Hof Arnhem, 26-04-2004, nr. 2004/1055

Het hof verwijst naar de beschikking van de rechtbank te Zwolle-Lelystad van 31 augustus 2004, uitgesproken onder zaaknummer 92833 FARK 03-3710 L.

Bij beroepschrift, ingekomen per fax ter griffie van het hof op 30 november 2004, is de dochter in hoger beroep gekomen van voormelde beschikking. De dochter verzoekt het hof die beschikking te vernietigen en opnieuw beschikkende haar verzoeken in eerste aanleg alsnog toe te wijzen, kosten rechtens.

Bij verweerschrift, ingekomen per fax ter griffie van het hof op 30 december 2004, heeft de vader het verzoek in hoger beroep van de dochter bestreden. Hij verzoekt het hof de bestreden beschikking te bekrachtigen, kosten rechtens.

De mondelinge behandeling heeft op 7 april 2005 plaatsgevonden. De dochter is in persoon verschenen, bijgestaan door mr A.H.H. Nauta, advocaat te Lelystad. Namens de vader is verschenen mr I.H. van Hall, advocaat te Den Haag.

Het hof begrijpt het verzoek van de dochter aldus dat zij wat betreft de periode 1 september 2001 tot 4 juni 2003 (het tijdstip waarop de dochter de 21-jarige leeftijd heeft bereikt) verzoekt de door de rechtbank bij beschikking van 11 april 2001 op grond van artikel 1:395a BW vastgestelde bijdrage in de kosten van haar levensonderhoud en studie te wijzigen en dat zij met ingang van 4 juni 2003 verzoekt op grond van artikel 1:392 BW een bijdrage in de kosten van haar levensonderhoud vast te stellen.

Wat betreft de periode tot 4 juni 2003 heeft de dochter tijdens de mondelinge behandeling gesteld dat haar verzoek is gebaseerd op de grond dat de bijdrage van aanvang af niet voldaan heeft aan haar behoefte (artikel 1:401 lid 4 BW), maar dat zij haar verzoek beperkt tot de periode vanaf 1 september 2001. De dochter stelt dat zij, doordat de bijdrage niet toereikend was, schulden heeft gemaakt en dat zij zelf het schoolgeld over het studiejaar 1999/2000 (dus tijdens haar minderjarigheid) heeft moeten betalen, waarvoor nu nog een afbetalingsregeling loopt.

Voor zover het verzoek van de dochter betrekking heeft op de periode van haar minderjarigheid overweegt het hof als volgt.

De dochter kan in uitzonderingsgevallen zelf ook nog in rechte haar aanspraak op alimentatie jegens haar ouders kenbaar maken voor de periode van haar minderjarigheid. Het is mogelijk dat een kind, eenmaal meerderjarig geworden er zelf belang bij kan hebben verhoging te vragen van de op de voet van artikel 1:406 BW vastgestelde alimentatie voor de periode voor zijn meerderjarigheid. Dat kan zich voordoen als zich in die periode in diens behoefte een wijziging in de zin van artikel 1:401 BW heeft voorgedaan die tot een verhoging aanleiding kon zijn, de met het gezag belaste ouder die verhoging niet heeft verzocht en evenmin die voor de verzorging en opvoeding van het kind noodzakelijke kosten voor zijn rekening heeft genomen en het kind deze kosten daarom zelf heeft moeten bekostigen (HR 11 december 1987, NJ 1988, 723 en 3 november 1989 NJ 1990, 501). Het hof is op grond van het voorgaande van oordeel dat de dochter op zich haar aanspraak op alimentatie over de periode van haar minderjarigheid kenbaar kan maken en daartoe een verzoek kan indienen, maar nu niet is komen vast te staan dat de dochter de hiervoor bedoelde kosten zelf heeft moeten bekostigen omdat de dochter daarvan geen bewijs heeft overgelegd, zal het hof het verzoek van de dochter voor zover betrekking hebbend op de periode van haar minderjarigheid afwijzen.

Voor zover het verzoek van de dochter betrekking heeft op de periode van haar jong-meerderjarigheid, dus van haar 18e tot haar 21e jaar, is het hof van oordeel dat, nu de vader gesteld heeft dat hij in de echtscheidingsprocedure tussen hem en de moeder ter terechtzitting van 9 januari 2001 met het oog op de hogere studiekosten, welke deels ook door de moeder moeten worden gedragen, heeft aangeboden het vastgestelde bedrag aan kinderalimentatie ten behoeve van de dochter van f 350,- per maand te verhogen tot f 500,- per maand, de moeder dit aanbod kennelijk namens de dochter heeft aanvaard en dit bedrag in de echtscheidingsbeschikking van 11 april 2001 is opgenomen, de dochter haar stelling dat zij in deze periode behoefte had aan de thans door haar verzochte bijdrage, tegenover de gemotiveerde betwisting daarvan door de vader, onvoldoende heeft onderbouwd. Het hof zal daarom het verzoek van de dochter betrekking hebbend op de periode van haar jong-meerderjarigheid afwijzen.

Met betrekking tot de periode met ingang van 4 juni 2003 overweegt het hof dat ingevolge artikel 1:392 lid 1 BW ouders op grond van bloed- of aanverwantschap tot het verstrekken van levensonderhoud gehouden zijn, maar dat op grond van het tweede lid van datzelfde artikel deze verplichting slechts bestaat in geval van behoeftigheid van de tot de levensonderhoud gerechtigde, in casu de dochter. Behoeftigheid bestaat indien de onderhoudsgerechtigde niet in staat is om volledig in het eigen levensonderhoud te voorzien.

Uit de geschiedenis van de totstandkoming van artikel 1:392 BW blijkt dat het niet de strekking van die bepaling is ouders te verplichten hun meerderjarige kinderen, die overigens in staat zijn door arbeid in hun eigen levensonderhoud te voorzien, door het verstrekken van een uitkering in staat te stellen tot het volgen of voltooien van een opleiding (HR 9 september 1983, NJ 1984, 535).

De dochter, die in 1999 haar Mavo diploma heeft behaald, heeft daarmee een opleiding genoten waarmee zij naar het oordeel van het hof in staat moet worden geacht in haar eigen levensonderhoud te voorzien. Het enkele feit dat de dochter studeert maakt haar niet behoeftig. De wijze waarop de studiefinanciering in de laatste jaren is gewijzigd noopt niet tot een ander oordeel. Het huidige systeem van studiefinanciering biedt haar immers de mogelijkheid om naast de studiebeurs en haar inkomsten uit arbeid een lening te sluiten en dientengevolge in haar eigen levensonderhoud te voorzien. Het feit dat de dochter die lening te zijner tijd zal moeten terugbetalen biedt in de gegeven omstandigheden geen aanleiding om anders te oordelen.

Ook de stelling van de dochter dat het uiteengaan van haar ouders voor haar een zware emotionele belasting betekend heeft, die tot concentratieproblemen heeft geleid en een negatief effect heeft gehad op haar leerprestaties, leidt er niet toe dat zij daarom niet in haar eigen levensonderhoud zou kunnen voorzien.

Het hof zal daarom ook het verzoek van de dochter betrekking hebbend op de periode na 4 juni 2003 afwijzen.

Op grond van hetgeen hierboven is overwogen dient het hof de bestreden beschikking te bekrachtigen.

Het hof zal, gelet op de familierechtelijke betrekkingen tussen partijen, de proceskosten in hoger beroep compenseren.

Het hof, beschikkende in hoger beroep:

bekrachtigt de beschikking van de rechtbank te Zwolle-Lelystad van 31 augustus 2004;

compenseert de kosten van het geding in hoger beroep in die zin, dat elke partij de eigen kosten draagt.

Deze beschikking is gegeven door mrs Mens, Hooft Graafland en Wefers Bettink en is op 26 april 2005 uitgesproken ter openbare terechtzitting in tegenwoordigheid van de griffier.