HR, 13-02-2015, nr. 14/00655

Edelachtbaar College,

Inzake mijn bezwaar tegen bovengenoemde bouwlegesaanslag werd ik door de rechtbank Leeuwarden in het gelijk gesteld, de legesverordening Werd vernietigd en de gemeente moest de kosten en de betaalde leges terugstorten.

De gemeente werd echter in Hoger beroep in het gelijkgesteld en daarbij werd de uitspraak van het eerste hof vernietigd.

Bij dezen maak ik bezwaar tegen deze vernietiging en ik verzoek u om de vernietiging ongedaan te maken de uitspraak van de eerste rechtbank te handhaven. Ik voer daarbij een hele serie argumenten aan in het onderhavige stuk.

De uitspraak van het Hof in hoger-beroep gaat voorbij aan een hele reeks argumenten die de eerste rechtbank goed beargumenteerd in haar arrest omschreef. Ook ging de hoger-beroep-rechtbank voorbij aan het feit dat de eerste rechtbank al mijn argumenten nog niet eens in overweging had genomen, omdat ze na een viertal bezwaren al tot de uitspraak kwam dat de hele verordening onverbindend was. Omdat al deze mijn argumenten niet weerlegd zijn, hoewel ik daar om verzocht had en de nieuwe argumenten van de gemeente pas in hoger beroep naar voren werden gebracht, kom ik hierbij tot een volledige weergave van mijn bezwaren. Nu de gemeente ook komt met nieuw bewijs, ( t.w. de kostenbegroting van de leges die onder titel 1 vallen) kom ik met de argumenten die ik tot nog toe had laten liggen. In geschil zijn dan nu de volgende zaken:

Argument 1:

Omdat er geen transparante objectieve begroting van de baten is, valt er dan ook niet te beoordelen of de gemeente met deze verordening binnen de opbrengst-limiet blijft. Men kan simpelweg niet toekomen aan deze toets. Alleen al op grond van deze 2 constateringen (1a en 1b) zou de verordening m.i.onverbindend verklaard moeten worden.

Omdat de Wabo bij de gemeente niet was ingevoerd voldeed ze daarmee niet aan de vigerende wetgeving van dat moment, (vanaf 1 oktober 2010 bestond de WABO.) De gemeente handelde derhalve onwetmatig met toepassing van een verouderde wetgeving.

Argument 2: De heffingsambtenaar verstrekte mij niet de gevraagde gegevens op mijn bezwaar. In zijn antwoordbrief geeft de heffingsambtenaar aan, geen specificatie te kunnen geven op mijn eerste bezwaar aan de gemeente van 19 augustus 2011. Ook stelde de heffingsambtenaar dat de totale kosten van de gemeente waren geraamd op € 559.876 en dat de inkomsten (baten) op dat bedrag gebaseerd waren. Enig bewijs of onderbouwing daarvoor leverde hij toen niet en de ‘begroting’waaruit dat nu wel zou moeten blijken gaat mank op de hierna te noemen punten:

Argument 3: De coördinator vergunningen wordt opgevoerd voor 100%, met 1 volle fte ad 1450 werkbare uren. Dit cijfer berust m.i. op willekeur, want de gemeente heeft geen verdeelsleutel bepaald voor de toerekening van 25.479 coördinatie-uren ([B]) in de begroting. Ik wordt in dezen gesteund door uitspraken in het rapport van de Rekenkamercommissie (opgesteld door [A]), die een onderzoek deed naar de kostendekkendheid van de leges in Dantumadiel over 2011, uitgebracht op 20 mei 2011, waaruit ik het volgende citeer ten aanzien van de toerekening van de uren [B]:

In de plaats van ‘begraafplaatsen’ kunt u ook lezen ‘bouwvergunningen’, oftewel ‘alle leges’ en van blz. 59 uit de aanbevelingen punt 5:

Argument 4: De gemeente Dantumadiel werkt met een aantal van 1450 productieve uren voor 1 fte. Ik heb nergens een berekening van dat cijfer kunnen vinden. Ook [A] heeft de onderbouwing van dit cijfer niet boven tafel kunnen krijgen. De waarschijnlijkheid van dit hoge getal is niet groot: bij de rijksoverheid gaat men uit van 1372 werkbare uren. Ik wijs dit getal van de hand, mede omdat de gemeente niet met een tijdsregistratiesysteem werkt, kan men het juiste aantal arbeidsproductieve uren niet juist vastgesteld hebben.

Argument 5: Voor bouwplantoetsing begrootte de gemeente 5 fte's ad 1450 uren bij een verwacht aantal aanvragen van 290 stuks. Die begroting van 5 fte's voor 290 aanvragen, komt niet overeen met wat de directeur/gemeentesecretaris in een brief van 7 december 2011 schreef op vragen van een raadslid. Ik citeer uit deze brief:

Einde citaat.

Waar het om draait is het aantal bouwplantoetsers, dat redelijkerwijs in de kostenbegroting kan worden opgevoerd om de verwachtte 290 bouwaanvragen te kunnen behandelen. Het gaat er dus niet om hoeveel ambtenaren er zaten (men kan er wel 20 huisvesten), maar om hoeveel er redelijkerwijs zouden kunnen/mogen zitten en doorberekend kunnen worden in de kosten. In deze begroting voert de gemeente 5 volle fte's op om 290 aanvragen te verwerken, terwijl de gemeentesecretaris aan het eind van 2011 schrijft dat er slechts 2,8 fte op de afdeling zitten, die zelfs nog meer (300) bouwaanvragen kunnen behandelen!

De vraag is dus: kunnen 2,8 fte's aan bouwplantoetsers de 300 vergunningen verwerken of kunnen 5 fte't slechts 290 vergunningen behandelen? Het lijkt mij in dit geval redelijker dat men met 2,8 fte's, de 300 vergunningen kan verwerken dan dat men met 5 fte's slechts 290 aan kan. Dit omdat men dan met een gemiddelde aanvraag ca 14,5 uren bezig is, wat mij aannemelijker lijkt dan dat men er gemiddeld 25 uren mee zig is. Ergo: Er is m.i. dan ook een onjuist aantal functie-eenheden opgevoerd en de gegevens die de gemeente verstrekte zijn niet met elkaar in overeenstemming.

De cijfers voor toetsers en het urental per fte zijn niet aannemelijk gemaakt, met deze onvolkomenheden en tegenstrijdigheden. Er is geen tijdregistratiesysteem en mede daardoor kan de gemeente niet met feiten onderbouwen dat het er 5 moeten zijn op het aantal van 290 verwachtte aanvragen.

Argument 6: Vervolgens voert de gemeente 1 fte op voor administratie. Wat moet zo'n administratieve kracht een hele dag doen? Hij heeft per dag nooit meer dan gemiddeld 1,5 nota op te maken. De uren van de administratieve kracht zijn niet onderbouwd met activiteiten of met een verdeelsleutel hiervoor. Om het aantal uren aannemelijk te maken zou de gemeente op zijn minst met een overzicht van de werkzaamheden en de uren-onderbouwing daarvan moeten aantonen dat dit cijfer niet op willekeur berust. De gemeente heeft geen verdeelsleutel voor de administratieve ondersteuning vastgesteld en heeft die volle fte die zij op voert, niet onderbouwd. Daarom betwijfel ik de juistheid van dit cijfer.

Samengevat: De gevolgen van deze ontransparante berekeningen onder de argumenten 3, 4, 5 en 6 zijn dramatisch voor de hoogte van de bouwleges: stel dat men 2,8 fte's had opgevoerd (zoals de gemeentesecretaris schreef) en 0,5fte coördinatie ( als er wel een verdeelsleutel was geweest) en 0,2 fte administratie, tegen 1372 ( het gangbare getal) werkbare uren, in totaal 3,5 fte i.p.v. 7 ad 1372 uren tegen een uurtarief van € 57,- dan waren de kosten begroot op € 273.714,- in plaats van de opgevoerde € 578.550,-. De bouwleges waren dan in één klap meer dan gehalveerd en zouden daarmee op gelijk niveau met andere Friese gemeentes zijn gekomen, terwijl ze nu meer dan het dubbele zijn van bijv. buurgemeente Tytsjerksteradiel.

Argument 7: Dan komt de gemeente met een ‘Bezuiniging (structureel) van — € 50.000,-’ Waar deze bezuiniging op berust is onduidelijk, evenals hoe die verwezenlijkt wordt. Op vragen van de eerste rechtbank, zei de heffingsambtenaar dat het om 1 fte ging. Een fte is echter 1450 × € 57,- = € 82.650,- in plaats van € 50.000,- Dit is voor mij geen aannemelijke verklaring omdat er in dit geval heel simpel gewoon 1 fte minder opgevoerd had kunnen worden. Gaat het om uren [B]? of om uren administratieve ondersteuning? of om bouwplantoetsers? of om alle 3 voor een gedeelte? Waarom bezuinigt men niet € 82.650,- ?

De overhead van 2 fte's op een personeelsbestand van 5 fte's, of zelfs 4 fte's is hiermee buitenproportioneel. (40 tot 70 %)

Dit bedrag van € 50.000,- berust m.i. op willekeur omdat er tot dan toe geen omschrijving en geen berekening voor aangegeven was. Wat men er later voor opgaf is ongeloofwaardig om bovengenoemde redenen.

Argument 8: Het totaalbedrag van de kosten (wat door mij in de argumenten 2 t/m 7 zeer betwijfeld wordt) is geraamd op € 559.876,-. De gemeente streeft een dekkingspercentage na van 99,7% en wil derhalve met de ‘Bouwleges 2011 /([…]) een bedrag van € 558.250,- binnen halen. Daarvoor gebruikt ze de volgende basisgetallen:

Het totaal van manco's overziende kom ik tot de conclusie dat de kostendekkendheid noch op Wabo-niveau, noch op verordeningsniveau kan worden vastgesteld vanwege ontransparante, oncontroleerbare cijfers en aantoonbaar onjuiste cijfers.

Het gaat daarbij niet om de verordening op onderdelen af te wijzen, maar die onderdelen samen als geheel als onvoldoende te bestempelen, om een oordeel over de kostendekkendheid te kunnen geven. Ook het RKC-rapport ( i.s.m. [A] ) geeft voldoende aanwijzingen dat de gemeente onvoldoende inzicht in de cijfers geeft. De conclusies uit het rapport geven duidelijk aan waar de amnco's zitten en spreken voor zich. Ik citeer:

Argument 9: Pas in hoger beroep leverde de gemeente een raming van de begrote lasten en baten van de leges burgerzaken aan, waarmee men aantonen wilde dat er bij burgerzaken op de begroting een groot tekort is t.w. van € 201.000,- en dat er ook in voorgaande jaren tekorten waren. De bedoeling van dit stuk is, om aan te tonen dat de kostendekkendheidsvoorwaarde (art. 229b) niet wordt overschreden in 2011, mits men de oude interpretatie (van voor de Wabo) van kostendekkendheid over de gehele verordening nog zou hanteren en ongelimiteerd kruissubsidiëring zou mogen toepassen. (Hetgeen m.i. niet het geval is.)

Ik voeg nu die legesverordening burgerzaken in:

In een bijlage van het rapport is een raming van de begrote lasten en baten van de leges burgerzaken van het jaar 2011 opgenomen. Deze is:

‘

De gemeente beroept zich op het feit dat de kostendekkendheid tot 2011 altijd op verordeningsniveau werd beoordeeld en dat de WABO-voorwaarde, dat de leges voortaan op titelniveau beoordeeld moeten worden, (waarbij er aan de kruissubsidie de voorwaarde is gesteld dat deze alleen nog maar toegepast mag worden op ‘onderling sterk samenhangende legesproducten en gemotiveerd moeten worden’) in strijd is met art. 229b van de gemeentewet.

De cijfers van de bouwleges waren al niet onderbouwd en daarmee kon geen conclusie aan die cijfers verbonden worden, aan deze cijfers betreffende burgerzaken zijn evenmin conclusies te verbinden omdat de legesproducten niet zijn onderbouwd met controleerbare cijfers.

Ergo: Ook al zou men de Wabo-wetgeving mogen negeren, dan nog kan met een dergelijke begroting niet worden aangetoond dat men aan de opbrengstlimiet voldoet.

In een groot aantal gevallen (argumenten) is aangetoond dat de cijfers die de heffingsambtenaar heeft verstrekt, onjuist zijn of onvoldoende inzicht bieden om conclusies aan deze cijfers te verbinden. De hoger-beroeprechtbank is helaas voorbijgegaan aan de bevindingen van de eerste rechtbank. Daarom heb ik ze voor een groot deel maar weer eens op een rijtje gezet, samen met de argumenten waar de eerste rechtbank niet aan toe kwam.

De conclusies van de eerste rechtbank waren voldoende onderbouwd. De conclusies van de hoger-beroep-rechtbank zijn niet of slecht onderbouwd en berusten gedeeltelijk op achterhaalde interpretaties.

De kostenopbouw van geen van de hierbij betwiste leges is transparant. De stelling van het Hof, dat de cijfers wel terug zijn te vinden in de begroting wijs ik van de hand. In de begroting heb ik deze niet kunnen aantreffen. Wanneer een dergelijke uitspraak gedaan wordt, moet men het bewijs erbij leveren. De totaal-begroting is zelfs nog globaler dan de hierbij aangereikte stukken. Dat de raad deze begroting goedkeurde is evenmin bewijs voor de kostendekkendheid. Dat de provincie hier eveneens mee akkoord ging en de accountant is evenmin bewijs: zij allen controleren op ieder hun eigen gebied, behalve op de wettelijke onderbouwing en de verhaalbaarheid en de opbrengstlimiet.

Onder 4.9 komt het Hof tot de volgende uitspraak:

Mijn conclusies zijn een andere dan het Hof:

Zoals reeds eerder door mij is aangetoond, kan de gemeente geen transparante onderbouwing voor de kosten geven en van de baten inzake de bouwleges en de leges burgerzaken al helemaal niet. Derhalve kan niet worden toegekomen aan de toets op de opbrengstlimiet en daaruit kan pas de conclusie worden getrokken dat niet aan de kostendekkendheidsvoorwaarde is voldaan. Dat is wat anders dan wat het Hof hier stelt. Ik heb ook aangetoond waarom het m.i. niet noodzakelijk is om art. 229b te wijzigen: er is geen tegenstrijdigheid tussen art. 229b en de Wabo. Alleen de ongelimiteerde kruissubsidiëring die (historisch bepaald) werd toegepast, is ingeperkt met de nieuwe interpretatie die de Tweede Kamer daaraan gaf.

Ik wijs de conclusie van het Hof, dat de heffingsambtenaar voldoende inzicht heeft gegeven in de ramingen, van de hand. M.i. heeft hij zwaar gefaald in het onderbouwen van de cijfers. Ik heb systematisch aangegeven waar het inzicht ontbreekt en met redenen omkleed.

Mijn stelling is dan ook: Beide begrotingen, zowel van de kosten van de bouwleges, als van de leges burgerzaken zijn onvolledig, ontransparant en op elementaire punten zelfs onjuist. De cijfers bieden onvoldoende inzicht in de ramingen en zijn onvoldoende onderbouwd om tot het oordeel te komen dat aan de kostendekkendheidsvoorwaarde is voldaan. Daarmee moet geconcludeerd worden dat niet aan de opbrengstvoorwaarde is voldaan. Dat is mijn conclusie.

Mijn eis is dan ook de volgende: De uitspraak van de eerste rechtbank dient gehadhaafd te worden en de gemeente dient te worden veroordeeld tot terugbetaling van de leges en vergoeding van de gemaakte kosten.