Hof Amsterdam, 10-09-2010, nr. B 13-520101-09

wonende te [adres], [woonplaats]

tegen de beschikking van de rechtbank te Amsterdam van 13 juli 2010, houdende opheffing van de voorlopige hechtenis van verdachte voornoemd.

De rechtsgang

Het hof heeft kennis genomen van de akte van de griffier van de rechtbank te Amsterdam van 14 juli 2010, waarbij door de officier van justitie hoger beroep is ingesteld van voormelde beschikking van die rechtbank.

Het hof heeft gezien de beschikking waarvan beroep en heeft kennis genomen van de stukken betrekking hebbend op de voorlopige hechtenis van verdachte en heeft gehoord de advocaat-generaal en de verdachte, bijgestaan door diens raadsman mr. [naam raadsman].

Standpunten

De advocaat-generaal heeft verzocht het hoger beroep van de officier van justitie gegrond te verklaren. Subsidiair heeft hij gevorderd dat het hof de gevangenneming van de verdachte zal bevelen.

De raadsman heeft verzocht het hoger beroep ongegrond te verklaren.

Overzicht relevante feiten

In het dossier dat tot de beschikking waarvan beroep heeft geleid, zijn twee strafzaken aan de orde, namelijk de zaak {naam onderzoek], parketnummer 13/520000-07 (zaak A) en de zaak [naam onderzoek], parketnummer 13/520101-09 (zaak B).

Sinds april 2009 (nadere gegevens in het hofdossier ontbreken) bevindt verdachte zich in voorlopige hechtenis in zaak A.

In zaak-B bestond op dat moment nog geen verdenking tegen de verdachte op grond waarvan het Openbaar Ministerie diens voorlopige hechtenis nodig achtte.

In beide zaken zijn door het OM dagvaardingen uitgebracht. Ter terechtzitting van de rechtbank van 13 oktober 2009 zijn de zaken A en B gevoegd. Op dezelfde zitting heeft de rechtbank de gevangenneming van verdachte in de zaak B bevolen.

In het proces-verbaal van de zitting staat onder meer vermeld:

“De officier van justitie verklaart (…): U vraagt mij of ik de gevangenneming naast de gevangenhouding mogelijk acht (…) Ja, gelet op de jurisprudentie en de wetsgeschiedenis moet dat mogelijk zijn. (….) Het is praktisch en doelmatig om de gevangenhouding terzake van twee dagvaardingen gelijktijdig te doen uitvoeren.” Uit het proces-verbaal blijkt dat de officier van justitie daarbij het oog had op de totstandkomingsgeschiedenis van artikel 67b van het Wetboek van Strafvordering (Sv).

Het Hof heeft bij beslissing van 9 december 2009 het hoger beroep van de verdachte tegen het bevel gevangenneming van 13 oktober 2009 afgewezen.

Bij brief van 30 maart 2010, gericht aan de raadsman, bespreekt de officier van justitie de voortgang in beide zaken. In deze brief komt de volgende passage voor:

“Splitsing (bedoeld is: splitsing van beide zaken door de rechtbank) is overigens evenmin in het belang van uw cliënt, die zich voor strafbare feiten op beide tenlasteleggingen in voorlopige hechtenis bevindt.”

Ter terechtzitting van de rechtbank van 1 april 2010 zijn de zaken A en B door de rechtbank gesplitst. Daarbij is het onderzoek in beide zaken voor onbepaalde tijd geschorst voor een periode van maximaal negentig dagen waarbij als klemmende reden voor deze termijn het zittingsrooster van de rechtbank is vermeld. In het proces-verbaal van deze zitting wordt vermeld dat de officier van justitie heeft opgemerkt dat de verdachte zich “voor beide telasteleggingen in voorlopige hechtenis bevindt”.

Vervolgens heeft een terechtzitting van de rechtbank plaatsgevonden op 29 juni 2010. Hiervoor had het OM alleen voor zaak A een oproeping verzonden en is derhalve alleen deze zaak aan de orde gekomen. Tevoren had de officier van justitie bij brief van 22 juni 2010 aan de raadsman van verdachte meegedeeld dat zijn cliënt niet voor zaak B voor genoemde zitting was opgeroepen. Zij vervolgt:

“Voor de goede orde meld ik nog dat er ten behoeve van deze zaak wel een bevel gevangenneming is, doch dat is – omdat [verdachte] al gehecht is voor [naam onderzoek] (zaak A ) – nog niet geëxecuteerd.”

Het proces-verbaal van de terechtzitting van 29 juni 2010 vermeldt onder meer: “De voorlopige hechtenis die is bevolen in de onderhavige zaak [naam onderzoek] (zaak A) wordt opgeheven, …”

Dezelfde dag heeft de officier van justitie besloten het bevel gevangenneming van

Het hof zal er bij de beoordeling van het beroep vanuit gaan dat er sprake is van twee rechtsgeldige bevelen tot voorlopige hechtenis. Het is immers aan de rechter die het tweede bevel afgeeft, ongeacht mogelijke executie-perikelen, om te bepalen of het opportuun is om twee titels voor voorlopige hechtenis naast elkaar te laten bestaan. In dit geval heeft de rechtbank op 13 oktober 2009 zulk een tweede bevel nodig geacht en heeft het hof bij beschikking van 9 december 2009 deze beslissing in stand gelaten.

Het hof zal zich daarom concentreren op de vraag naar de mogelijkheid en toelaatbaarheid van parallelle dan wel consecutieve executie.

Het hof stelt voorop dat het wettelijk systeem van de voorlopige hechtenis, zoals neergelegd in het Wetboek van Strafvordering, gebaseerd is op het beginsel dat vrijheidsbeneming slechts op één titel gebaseerd kan zijn en dat gelijktijdige tenuitvoerlegging van meerdere rechterlijke beslissingen tot vrijheidsbeneming niet is geregeld.

De door de officier van justitie ter terechtzitting bij de rechtbank op 13 oktober 2009 aangehaalde memorie van toelichting bij artikel 67 b Sv, bevat inderdaad de suggestie dat parallelle tenuitvoerlegging van twee of meer bevelen voorlopige hechtenis mogelijk moet worden geacht. Het is echter bij deze suggestie, gedaan in 1992, gebleven en de wetgever heeft hier nooit een vervolg aan gegeven in de vorm van een wettelijke regeling. Voorts gaat naar het oordeel van het hof verdere vergelijking met artikel 67b Sv mank, reeds omdat bij een uitbreiding van het bevel voorlopige hechtenis op de voet van deze bepaling, welke alleen mogelijk is gedurende de raadkamerfase voordat het onderzoek ter terechtzitting is aangevangen, de nieuwe feiten worden “geabsorbeerd” in het reeds bestaande bevel tot voorlopige hechtenis.

Art 68 lid 1 Sv biedt een regeling voor het geval dat ten aanzien van één persoon meerdere titels zijn afgegeven voor vrijheidsbeneming.

De eerste volzin van artikel 68, eerste lid, Sv bevat de algemene regel dat de termijn van een bevel tot voorlopige hechtenis niet loopt zolang de verdachte uit anderen hoofde rechtens van zijn vrijheid is beroofd. Deze bepaling is indertijd gegeven ten einde te regelen dat het nieuwe bevel tot vrijheidsbeneming de tenuitvoerlegging van het oude schorst (Het Wetboek van Strafvordering, Melai/Groenhuijsen, bewerkt door JM Reijntjes, Artikel 63-68, aantekening 9).

In artikel 68, lid 1, Sv wordt in de tweede volzin expliciet geregeld dat de tenuitvoerlegging van een vrijheidsstraf wordt geschorst nadat een bevel tot voorlopige hechtenis is gegeven.

De vraag of de wet parallelle tenuitvoerlegging van twee bevelen tot voorlopige hechtenis in het algemeen geheel niet toelaat houdt de rechtsgeleerde schrijvers verdeeld. In de rechtspraak is het in enkele gevallen aanvaard.

Niettegenstaande het hiervoor besproken uitgangspunt van enkelvoudige tenuitvoerlegging van bevelen tot vrijheidsbeneming heeft de officier van justitie zich vanaf de datum waarop de gevangenneming werd bevolen (13 oktober 2009) tot aan haar brief van 22 juni 2010 bij herhaling op het standpunt gesteld dat de executie van de gevangenneming (zaak B) parallel liep aan de executie van de gevangenhouding (zaak A). Ook de rechtbank is hiervan, blijkens de ongedifferentieerde beslissingen t.a.v. de schorsing van het onderzoek ter terechtzitting en in het kader van de periodieke toetsing van de voortduring van de voorlopige hechtenis, klaarblijkelijk steeds vanuit gegaan.

Het hof overweegt ten aanzien van de feitelijke gang van zaken in dit verband als volgt.

Het hof:

WIJST AF het beroep tegen de bestreden beschikking.

VERKLAART de advocaat-generaal niet-ontvankelijk in de vordering tot gevangenneming.

Deze beschikking is gegeven op 10 september 2010 in raadkamer van dit hof door

mr. Steinhaus, voorzitter,

mrs. Diemer en Bevaart, raadsheren,

in tegenwoordigheid van Doruk als griffier.

De griffier is buiten staat om deze

beschikking te ondertekenen.

De advocaat-generaal bij dit gerechtshof brengt vorenstaande beschikking ter kennis van verdachte.

Amsterdam, 10 september 2010,

de advocaat-generaal