Hof Amsterdam, 22-08-2013, nr. 12/00110

Vereiste aangifte

Belanghebbende heeft, hoewel daartoe uitgenodigd en aangemaand, geen aangifte gedaan en pas een aangiftebiljet IB 2009 ingediend nadat de omstreden aanslag en boetebeschikking waren vastgesteld. In dit verband heeft de gemachtigde van belanghebbende ter zitting van het Hof desgevraagd verklaard dat zij “niet meer betwist dat de omkering en verzwaring van de bewijslast terecht is toegepast” (de vereiste aangifte is niet gedaan). Het Hof heeft geen grond om ten aanzien van dit punt anders te oordelen.

Aldus heeft de rechtbank terecht in haar rechtsoverweging 4.2.2 als uitgangspunt genomen dat de sanctie van de omkering en verzwaring van de bewijslast van toepassing is, en dat dit voor belanghebbende betekent:

“dat de uitspraak op bezwaar, waarin zijn bezwaren tegen de aanslagen en beschikkingen zijn afgewezen, in stand blijven, tenzij [belanghebbende] aantoont dat deze onjuist is.”

Juistheid aanslag/uitspraak op bezwaar

Gelet op het overwogene onder 4.1 is het aan belanghebbende om te doen blijken dat en zo ja, in hoeverre, de uitspraak op bezwaar onjuist is, hetgeen in dezen meer in het bijzonder neerkomt op de last te bewijzen dat hij geen ‘inkomenstekort’ van € 15.622 over 2009 had. Hierbij dient in acht te worden genomen dat de aanslag niet naar willekeur mag worden vastgesteld maar dient te berusten op een redelijke schatting.

De rechtbank heeft dienaangaande overwogen:

“4.2.3. Met hetgeen eiser in beroep heeft aangevoerd, heeft eiser niet aan de hiervoor bedoelde zware bewijslast voldaan. De stellingen van eiser dat hij en zijn vrouw niet samenleven, dat eiser van familie geld geleend heeft om in zijn inkomen te voorzien en dat eisers (ex-) echtgenote veel van de kosten van eiser en zijn kinderen voor haar rekening nam, zijn niet nader met stukken en bescheiden onderbouwd waardoor niet aannemelijk is, laat staan aangetoond, dat de uitspraak op bezwaar onjuist is.

Hoewel eiser er niet in is geslaagd om aan te tonen dat verweerders uitspraak op bezwaar onjuist is, moet de aanslag wel gebaseerd zijn op een redelijke schatting. In dit geval stelt de rechtbank voorop dat verweerder in gevallen als het onderhavige in het algemeen een zekere beoordelingsruimte heeft, omdat hij niet kan beschikking over (betrouwbare) gegevens en bescheiden, en rekening moet houden met de mogelijkheid dat er – hem niet bekende – ontvangsten en bestedingen zijn.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder een redelijke schatting van eisers uitgaven voor levensonderhoud gemaakt. Verweerder heeft een schatting gemaakt van eisers uitgaven voor levensonderhoud in 2009 op basis van statistische gegevens van het CBS, namelijk het gemiddeld bestede bedrag per huishouden in 2009 (€ 31.098). Het bedrag dat verweerder ter zake in aanmerking heeft genomen komt de rechtbank niet onaannemelijk voor, mede gezien de omvang van het gezin van eiser. Vervolgens heeft verweerder eisers werkelijke uitgaven berekend en daarbij rekening gehouden met diverse inhoudingen op eisers uitkering en met autokosten. Tot slot heeft verweerder aan de hand van een kasopstelling bekeken wat de zichtbare inkomsten en uitgaven van eiser in 2009 waren. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder met zijn berekening voldoende aannemelijk gemaakt dat de gemaakte schatting eerder te laag dan te hoog is geweest. De schatting is derhalve alleszins redelijk. Van willekeur is geen sprake.

Eiser heeft behoudens blote stellingen niets ingebracht ter onderbouwing van zijn stelling dat de berekening van verweerder ondeugdelijk is. Dat veel mensen (zoals diegenen met een bijstandsuitkering) leven onder het gemiddelde waarvan het CBS uitgaat, eiser veel schulden heeft en de gemeente – naar eiser stelt – geen reden heeft om te twijfelen aan de inkomsten van eiser, doet niet af aan verweerders schatting. Voor de stelling dat eiser geld heeft ontvangen van zijn ex-echtgenote en van familie heeft eiser geen bewijs bijgebracht, zodat de rechtbank daaraan voorbijgaat. De stellingen van eiser dienaangaande falen derhalve.”

Ook naar het oordeel van het Hof heeft belanghebbende met hetgeen hij heeft aangevoerd en ingebracht niet overtuigend aangetoond dat de uitspraak op bezwaar onjuist is, ook niet in samenhang met hetgeen hij in hoger beroep aanvullend heeft aangevoerd en overgelegd:

(i) De omstandigheid dat hij zijn uitkering krachtens de Algemene Bijstandswet behouden heeft ondanks de door belanghebbende gestelde strenge controles - die specifiek op de Roma-inwoners (tot welke groep belanghebbende behoort) betrekking hadden - van de op de bijstand toezichthoudende instanties in de gemeente waar hij woont, levert niet het van hem verlangde bewijs op. De inspecteur heeft ten aanzien van het heffen van de belasting een zelfstandige taak en de belastingrechter stelt zelfstandig de feiten vast en is vrij in de (keuze en) waardering van de bewijsmiddelen. Het oordeel van de op de bijstand toezichthoudende gemeentelijke instanties bindt noch de inspecteur, noch de belastingrechter.

(ii) Met de overgelegde verklaringen van de vader van zijn ex-echtgenote heeft belanghebbende ook niet het verlangde bewijs geleverd. Het Hof wijst er in dat verband op dat de verklaringen niet consistent zijn (in de verklaring van 25 januari 2011 wordt als maandelijkse gestelde donatie van de vader aan zijn dochter € 750 genoemd en in de bij het Hof ingebrachte verklaring van 27 september 2012 wordt een bedrag van € 700 genoemd). Om die reden acht het de verklaringen niet geloofwaardig.

Bovendien blijkt er niet uit in welk jaar de maandelijkse bijdragen zijn gedaan.

Voorts zou, indien veronderstellenderwijs ervan zou worden uitgegaan dat de ex-echtgenote de gestelde maandelijkse bijdragen van haar vader in 2009 zou hebben ontvangen, dit niet meebrengen dat daarmee overtuigend is aangetoond dat de aan belanghebbende opgelegde aanslag onjuist is. De ex-echtgenote behoorde immers niet tot zijn huishouden en er volgt, zonder nadere toelichting die ontbreekt, derhalve niet uit dat met die betalingen het door de inspecteur gestelde inkomenstekort van belanghebbende geheel of gedeeltelijk zou zijn opgeheven.

(iii) Ook belanghebbendes overige verklaringen (onder meer dat de ex-echtgenote bijdraagt in het levensonderhoud van belanghebbendes kinderen - onder andere door kleding en schoeisel voor hen te betalen - en dat familieleden van belanghebbende bepaalde uitgaven voor hun rekening hebben genomen) acht het Hof, zo deze verklaringen al juist zouden zijn, in ieder geval van onvoldoende gewicht om het van hem verlangde zware bewijs te leveren.

(iv) Omdat de verblijfsvergunning van de vader van belanghebbendes ex-echtgenote op zichzelf beschouwd volstrekt irrelevant is voor de vraag of belanghebbende in 2009 naast zijn bijstandsinkomen enig overig inkomen heeft genoten, heeft belanghebbende ook hiermee niet het verlangde bewijs geleverd.

Ook in onderling verband en samenhang beschouwd leveren de punten i), ii), iii) en iv) niet het van belanghebbende verlangde bewijs op dat de uitspraak op bezwaar onjuist is.

Voorts heeft de inspecteur, anders dan belanghebbende kennelijk meent, in zijn berekeningen (schatting) niet tot uitgangspunt genomen dat de ex-echtgenote ook tot belanghebbendes huishouding in het onderhavige jaar behoorde. De inspecteur heeft, naar het oordeel van het Hof terecht, bij de berekening van belanghebbendes kosten van levensonderhoud tot uitgangspunt genomen dat hij de kosten draagt voor hemzelf en zijn vier (inwonende) kinderen (en niet van zijn ex-echtgenote). Ook heeft de inspecteur, anders dan belanghebbende kennelijk veronderstelt, bij zijn schatting de aanschaf van de Porsche buiten beschouwing gelaten. Alsdan kan het hieromtrent gestelde door belanghebbende (dat de Porsche door de ex-echtgenote dan wel haar vader zou zijn aangeschaft) buiten beschouwing blijven.

Ook belanghebbendes in hoger beroep betrokken stelling dat de vader van de ex-echtgenote € 60 à € 70 bijdraagt in het levensonderhoud van de kinderen, alsmede in de reiskosten van de kinderen, kan niet tot de conclusie leiden dat de schatting van de inspecteur niet redelijk is. Immers, zoals de inspecteur gemotiveerd betoogt, resteert er, indien veronderstellenderwijs van de juistheid van belanghebbendes stelling wordt uitgegaan, nog steeds een groter inkomenstekort dan de inspecteur aan resultaat uit overige werkzaamheden (‘correcties’) in aanmerking heeft genomen.

Het Hof is van oordeel dat de rechtbank in rechtsoverwegingen 4.2.3 tot en met 4.3.2 op goede gronden, welke het Hof tot de zijne maakt, heeft geoordeeld dat de aanslag niet naar willekeur is vastgesteld maar berust op een redelijke schatting. Hetgeen door belanghebbende in hoger beroep is aangevoerd werpt geen nieuw of ander licht op de zaak. Alsdan bestaat er geen reden de aanslag op een lager bedrag vast te stellen.

Boete

De inspecteur heeft aan belanghebbende een vergrijpboete met toepassing van artikel 67d van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR) opgelegd. Ingevolge artikel 67d, eerste lid, van de AWR - voor zover hier van belang - kan de inspecteur gelijktijdig met de vaststelling van de aanslag een vergrijpboete opleggen van ten hoogste 100% indien het aan opzet van de belastingplichtige is te wijten dat de aangifte, niet, dan wel onjuist of onvolledig is gedaan.

Belanghebbende is uitgenodigd tot het doen van aangifte vóór 13 augustus 2010. Bij brief van 13 augustus 2010 is belanghebbende aangemaand aangifte te doen. In die brief is hem de gelegenheid gegeven alsnog aangifte te doen binnen 10 werkdagen.

Belanghebbende heeft geen aangifte gedaan. Het indienen van een aangiftebiljet nadat de omstreden aanslag is vastgesteld en de boete is opgelegd kan niet worden aangemerkt als het doen van aangifte - ook niet als een te laat ingediende aangifte - die aan het opleggen van een boete ingevolge artikel 67d van de AWR in de weg zou staan.

Belanghebbende heeft niet betwist de uitnodiging tot het doen van aangifte of de aanmaning te hebben ontvangen. Dat belanghebbende wist dat hij aangifte moest doen volgt in het bijzonder ook uit de op 25 augustus 2010, in verband met de door belanghebbende ontvangen aanmaning tot het doen van aangifte, gevoerde telefoongesprekken tussen belanghebbende en inspecteur. In deze gesprekken heeft belanghebbende om uitstel voor de indiening van de aangifte verzocht. De inspecteur heeft geloofwaardig betoogd (onder meer door verwijzing naar de telefoonnotitie opgenomen onder 2.3) dat hij belanghebbende erop heeft gewezen dat hij het biljet voor 27 augustus 2010 (de inspecteur noemt ook als genoemde datum 30 augustus 2010) moest terugsturen en dus geen uitstel verleende. Nu belanghebbende heeft geweten dat hij aangifte diende te doen en daar klaarblijkelijk bewust niet toe over is gegaan heeft hij willens en wetens de aangifte niet gedaan en het beboetbare feit van artikel 67d, eerste lid, van de AWR begaan.

Het Hof merkt ten overvloede nog het volgende op. In de omschrijving van het beboetbare feit van artikel 67d van de AWR is niet opgenomen dat de belastingplichtige moet zijn aangemaand tot het doen van aangifte. Het Hof is echter van oordeel dat zulks wel vereist is, nu dit voor het opleggen van een verzuimboete voor dezelfde gedraging ingevolge artikel 67a van de AWR in verbinding met paragraaf 21, vierde lid, van het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (BBBB) wel vereist is, en het niet goed denkbaar is dat voor het opleggen van de in beginsel zwaardere sanctie van een vergrijpboete lagere eisen zouden worden gesteld dan aan het opleggen - voor hetzelfde feit - van een verzuimboete.

Het gegeven dat de verschuldigde belasting met toepassing van de zogenoemde ‘omkering van de bewijslast’ is vastgesteld behoort - gelijk de Hoge Raad heeft overwogen in het arrest van 18 januari 2008, ECLI:NL:HR:2008:BC1962, BNB 2008/165 - tot de omstandigheden die in aanmerking moeten worden genomen bij de beoordeling of een opgelegde vergrijpboete een passende en geboden sanctie is voor het vergrijp dat is begaan.

Het Hof neemt in aanmerking dat belanghebbende voldoende in de gelegenheid is geweest tot het leveren van tegenbewijs. Het Hof acht voorts in dezen ook niet aannemelijk geworden (dus zonder de ‘omkering van de bewijslast’) dat minder inkomsten zijn genoten dan door de inspecteur in aanmerking zijn genomen. De omstandigheid dat het bedrag van de belasting is vastgesteld met ‘omkering van de bewijslast’ geeft het Hof in het onderhavige geval dan ook geen aanleiding tot vermindering van de boete.

Feiten of omstandigheden die op andere gronden aanleiding geven de boete te matigen zijn niet aannemelijk geworden. Het Hof acht een boete van 50% passend en geboden. Daarbij heeft het Hof in aanmerking genomen dat belanghebbende nimmer - ook niet in het na het vaststellen van de aanslag (en boetebeschikking) ingediende aanslagbiljet - melding heeft gemaakt van andere inkomsten dan de bijstandsuitkering. Zijn handelen is er kennelijk op gericht geweest belasting te ontduiken. Belanghebbende heeft er op geen enkel moment blijk van gegeven de laakbaarheid van zijn handelen in te zien.

Slotsom

De slotsom is dat het hoger beroep van belanghebbende ongegrond is en de uitspraak van de rechtbank bevestigd moet worden.