HR, 09-07-2010, nr. 08/05144

In deze zaak spelen verschillende rechtsverhoudingen. Het lijkt me nuttig deze eerst te benoemen.

Tussen [verweerder] en TBZ bestond een auteursrechtelijke verhouding. Het hof heeft [verweerder] aangemerkt als auteursrechthebbende ‘met betrekking tot de door hem vervaardige ontwerpen en tekeningen’ (rov. 4.4). TBZ verkreeg van [verweerder] een gebruiksrecht (door het hof aangeduid als licentie) om deze te gebruiken ten behoeve van het project ‘Kasteel Almere’ (rov. 4.1.2, 4.4). De licentie was voorts exclusief (rov. 4.5) en overdraagbaar (rov. 4.6). Het hof baseert dit o.m. op de (mondelinge) opdrachtovereenkomst ter zake van de werkzaamheden door [verweerder] en de hierboven in punt 1.3 bedoelde tekst op de tekeningen (rov. 4.3–4.3.3).

Het auteursrecht strekt zich ook uit tot de (hierboven in punt 1.2 genoemde) door Penta vervaardigde technische tekeningen, nu deze zijn te beschouwen als een verveelvoudiging van de door [verweerder] vervaardige ontwerpen en tekeningen.6. De eigendom van het plan/de tekeningen berustte bij TBZ.7.

Voorts is er de verdelingsafspraak tussen [verweerder] en TBZ uit 1999 zoals bevestigd bij fax van 25 april 2003, met betrekking tot de opbrengst ‘bij verkoop van het plan/de tekeningen van het project ‘Kasteel Almere’’. Voor verkoop was tevens toestemming door de andere partij vereist.8.

De rechtsverhouding tussen TBZ en Rabobank/Het Pakhuis betreft de goederen van TBZ die door Rabo, ter uitwinning van haar zekerheden, op 31 oktober 2001 (onderhands) zijn verkocht aan Het Pakhuis. Ik noem dit verder de executieverkoop. Het hof neemt aan dat de licentie van TBZ in dit verband ook aan Het Pakhuis is toegevallen (rov. 4.9).

De verhouding tussen [verweerder] en Het Pakhuis betreft de aan [verweerder] te betalen vergoedingen en de overdracht van diens auteursrecht, zoals neergelegd in de overeenkomst van 15 december 2003. Ik noem dit verder de overeenkomst [verweerder]-Het Pakhuis.

In cassatie worden met name klachten gericht tegen de oordelen van het hof met betrekking tot de licentie (onderdeel 1), de verdelingsafspraak (onderdelen 2–4) en de executieverkoop (onderdeel 5).

Het middel stelt in verschillende onderdelen dat het hof buiten de rechtsstrijd is getreden door in strijd met artikel 24 Rv de feitelijke grondslag van het debat aan te vullen.9. Het gaat hier, zeer kort gezegd, om de stellingen (argumentaties) die partijen op basis van de feiten innemen ter onderbouwing van hun vordering respectievelijk verweer. Deze stellingen worden ook wel aangeduid als ‘rechtsfeiten’.10. Hiermee wordt tot uitdrukking gebracht dat deze stellingen een verband leggen tussen de aan- of afwezigheid van bepaalde feiten en de aan- of afwezigheid van bepaalde rechtsgevolgen. De rechter mag zelf geen eigen stellingen (argumentaties) toevoegen, ook al zou het dossier daartoe aanknopingspunten bevatten. Maar als een stelling eenmaal door een partij is geagendeerd als onderdeel van het partijdebat, is de rechter niet beperkt tot het volgen van de exacte redenering van deze betreffende partij bij het aanvaarden ervan.11. Zijn vrijheid van redeneren wordt wel beperkt door de vraag welke feiten als essentiële rechtsfeiten zijn aan te merken (die door een partij moeten worden gesteld) en door het verbod om feiten aan te vullen (artikel 149 Rv). Waar de grenzen in concreto liggen, moet met inachtneming van het partijdebat worden vastgesteld.12.

Als het gaat om de uitleg van rechtshandelingen mag de rechter volgens vaste jurisprudentie een uitleg geven die geen van beide partijen heeft verdedigd.13. Door dat te doen, handelt de rechter dus (nog) niet in strijd met artikel 24 Rv.

Dit wordt anders waar partijen, die de uitlegvraag hebben geagendeerd, de rechter beperken in zijn redeneervrijheid door de rechter te vragen slechts een keuze te maken voor één van de door hen voorgelegde interpretaties, of door het in een bepaald opzicht eens te zijn over de uitleg.14. Dat laatste kan in positieve zin gebeuren (wanneer partijen aangeven dat een element in de uitlegdiscussie op een bepaalde manier moet worden begrepen) of in negatieve zin (wanneer zij een bepaalde uitleg uitsluiten). Men zoekt dan in zoverre naar de aanwezigheid van een (al dan niet impliciete) partijconsensus. Het is deze consensus die meebrengt dat de rechter een daarvan afwijkende uitleg niet mag kiezen (ook als het partijdebat overigens aanknopingspunten zou hebben geboden voor de door de rechter gekozen uitleg).

De rechter schendt artikel 24 Rv echter ook door een uitleg te kiezen die geen onderwerp van debat is geweest noch kan worden gebaseerd op hetgeen partijen wel in kader van het debat hebben aangevoerd.15. Deze uitleg is altijd buiten de rechtsstrijd geweest; men komt dan niet toe aan de vraag of een partijconsensus de gekozen uitleg uitsluit.

Of één van deze varianten zich voordoet, zal overigens niet steeds eenvoudig zijn vast te stellen.

Het middel klaagt dat het hof in rov. 4.4 en 4.9 in strijd met artikel 24 Rv de licentie heeft beperkt tot het gebruik van de tekeningen e.d. voor het project ‘Kasteel Almere’. Deze beperking vindt geen steun in de stellingen van partijen, waarbij het onderdeel wijst op het oordeel in rov. 4.5 van het tussenvonnis, in hoger beroep niet bestreden, en op de stellingen van [verweerder] in MvG par. 3.8 en 3.22. Het middel verbindt hieraan de conclusie dat ook de uitleg van de verdelingsafspraak in rov. 4.6 wordt aangetast nu deze voortbouwt op de uitleg van de licentie.

In rov. 4.4 gaat het m.i. niet om de uitleg van de licentie, maar beoordeelt het hof de auteursrechtelijke positie van TBZ. Het hof duidt de stellingen van Greenlir omtrent de rechtspositie van TBZ en oordeelt op basis daarvan dat TBZ een licentie heeft verkregen. Daarbij heeft het hof de licentie betrokken op het project ‘Kasteel Almere’ eveneens in het voetspoor van de stellingen van Greenlir, zoals deze door het hof zijn begrepen.

Ten aanzien van de vraag op welke handelingen de licentie ziet, overweegt het hof in rov. 4.6, dat TBZ de bevoegdheid had ‘de (…) verkregen ontwerpen en tekeningen te gebruiken door ‘Kasteel Almere’ te bouwen’. Dat is een parafrase van de in rov. 4.4 weergegeven stellingen van Greenlir, zoals begrepen door het hof. Ook de formulering in rov. 4.9 is zo'n parafrase. Hier gebruikt het hof de formulering dat TBZ respectievelijk Het Pakhuis ‘de door haar verkregen bevoegdheid slechts [mocht] uitoefenen ten behoeve van de verdere ontwikkeling van het project ‘Kasteel Almere’.’ Het woord ‘slechts’ heeft betrekking op de bevoegdheid en is dus de tegenhanger van de passage in rov. 4.4 ‘dat TBZ in zover jegens [verweerder] bevoegd is geworden om dat materiaal te exploiteren’ (cursivering toegevoegd, A-G).

Het hof heeft dus in rov. 4.4, 4.6 en 4.9 geoordeeld dat TBZ het werk van [verweerder] mocht gebruiken ten behoeve van haar project ‘Kasteel Almere’ (respectievelijk door dit kasteel te bouwen c.q. het project verder te ontwikkelen). Overigens, het hof heeft daarmee niet uitgesloten dat de licentie nog te gelde zou kunnen worden gemaakt voor projecten elders (zie hetgeen hieronder naar aanleiding van onderdeel 3 wordt opgemerkt). Voor zover het middel iets anders aanneemt, mist het feitelijke grondslag.

Het middel maakt m.i. niet aannemelijk dat het hof hiermee in strijd met artikel 24 Rv buiten de grenzen van de rechtsstrijd is getreden door de feitelijke grondslag van het debat aan te vullen.

Het middel verwijst naar rov. 4.5 van het tussenvonnis. Daar gaat het echter niet om de licentie, maar om de uitleg van de verdelingsafspraak. Volgens [verweerder] moest de verdelingsafspraak worden gelezen in het licht van de tekst op de tekeningen. De rechtbank meent dat sprake is van een wederzijds toestemmingsvereiste bij verkoop.

Onderdeel 1 neemt ten onrechte aan dat [verweerder] in MvG nrs 3.8 en 3.22 heeft betoogd dat de ‘licentie/wederzijdse toestemmingsbevoegdheid’ betrekking had op welke verkoop dan ook. [Verweerder] maakte juist een onderscheid tussen licentie en wederzijdse toestemmingsbevoegdheid en bracht de wederzijdse toestemmingsbevoegdheid in verband met de verdelingsafspraak.

MvG nr. 3.8 dient ter toelichting op Grief II die de uitleg van de verdelingsafspraak betreft. [Verweerder] stelt in MvG nr. 3.8 over de licentie, dat dit ‘is vervat in de tekeningen en beoogt de eigenaar van het plan in staat te stellen het Kasteel op basis van die tekeningen te bouwen.’ Dat kon het hof m.i. opvatten als een licentie voor het project ‘Kasteel Almere’. MvG nr. 22 geeft een toelichting op Grief IV, door het hof niet behandeld, die eveneens de verdelingsafspraak betreft. [Verweerder] ging daarbij in op de wederzijdse toestemming: dit hield volgens [verweerder] in

Hieruit blijkt niet van een standpunt van [verweerder] respectievelijk van consensus in het partijdebat dat de licentie niet beperkt was tot het project ‘Kasteel Almere’. Zij was daartoe volgens [verweerder] wel beperkt, zij het dat de licentie verkocht zou kunnen worden voor projecten elders mits met toestemming van [verweerder] (en tegen 25% van de opbrengst conform de verdelingsafspraak voor hem).

Het voorgaande brengt verder mee dat, anders dan onderdeel 1 betoogt, naar mijn oordeel de uitleg van de verdelingsafspraak in rov. 4.6 niet berust op een haaks op (de consensus in) het partijdebat staande licentie-uitleg.

Overigens constateert het hof in rov. 4.6 alleen dat de verdelingsafspraak ‘dus’ moet worden uitgelegd tegen een andere achtergrond dan door Greenlir bepleit. Dat wil zeggen: niet tegen de achtergrond dat TBZ auteursrechthebbende was (zoals door Greenlir was betoogd, maar door het hof in rov. 4.3–4.3.3 en 4.4 verworpen) maar tegen de achtergrond dat [verweerder] auteursrechthebbende was en TBZ houder van een exclusieve licentie (rov. 4.4–4.5).

Om deze redenen kan onderdeel 1 niet slagen.

Middelonderdeel 2 richt zich, wederom met een rechtsklacht (art. 24 Rv), tegen de door het hof in rov. 4.6 en 4.7 van het bestreden arrest gegeven uitleg van de verdelingsafspraak. Het onderdeel stelt, kort gezegd, dat tussen partijen niet in geschil was dat de verdelingsafspraak ook betrekking heeft op het project ‘Kasteel Almere’ in Almere zelf.

Het onderdeel wijst in de eerste plaats op de ‘qua project/locatie geheel ongeclausuleerde uitleg’ van de verdelingsafspraak in rov. 3.16–3.17 van het eindvonnis. Deze is volgens het onderdeel in overeenstemming met het standpunt van [verweerder] bij CnE § 7 en het p-v van getuigenverhoor van [verweerder], en door [verweerder] in hoger beroep niet bestreden.

Het onderdeel stelt vervolgens, onder verwijzing naar stellingen in de MvG, dat [verweerder] geen stellingen heeft aangevoerd op grond waarvan het hof kon oordelen dat de verdelingsafspraak was beperkt tot andere projecten dan Almere.

Wil het onderdeel slagen, dan zal moeten vaststaan dat niet in geschil was dat de verdelingsafspraak ook betrekking heeft op het project ‘Kasteel Almere’ in Almere zelf (vgl. hierboven punt 3.8). Bij de beoordeling rijst m.i. de moeilijkheid dat in feitelijke instanties de discussie vooral zag op de vragen wat verkocht zou kunnen worden en door wie en niet zozeer op de vraag aan wie, dat wil zeggen aan een derde ten behoeve van realisatie van een project elders dan wel óók ten behoeve van de realisatie van het project in Almere. Ten aanzien van het ‘wat’ was de vraag: ging het om de verkoop van de plannen/tekeningen, inclusief het gebruiksrecht (standpunt [verweerder]) of óók het auteursrecht daarop (standpunt Greenlir)? Ten aanzien van het ‘door wie’ was de vraag: ging het om een verkoop door TBZ (standpunt [verweerder]) of óók door [verweerder] (standpunt Greenlir)? Pas als uitvloeisel van het antwoord op deze twee vragen, komt de vraag in beeld aan wie ten behoeve van welk project zou kunnen worden verkocht.

De woorden ‘in ieder geval’ in de slotzin van rov. 3.16 van het eindvonis verwijzen naar het gebruiksrecht: dáárop zag de verdelingsafspraak in ieder geval, daargelaten de vraag of het ook zag op de auteursrechten. Dit blijkt ook uit rov. 3.17 van het eindvonnis en uit rov. 4.6 van het tussenvonnis, waarnaar de s.t. van Greenlir onder 4.4 verwijst. Tegen deze achtergrond is begrijpelijk dat de vonnissen van de rechtbank geen bepaling bevatten van de vraag aan wie ten behoeve van welk project zou kunnen worden verkocht en in die zin ‘ongeclausuleerd’ zijn. Daarmee is echter niet gezegd dat de rechtbank meende dat de verdelingsafspraak gold voor verkoop aan wie dan ook ten behoeve van welk project dan ook. Evenmin is het tegendeel gezegd. De rechtbank heeft het punt m.i. in het midden gelaten. Dat [verweerder] in dit opzicht dan ook niet tegen de uitspraken is opgekomen, zegt dus niets over de thans te beantwoorden vraag.

Nu is er door [verweerder] wel iets gezegd over de vraag aan wie ten behoeve van welk project zou kunnen worden verkocht. Dit was namelijk een uitvloeisel van de vragen wat (en) door wie verkocht zou kunnen worden.

Naar aanleiding van de in rov. 4.6 van het tussenvonnis geboden mogelijkheid tegenbewijs te leveren tegen de aanname dat de verdelingsafspraak ook zag op het gebruiksrecht op de in de tekeningen vervatte auteursrechten, merkte [verweerder] op dat hij geen behoefte had aan het leveren van tegenbewijs als het gebruiksrecht van TBZ uitsluitend de realisering van het Kasteel Almere betrof, maar wel als de rechtbank aannam dat het gebruiksrecht ook omvatte ‘dat met het plan en de tekeningen … een identiek kasteel elders’ mocht worden gebouwd (Akte houdende bewijsaanbod d.d. 28 september 2005, sub 2).

Als getuige legt [verweerder] de twee verklaringen af zoals weergegeven in de s.t. zijdens Greenlir onder 4.5. De eerste verklaring (op p. 10 van de s.t.) maakt duidelijk dat [verweerder] de verdelingsafspraak betrok op een verkoop van het plan/de tekeningen ‘bestemd om het project elders te kunnen bouwen.’

De tweede verklaring gaat een andere richting uit. Op de vraag of ‘TBZ op grond van de toestemming in de fax van 25 april 2003 de plannen aan de Rabobank had kunnen verkopen of dat de Rabobank het werk had kunnen laten afmaken’, antwoordde [verweerder]: ‘Dat is een puur theoretische exercitie. Theoretisch zou dat zo zijn, maar dat is niet gebeurd en het kon in ieder geval niet zonder mijn toestemming.’

Bij Conclusie van antwoord na enquete (CnE) sub 7 herhaalt [verweerder] m.i. het standpunt dat hierboven in punt 3.17.2 is weergegeven.

[Verweerder] heeft in de Conclusie van antwoord na enquete (CnE) voorts onder 13 betoogd dat de verdelingsafspraak beide partijen ‘een ‘extraatje’ opleverde. Daarnaast zouden de werkzaamheden aan het kasteel gewoon doorgaan en [verweerder] daarvoor op — zulks was althans de bedoeling — normale wijze worden gehonoreerd.’ Het extraatje slaat hier terug op de verkoop van plan en tekeningen aan de ‘Japanners’ voor 300.000 euro (CnE nr 8). Hieraan wordt ook gerefereerd in de brief van 25 april 2003, houdende de verdelingsafspraak. In hoger beroep heeft [verweerder] opnieuw gesteld dat de verdelingsafspraak zag op een extraatje in de vorm van verkoop van de plannen aan derden die de plannen elders wilden realiseren (MvG nrs. 2.4).

[verweerder] heeft steeds het standpunt ingenomen dat hij de auteursrechten had en dat bij verkoop van het plan/de tekeningen zijn toestemming nodig was. Hij doet dat ook in hoger beroep, zoals terecht in de s.t. van Greenlir sub 4.7 wordt aangegeven. Anders dan Greenlir aldaar meent, is met de discussie over de vraag of de auteursrechten in de verdelingsafspraak zijn vervat volgens [verweerder] ook de vraag aan de orde aan wie het plan/de tekeningen zouden kunnen worden verkocht en dus de vraag of deze alleen ziet op projecten elders. Waar [verweerder] stelt ‘[v]erkoop van die tekeningen aan een derde levert extra baten op’ (MvG nr. 3.13), gaat het om verkoop voor de realisatie van een plan elders. Immers, in de visie van [verweerder] zag de licentie alleen op het project ‘Kasteel Almere’ en zag de verdelingsafspraak alleen op de verkoop van het plan/de tekeningen (inclusief gebruiksrecht). De verdelingsafspraak zag volgens [verweerder] niet op de door hem voorbehouden auteursrechten.

Het voorgaande geeft m.i. geen grond aan de veronderstelling van middelonderdeel 2 dat partijen het erover eens waren dat de verdelingsafspraak ook betrekking heeft op het project ‘Kasteel Almere’ in Almere zelf. [Verweerder] heeft juist het tegendeel betoogd. De hierboven in punt 3.17.4 weergegeven verklaring maakt dat niet anders. Deze verklaring houdt in dat TBZ het plan/de tekeningen alsmede het gebruiksrecht aan Rabo had kunnen verkopen voor realisatie van het project ‘Kasteel Almere’, en zou dus bijvoorbeeld kunnen betekenen dat volgens [verweerder] de licentie van TBZ overdraagbaar was met zijn toestemming. Maar zelfs als het hof in deze verklaring een met de overigens door [verweerder] ingenomen standpunten strijdige stellingname heeft gelezen, dan had het hof nog steeds kunnen oordelen dat partijen het er niet over eens waren dat de verdelingsafspraak ook zag op de realisatie van het project ‘Kasteel Almere’ te Almere.

Naar mijn oordeel dient onderdeel 2 te falen.

Onderdeel 3 bevat motiveringsklachten tegen de uitleg van de verdelingsafspraak in rov. 4.6. Alvorens deze te bespreken, zet ik uiteen wat het hof m.i. heeft geoordeeld.

Het hof heeft geoordeeld dat [verweerder] de auteursrechten had (behouden) op de door hem vervaardigde ontwerpen en tekeningen. TBZ had echter een licentie voor de realisatie van het Project ‘Kasteel Almere’ en was in zover bevoegd dat materiaal te gebruiken (rov. 4.4). Vervolgens oordeelt het hof in rov. 4.5 dat de licentie exclusief was, dat wil zeggen dat [verweerder] zich jegens TBZ had verbonden om ‘niet ook aan anderen dezelfde licentie te verlenen’ én om ‘niet zelf de aan TBZ toegestane handelingen te verrichten.’ Tegen deze achtergrond en gezien de redelijke bedoelingen en verwachtingen van partijen, ziet volgens het hof de verdelingsafspraak alleen op verkoop ten behoeve van de realisatie van de plannen door een derde voor een ander project dan ‘Kasteel Almere’.

Het hof heeft de verdelingsafspraak daarmee betrokken op de exploitatie van het auteursrechtelijk beschermde werk van [verweerder].16. Het auteursrecht van [verweerder] zelf valt dus buiten de verdelingsafspraak, zoals door [verweerder] was betoogd.

's Hofs uitleg van de verdelingsafspraak impliceert de mogelijkheid dat TBZ de tekeningen en de daarin vervatte licentie kon verkopen aan een derde ten behoeve van een project elders. In verband daarmee overweegt het hof eveneens in rov. 4.6, dat de licentie overdraagbaar was. Deze overweging moet m.i. worden gelezen tegen de achtergrond van rov. 4.5, waarin het hof oordeelt dat het exclusieve karakter van de licentie in casu impliceert dat [verweerder] anderen geen licenties meer zou geven. In de optiek van het hof waren de exploitatiebevoegdheden dus in die zin geconcentreerd in de licentie van TBZ dat

's Hofs uitleg impliceert voorts, dat [verweerder] geen aanspraak zou kunnen maken op 25% van de opbrengst bij verkoop door TBZ van het Project ‘Kasteel Almere’ aan een opvolgende projectonwikkelaar die het project te Almere zou gaan realiseren. Indien (zie echter middelonderdeel 5) de executieverkoop aan Het Pakhuis mede het plan/de tekeningen en de licentie daarop omvatte, zou de opbrengst daarvan dus geheel ten goede komen aan de Rabobanken als schuldeisers van TBZ en niet ook voor 25% aan [verweerder]. 's Hofs uitleg impliceert ook dat [verweerder] geen aanspraak zou kunnen maken op een deel van de opbrengst bij eventuele doorverkoop van het plan/de tekeningen door Het Pakhuis aan een haar weer opvolgende projectontwikkelaar. [Verweerder] heeft overigens niet beweerd dat hij zou mogen meedelen in enige voor de licentie van TBZ betaalde prijs. [Verweerder] heeft wel beweerd dat hij toestemming zou moeten geven voor een verkoop door TBZ van haar licentie aan Rabo (hierboven punt 3.17.4 en 3.18). De vraag is of het hof hem daarin volledig is gevolgd, nu het hof eenvoudig aanneemt dat de licentie overdraagbaar was. Dat punt hoeft in cassatie echter niet te worden opgelost.

Ik constateer dat het hof bij zijn uitleg van de verdelingsafspraak goeddeels de visie van [verweerder] heeft gevolgd. Onderdeel 3 mist daarom feitelijke grondslag voor zover het aanneemt dat de uitleg door het hof haaks staat op het partijdebat. Onderdeel 3 mist eveneens feitelijke grondslag voor zover het aanneemt dat het hof zijn uitleg alleen heeft gebaseerd op de in rov. 4.7 bedoelde omstandigheden. Het hof heeft zijn uitleg gebaseerd op de posities van partijen als auteursrechthebbende en als licentiehouder en op hun redelijke bedoelingen en verwachtingen.

Onderdeel 3 stelt voorts dat er geen enkele zinnige ratio valt te bedenken — en ook niet is gesteld, laat staan door het hof is vermeld — waarom partijen een verdelingsafspraak voor uitsluitend andere projecten zouden treffen als de licentie niet dáárop, maar alleen op het project in Almere zou zien. 's Hofs uitleg van de verdelingsafspraak in rov. 4.6 van het bestreden arrest is volgens dit onder deel, wegens de onbegrijpelijkheid ervan, onvoldoende gemotiveerd.

Deze motiveringsklacht kan niet slagen. Er valt namelijk wel een zinnige ratio te bedenken voor 's hofs benadering. In de visie van het hof had [verweerder] toestemming verleend voor de realisatie van het project ‘Kasteel Almere’ (de licentie) en zich verbonden niet ook aan anderen dezelfde licentie te verlenen (het exclusieve karakter). Bij verkoop van het plan/de tekeningen ter verwezenlijking van soortgelijke projecten elders zou [verweerder] volgens zijn stellingen, waarbij hij zich beriep op zijn zijn positie als auteursrechthebbende, opnieuw toestemming moeten verlenen. De verdelingsafspraak voorzag in het financiële aspect daarvan.

Onderdeel 3 faalt naar mijn mening.

Onderdeel 4 klaagt dat het hof bij zijn uitleg van de verdelingsafspraak twee essentiële stellingen van Greenlir heeft gepasseerd die erop wijzen (in combinatie met door het hof in rov. 4.7 wel genoemde stellingen van Greenlir) dat de verdelingsafspraak niet was beperkt tot verkoop van het plan/de tekeningen voor de realisering van een project elders (buiten Almere).

De eerste stelling is dat blijkens een citaat uit een brief van de toenmalige raadsman van [verweerder] blijkt, dat de herbevestiging van de verdelingsafspraak in april 2003 (ook) zag op de destijds al actuele regeling die zou worden getroffen met de Rabobank.

Het citaat luidt ‘De bedoeling van onze cliënten was met een dergelijke verklaring de Rabobank over de streep te halen en nog wat meer te laten betalen dan wat zij deed.’ (Inleidende dagvaarding nr. 4 onder het kopje ‘verweer’,19. MvA nr. 29).

In de inleidende dagvaarding kwam dit voor bij de weergave van het verweer van [verweerder]. [Verweerder] heeft bij CvA nr. 10 afstand genomen van dit citaat, overigens alleen onder de toelichting dat zijn verweer luidde zoals in de CvA was aangegeven. In de MvA nrs. 28–32 betoogt Greenlir dat de verdelingsafspraak ook ziet op de verkoop van de auteursrechten aan de Rabobank. Dat zou o.m. blijken uit confraternele correspondentie, die Greenlir aanbiedt over te leggen, en waaruit zij citeert. Over het citaat merkt MvA nr. 31 op: ‘[o]verigens is het onjuist dat de verdelingsafspraak was opgesteld om de Rabobank over de streep te halen nog meer te betalen; juist is dat de verdelingsafspraak mede van toepassing is op vergoedingen die door de Rabobank (of haar vennootschappen) zouden worden betaald voor het plan, de uitwerkingen daarvan, de tekeningen en de auteursrechten.’

Van de correspondentie is alleen het in 3.26.2 weergegeven gedeelte aangehaald. Nu Greenlir zelf stelt dat dit citaat feitelijk onjuist is, hoefde het hof niet nader of afzonderlijk op deze correspondentie in te gaan.

De tweede stelling is dat de verdelingsafspraak d.d. 25 april 2003 nogmaals is getekend in september 2003, kort voor de eind 2003 getroffen regeling tussen [verweerder] en Het Pakhuis.

Het middel suggereert een mogelijk voor de uitleg van de verdelingsafspraak relevant verband tussen beide gebeurtenissen. CvR nr. 3 vermeldt slechts het feit dat de fax nogmaals is getekend, MvA nr. 16 dat de afspraak herhaaldelijk is bevestigd. Volgens de getuigenverklaring van [betrokkene 1] werd nogmaals getekend om over de echtheid van de handtekening geen probleem te kunnen hebben (p-v d.d. 27 april 2006, p. 3). De in het middel aangehaalde vindplaatsen geven niet (laat staan specifiek) aan waarom de herbevestiging relevantie zou hebben voor de uitleg van de verdelingsafspraak op dit punt. Het hof hoefde daar dus niet nader op in te gaan.

Onderdeel 4 faalt derhalve.

Onderdeel 5 klaagt over het oordeel in rov. 4.9 dat het Pakhuis eigenaar is geworden van de licentie van TBZ.

Onderdeel 5, eerste volzin, veronderstelt een verband tussen de aanname dat Het Pakhuis de licentie verkreeg en de uitleg van de verdelingsafspraak waar het stelt: ‘zodat de regeling tussen [verweerder] en Het Pakhuis daarop geen betrekking meer kon hebben’. Dat verband heeft het hof echter niet aangenomen. Het heeft in rov. 4.9 geoordeeld dat de verkrijging van de licentie van TBZ door Het Pakhuis geen licentie-overdracht of -verstrekking inhoudt waarop de verdelingsafspraak ziet. Het hof grijpt daarmee terug op zijn uitleg van de verdelingsafspraak in rov. 4.6. Onderdeel 5 mist in zoverre feitelijke grondslag.

Onderdeel 5, tweede volzin e.v., klaagt voorts dat door te oordelen dat Het Pakhuis de licentie van TBZ heeft verkregen het hof in strijd met artikel 24 Rv de feiten heeft aangevuld.

Inderdaad is onduidelijk waarop het hof zijn oordeel baseert, dat Het Pakhuis ook eigenaar is geworden van de licentie van TBZ. De Rabobanken/Het Pakhuis gingen er kennelijk vanuit dat zij beschikten over bevoegdheden zoals (ook) vervat in de licentie.20. Of dat juist is, is niet vast te stellen aan de hand van de processtukken.

Greenlir heeft echter geen belang bij deze klacht. Of Het Pakhuis al dan niet daadwerkelijk de licentie van TBZ heeft verkregen, is niet van belang voor het oordeel, dat het ‘hier niet gaat om het soort licentie-overdracht of -verstrekking waarvoor de verdelingsafspraak een regeling beoogde te bieden’. Immers, blijkens rov. 4.6 zag de verdelingsafspraak niet op het project ‘Kasteel Almere’ maar op realisatie van projecten elders.

Verder heeft de aanname dat Het Pakhuis de licentie van TBZ heeft verkregen in de visie van het hof geen betekenis voor het antwoord op de vraag, of de aan [verweerder] krachtens de overeenkomst [verweerder]-Het Pakhuis toekomende vergoeding bij overdracht van zijn auteursrechten heeft te gelden als opbrengst bij verkoop van het plan/de tekeningen in de zin van de verdelingsafspraak.

De verdelingsafspraak ziet volgens het hof op de verkoop van het plan/de tekeningen voor de realisatie van projecten elders (buiten Almere). Indien de overdracht van auteursrechten door [verweerder] aan Het Pakhuis deze laatste de bevoegdheid zou geven het plan/de tekeningen te gebruiken voor de realisatie van projecten elders, dan zou de verdelingsafspraak m.i. van toepassing zijn. De overdracht van auteursrechten door [verweerder] aan Het Pakhuis geeft deze bevoegdheid echter niet aan Het Pakhuis, nu deze bevoegdheid naar het oordeel van het hof geconcentreerd was in de licentie (zie hierboven punt 3.21.3). Nu zou het in theorie zo kunnen zijn, dat de overdracht van een auteursrecht aan een derde afbreuk doet aan een eerder gegeven licentie, nu de licentie veelal in verbintenisrechtelijke termen wordt geduid en een derde daarom daaraan niet automatisch is gebonden.21. Het hof gaat er echter kennelijk van uit dat een overdracht van het auteursrecht door [verweerder] aan Het Pakhuis niet van invloed is op de licentie. Gezien het partijdebat, waarin dit punt niet aan bod is gekomen, behoefde het hof dit niet nader te motiveren. Of Het Pakhuis de bevoegdheid heeft het plan/de tekeningen te verkopen voor projecten elders, hangt er in de visie van het hof dus van af of Het Pakhuis de licentie van TBZ heeft verkregen, niet van de vraag of [verweerder] zijn auteursrechten heeft overgedragen aan Het Pakhuis.

Ook zo bezien, kon het hof in rov. 4.9 m.i. oordelen dat van enige betalingsverplichting van [verweerder] jegens Greenlir op grond van de verdelingsafspraak geen sprake kan zijn.

Tot slot acht onderdeel 5, voorlaatste en laatste volzin, onbegrijpelijk het oordeel, dat het feit dat Het Pakhuis een overdraagbare licentie kreeg, een en ander niet anders maakt. Het Pakhuis hoefde de licentie niet af te kopen omdat het project Almere dan reeds op basis van de licentie kon worden voltooid.

Deze klacht kan niet slagen. Voor zover het betreft de realisatie van het project ‘Kasteel Almere’ was er inderdaad geen reden voor Het Pakhuis om [verweerder] te betalen voor de overdracht van diens auteursrechten. In de bevoegdheid tot realisatie van dit project was immers reeds voorzien door middel van de licentie van TBZ waarover Het Pakhuis volgens het hof kon beschikken. In de visie van het hof ziet de overeenkomst [verweerder]-Het Pakhuis echter niet op de exploitatierechten met betrekking tot de realisatie van het het project ‘Kasteel Almere’. In het vervolg van rov. 4.9 maakt het hof duidelijk waarom er toch een belang was om de auteursrechten van [verweerder] af te kopen. Het hof geeft aan dat Het Pakhuis er zich rekenschap van heeft gegeven dat het verstandig zou zijn een regeling te treffen over het auteursrecht van [verweerder] indien deze niet meer als architect bij het project betrokken zou zijn omdat een opvolgende derde partij niet met hem zou willen samenwerken. Dat oordeel is alleszins begrijpelijk in het licht van het gegeven dat de auteursrechtelijke positie van de architect ten aanzien van een project gezien zijn persoonlijkheidsrechten niet is uitgeput doordat een ontwikkelaar het project bevoegdelijk gaat realiseren. Zou bijvoorbeeld bij de uitvoering van de bouw blijken dat er aanpassingen nodig of wenselijk zijn, dan zou daarmee de auteursrechtelijke positie van de oorspronkelijke architect gemoeid kunnen zijn. In hoeverre de positie van [verweerder] na beëindiging van de samenwerking met de projectontwikkelaar en de overdracht van zijn auteursrechten daadwerkelijk nog in het gedrang zou kunnen komen,22. behoefde het hof gezien het partijdebat niet verder te onderzoeken.

Onderdeel 5 kan daarom per saldo niet slagen. Voor zover het middel onder 6, slot, ook een klacht richt tegen het slot van rov. 4.9, faalt het om de hiervoor uiteengezette redenen.

Middelonderdeel 6 bevat (overigens) niet direct een klacht, maar wil er geen onduidelijkheid over laten bestaan dat hetgeen het hof in het slot van rov. 4.9 van het bestreden arrest overweegt, niet dragend is voor 's hofs beslissing tot vernietiging van de vonnissen van de rechtbank. Voorts stelt het middelonderdeel dat het hof ook geen beslissing geeft over de eerste grief van [verweerder] (par. 3.3 t/m 3.6 MvG) ter zake de strekking van de beëindigingsvergoeding. Hiermee anticipeert het middelonderdeel in feite op de procedure na verwijzing. Nu het zover m.i. niet zal komen, zal ik niet nader ingaan op het onderdeel.

Middelonderdeel 7 betreft een veegklacht en behoeft geen verdere behandeling.