HvJ EU, 22-10-2020, nr. C-720/18

De overwegingen 6 en 10 van richtlijn 2008/95 luidden als volgt:

Artikel 7 van deze richtlijn, met als opschrift ‘Uitputting van het aan het merk verbonden recht’, bepaalde in lid 1:

Artikel 10 van deze richtlijn, met als opschrift ‘Gebruik van het merk’, bepaalde in lid 1, eerste alinea:

Artikel 12 van die richtlijn, met als opschrift ‘Gronden voor vervallenverklaring’, bepaalde in lid 1:

Artikel 13 van richtlijn 2008/95, met als opschrift ‘Gronden voor weigering, vervallenverklaring of nietigverklaring voor slechts een deel van de waren of diensten’, bepaalde:

§ 26 van het Gesetz über den Schutz von Marken und sonstigen Kennzeichen (Markengesetz) (Duitse wet inzake de bescherming van merken en andere onderscheidende tekens), van 25 oktober 1994 (BGBl. 1994 I, blz. 3082; hierna: ‘merkenwet’), met als opschrift ‘Gebruik van het merk’, bepaalt:

§ 49 van de merkenwet, met als opschrift ‘Verval’ luidt:

§ 115 van de merkenwet, met als opschrift ‘Intrekking van de bescherming’, bepaalt:

§ 124 van de merkenwet, met als opschrift ‘Overeenkomstige toepassing van de bepalingen aangaande de gevolgen van de krachtens de Overeenkomst van Madrid betreffende merken internationaal ingeschreven merken’, bepaalt:

Artikel 5, lid 1, van het Verdrag tussen Zwitserland en Duitsland betreffende de wederzijdse bescherming van octrooien, merken, tekeningen en modellen, ondertekend te Berlijn op 13 april 1892, zoals gewijzigd (hierna: ‘Verdrag van 1892’), bepaalt dat de nadelige gevolgen die volgens de wetten van de verdragsluitende partijen voortvloeien uit het feit dat een fabrieks- of handelsmerk niet is gebruikt binnen een bepaalde termijn, zich niet zullen voordoen indien het gebruik heeft plaatsgevonden op het grondgebied van de andere partij.

Met zijn eerste en derde vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 12, lid 1, en artikel 13 van richtlijn 2008/95 aldus moeten worden uitgelegd dat een merk dat is ingeschreven voor een categorie van waren en onderdelen daarvan, zoals auto's en onderdelen daarvan, ‘normaal is gebruikt’ in de zin van voornoemd artikel 12, lid 1, voor alle waren die tot deze categorie behoren en de onderdelen daarvan, wanneer slechts sprake is van een dergelijk gebruik voor bepaalde van deze waren, zoals dure luxesportauto's, of enkel voor de onderdelen of accessoires van bepaalde van deze waren.

In de eerste plaats zij eraan herinnerd dat volgens de bewoordingen van artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95, een merk vervallen kan worden verklaard wanneer het gedurende een ononderbroken periode van vijf jaar niet normaal in de betrokken lidstaat is gebruikt voor de waren of diensten waarvoor het ingeschreven is en er geen geldige reden is voor het niet gebruiken ervan.

Het Hof heeft geoordeeld dat artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95 aldus moet worden uitgelegd dat van een merk een ‘normaal gebruik’ wordt gemaakt wanneer het, overeenkomstig zijn wezenlijke functie, dat wil zeggen het waarborgen van de identiteit van de oorsprong van de waren of diensten waarvoor het is ingeschreven, wordt gebruikt teneinde voor die waren of diensten een afzet te vinden of te behouden, met uitsluiting van symbolisch gebruik dat enkel ertoe strekt de aan het merk verbonden rechten te behouden (arrest van 11 maart 2003, Ansul, C-40/01, EU:C:2003:145, punt 43).

Bij de beoordeling of van het merk een normaal gebruik is gemaakt, moet rekening worden gehouden met alle feiten en omstandigheden aan de hand waarvan kan worden vastgesteld dat de commerciële exploitatie ervan reëel is, inzonderheid de gebruiken die in de betrokken economische sector gerechtvaardigd worden geacht om voor de door het merk beschermde waren of diensten marktaandelen te behouden of te verkrijgen, de aard van die waren of diensten, de kenmerken van de markt en de omvang en de frequentie van het gebruik van het merk (arrest van 11 maart 2003, Ansul, C-40/01, EU:C:2003:145, punt 43).

De omstandigheid dat het gebruik van het merk geen betrekking heeft op waren die voor de eerste keer op de markt worden gebracht, maar op waren die zich reeds op de markt bevonden, neemt niet weg dat sprake is van normaal gebruik, mits het merk door de merkhouder daadwerkelijk wordt gebruikt voor onderdelen die moeten worden gerekend tot de samenstelling of de structuur van die waren of voor waren of diensten die rechtstreeks verband houden met de reeds op de markt gebrachte waren en die bestemd zijn om aan de behoeften van de afnemers daarvan te voldoen (arrest van 11 maart 2003, Ansul, C-40/01, EU:C:2003:145, punt 43).

Uit deze rechtspraak volgt dat het gebruik van een merk dat door de houder ervan is ingeschreven voor onderdelen die integrerend deel uitmaken van de waren waarop dit merk betrekking heeft, een ‘normaal gebruik’ kan vormen in de zin van artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95, niet alleen voor de onderdelen zelf, maar ook voor de waren waarop dit merk betrekking heeft. In dit verband doet het niet ter zake dat het merk niet alleen is ingeschreven voor de waren in hun geheel, maar ook voor de onderdelen ervan.

In de tweede plaats blijkt uit artikel 13 van richtlijn 2008/95 dat, indien een grond voor vervallenverklaring zoals die welke is bepaald in artikel 12, lid 1, van deze richtlijn slechts bestaat voor een deel van de waren of diensten waarvoor dit merk is gedeponeerd of ingeschreven, de vervallenverklaring alleen die waren of diensten betreft.

Wat betreft het begrip ‘deel van de waren of diensten’ zoals bedoeld in artikel 13 van richtlijn 2008/95, dient te worden opgemerkt dat de consument die een waar of dienst wenst te kopen van een categorie van waren of diensten die bijzonder nauwkeurig en afgebakend is omschreven, waarbinnen geen belangrijke onderverdelingen kunnen worden gemaakt, alle waren of diensten van deze categorie zal associëren met een merk dat is ingeschreven voor deze categorie van waren of diensten, zodat dit merk zijn wezenlijke functie zal vervullen, namelijk de oorsprong van deze waren of diensten garanderen. In die omstandigheden volstaat het dat de merkhouder bewijst dat dit merk normaal is gebruikt voor een deel van de waren of diensten van deze homogene categorie (zie naar analogie arrest van 16 juli 2020, ACTC/EUIPO, C-714/18 P, EU:C:2020:573, punt 42).

Daarentegen is het voor waren of diensten van een ruime categorie die onderverdeeld kan worden in verschillende zelfstandige subcategorieën, noodzakelijk om van de houder van een merk dat is ingeschreven voor deze categorie van waren of diensten te verlangen dat hij bewijst dat dit merk normaal is gebruikt voor elk van deze zelfstandige subcategorieën, bij gebreke waarvan zijn rechten op het merk vervallen kunnen worden verklaard voor de zelfstandige subcategorieën waarvoor hij dat bewijs niet heeft geleverd (zie naar analogie arrest van 16 juli 2020, ACTC/EUIPO, C-714/18 P, EU:C:2020:573, punt 43).

Indien de merkhouder zijn merk heeft ingeschreven voor een ruim assortiment van waren of diensten dat hij eventueel op de markt zou kunnen brengen, maar dat niet heeft gedaan gedurende een ononderbroken periode van vijf jaar, kan zijn belang bij bescherming van zijn merk voor die waren of diensten immers niet prevaleren boven het belang van concurrenten om voor die waren of diensten een identiek of overeenstemmend teken te gebruiken, of zelfs om inschrijving van dit teken als merk aan te vragen (zie naar analogie arrest van 16 juli 2020, ACTC/EUIPO, C-714/18 P, EU:C:2020:573, punt 43).

Aangaande het relevante criterium of de relevante criteria om een als zelfstandig te beschouwen samenhangende subcategorie van waren of diensten te identificeren, is het criterium van het doel en de bestemming van de betrokken waren of diensten essentieel om een zelfstandige subcategorie van waren te onderscheiden (zie naar analogie arrest van 16 juli 2020, ACTC/EUIPO, C-714/18 P, EU:C:2020:573, punt 44).

Derhalve moet hoofdzakelijk voor de waren of diensten waarvoor de houder van een merk het gebruik van dit merk heeft aangetoond, concreet worden nagegaan of deze een zelfstandige subcategorie vormen ten aanzien van de waren en diensten van de betrokken waren- of dienstenklasse, op een zodanige wijze dat de waren of diensten waarvoor het normale gebruik van het merk is aangetoond worden vergeleken met de categorie van waren of diensten waarop de inschrijving van dit merk betrekking heeft (zie arrest van 16 juli 2020, ACTC/EUIPO, C-714/18 P, EU:C:2020:573, punt 46).

Uit de in de punten 37 tot en met 41 van het onderhavige arrest uiteengezette overwegingen blijkt dat het door de verwijzende rechter gehanteerde begrip ‘bijzonder marktsegment’ als zodanig niet relevant is voor de beoordeling van de vraag of de waren of diensten waarvoor de houder van een merk dit merk heeft gebruikt, behoren tot een zelfstandige subcategorie van de waren- of dienstencategorie waarvoor dat merk is ingeschreven.

Zoals uit punt 37 van het onderhavige arrest blijkt, is in dit verband immers enkel de vraag van belang of de consument die een waar of een dienst wenst te kopen die tot de categorie van waren of diensten behoort waarop het betrokken merk betrekking heeft, alle waren of diensten van die categorie zal associëren met dit merk.

Een dergelijke hypothese kan niet worden uitgesloten enkel omdat de verschillende waren of diensten die in deze categorie zijn opgenomen volgens een economische analyse tot verschillende markten of verschillende marktsegmenten behoren. Dit geldt des te meer daar de merkhouder een legitiem belang heeft om zijn assortiment van waren of diensten waarvoor het merk is ingeschreven, uit te breiden (zie naar analogie arrest van 16 juli 2020, ACTC/EUIPO, C-714/18 P, EU:C:2020:573, punt 51).

In casu dient in de eerste plaats te worden opgemerkt dat, voor zover de verwijzende rechter opmerkt dat de houder van de merken in de hoofdgedingen deze merken heeft gebruikt voor onderdelen en accessoires van ‘zeer dure luxesportauto's’, uit de in de punten 40 en 42 tot en met 44 van het onderhavige arrest uiteengezette overwegingen voortvloeit dat het enkele feit dat de waren waarvoor een merk is gebruikt tegen een bijzonder hoge prijs verkocht zijn en bijgevolg tot een bijzondere markt kunnen behoren, niet volstaat om deze waren te beschouwen als een zelfstandige subcategorie van de warenklasse waarvoor dit merk is ingeschreven.

In de tweede plaats is het juist dat auto's die worden aangemerkt als ‘sportauto's’, auto's zijn die goede prestaties leveren en derhalve kunnen worden gebruikt in de autosport. Het gaat evenwel slechts om een van de mogelijke bestemmingen van dergelijke voertuigen, die evenals elk ander voertuig ook kunnen worden gebruikt voor het vervoer van personen over de weg en van hun persoonlijke bezittingen.

Wanneer de waren waarop een merk betrekking heeft, zoals vaak, meerdere doelen en bestemmingen hebben, kan het bestaan van een afzonderlijke subcategorie van waren niet worden vastgesteld door elk van de mogelijke doelen van deze waren op zichzelf te beschouwen. Met een dergelijke aanpak kunnen zelfstandige subcategorieën immers niet op coherente wijze worden geïdentificeerd en worden de rechten van de merkhouder extreem beperkt (zie naar analogie arrest van 16 juli 2020, ACTC/EUIPO, C-714/18 P, EU:C:2020: 573, punt 51).

Hieruit volgt dat het enkele feit dat de auto's waarvoor een merk is gebruikt, als ‘sportauto's’ worden aangemerkt, niet volstaat om te oordelen dat zij tot een zelfstandige subcategorie van auto's behoren.

In de derde plaats ten slotte kan het begrip ‘luxe’ waaraan door de verwijzende rechter wordt gerefereerd, relevant zijn voor verschillende soorten auto's, zodat het feit dat de auto's waarvoor een merk is gebruikt als ‘luxeauto's’ worden aangemerkt, evenmin volstaat om te oordelen dat zij een zelfstandige subcategorie van auto's vormen.

Onder voorbehoud van verificatie door de verwijzende rechter blijkt derhalve dat het feit dat de onderneming die houder is van de in de hoofdgedingen aan de orde zijnde merken, deze merken heeft gebruikt voor onderdelen en accessoires van ‘zeer dure luxesportauto's’, niet volstaat om tot de slotsom te komen dat zij deze merken enkel heeft gebruikt voor een deel van de waren waarop deze merken betrekking hebben, in de zin van artikel 13 van richtlijn 2008/95.

Hoewel de omstandigheid dat een merk is gebruikt voor waren die als ‘zeer duur’ zijn aangemerkt niet kan volstaan om te oordelen dat deze waren een zelfstandige subcategorie vormen van de waren waarvoor dit merk is ingeschreven, is deze omstandigheid echter wel relevant voor de beoordeling van de vraag of dit merk ‘normaal is gebruikt’ in de zin van artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95.

Deze omstandigheid kan immers het bewijs leveren dat, ondanks het relatief geringe aantal onder het betrokken merk verkochte waren, het gebruik dat van dit merk is gemaakt niet louter symbolisch was, maar een gebruik van dat merk overeenkomstig zijn wezenlijke functie vormt, hetgeen volgens de in punt 32 van het onderhavige arrest aangehaalde rechtspraak moet worden beschouwd als ‘normaal gebruik’ in de zin van artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95.

Gelet op een en ander dient op de eerste en derde vraag te worden geantwoord dat artikel 12, lid 1, en artikel 13 van richtlijn 2008/95 aldus moeten worden uitgelegd dat een merk dat is ingeschreven voor een categorie van waren en onderdelen daarvan, ‘normaal is gebruikt’ in de zin van voornoemd artikel 12, lid 1, voor alle waren die tot deze categorie behoren en de onderdelen daarvan wanneer slechts sprake is van een dergelijk gebruik voor bepaalde van deze waren, zoals dure luxesportauto's, of enkel voor de onderdelen of accessoires van bepaalde van deze waren, tenzij uit de relevante feiten en bewijzen blijkt dat de consument die dezelfde waren wenst te kopen, deze opvat als een zelfstandige subcategorie van de warencategorie waarvoor het betrokken merk is ingeschreven.

Met zijn tweede vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95 aldus moet worden uitgelegd dat van een merk een normaal gebruik kan worden gemaakt door de houder ervan wanneer deze tweedehands waren verkoopt die onder dit merk in de handel zijn gebracht.

Hierbij dient erop te worden gewezen dat de verkoop als zodanig van een tweedehands waar dat van een merk is voorzien, weliswaar niet betekent dat dit merk wordt ‘gebruikt’ in de zin van de in punt 32 van het onderhavige arrest aangehaalde rechtspraak. Dit merk werd immers gebruikt toen het door de houder ervan op de nieuwe waar werd aangebracht bij het voor het eerst in de handel brengen van deze waar.

Indien de houder van het betrokken merk dit merk evenwel daadwerkelijk bij de verkoop van tweedehands waren gebruikt overeenkomstig de wezenlijke functie ervan, die erin bestaat de identiteit van de oorsprong te waarborgen van de waren waarvoor het merk is ingeschreven, kan een dergelijk gebruik een ‘normaal gebruik’ van dat merk vormen in de zin van artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95.

Artikel 7, lid 1, van richtlijn 2008/95 betreffende de uitputting van de aan het merk verbonden rechten, bevestigt deze uitlegging.

Uit deze bepaling blijkt immers dat het aan het merk verbonden recht de houder niet toestaat het gebruik daarvan te verbieden voor waren die onder dit merk door deze houder of met zijn toestemming reeds in de Unie in de handel zijn gebracht.

Hieruit volgt dat van een merk gebruik kan worden gemaakt voor waren die reeds onder dat merk in de handel zijn gebracht. Het feit dat de houder van een merk derden het gebruik van zijn merk niet kan verbieden voor waren die reeds onder dat merk in de handel zijn gebracht, betekent niet dat hij er zelf geen gebruik van kan maken voor dergelijke waren.

Bijgevolg dient op de tweede vraag te worden geantwoord dat artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95 aldus moet worden uitgelegd dat van een merk een normaal gebruik kan worden gemaakt door de houder ervan wanneer deze tweedehands waren die onder dit merk in de handel zijn gebracht, verkoopt.

Met zijn vierde vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95 aldus moet worden uitgelegd dat van een merk een normaal gebruik wordt gemaakt door de houder ervan wanneer deze bepaalde diensten verricht waarbij dat merk weliswaar niet wordt gebruikt, maar die betrekking hebben op de onder dat merk reeds verkochte waren.

Uit de in punt 34 van het onderhavige arrest aangehaalde rechtspraak van het Hof blijkt dat wanneer de houder van een merk dat is ingeschreven voor bepaalde waren, daadwerkelijk gebruikmaakt van dit merk voor diensten die rechtstreeks verband houden met de reeds verkochte waren en die bestemd zijn om aan de behoeften van de afnemers van deze waren te voldoen, dit een ‘normaal gebruik’ van dat merk kan vormen in de zin van artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95.

Uit deze rechtspraak vloeit echter voort dat een dergelijk gebruik veronderstelt dat daadwerkelijk gebruik wordt gemaakt van het betrokken merk bij het verrichten van deze diensten. Wanneer dit merk niet wordt gebruikt, kan er immers logischerwijs geen sprake zijn van een ‘normaal gebruik’ van het merk in de zin van artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95.

Bijgevolg dient op de vierde vraag te worden geantwoord dat artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95 aldus moet worden uitgelegd dat van een merk een normaal gebruik wordt gemaakt door de houder ervan wanneer deze bepaalde diensten verricht die betrekking hebben op de onder dat merk reeds verkochte waren, op voorwaarde dat deze diensten onder dat merk worden verricht.

Met zijn vijfde vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 351 VWEU aldus moet worden uitgelegd dat het een rechterlijke instantie van een lidstaat toestaat een verdrag toe te passen dat is gesloten vóór 1 januari 1958 of, voor lidstaten die tot de Unie zijn toegetreden, vóór de datum van hun toetreding, zoals het Verdrag van 1892, dat bepaalt dat het gebruik van een in die lidstaat ingeschreven merk op het grondgebied van het derde land dat partij is bij dit verdrag, in aanmerking moet worden genomen om te bepalen of dit merk ‘normaal is gebruikt’ in de zin van artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95.

Aangezien in artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95 wordt verwezen naar normaal gebruik van een merk ‘in de betrokken lidstaat’, wordt hiermee uitgesloten dat gebruik in een derde land, zoals de Zwitserse Bondsstaat, in aanmerking wordt genomen.

Aangezien het Verdrag van 1892 vóór 1 januari 1958 is gesloten, is artikel 351 VWEU evenwel van toepassing. Overeenkomstig de tweede alinea van deze bepaling zijn lidstaten gehouden gebruik te maken van alle passende middelen om de bestaande onverenigbaarheden tussen een vóór de toetreding van een lidstaat gesloten verdrag en het VWEU op te heffen.

Daaruit volgt dat de verwijzende rechter moet nagaan of een eventuele onverenigbaarheid tussen het Unierecht en het Verdrag van 1892 kan worden voorkomen door daaraan zo veel mogelijk en met inachtneming van het volkenrecht een uitlegging te geven die met het Unierecht in overeenstemming is (zie naar analogie arrest van 18 november 2003, Budějovický Budvar, C-216/01, EU:C:2003:618, punt 169).

Wanneer een conforme uitlegging van het Verdrag van 1892 niet mogelijk is, moet de Bondsrepubliek Duitsland de maatregelen nemen die nodig zijn om de onverenigbaarheid van dit verdrag met het Unierecht op te heffen, zo nodig door opzegging van het verdrag. Totdat de onverenigbaarheid is opgeheven, machtigt artikel 351, eerste alinea, VWEU die staat echter om dit verdrag te blijven toepassen (zie in die zin arrest van 18 november 2003, Budějovický Budvar, C-216/01, EU:C:2003:618, punten 170–172).

Zoals de verwijzende rechter terecht opmerkt, kan de toepassing van het Verdrag van 1892 door de Bondsrepubliek Duitsland problemen doen rijzen, aangezien een in Duitsland ingeschreven merk weliswaar in het register kan worden gehandhaafd enkel op basis van het normale gebruik ervan op het grondgebied van de Zwitserse Bondsstaat, maar niet zou kunnen worden ingeroepen om oppositie in te stellen tegen de inschrijving van een Uniemerk, daar de houder van dat merk, in het geval van een in het kader van de oppositieprocedure ingediend verzoek om bewijs van normaal gebruik van dit merk, niet een dergelijk bewijs zou kunnen leveren voor het grondgebied van de Unie.

Deze problemen zijn echter het onvermijdelijke gevolg van de onverenigbaarheid van het Verdrag van 1892 met het Unierecht en zullen enkel verdwijnen bij opheffing van deze onverenigbaarheid, waartoe de Bondsrepubliek Duitsland gehouden is overeenkomstig artikel 351, tweede alinea, VWEU.

Gelet op een en ander dient op de vijfde vraag te worden geantwoord dat artikel 351, eerste alinea, VWEU aldus moet worden uitgelegd dat het een rechterlijke instantie van een lidstaat toestaat een verdrag toe te passen dat is gesloten tussen een lidstaat van de Unie en een derde land vóór 1 januari 1958 of, voor de lidstaten die tot de Unie zijn toegetreden, vóór de datum van hun toetreding, zoals het Verdrag van 1892, dat bepaalt dat het gebruik van een in die lidstaat ingeschreven merk op het grondgebied van dit derde land in aanmerking moet worden genomen om te bepalen of dit merk ‘normaal is gebruikt’ in de zin van artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95, totdat met een van de in artikel 351, tweede alinea, VWEU bedoelde middelen eventuele onverenigbaarheden tussen het VWEU en dat verdrag kunnen worden opgeheven.

Met zijn zesde vraag wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95 aldus moet worden uitgelegd dat de bewijslast voor het feit dat een merk ‘normaal is gebruikt’ in de zin van deze bepaling, op de houder van dat merk rust.

De verwijzende rechter preciseert in dit verband dat volgens de algemene beginselen van het burgerlijk procesrecht die van toepassing zijn in Duitsland, in het geval van een vordering tot vervallenverklaring van een merk wegens niet-gebruik, de bewijslast dat het betreffende merk niet is gebruikt op de verzoekende partij rust, en de houder van dat merk slechts gehouden is om op gestaafde en uitvoerige wijze uiteen te zetten hoe hij het merk heeft gebruikt, zonder daarvan echter het bewijs te leveren.

Hierbij dient te worden opgemerkt dat overweging 6 van richtlijn 2008/95 met name vermeldt dat de lidstaten iedere vrijheid moeten behouden om de procedure inzake de vervallenverklaring van de door inschrijving verkregen rechten op een merk vast te stellen.

Daaruit kan evenwel niet worden afgeleid dat de kwestie van de bewijslast voor het normale gebruik in de zin van artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95 in het kader van een procedure tot vervallenverklaring van een merk wegens niet-gebruik een dergelijk tot de bevoegdheid van de lidstaten behorend procedurevoorschrift vormt (zie naar analogie arrest van 19 juni 2014, Oberbank e.a., C-217/13 en C-218/13, EU:C:2014:2012, punt 66).

Indien de kwestie van de bewijslast voor het normale gebruik van een merk in het kader van een procedure tot vervallenverklaring wegens het niet-gebruik van dit merk onder het nationale recht van de lidstaten zou vallen, zou dit er immers toe kunnen leiden dat de bescherming van de merkhouders verschilt naargelang de betrokken regeling, zodat de in overweging 10 van richtlijn 2008/95 bedoelde doelstelling van ‘dezelfde wettelijke bescherming [in alle lidstaten]’, die in dit punt als ‘van fundamenteel belang’ wordt aangemerkt, niet zou worden bereikt (zie naar analogie arrest van 19 juni 2014, Oberbank e.a., C-217/13 en C-218/13, EU:C:2014:2012, punt 67 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Eveneens dient eraan te worden herinnerd dat het Hof in het arrest van 26 september 2013, Centrotherm Systemtechnik/BHIM en centrotherm Clean Solutions (C-610/11 P, EU:C:2013:593, punt 61), met betrekking tot de vervallenverklaring van een Uniemerk heeft geoordeeld dat het beginsel volgens hetwelk het aan de houder van het merk staat om het bewijs van het normale gebruik van dit merk te leveren, in feite louter uit het gezond verstand en uit het fundamentele vereiste van proceseconomie voortvloeit.

Het Hof heeft daaruit afgeleid dat het in beginsel aan de houder van het Uniemerk staat tegen wie een vordering tot vervallenverklaring is gericht, om het normale gebruik van dit merk aan te tonen (arrest van 26 september 2013, Centrotherm Systemtechnik/BHIM en centrotherm Clean Solutions, C-610/11 P, EU:C:2013:593, punt 63).

Deze overwegingen gelden ook wat het bewijs van het normale gebruik betreft van een in een lidstaat ingeschreven merk in de zin van artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95.

Er dient immers te worden vastgesteld dat de houder van het litigieuze merk het best in staat is om het bewijs te leveren van de concrete handelingen ter ondersteuning van de verklaring dat zijn merk normaal is gebruikt (zie naar analogie arrest van 19 juni 2014, Oberbank e.a., C-217/13 en C-218/13, EU:C:2014:2012, punt 70).

Bijgevolg dient op de zesde vraag te worden geantwoord dat artikel 12, lid 1, van richtlijn 2008/95 aldus moet worden uitgelegd dat de bewijslast voor het feit dat een merk ‘normaal is gebruikt’ in de zin van deze bepaling, op de houder van dat merk rust.