opgedragen om een strafverzwarende omstandigheid in hun strafrecht op te nemen, waarbij de keuze van vorm en methoden aan hun eigen oordeel wordt overgelaten. Van de lidstaten wordt ook gevraagd dat zij waarborgen dat de straffen voor zulke strafbare feiten doeltreffend, evenredig en afschrikkend zijn.32. Overweging 9 vormde daarnaast een stimulans voor de lidstaten om de doeltreffendheid te waarborgen van de inspanningen om de illegale drugshandel aan te pakken.

De stukken die in dit geding aan het Hof zijn overgelegd, hadden voor het Hof slechts beperkt nut bij de vaststelling van wat de ‘grote hoeveelheden drugs’ zijn die leiden tot de in artikel 4, lid 2, onder a), van het kaderbesluit geformuleerde strafverzwarende omstandigheid. Met de nodige terughoudendheid geef ik hier ter verheldering de volgende gedachten in overweging, zodat het begrip een zekere concrete betekenis krijgt.

Ten eerste kan voor een deel worden vastgesteld wat een ‘grote hoeveelheid’ is door te zien naar het tegenovergestelde: de kleine hoeveelheid drugs waarvan mag worden aangenomen dat zij dient voor de persoonlijke behoeften van degene die ze bezit. Een voorraad waar iemand voor op zijn hoogst een paar weken genoeg aan heeft, is geen ‘grote hoeveelheid’. Omgekeerd, hoeveelheden waar een individuele verslaafde voor een jaar genoeg aan heeft, zijn wel grote hoeveelheden en kunnen op de reële mogelijkheid duiden dat de drugs geen persoonlijk gebruik dienen, maar bedoeld zijn voor de handel.

Ten tweede lijkt het mij logisch om te concluderen dat iemand in het bezit van ‘grote hoeveelheden drugs’ is als de gevonden drugs uit veel verschillende drugs bestaan die elk in een bescheiden hoeveelheid aanwezig zijn dan wel uit een zeer aanzienlijke hoeveelheid van één enkel verdovend middel. Wederom wijzen beide fenomenen volgens mij meer in de richting van bezit voor de handel dan bezit voor persoonlijk gebruik.

Ten derde denk ik dat het relevanter is om als meeteenheid voor ‘hoeveelheid’ uit te gaan van de ‘dosis’ die van een bepaald verdovend middel nodig is om in een roes te geraken dan van het gewicht. Verschillende drugs leiden tot verschillende psychotrope effecten. Personen die beschikken over de voor de bestrijding van de drugshandel vereiste technische deskundigheid, zullen aanvaardbare richtlijnen kunnen opstellen over wat voor veelgebruikte drugs onder ‘dosis’ moet worden verstaan en de richtlijnen kunnen uitbreiden wanneer er (helaas) nieuwe drugs worden ontwikkeld. Hoeveel een ‘grote hoeveelheid’ is, zal daarmee vergelijkbaar zijn (voor verschillende soorten drugs) als het wordt uitgedrukt in het aantal dosissen, maar wanneer gemeten in termen van gewicht kan er voor onderscheiden verdovende middelen sprake zijn van sterk verschillende hoeveelheden.

Tegen die achtergrond hebben de lidstaten een behoorlijke keuzevrijheid bij het vaststellen van de exacte waarden waarmee zij het begrip ‘grote hoeveelheden drugs’ op hun grondgebied invullen. Zij moeten echter waarborgen dat de toepassing van het strafrecht in redelijke mate voorzienbaar33. is, en dat de doeltreffendheid van het kaderbesluit niet in gevaar komt.

De verwijzende rechter merkt op dat als gevolg van de keuzevrijheid die de lidstaten hebben bij de omzetting van het begrip ‘grote hoeveelheden drugs’, verschillende regelingen kunnen gelden in het strafrecht in de verschillende lidstaten. Bovendien kan het gebrek aan nauwkeurigheid in de onderhavige nationale wetgeving ertoe leiden dat personen die ongeveer dezelfde strafbare feiten begaan een uiteenlopende behandeling krijgen.34.

Wat de eerste vraag van de verwijzende rechter betreft, is het niet de bedoeling van kaderbesluit 2004/757 om de toepasselijke bepalingen betreffende de bestanddelen van strafbare feiten en de straffen op het betrokken gebied geheel te harmoniseren. Daaruit volgt dat verschillen tussen de nationale omzettingsmaatregelen niet kunnen worden geacht de beginselen van gelijkheid en non-discriminatie te schenden.35.

Wat betreft de tweede vraag vereisen volgens vaste rechtspraak de beginselen van gelijkheid en non-discriminatie dat behoudens objectieve rechtvaardiging vergelijkbare situaties niet verschillend en verschillende situaties niet gelijk worden behandeld.36.

In de onderhavige zaak blijkt niet uit de aan het Hof verstrekte gegevens dat vergelijkbare situaties door de wet tot bestrijding van drugsverslaving verschillend worden behandeld. Evenmin vormt het feit dat nationale rechters een zekere vrijheid hebben bij de uitlegging van nationaal recht op zich een schending van die beginselen.

De door de verwijzende rechter geschetste situatie moet echter worden benaderd vanuit de invalshoek van het in artikel 49 van het Handvest neergelegde legaliteitsbeginsel inzake delicten en straffen. Het Handvest is van toepassing omdat één enkele bepaling in het nationale recht (artikel 62, lid 2, van de wet tot bestrijding van drugsverslaving) zowel dient ter omzetting van artikel 4, lid 2, onder a), van het kaderbesluit als betrekking heeft op situaties (bezit voor persoonlijk gebruik) die buiten de werkingssfeer van dat besluit vallen (zie punten 36 e.v. supra).

De verwijzende rechter spreekt zijn twijfel uit of een situatie waarin het nationale recht het begrip ‘aanzienlijke hoeveelheid verdovende middelen’ niet definieert en de rechtspraak dat begrip niet altijd op dezelfde wijze uitlegt, verenigbaar is met dat beginsel.

De Poolse regering heeft in haar schriftelijke opmerkingen bevestigd dat het nationale recht inderdaad geen omschrijving geeft van ‘aanzienlijke hoeveelheid verdovende middelen’. De Poolse regering stelt dat de rechterlijke instanties daardoor in staat worden gesteld om rekening te houden met de relevante omstandigheden van elk afzonderlijk geval, wat essentieel is om goed te kunnen beoordelen of er sprake was van een ‘aanzienlijke hoeveelheid verdovende middelen’. Daarbij moeten de nationale rechters de beginselen toepassen die volgen uit de rechtspraak van de Sąd Najwyższy (hoogste rechter in burgerlijke en strafzaken, Polen). Ter terechtzitting verwees de Poolse regering naar rechtspraak van 23 september 2009 van die rechter, waarin bepaalde richtsnoeren werden gegeven om te beoordelen of de omstandigheden in een bepaald geval wezen op een ‘aanzienlijke hoeveelheid verdovende middelen’.

Het beginsel dat delicten en straffen door de wet omschreven moeten worden en de daaruit voortvloeiende voorwaarden met betrekking tot voorzienbaarheid, nauwkeurigheid en het ontbreken van terugwerkende kracht zijn van het hoogste belang zowel in de rechtsorde van de Europese Unie als in de nationale rechtsorden. Dat beginsel is neergelegd in artikel 49 van het Handvest, maar vormt ook een deel van de grondwettelijke tradities die de lidstaten gemeenschappelijk hebben.37.

Ingevolge artikel 52, lid 3, van het Handvest heeft het in het artikel 49 van het Handvest gewaarborgde recht dezelfde betekenis en werkingssfeer als het door het EVRM gewaarborgde recht, waarbij is inbegrepen de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM).38.

Ingevolge het legaliteitsbeginsel inzake delicten en straffen moeten bepalingen in de strafwet voldoen aan bepaalde eisen ten aanzien van toegankelijkheid en voorzienbaarheid, zowel wat de omschrijving van het strafbare feit als de vaststelling van de sanctie betreft.39.

Het aan dat beginsel inherente vereiste van nauwkeurigheid van de toepasselijke wet houdt in dat de delicten en de daarop gestelde straffen duidelijk in de wet moeten worden omschreven. Aan deze voorwaarde is voldaan wanneer de justitiabele uit de bewoordingen van de relevante bepaling, indien nodig met behulp van de door de rechterlijke instanties daaraan gegeven uitlegging, kan opmaken voor welk handelen of nalaten hij strafrechtelijk aansprakelijk kan worden gesteld.40.

Het EHRM heeft verklaard dat ‘als gevolg van het beginsel dat wetten algemeen toepasselijk moeten zijn, de bewoordingen van een wet niet altijd nauwkeurig zijn. Dat betekent dat het onvermijdelijk is dat veel wetten in meer of mindere mate vaag zijn geformuleerd, en dat de uitlegging en toepassing ervan afhankelijk is van de praktijk. Dientengevolge is er in elk rechtsstelsel, hoe duidelijk wettelijke bepalingen — inclusief strafrechtelijke bepalingen — ook zijn geformuleerd, altijd een onvermijdelijk element van rechterlijke uitlegging. Er zal altijd behoefte bestaan aan verheldering van twijfelpunten en aan aanpassing aan veranderende omstandigheden. Hoewel zekerheid zeer wenselijk is, kan het bovenmatige starheid met zich meebrengen, en moet de wet gelijke tred met veranderende omstandigheden kunnen houden. Ook als de betrokken persoon in een mate die redelijk is in de gegeven omstandigheden deskundig juridisch advies moet inwinnen om de mogelijke gevolgen van een bepaalde handeling te kunnen beoordelen, kan een wet nog steeds aan de voorwaarde van voorzienbaarheid voldoen.’41. Bovendien ‘hangt het niveau van nauwkeurigheid dat wordt verlangd van binnenlandse wetgeving, die in elk geval niet in elke eventualiteit kan voorzien, in aanzienlijke mate af van de inhoud van de betrokken regeling, de aangelegenheden die de regeling bestrijkt en de status van degenen die de regeling aangaat.’42.

Dienaangaande wordt in de rechtspraak van dit Hof het standpunt ingenomen dat het legaliteitsbeginsel inzake delicten en straffen ‘niet aldus kan worden uitgelegd dat zij de geleidelijke verfijning van de regels van strafrechtelijke aansprakelijkheid langs de weg van rechterlijke uitlegging verbiedt, zolang die uitlegging redelijkerwijs kan worden voorzien’.43.

Uit de zojuist aangehaalde rechtspraak volgt dat het legaliteitsbeginsel inzake delicten en straffen het volgende verlangt: i) de wet moet delicten en de daaraan verbonden straffen duidelijk omschrijven; ii) de wet moet toegankelijk en voorzienbaar zijn; iii) het feit dat bepaalde bepalingen rechterlijke uitlegging vereisen betekent niet automatisch dat niet aan deze vereisten is voldaan (dit geldt ook voor strafrechtelijke zaken); iv) het niveau van nauwkeurigheid dat van de nationale wetgeving wordt verlangd, hangt in aanzienlijke mate af van de aard en de context van die wetgeving; v) hieruit volgt dat waar bijvoorbeeld de aard van grondwettelijke bepalingen een minder hoog niveau van nauwkeurigheid rechtvaardigt44., het strafrecht, dat vaak tot zware gevangenisstraffen kan leiden, een hoger niveau van nauwkeurigheid vereist; vi) geleidelijke verfijning van de regels van strafrechtelijke aansprakelijkheid door middel van rechterlijke uitlegging is toegestaan, mits deze uitlegging redelijkerwijs voorzienbaar is; vii) de justitiabele moet echter in staat zijn om te beoordelen (met behulp van deskundig juridisch advies in een mate die in de gegeven omstandigheden redelijk is) wat de gevolgen van een bepaalde handeling kunnen zijn en voor welk handelen of nalaten hij strafrechtelijk aansprakelijk kan worden gesteld.

Naar mijn mening omvat dat laatste punt ook de beoordeling van de mate waarin men mogelijk strafrechtelijk aansprakelijk is, en in het bijzonder of er verzwarende omstandigheden in aanmerking genomen zullen worden die zwaardere straffen met zich mee kunnen brengen, en hoe zwaar die straffen dan zijn.

Het is aan de nationale rechter om na te gaan of in de door hem beschreven situatie, waarin het begrip ‘aanzienlijke hoeveelheid verdovende middelen’ niet door de wet tot bestrijding van drugsverslaving wordt omschreven, maar door de rechterlijke instanties in elk individueel geval wordt uitgelegd, de justitiabele in staat is om te weten voor welke handelingen of nalatigheden hij strafrechtelijk aansprakelijk kan worden gesteld en hoe ver die aansprakelijkheid reikt.

De hiërarchie, verbanden en wisselwerking tussen verschillende rechterlijke instanties worden bepaald door de rechtsorde van elke lidstaat. Tegen die achtergrond maak ik hier met enige schroom de volgende algemene opmerkingen die de verwijzende rechter kunnen ondersteunen bij de uitvoering van die taak.

Uit de door de verwijzende rechter aan het Hof overgelegde stukken blijkt dat de nationale rechtspraak in de periode van 1997 (dus voordat het kaderbesluit en de wet tot bestrijding van drugsverslaving waren aangenomen) tot 2012 een kwantitatief criterium toepaste om te bepalen wat ‘aanzienlijke hoeveelheden verdovende middelen’ waren, welk criterium was afgeleid van het aantal personen voor wie de betroffen hoeveelheid drugs een eenmalige roes konden veroorzaken. Volgens de verwijzende rechter is de referentienorm echter variabel.45. Nationale rechters vullen deze regels met verdere criteria aan.46.

De Poolse regering wees op de rol van de hogere rechterlijke instanties om toe te zien op de uniforme toepassing van het strafrecht. Zij vestigde de aandacht van het Hof op de vaste rechtspraak van de Sąd Najwyższy (van 2006 tot 2018) waarin het begrip ‘aanzienlijke hoeveelheden verdovende middelen’ wordt omschreven door middel van één enkel kwantitatief criterium: een hoeveelheid die op hetzelfde moment voorziet in de behoefte van ten minste enkele tientallen verslaafden. Verder maakte zij ook melding van enige aanvullende of ondergeschikte criteria, zoals de massa van het product, de aard (soft of hard) en of het was bedoeld voor de handel of voor persoonlijk gebruik. De Sąd Najwyższy oordeelde in zijn vonnis van 23 september 2009 ook dat ‘een poging van de Sąd Najwyższy om een semiwettelijke omschrijving [van dat begrip] op te stellen zou neerkomen op een ongeautoriseerde uitoefening van het prerogatief van de wetgever’ en dat ‘geen [enkele] door de Sąd Najwyższy opgestelde [modelomschrijving] alle mogelijke toekomstige situaties zou kunnen omvatten, gegeven de huidige snelheid van technologische ontwikkelingen (en de productie van nieuwe synthetische drugs, die nog gevaarlijker zijn voor het menselijk leven en de menselijke gezondheid, en met steeds kleinere hoeveelheden het gewenste effect teweeg kunnen brengen)’.

De voortschrijdende ontwikkeling van het strafrecht door de rechtspraak is een goed verankerd en noodzakelijk onderdeel van de Europese rechtstraditie.47. Dat is in het bijzonder het geval waar het omstandigheden betreft die te maken hebben met stoffen zoals drugs. Door de aard, variëteit, effecten en intrinsieke eigenschappen van verschillende soorten drugs is het moeilijk om een in alle situaties geldige omschrijving te maken van wat onder ‘grote hoeveelheden’ van die stoffen moet worden verstaan. Zoals het EHRM heeft geoordeeld, ‘betekent de behoefte om bovenmatige starheid te vermijden en om gelijke tred met veranderende omstandigheden te houden dat het onvermijdelijk is dat veel wetten in meer of mindere mate vaag zijn geformuleerd’. De uitlegging en de toepassing van dergelijke wetten zijn afhankelijk van de praktijk.48.

Desondanks wordt naar mijn mening met een situatie waarin de bestaande rechtspraak van de lagere rechterlijke instanties een justitiabele niet in staat stelt om te weten of het bezit van een hoeveelheid drugs waarmee meerdere tientallen personen in een roes kunnen geraken, voldoende is als strafverzwarende omstandigheid, of dat alleen sprake is van dat strafbare feit als men een hoeveelheid in bezit heeft die voldoende is voor honderden (of zelfs duizenden) personen, niet voldaan aan het criterium van voorzienbaarheid. Dat zou boven het niveau van flexibiliteit uitgaan dat nodig is om bovenmatige starheid te vermijden en om gelijke tred te houden met veranderende omstandigheden. Als de feiten overeenstemmen met die welke de verwijzende rechter in zijn verzoek om een prejudiciële beslissing naar voren heeft gebracht, dan leidt het geharmoniseerde criterium dat door de rechtspraak van de Sąd Najwyższy tot stand zou zijn gekomen, naar mijn mening niet tot een redelijk voorzienbare toepassing van het strafrecht. De Sąd Najwyższy heeft ook aangegeven dat hij niet bereid is om het begrip ‘aanzienlijke hoeveelheid verdovende middelen’ uitgebreider te omschrijven, omdat hij van oordeel is dat hij zich dan de rol van wetgever zou toe-eigenen.49. In die omstandigheden is de onbeperkte uitlegging van geval tot geval door de nationale rechters van de verzwarende omstandigheid van wat een ‘aanzienlijke hoeveelheid’ drugs is, niet verenigbaar met het legaliteitsbeginsel inzake delicten en straffen.

Mijn conclusie is derhalve dat de uitlegging van artikel 4, lid 2, onder a), van kaderbesluit 2004/757 in het licht van de beginselen van gelijkheid, non-discriminatie en legaliteit inzake delicten en straffen niet in de weg staat aan een situatie waarin de uitdrukking waarmee het begrip ‘grote hoeveelheden drugs’ wordt omgezet in nationaal recht, niet wordt omschreven door de wetgever, maar wordt verhelderd door middel van uitlegging in de rechtspraak. Met die uitlegging moet de betrokken persoon echter in staat zijn om het bestaan en de omvang van zijn strafrechtelijke aansprakelijkheid te beoordelen wanneer hij in het bezit van een bepaalde hoeveelheid drugs wordt aangetroffen. Een uitlegging van geval tot geval van dat begrip door de nationale rechters op basis van een criterium dat geen redelijke mate van voorzienbaarheid en zekerheid biedt, is niet verenigbaar met het in artikel 49 van het Handvest neergelegde legaliteitsbeginsel inzake delicten en straffen. Het is aan de nationale rechter om te bepalen of dat inderdaad de situatie is die binnen zijn nationale rechtsorde bestaat.