Rb. Zutphen, 07-05-2008, nr. 89805 / HA ZA 07-1116

Het verloop van de procedure blijkt uit:

Ten slotte is vonnis bepaald.

Op zondag 4 februari 2007 heeft brand gewoed in het woon/winkelpand aan [adres en plaats]. [eiser] is appartementseigenaar van het woninggedeelte en een gedeelte van de winkel. De winkel werd ten tijde van de brand verhuurd.

[eiser] drijft een eenmanszaak, te weten [eenmanszaak]. Voorheen is [eiser] (mede)eigenaar en bestuurder geweest van [naam B.V.]. Hij verzorgde onder meer de administratie. Deze vennootschap verkeert in staat van faillissement.

De brand is in de kelder ontstaan bij de keldertrap. Vastgesteld is dat het een smeulende brand was. Onder de trap lag een voorraad van zogenoemde waterbags. In de nabijheid van de keldertrap stond onder meer een koelinstallatie. [eiser] heeft zaterdag 3 februari 2007 rond 21.30 uur als laatste het pand verlaten.

Ten tijde van de brand was [eiser]/[eenmanszaak] verzekerd bij Univé voor onder andere brandschade aan zijn pand, inventaris en inboedel tot bedragen van respectievelijk € 545.500,00, € 40.000,00 en € 60.000,00. Op de verzekeringsovereenkomst is een aantal algemene voorwaarden van toepassing. Artikel 6 van het Speciaal Reglement Algemene Voorwaarden brand en aanverwante verzekeringen (ABA-2, productie 2 van [eiser]) bepaalt, voor zover van belang:

Direct na de brand heeft een technisch rechercheur van politie onderzoek verricht. In het verslag van het brandonderzoek (bijlage bij productie 8 van [eiser]) heeft de technisch rechercheur geconcludeerd dat de oorzaak voor het ontstaan van de brand niet werd vastgesteld.

Op 5 februari 2007 is E.W.M. Overtoom, werkzaam bij Compander Partners in Schademanagement BV (hierna: Overtoom) in opdracht van Univé gestart met een brandtechnisch onderzoek in het pand. Op 1 maart 2007 heeft hij zijn rapport afgerond (productie 3 van [eiser]). Op 6 februari 2007 is W. Giesen, eveneens werkzaam bij Compander Partners in schademanagement BV (hierna: Giesen) in opdracht van Univé gestart met een tactisch onderzoek. Het rapport is op 11 mei 2007 afgerond (productie 3 van [eiser]).

Overtoom heeft tijdens zijn onderzoek nader technisch onderzoek laten doen naar de elektrische installatie door H.M. Pothuizen, werkzaam bij Electrical Risk Protection (hierna: ERP). In het onderzoeksrapport van 12 februari 2007 (bijlage 4 bij het rapport van Overtoom) heeft ERP geconcludeerd dat met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de brand niet is ontstaan door een defect in de elektrische aansluiting of component van de koelcompressor.

Tijdens zijn onderzoek heeft Overtoom drie monsters veiliggesteld voor onderzoek naar de aanwezigheid van brandversnellende middelen. Hij vond daartoe aanleiding omdat (p.14 van het rapport): "Op verschillende hoogtes in de brandrestanten en deels verbrande waterbags en verpakkingsmaterialen nabij de onderzijde van de keldertrap werd een verhoogde concentratie [brandversnellende middelen, rb] gemeten. Op soortgelijke restanten in de richting van de achterzijde van de keldertrap c.q. de koelinstallatie werd geen verhoogde concentratie gemeten." De monsters zijn onderzocht door S.A. Oleotest N.V. te Antwerpen (hierna: Oleotest). Oleotest heeft blijkens haar rapport van 12 februari 2007 (bijlage 2 bij het rapport van Overtoom) in monsters 1 en 3 de aanwezigheid van residuen van motorbenzine aangetroffen.

De conclusie van Overtoom luidt als volgt (pp. 20 en 21 van het rapport):

Giesen heeft onder meer verklaringen afgenomen van [eiser], zijn vriendin [naam], zijn vader, zijn [ex-partner] de huurder van de winkel [huurder], omwonenden en de curator in het faillissement van [naam B.V.]. In zijn rapport heeft

Giesen - voor zover thans van belang - het volgende opgenomen:

Overtoom heeft aangifte van brandstichting gedaan bij de politie. Ook de politie heeft getuigen gehoord en nader technisch onderzoek verricht (productie 4 van [eiser]). [eiser] heeft inmiddels een sepotbeslissing ontvangen.

De politie heeft een contraonderzoek laten verrichten door het Nederlands Forensische Instituut te Den Haag (hierna: NFI) naar aanleiding van de resultaten van Oleotest. Het NFI concludeert in haar rapport van 7 juni 2007 (productie 8 van [eiser]) dat de onderzoeksresultaten van Oleotest en NFI overeenkomen maar dat de resultaten verschillend worden geïnterpreteerd: "Het NFI classificeert de onderzoeksresultaten (i.e. de aangetoonde vluchtige stoffen) als verbrandingsproducten terwijl OLEOTEST in de onderzoeksresultaten van twee van de stukken van overtuiging [de monsters, rb] sporen motorbenzine herkent en classificeert."

Bij brief van 7 mei 2007 (productie 9 van [eiser]) heeft Univé onder verwijzing naar onder meer ABA-2 medegedeeld de brandschade niet te zullen vergoeden.

Op enig moment heeft [eiser] mr. E.M. Horssius, werkzaam bij Krantz & Polak Resolve (hierna: Horssius) opdracht gegeven voor een onderzoek. In zijn (ongedateerde) rapport (productie 5 van [eiser]) concludeert Horssius over de oorzaak:

Oleotest heeft bij brief van 22 augustus 2007 (productie 12 van Univé) gereageerd op het rapport van Horssius en bij brief van 27 december 2007 (productie 13 van Univé) op de conclusies van het NFI.

In opdracht van Univé heeft Lengkeek, Larman & De Hosson (hierna: Lengkeek) de schade in een definitief expertiserapport van 6 augustus 2007 (productie 15 van Univé) vastgesteld op een totaalbedrag van € 405.256,33.

Bij brief van 11 oktober 2007 (productie 7 van [eiser]) heeft Horssius aan de raadsman van [eiser] laten weten dat de totale materiële schade komt op een bedrag van

€ 637.457,00.

[eiser] vordert dat de rechtbank bij uitvoerbaar bij voorraad te verklaren vonnis Univé zal veroordelen om aan hem te betalen het bedrag van € 637.457,00, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 7 mei 2007, subsidiair vanaf 13 november 2007, tot die der algehele betaling, alles met veroordeling van Univé in de kosten van deze procedure.

Aan zijn vordering legt [eiser] de verzekeringsovereenkomst en de schadevaststelling van Horssius ten grondslag .

Univé concludeert dat de rechtbank de vordering van [eiser] af zal wijzen dan wel hem deze zal ontzeggen met zijn veroordeling in de kosten van dit geding.

Aan haar verweer legt Univé de rapporten van Compander en Oleotest ten grondslag. Op basis daarvan concludeert zij dat zij niet tot vergoeding gehouden is omdat zij zich terecht op een uitsluitingsclausule beroept. Subsidiair stelt zij zich op het standpunt dat de schadeopstelling van Lengkeek gevolgd moet worden. Tot slot betwist zij dat zij wettelijke rente is verschuldigd.

In beginsel heeft [eiser] recht op nakoming van de verzekeringsovereenkomst. Dit lijdt uitzondering indien vast komt te staan dat Univé zich terecht op haar uitsluitingsclausule beroept. [eiser] heeft dit betwist zodat Univé in het licht van de uitspraak van de Hoge Raad van 12 januari 2001 (RvdW 2001,27) dient te bewijzen dat merkelijke schuld bij

[eiser] aanwezig is dan wel dat hij de brand heeft (doen) stichten. Univé stelt dat zij aan haar bewijslast heeft voldaan.

Geoordeeld wordt dat dat voorshands het geval is. [eiser] zal worden toegelaten tegenbewijs te leveren. Redengevend zijn de volgende feiten en omstandigheden.

Uit het brandtechnisch onderzoek volgt dat er geen externe oorzaak aan te wijzen valt voor het ontstaan van de brand. Het betreft een uitvoerig gemotiveerd rapport, dat is gebaseerd op een grondig onderzoek van de situatie ter plaatse na de brand. Gelet op de conclusies (zie onder 2.9), ligt het voor de hand dat brandstichting de oorzaak voor de brand is geweest. [eiser] heeft deze conclusie onvoldoende betwist. Weliswaar is kennelijk ooit geopperd dat de koelinstallatie oorzaak van de brand kon zijn, maar uit het proces-verbaal van de rechercheur die op 4 februari 2007 de brand heeft onderzocht, volgt die conclusie niet. De opmerking in mei 2007 van Nuon dat de aardlekschakelaar niet had gefunctioneerd, waarover [eiser] ter comparitie heeft verklaard, is eveneens een onvoldoende betwisting. Uit die opmerking volgt namelijk niet dat direct na de brand stroom op het elektrische circuit stond, laat staan dat het circuit de oorzaak van de brand zou zijn geweest. Zowel Overtoom als het door hem ingeschakelde ERP hebben een oorzaak in het elektrische circuit (vrijwel) uitgesloten. Ook heeft Overtoom geconcludeerd dat de aardbeveiliging in werking was getreden. Het rapport van Horssius biedt onvoldoende tegenwicht aan het rapport van Overtoom. Gesteld noch gebleken is dat Horssius technisch brandonderzoeker is, noch dat hij de situatie ter plaatse vlak na de brand heeft onderzocht. De kritiek die Horssius uit op het gegeven dat het technische en tactische onderzoek tegelijkertijd en binnen hetzelfde bedrijf zijn verricht en dat daarom de conclusies "a priori dubieus" zijn, kan niet gevolgd worden. Horssius heeft verzuimd concrete passages aan te duiden in het rapport van Overtoom waaruit blijkt dat de technische resultaten "vervuild" zijn door het tactisch onderzoek. [eiser] heeft evenmin concreet gemaakt waaruit dit blijkt. Dat Giesen op enig moment de resultaten van het technisch onderzoek van Overtoom heeft vernomen, is in elk geval onvoldoende. Ook van de overige opmerkingen in het rapport van Horssius kan niet gezegd worden dat deze op wetenschappelijk adequate en gefundeerde wijze de bevindingen van Overtoom aantasten. Ook Oleotest heeft in haar brief van 22 augustus 2007 (productie 12 van Univé) de nodige vraagtekens geplaatst bij de wetenschappelijke aannames in het rapport van Horssuis. [eiser] heeft naar aanleiding daarvan geen ander of nader rapport in het geding gebracht.

Verder is niet bestreden dat er geen braaksporen zijn gevonden en dat [eiser] als laatste het pand heeft verlaten. Hij is sleutelhouder. Omdat eveneens niet is betwist dat het een smeulende brand was, kan de betrokkenheid van [eiser] op basis van het tijdsverloop allerminst worden uitgesloten. Hierbij geldt dat [eiser] geen alternatief scenario of een andere mogelijke betrokkene heeft voorgesteld.

Tot slot zijn er aanwijzingen dat een brandversnellend middel is gebruikt, te weten motorbenzine. Ter comparitie heeft [eiser] verklaard dat hij beschikt over motorbenzine in de garage. De aanwijzingen dat motorbenzine is gebruikt zijn de volgende:

Zowel in het NFI rapport als in het rapport van Horssius is erop gewezen dat het onderscheid zoals Oleotest dit meent te kunnen maken tussen motorbenzine en verbrandingsproducten, niet goed mogelijk is omdat de onderzochte monsters koolstofhoudend zijn. Nu Oleotest dit enerzijds onderkent maar anderzijds zegt te beschikken over apparatuur die rekening houdend met dit probleem toch kan onderscheiden tussen verbrandingsproducten en motorbenzine, komt aan de tegenwerping van NFI en Horssius voorshands te weinig gewicht toe. [eiser] heeft geen ander wetenschappelijk onderbouwd rapport in het geding gebracht die de conclusies van Oleotest voldoende weerleggen.

Tot zover heeft Univé voorshands voldoende aan haar bewijslast voldaan. Uit het tactisch onderzoek kunnen daarnaast aanwijzingen geput worden voor het motief van

[eiser] om brand te stichten. De beoordeling in hoeverre ook de resultaten van het tactisch onderzoek aan het bewijs van Univé kunnen bijdragen, zal tot na de levering van tegenbewijs worden aangehouden.

[eiser] zal bij akte dienen aan te geven of hij tegenbewijs wenst te leveren en zo ja, of hij dit wenst te doen door middel van getuigen en/of een deskundigenbericht. Indien [eiser] kiest voor een deskundigenbericht, valt te denken aan een deskundige op het gebied van technisch brandonderzoek en een deskundige op het gebied van chemische analyse van pyrolyseproducten. [eiser] wordt dan verzocht zich uit te laten over de perso(o)n(en), het aantal en het specialisme van de te benoemen deskundige(n) en over de aan de deskundige(n) voor te leggen vragen. Univé mag hierop bij akte reageren. Zij dient daarbij aan te geven over welke deskundige(n) zij het eens is, dan wel tegen wie zij gemotiveerd bezwaar heeft. De kosten van de deskundige(n) zullen voorshands voldaan moeten worden door [eiser].

Indien [eiser] ervoor kiest om tegenbewijs te leveren door getuigen, zal het getuigenverhoor na afloop van het deskundigenbericht plaatsvinden. Mocht [eiser] afzien van bewijslevering door een deskundigenbericht, dan zullen de getuigenverhoren direct bepaald worden.

Iedere verdere beslissing zal worden aangehouden.