CBb, 18-04-2014, nr. AWB 13/25

Stedin voert aan dat ACM zich ten onrechte bevoegd heeft geacht om de klacht van Desco te behandelen. In de eerste plaats is Desco geen partij als bedoeld in artikel 51 van de Wet. Uit de parlementaire geschiedenis volgt dat alleen netbeheerders en netgebruikers als partij kunnen worden aangemerkt en uit analoge toepassing van de Begrippenlijst Gas volgt dat alleen degene met wie de netbeheerder een aansluit- en transportovereenkomst heeft gesloten als netgebruiker kwalificeert. Stedin, Desco en DuPont hebben een vaststellingsovereenkomst gesloten op grond waarvan de aansluit- en transportovereenkomst tussen Stedin en Desco met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2000 tussen Stedin en DuPont geldt. Daardoor is Desco geen netgebruiker en dus ook geen partij in de zin van artikel 51 van de Wet. In de tweede plaats is artikel 30, tweede lid, van de Wet, waar het in dit geschil om gaat, niet gericht tot Stedin, zodat dit geschil niet gaat over de wijze waarop Stedin haar taken en bevoegdheden op grond van de Wet uitoefent, dan wel aan haar verplichtingen op grond van deze wet voldoet. Artikel 30, tweede lid, van de Wet ziet op het in rekening brengen van het systeemdienstentarief door de netbeheerder die de systeemdiensten uitvoert en dat is TenneT. De regionale netbeheerders, waaronder Stedin, dragen slechts zorg voor het innen van de systeemdienstentarieven. Hun verantwoordelijkheid is daarbij beperkt tot het incassorisico in geval van wanbetaling en strekt zich niet uit tot de vraag of de geïnde systeemdienstentarieven ook terecht in rekening zijn gebracht. ACM had dit onderscheid tussen ‘in rekening brengen’ en ‘innen’ moeten onderkennen. Het innen van de systeemdienstentarieven op zichzelf kan niet als uitoefening van de wettelijke taken en bevoegdheden van de regionale netbeheerders worden aangemerkt, aangezien een wettelijke grondslag daarvoor ontbreekt. De bevoegdheid om dit geschil te beslechten kan dus ook niet daarop worden gebaseerd.

ACM en Desco stellen zich op het standpunt dat de tekst van artikel 51 van de Wet maatgevend is, waarin wordt gesproken van een ‘partij’ die een geschil heeft met een netbeheerder en niet van een ‘netgebruiker’. Omdat Stedin als netbeheerder het systeemdienstentarief bij Desco heeft geïnd, is Desco partij in de zin van artikel 51 van de Wet. De in artikel 30, tweede lid, van de Wet neergelegde verplichting om systeemdienstentarieven in rekening te brengen geldt niet alleen voor TenneT, maar ook voor de regionale netbeheerders, zoals Stedin. Van een wezenlijk verschil tussen de begrippen ‘innen’ en ‘in rekening brengen’, als door Stedin betoogd, is geen sprake. Uit artikel 30, tweede lid, van de Wet in samenhang met paragraaf 4.5 van de TarievenCode Elektriciteit (TCE) volgt dat het systeemdienstentarief trapsgewijs in rekening wordt gebracht, te weten door TenneT bij afnemers die zijn aangesloten op het door haar beheerde net, waaronder ook de regionale netbeheerders, en door de regionale netbeheerders bij afnemers die zijn aangesloten op de door hen beheerde netten. De regionale netbeheerders betalen de systeemdienstentarieven voor het verbruik van elektriciteit door afnemers op de door hen beheerde netten daarbij aan TenneT op basis van maandelijkse voorschotten met jaarlijkse verrekening. De praktische reden voor dit trapsgewijze systeem is dat TenneT de systeemdiensten ook uitvoert ten behoeve van het transport van elektriciteit over de regionale netten, maar – anders dan de regionale netbeheerders – niet beschikt over de gegevens van de verbruikers op die netten. De regionale netbeheerders zorgen er daarom voor dat de systeemdienstentarieven aan deze verbruikers in rekening worden gebracht. Het ‘innen’ of ‘in rekening brengen’ van systeemdienstentarieven is een wettelijke verplichting op grond van artikel 30, tweede lid, van de Wet die ook voor Stedin geldt. Uit die verplichting vloeit voort dat Stedin verantwoordelijk is voor de rechtmatigheid van het in rekening brengen van de tarieven. De term ‘incassorisico’ is in dit kader niet relevant.

In artikel 51, eerste lid, van de Wet is bepaald dat een partij die een geschil heeft met een netbeheerder over de wijze waarop deze zijn taken en bevoegdheden op grond van deze wet uitoefent, dan wel aan zijn verplichtingen op grond van deze wet voldoet, een klacht kan indienen bij ACM. De klacht van Desco betreft de bedragen die Stedin als netbeheerder aan Desco in rekening heeft gebracht voor het verrichten van systeemdiensten door de landelijk netbeheerder. Niet in geschil is dat Stedin hiertoe nota’s aan Desco heeft verstuurd en dat Desco deze nota’s heeft betaald. Het College acht dit voldoende om Desco als partij in de zin van artikel 51 van de Wet aan te merken.

In de periode waarover het in deze zaak gaat (van 1 januari 2002 tot 1 juli 2011) bepaalde artikel 30, tweede lid, van de Wet dat het systeemdienstentarief in rekening wordt gebracht bij iedere afnemer die elektriciteit verbruikt en een aansluiting heeft op een net dat wordt beheerd door een netbeheerder. In artikel 4.5.1 van de TCE is bepaald dat het systeemdienstentarief door alle netbeheerders wordt geïnd bij aangeslotenen, niet zijnde overige netbeheerders. De artikelen 4.5.2 en 4.5.3 van de TCE regelen de wijze waarop de landelijk netbeheerder de systeemdienstentarieven bij de andere netbeheerders in rekening brengt en met hen afrekent. Het College deelt niet de opvatting van Stedin dat de regionale netbeheerders geen adressaat zijn van artikel 30, tweede lid, van de Wet. Uit de tekst, noch uit de toelichting bij artikel 30 van de Wet en de artikelen 4.5.1 tot en met 4.5.3 van de TCE volgt dat met het gebruik van de termen ‘innen’ en ‘in rekening brengen’ is beoogd een wettelijk relevant onderscheid te maken in activiteiten met betrekking tot het verkrijgen van de verschuldigde systeemdienstentarieven. Evenmin kan dat uit de door Stedin aangehaalde jurisprudentie van het College worden afgeleid, aangezien daarin andere rechtsvragen centraal stonden en geen nadere duiding van de betekenis van de termen is gegeven. Aan de termen ‘innen’ en ‘in rekening brengen’ komt derhalve niet de betekenis toe die Stedin daaraan gehecht wenst te zien. ACM heeft de klacht van Desco dan ook terecht beoordeeld als een klacht over de wijze waarop Stedin aan haar taken, bevoegdheden of verplichtingen op grond van artikel 30, tweede lid, van de Wet voldoet.

De beroepsgrond faalt.

Stedin voert vervolgens aan dat niet Desco, maar DuPont afnemer is van Stedin en daarmee de partij die de systeemdienstentarieven is verschuldigd. Stedin verwijst hierbij naar een aansluit- en transportovereenkomst tussen Stedin en DuPont en een vaststellingsovereenkomst tussen Stedin, Desco en DuPont van 8 september 2001, ondertekend op 6 februari 2013, op grond waarvan de systeemdienstentarieven volgens haar vanaf 1 januari 2000 geacht moeten worden in rekening te zijn gebracht bij DuPont in plaats van Desco en Desco de tarieven namens DuPont heeft voldaan.

ACM en Desco stellen zich op het standpunt dat dit geschil enkel gaat over de vraag of Stedin ten opzichte van Desco in strijd met artikel 30, tweede lid, van de Wet heeft gehandeld. De vraag of DuPont met terugwerkende kracht afnemer is en daarom systeemdienstentarieven verschuldigd is, valt buiten de reikwijdte van dit geschil en doet niet ter zake. De klacht van Desco gaat over de bij haar in rekening gebrachte en door haar voldane systeemdienstentarieven. Deze tarieven heeft Desco niet voor DuPont willen betalen.

Uit artikel 30, tweede lid, van de Wet in samenhang met artikel 4.3.1 van de TCE volgt dat het systeemdienstentarief alleen in rekening kan worden gebracht bij een afnemer die elektriciteit verbruikt. Tussen partijen is niet in geschil dat Desco geen elektriciteit verbruikt als bedoeld in deze bepalingen, zodat bij Desco – of zij nu afnemer is of DuPont – geen systeemdienstentarief in rekening kan worden gebracht. Stedin heeft dit wel gedaan en daardoor gehandeld in strijd met artikel 30, tweede lid, van de Wet. Het betoog van Stedin dat als gevolg van de hiervoor genoemde vaststellingsovereenkomst en aansluit- en transportovereenkomst de systeemdienstentarieven geacht moeten worden bij DuPont in rekening te zijn gebracht en niet bij Desco, waarbij Desco deze tarieven namens DuPont heeft voldaan, kan hieraan niet afdoen. Desco ontkent de systeemdienstentarieven namens DuPont te hebben betaald en betwist uitdrukkelijk de uitleg die Stedin aan de vaststellingsovereenkomst geeft. De uitleg van de vaststellingsovereenkomst en de aansluit- en transportovereenkomst en een oordeel over de aan die overeenkomsten verbonden gevolgen, is voorbehouden aan de civiele rechter. Gelet hierop heeft ACM zich bij het betrekken van deze overeenkomsten bij de beoordeling van dit geschil terecht terughoudend opgesteld en zich van een inhoudelijk standpunt hierover onthouden. Deze grond faalt.