Rb. Rotterdam, 09-05-2012, nr. 376329 / HA ZA 11-914

De rechtbank verwijst naar de tussenvonnissen van 19 oktober 2011, hersteld bij tussenvonnis van 2 november 2011, en van 23 november 2011.

Gazprombank heeft bij akte ter comparitie haar vorderingen in de hoofdzaak verminderd tot in feite een vordering op grond van de overeenkomst van borgtocht van 5 december 2003 met kenmerk 163/03-B-II-1, waaronder [gedaagde] zich tot borg stelde voor vorderingen onder de kredietovereenkomst van dezelfde datum met kenmerk 163/03-B.

[gedaagde] heeft na die vermindering van eis zijn op artikel 843a Rv gegronde vordering gehandhaafd, niet alleen ten aanzien van de op de genoemde borgtocht gegronde vorderingen van Gazprombank, maar ook ten aanzien van andere vorderingen van laatstgenoemde.

De grenzen van de rechtsstrijd, binnen welk kader de vordering van [gedaagde] dient te worden beoordeeld, worden getrokken in de hoofdzaak door enerzijds de verminderde vorderingen van Gazprombank en anderzijds het daartegen gevoerde verweer. Voor zover de vordering van [gedaagde] buiten die grenzen van de rechtsstrijd valt, komt deze daarom niet voor toewijzing in aanmerking. Dit betreft onder meer de verlangde bescheiden met betrekking tot de borgtocht van 1 oktober 2003 met kenmerk 151/03-B-II-1 betreffende de kredietovereenkomst van dezelfde datum met kenmerk 151/03-B.

Voor zover de vordering van [gedaagde] binnen de grenzen van de rechtsstrijd valt, overweegt de rechtbank het volgende.

Gazprombank heeft, nadat [gedaagde] zijn incidentele vordering had ingesteld, diverse bescheiden betreffende haar vorderingen in de hoofdzaak en daarop door haar verkregen betalingen in het geding gebracht. [gedaagde] heeft daarna niet specifiek vermeld welke bescheiden hij verder verlangt. Mede gelet op zijn hierna onder 3.10 te bespreken proceshouding, heeft [gedaagde] niet aannemelijk gemaakt dat en waarom hij belang heeft bij afschriften van of inzage in verdere bescheiden, zoals bedoeld in artikel 843a lid 1 Rv.

Op het vorenstaande stuit de vordering van [gedaagde] af.

De rechtbank zal [gedaagde] in de aan de zijde van Gazprombank gevallen proceskosten veroordelen. Het salaris voor de advocaat zal worden bepaald op basis van twee punten in Liquidatietarief II, derhalve op € 904,-.

In de hoofdzaak:

De primaire vordering van Gazprombank strekt tot erkenning van het Russische Vonnis en dienovereenkomstige veroordeling van [gedaagde] met veroordeling tot betaling van de Nederlandse wettelijke rente, op de voet van artikel 431 lid 2 Rv.

Tussen partijen staat vast dat de akte van borgtocht tussen hen (productie 3 zijdens Gazprombank) in clausule 5.1 een exclusief forumkeuzebeding bevat voor de Rechtbank van het Tchérimouchki, in de vertaling van productie 4 zijdens Gazprombank genoemd: Cheryomushkinski, district te Moskou, Russische Federatie.

Tussen partijen is ook niet in geschil dat het Russische Vonnis – na de behandeling van het rechtsmiddel door het Rechterlijke College voor civiele zaken van de stadsrechtbank van Moskou, waarbij het Russische Vonnis in stand is gelaten, zoals blijkt uit de beslissing van 14 februari 2006 met kenmerk 33-2674 – in de Russische Federatie kracht van gewijsde heeft gekregen.

De maatstaf voor beoordeling van een vordering op de voet van artikel 431 lid 2 Rv heeft twee elementen.

In de eerste plaats dient aan de buitenlandse rechter op een internationaal aanvaardbare grond rechtsmacht te zijn toegekomen. In geval van een exclusief forumkeuzebeding voor de betreffende buitenlandse rechter is aan dat vereiste voldaan en dient de gebondenheid van partijen aan die buitenlandse beslissing tot uitgangspunt te worden genomen (zie HR 17 december 1993, rov. 3.3.6; LJN ZC1183, NJ 1994, 348 – [partijen]).

Ten tweede geldt het vereiste dat erkenning van de buitenlandse beslissing niet in strijd mag zijn met de Nederlandse openbare orde. Deze voorwaarde houdt onder meer in dat sprake moet zijn geweest van een behoorlijke rechtspleging bij de buitenlandse rechter.

[gedaagde] gaat in punt 3.2 van zijn conclusie van antwoord – hierboven onder 2.2.2 onder (a) samengevat – kennelijk uit van de maatstaf genoemd in rov. 3.2 van het arrest HR 26 januari 1996, LJN AD2477, NJ 1997, 258 “Voorop moet worden gesteld dat de Nederlandse rechter niet ingevolge enig verdrag, noch ingevolge Nederlands internationaal privaatrecht gehouden is tot erkenning van uitspraken van de Franse rechter waarbij een vordering tot echtscheiding wordt ontzegd. Naar Nederlands internationaal privaatrecht staat het de Nederlandse rechter vrij om, wanneer een voor een buitenlandse rechter ingestelde vordering door deze is ontzegd, aan diens uitspraak, aangenomen dat zij aan de voorwaarden voor erkenning van een uitspraak van een buitenlandse rechter voldoet, het gezag toe te kennen, dat hem in het bijzondere geval geraden voorkomt.”. Echter, die maatstaf betreft slechts buitenlandse beslissingen waarin een vordering is ontzegd. In dit geval ligt met het Russische Vonnis een beslissing voor waarin de vordering is toegewezen.

Voor zover [gedaagde] betoogt dat voor erkenning van het Russische Vonnis in Nederland is vereist dat genoemd vonnis binnen de Russische Federatie nog voor tenuitvoerlegging vatbaar is, ziet hij eraan voorbij dat zodanig vereiste niet geldt voor het antwoord op de vraag naar erkenning van een buitenlands vonnis (anders dan ten aanzien van de vraag of een buitenlands vonnis in Nederland voor tenuitvoerlegging vatbaar is, maar die vraag ligt in dit geval niet voor). Voor zover [gedaagde] betoogt dat met een hernieuwde procedure op de voet van artikel 431 lid 2 Rv in feite het Russische Vonnis in Nederland voor tenuitvoerlegging vatbaar wordt, ziet hij eraan voorbij dat niet het Russische Vonnis, maar het te wijzen Nederlandse vonnis kracht van uitvoerbaarheid hier te lande krijgt.

Nu vast staat dat de Rechtbank van het Tchérimouchki district te Moskou exclusief bevoegd was ingevolge het forumkeuzebeding in de akte van borgtocht, leidt het vorenstaande tot de conclusie dat de Nederlandse rechter het Russische Vonnis dient te erkennen, tenzij erkenning in strijd zou komen met de Nederlandse openbare orde.

[gedaagde] voert diverse omstandigheden aan op grond waarvan het Russische Vonnis niet dient te worden erkend wegens strijd met de openbare orde.

Ten aanzien van het betoog dat [gedaagde] niet behoorlijk is opgeroepen om te verschijnen voor de Rechtbank van het Tchérimouchki district, overweegt de rechtbank het volgende.

Indien de verwerende partij in de buitenlandse procedure (zo tijdig) in het geding is verschenen (als met het oog op een behoorlijke verdediging is vereist), behoeft de Nederlandse rechter bij de vraag naar erkenning van die buitenlandse beslissing niet te onderzoeken of de verweerder daartoe behoorlijk is opgeroepen.

Gesteld noch gebleken is dat naar Russisch recht vereist is dat de verweerder in persoon voor het gerecht verschijnt.

Partijen verschillen niet van mening dat [gedaagde] niet in persoon in het geding voor de Rechtbank van het Tchérimouchki district is verschenen, evenmin dat [X] namens hem in die procedure is verschenen en daarin namens hem verweer heeft gevoerd. Gazprombank heeft onbetwist aangevoerd dat [X] een advocaat is. [gedaagde] heeft ter comparitie verklaard dat hij tevoren aan [X] een volmacht had verleend die, naar hij achteraf heeft vastgesteld, ruimte bood om namens hem te verschijnen in de procedure die tot het Russische Vonnis heeft geleid en om een rechtsmiddel daartegen in te stellen. Uit het verschijnen van [X] namens [gedaagde] in het geding voor de Rechtbank van het Tchérimouchki district blijkt dat deze tijdig op de hoogte is gesteld van dat geding. Voorts heeft [gedaagde] ter comparitie verklaard dat hij op de hoogte was van de omstandigheid dat een rechtsmiddel tegen het Russische Vonnis aanhangig was en dat hij in dat kader aan zijn echtgenote [Y] heeft gevraagd om een brief te schrijven over de ongeldigheid van de borgtocht wegens gebrek aan haar toestemming. Onder deze omstandigheden rekent de rechtbank in de verhouding tussen [gedaagde] en Gazprombank het optreden van [X] in de procedure die tot het Russische Vonnis heeft geleid toe aan [gedaagde].

Gesteld noch gebleken is dat [X] niet de gelegenheid heeft gekregen om in het geding voor de Rechtbank van het Tchérimouchki district namens [gedaagde] behoorlijk verweer te voeren. Uit het Russische Vonnis en de beslissing, op het kennelijk door [X] namens [gedaagde] ingestelde rechtsmiddel, van het Rechterlijke College voor civiele zaken van de stadsrechtbank van Moskou van 14 februari 2006 met kenmerk 33-2674 (productie 5 zijdens Gazprombank) blijkt veeleer het tegendeel, nu daarin door [X] aangevoerde verweren tegen veroordeling van [gedaagde] worden behandeld.

Op vorenstaande gronden concludeert de rechtbank dat geen fundamentele beginselen zijn geschonden ten aanzien van de oproeping van [gedaagde] voor de Rechtbank van het Tchérimouchki district, dan wel ten aanzien van zijn verschijning in het geding voor die Rechtbank of de daarop gevolgde rechtsmiddelprocedure.

Ten aanzien van het betoog dat erkenning van het Russische Vonnis in strijd is met de openbare orde, omdat de echtgenote van [gedaagde], [Y], geen toestemming heeft verleend tot het aangaan van de overeenkomst van borgtocht die ten grondslag ligt aan het Russische Vonnis, overweegt de rechtbank het volgende.

Tussen partijen is niet in geschil dat de overeenkomst van borgtocht tussen hen ingevolge de rechtskeuze in clausule 5.1 van akte van borgtocht wordt beheerst door Russisch recht.

Voor zover [gedaagde] betoogt dat naar Nederlandse maatstaven een overeenkomst van borgtocht die zonder toestemming van de andere echtgenoot is gesloten nietig is wegens strijd met de openbare orde, ziet hij eraan voorbij dat uit de artikelen 1:88 en 1:89 BW in onderling verband volgt dat zodanige overeenkomst in beginsel geldig is, maar dat de andere echtgenoot een beroep op vernietiging daarvan kan doen.

Kennelijk heeft de echtgenote van [gedaagde] bij de Rechtbank van het Dorogomilovsky district te Moskou een vordering ingesteld tot nietigverklaring van de overeenkomst van borgtocht en heeft dat gerecht bij beslissing van 20 maart 2006 gegeven onder kenmerk 2-174/06 (productie G-25) die vordering afgewezen.

In zowel het Russische Vonnis als de beslissing op het rechtsmiddel van het Rechterlijke College voor civiele zaken van de stadsrechtbank van Moskou van 14 februari 2006 met kenmerk 33-2674 zijn overwegingen opgenomen met betrekking tot het standpunt van de echtgenote van [gedaagde] dat de overeenkomst van borgtocht niet geldig is. Daarbij is in beide beslissingen vermeld dat de echtgenote van [gedaagde] een procedure tot nietigverklaring van de overeenkomst van borgtocht aanhangig had gemaakt en dat namens [gedaagde] is betoogd dat wegens de ongeldigheid van de borgtocht de vordering van Gazprombank diende te worden afgewezen, dan wel de uitkomst van de procedure tot nietigverklaring diende te worden afgewacht. Die standpunten zijn in die beslissingen verworpen als niet gegrond op het tussen partijen toepasselijke Russische recht.

Het vorenstaande voert de rechtbank tot de conclusie dat erkenning van het Russische Vonnis niet in strijd met de Nederlandse openbare orde komt.

De omstandigheid dat Gazprombank op de vordering waarvoor [gedaagde] zich borg had gesteld betalingen heeft verkregen, al dan niet door middel van verhaalsacties, vormt op zichzelf geen grond om het Russische Vonnis niet te erkennen.

Het zou onrechtmatig jegens [gedaagde] kunnen zijn indien Gazprombank het Russische Vonnis, dan wel een daarop gebaseerd Nederlands vonnis, jegens hem ten uitvoer zou leggen nadat zij volledige betaling van haar vordering met nevenvorderingen zou hebben verkregen. Dat dit laatste zich voordoet is, echter, gesteld noch gebleken.

Gazprombank heeft naar aanleiding van het verweer van [gedaagde] dat zij een of meer betalingen op haar betreffende vordering had ontvangen, bij akte bij comparitie vermeld welke betalingen zij op die vordering heeft ontvangen en desbetreffende betalingsbewijzen overgelegd. [gedaagde] is op die betalingsgegevens niet inhoudelijk ingegaan, hetgeen wel op zijn weg lag nu hij zich te zijner bevrijding erop beroept dat Gazprombank betaald heeft gekregen wat haar bij het Russische Vonnis is toegewezen. De enige inhoudelijke opmerking van [gedaagde] betreft de door de curator in het faillissement van ZAO Jean Lion toegezegde uitkering van 19,03% op de vordering onder de kredietovereenkomst van 5 december 2003 met kenmerk 163/03-B. Echter, Gazprombank heeft in haar genoemde akte, onder overlegging van bewijsstukken, twee specifieke betalingen uit het faillissement van ZAO Jean Lion vermeld, waarvan het totaalbedrag min of meer overeenkomt met de door [gedaagde] genoemde toegezegde uitkering. Ook op die vermeldingen en bewijsstukken van Gazprombank is [gedaagde] niet ingegaan. Uit de door Gazprombank verschafte betalingsgegevens volgt – aldus onvoldoende betwist – dat op het bij het Russische Vonnis toegewezen bedrag van RUB 110.436,181,91 nog RUB 87.090.552,72 onbetaald is gebleven.

Het vorenstaande leidt tot de conclusie dat geen aanleiding bestaat om het Russische Vonnis niet te erkennen wegens inmiddels door Gazprombank verkregen betaling van hetgeen daarbij is toegewezen.

Nu gesteld noch gebleken is dat [gedaagde] op ontoelaatbare wijze in zijn rechten is bekort doordat in het Russische Vonnis een veroordeling in Russische roebels is uitgesproken, vormt de omstandigheid dat het Russische Vonnis een veroordeling van [gedaagde] tot betaling in Russische roebels bevat, maar [gedaagde] zich in de overeenkomst van borgtocht voor een vordering in Amerikaanse dollars tot borg had gesteld, geen grond om het Russische Vonnis niet te erkennen.

Zoals is overwogen onder 3.9.1 heeft [gedaagde] gelegenheid gehad om zich in de procedure die leidde tot het Russische Vonnis, dan wel in de daarop gevolgde rechtsmiddelprocedure te (doen) verweren. In dat kader had [gedaagde] zich ook kunnen (doen) verweren tegen een betalingsverplichting in Russische roebels.

Gazprombank vordert veroordeling van [gedaagde] tot betaling overeenkomstig het Russische Vonnis en tevens tot betaling van Nederlandse wettelijke rente over hetgeen waartoe hij in het Russische Vonnis is veroordeeld.

Met [gedaagde] stelt de rechtbank vast dat hij in het Russische Vonnis niet is veroordeeld tot betaling van rente over het daarbij toegewezen bedrag. Veroordeling van [gedaagde] op de voet van artikel 431 lid 2 Rv tot betaling van datgene waartoe hij bij het Russische Vonnis is veroordeeld, leidt dus niet tot veroordeling tot betaling van Nederlandse wettelijke rente.

Tussen partijen is niet in geschil dat hun rechtsverhouding ingevolge de rechtskeuze in clausule 5.1 van de akte van borgtocht wordt beheerst door Russisch recht. Anders dan Gazprombank betoogt, brengt de enkele omstandigheid dat op de voet van artikel 431 lid 2 Rv het Russische Vonnis wordt erkend niet mee dat daarom (vanaf het vonnis houdende die erkenning) Nederlands recht van toepassing wordt. Evenmin brengt de omstandigheid dat Gazprombank voor haar vordering op [gedaagde] verhaal zoekt in Nederland mee dat daardoor de Nederlandse rechtssfeer (zozeer) betrokken wordt dat daarom het Nederlandse recht (naast het Russische recht) tussen partijen van toepassing wordt.

De conclusie is dat er in het kader van de beoordeling op grond van artikel 431 lid 2 Rv in dit geval geen plaats is voor aanvullende toewijzing van Nederlandse wettelijke rente.

Het vorenstaande geldt eveneens ten aanzien van de subsidiaire vordering van Gazprombank.

De slotsom is dat de primaire vordering tot veroordeling van [gedaagde] overeenkomstig het Russische Vonnis dient te worden toegewezen, maar zonder aanvullende veroordeling tot betaling van Nederlandse wettelijke rente.

De rechtbank zal [gedaagde] als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de aan de zijde van Gazprombank gevallen proceskosten veroordelen. Het griffierecht zal wegens de eisvermindering worden gebaseerd op een vordering tot betaling van in feite omstreeks RUB 87.090.552,72. Het salaris voor de advocaat zal worden gebaseerd op drie en een halve punt in het desbetreffende Liquidatietarief VIII, derhalve € 11.238,50. Voorts zullen griffierecht, beslagkosten en nakosten worden toegewezen.

Het vonnis zal – als gevorderd en niet voldoende bestreden – uitvoerbaar bij voorraad worden verklaard.

Uit het vorenstaande volgt dat de voorwaarde waaronder [gedaagde] zijn vordering in reconventie heeft ingesteld niet is vervuld. Daarom komt de rechtbank niet toe aan de reconventie.