2.4.3 Afbakening van de inlichtingen ten opzichte van de algemene voorlichting

Eerder heb ik erop gewezen dat de Hoge Raad verschillende begrippen hanteert om verschillende typen gedragingen van de belastingdienst te onderscheiden.16 De typen gedragingen van de overheid die met algemene voorlichting en inlichting worden aangeduid, zijn nauw met elkaar verwant. Beide vinden hun grond in het belang dat de belastingadministratie hecht aan een goede voorlichting aan het publiek over het vaak zeer ingewikkelde fiscale recht. Het kan niet verbazen dat de grens tussen beide typen van gedragingen een vloeiende is. Tussen de uitersten van de toelichting op het aangiftebiljet en de op verzoek van een individuele belastingplichtige gegeven concrete informatie treft men bijvoorbeeld de belastingtelefoon aan die, zoals door de fiscus wordt gesteld, alleen algemene inlichtingen verstrekt.2 Ook het verschijnen van de verschillende brochures en vouwbladen vindt voor een belangrijk deels zijn oorzaak in de vele verzoeken om inlichtingen die de fiscus met betrekking tot een ingewikkeld deelonderwerp krijgt of verwacht te krijgen. Beide typen hebben ook gemeen dat zij abstraheren van de concrete gevallen waarop de fiscale regels moeten worden toegepast. Zo spreekt de Hoge Raad in BNB 1988/148 over uitlatingen ‘waarin slechts algemene voorlichting wordt gegeven ter vergemakkelijking van het invullen van het aangiftebiljet’ en in BNB 1979/311 over ‘inlichtingen aangaande de inhoud van wettelijke, dan wel andere door de fiscus in acht te nemen algemene regels’.

De Hoge Raad heeft zich bij het vaststellen van de rechtsgevolgen van onjuistheden in zowel de algemene voorlichting als de concrete inlichting zich in belangrijke mate laten leiden door het belang dat de fiscus zijn voorlichtende taak onbelemmerd kan uitoefenen. Het kan dan ook geen verwondering wekken dat hij voor een beroep op het vertrouwensbeginsel dezelfde criteria als voorwaarde heeft gesteld. Een fraai voorbeeld hiervan is HR 3 januari 1990, nr. 26325, BNB 1990/148 waarin zowel een onduidelijkheid in de toelichting als in de telefonisch verstrekte informatie aan de orde was.