Hof 's-Hertogenbosch, 24-04-2007, nr. C200600549

Voor het geding in eerste aanleg verwijst het hof naar voormeld vonnis en naar de daaraan voorafgegane tussenvonnissen van 30 juni 2004 en 9 februari 2005.

Bij memorie van grieven heeft [X.] vier grieven aangevoerd, producties overgelegd, en geconcludeerd dat het hof het vonnis waarvan beroep zal vernietigen en zal verklaren voor recht dat NedCar aansprakelijk is voor alle door hem geleden en nog te lijden schade ten gevolge van het aan hem overkomen ongeval op 24 mei 2000 en de overbelasting aan zijn rechterschouder door het uitvoeren van werkzaamheden voor NedCar, deze schade op te maken bij staat en te vereffenen volgens de wet en NedCar zal veroordelen in de kosten van de beide instanties.

Bij memorie van antwoord heeft NedCar de grieven bestreden en één productie overgelegd.

Partijen hebben vervolgens gepleit, mr. G.J.F.M. Linders voor [X.] en mr. S.C. Welschen voor NedCar.

De raadsman van [X.] heeft na afloop van de pleidooien de gedingstukken overgelegd en de raadsvrouwe van NedCar heeft deze met tussenkomst van haar procureur nagezonden aan het hof. Partijen hebben uitspraak gevraagd.

Het hof verwijst hiervoor naar de memorie van grieven.

Het gaat in dit hoger beroep om het volgende.

[X.] is sinds 8 februari 1999, aanvankelijk als uitzendkracht, werkzaam voor NedCar. Op 13 december 1999 is hij in vaste dienst getreden.

Van 17 tot en met 21 februari 2000 is hij ziek thuis geweest vanwege lage rugklachten. Hij is toen door NedCar aangemerkt als een minder inzetbare werknemer en ingezet door NedCar aan de droogschuurlijn.

Aan de droogschuurlijn, worden oneffenheden van de auto’s weggeschuurd. Aldaar is ook een schuurmachine aanwezig voor de grotere oneffenheden. Deze schuurmachine is verbonden aan een afvoerslang. De werkvloer kan op diverse hoogtes worden ingesteld, afhankelijk van het type auto en de te schuren delen van de auto.

[X.] was op 24 mei 2000 bezig met opruimen, en had de werkvloer even verlaten. Toen hij terugkwam stapte hij van een hoger gelegen deel van de werkvloer op de afvoerslang van de schuurmachine en zwikte zijn enkel om, waarbij hij letsel aan zijn enkel heeft opgelopen.

Hij is dientengevolge arbeidsongeschikt geweest van 24 mei 2000 tot 2 juli 2000. Op laatstgenoemde datum heeft hij zijn werkzaamheden aan de droogschuurlijn hervat.

In het formulier bedrijfsongevallenmelding d.d. 24 mei 2000, ingevuld door de coördinator de heer [Y.], is vermeld:

“Toedracht van het ongeval: van trapje gesprongen en verkeerd op enkel gekomen omdat er een slang op de grond lag.

“Waar was betrokkene mee bezig:

Opruimen (einde dienst)

(…)

Door mij genomen maatregelen:

Trapje vastgezet. Beter opruimen. Niet meer van trapje springen.

(…)aangekruist is: `Onveilige handeling`

(…) Hoe kan herhaling voorkomen worden:

Beter opletten.´

Op 13 maart 2001 meldde [X.] zich met schouder-, rechterarm- en nekklachten bij de Arbo-arts, die hem adviseerde rust te nemen. Van 19 maart 2001 tot 15 mei 2001 heeft [X.] niet gewerkt. De bedrijfsarts oordeelde hem vervolgens geschikt voor schoudersparend werk. [X.] heeft vervolgens halve dagen gewerkt aan de Natschuurlijn tot 28 mei 2001 en vervolgens weer hele dagen, ook als maskeerder, tot 19 oktober 2001. Daarna heeft [X.] zich arbeidsongeschikt gemeld en heeft niet meer voor NedCar gewerkt.

[X.] stelt dat hij tengevolge van de val op de werkvloer zijn enkelbanden heeft gescheurd en dat er ook sprake is van beschadiging van het kraakbeen aan het bovenste sprong gewricht, waardoor hij blijvende schade aan zijn enkel heeft.

Hij wijt het ongeval aan een gevaarlijke situatie op de werkvloer. Er zijn daar wel meerdere collega´s gevallen. Er was een te groot hoogteverschil tussen twee vloeren dat hij zonder trapje moest overbruggen.

Hij is toen op de afvoerslang gestapt. Het monteren van de schuurmachine in de nabijheid van het hoogteverschil schept volgens hem een onnodig gevaarlijke situatie. De slang is door een van de collega’s niet goed, namelijk niet zoveel mogelijk langs de kant, weggelegd.

[X.] stelt voorts dat hij schouderklachten heeft opgelopen bij NedCar door zware werkzaamheden aan de schuurlijn. In 1999 was de werkdruk veel te hoog. Hij moest regelmatig tijdens toiletbezoek van een van de collega’s diens werkzaamheden overnemen. Hij is wegens reorganisatie overgeplaatst van de droge naar de natte schuurlijn, waar hij de zwaarste plaats kreeg. Hij kreeg last van ontstekingen in het rechter schouderkapsel die veroorzaakt worden door een zogenaamde beklemming.

Hij heeft de laatste vier maanden aangepast werk gedaan in de vorm van spuiten en kleven totdat het werk niet vol te houden was van de pijn.

NedCar betwist primair dat [X.] enig letsel van betekenis heeft overgehouden aan zijn enkel waarvoor een schadevergoeding op zijn plaats zou zijn.

Subsidiair stelt zij voldaan te hebben aan haar zorgplicht ex artikel 7: 658 BW. Zij wijst op de ongevallenmelding d.d. 24 mei 2000, opgemaakt door [Y.], coördinator en op het expertiserapport dat zij heeft laten opmaken d.d. 31 oktober 2002 door [Z.] en [W.] (prod 2 bij dagvaarding). Volgens dit rapport was er destijds een afstapje van 10 cm. [X.] is van het trapje afgesprongen/afgestapt en heeft zijn enkel verzwikt. Behalve haar werknemers instrueren de slang op te ruimen, hetgeen zij gedaan heeft, had zij het ongeval niet kunnen voorkomen.

Zij wijst iedere aansprakelijkheid af voor de klachten die [X.] aan zijn schouder heeft gekregen, stellende dat deze niet veroorzaakt zijn door zijn werkzaamheden. Zij legt onder meer een verklaring over van de bedrijfsarts M. Spiertz d.d. 2 oktober 2003. [X.] is na een rustperiode vanwege zijn schouderklachten in overleg met het Sociaal Medisch Team geplaatst in schoudersparend werk aan de natschuurlijn en nadien als maskeerder. Zijn schouderklachten namen echter niet af.

De kantonrechter heeft op voordracht van beide partijen een deskundigenonderzoek gelast ter beantwoording van de door partijen geformuleerde vraagstelling, kort gezegd, met betrekking tot de gevolgen die [X.] op dat moment nog ondervond tengevolge van de kwetsuur aan zijn enkel en het verband tussen de werkzaamheden die [X.] verrichtte en zijn schouderklachten. Benoemd is de orthopedisch chirurg R.J.J. Devilee, verbonden aan het Catharinaziekenhuis te Eindhoven. Het rapport is uitgebracht op 10 juli 2005.

De deskundige geeft een uitvoerig verslag van zijn bevindingen bij het onderzoek van [X.] en van zijn onderzoek van de medische dossiers en gegevens van [X.]. Tevens heeft hij uitvoerig gereageerd op het commentaar dat de raadsman van [X.] heeft gegeven op zijn rapport.

De conclusie van de deskundige en diens beantwoording van de vraagstelling zijn overgenomen door de kantonrechter in het vonnis waarvan beroep.

De kantonrechter heeft de vorderingen van [X.] vervolgens afgewezen en hem in de kosten van het geding veroordeeld.

De kantonrechter heeft onder meer overwogen dat de deskundige tot het oordeel is gekomen, dat er sprake is van een milde instabiliteit van het enkelgewricht, die aanleiding geeft tot 2% beperking van de totale persoon, terwijl het schouderprobleem niet direct door de werkomstandigheden is veroorzaakt, maar mogelijk meer door het intensief beoefenen van fitness in de periode direct voorafgaand aan het ontstaan van de klachten.

De eerste grief betreft de overweging van de kantonrechter die hierop volgt:

Het hof zal deze grief eerst bespreken voor wat betreft het bedrijfsongeval d.d. 24 mei 2000 en het daaruit voortvloeiende letsel aan de enkel.

Volgens [X.] geeft 2% 'Blijvende Invaliditeit van de Gehele Persoon' aanleiding voor het op zijn minst toekennen van smartengeld. De motivering van de kantonrechter dat 2% blijvende invaliditeit arbeidskundig verwaarloosbaar is, en dat derhalve geen schade kan worden aangenomen, is daarom niet houdbaar. [X.] wijst erop dat hij slechts een verklaring voor recht heeft gevorderd en vergoeding van schade op te maken bij staat, zodat pas in de schadestaat-procedure de materiële en immateriële kosten aan de orde komen, zoals verlies aan arbeidsvermogen, medische kosten, reiskosten en verlies aan zelfwerkzaamheid.

NedCar heeft hiertegen ingebracht dat de deskundige heeft geoordeeld dat de enkelklachten wellicht kunnen worden toegerekend aan het ongeval, maar arbeidskundig verwaarloosbaar zijn (ad vraag 5) en geen beperkingen tot gevolg hebben. De door [X.] geuite enkelklachten zijn uiterst miniem (ad vraag 1) en stroken bovendien niet met de objectief gevonden afwijkingen (ad vraag 3).

Het enkele feit dat [X.] betrokken was bij een ongeval en daardoor letsel heeft opgelopen wil nog niet zeggen dat een smartengelduitkering aangewezen is.

Het hof oordeelt als volgt.

De door de kantonrechter benoemde deskundige schrijft in zijn rapportage op p. 20 onder meer het volgende inzake de klachten aan de enkel:

en op p. 21:

Voor de loonvormende arbeid stelt de deskundige vast dat er in geen enkel opzicht beperkingen aanwezig zijn voor wat betreft de enkel, zoals staan, traplopen, klimmen duwen, trekken en dragen, behoudens voor lopen op oneffen terrein, dat licht beperkt is. Volgens de deskundige is er sprake van een milde instabiliteit van het enkelgewricht hetgeen aanleiding geeft tot een meetbare blijvende functionerende invaliditeit volgens de AMA guides van 2% beperking van de totale persoon.

Het hof oordeelt het rapport van de deskundige goed en zorgvuldig opgesteld en neemt diens conclusies over. Gelet op het ontbreken van relevante beperkingen vanwege het enkelgewricht - behalve voor wat betreft de door de deskundige aangenomen lichte beperking voor wat betreft het lopen op oneffen terrein - neemt het hof, evenals de deskundige in zijn antwoord op de vragen 5 en 6, geen verlies van arbeidsvermogen aan en evenmin voor wat betreft zelfwerkzaamheid tengevolge van de doorgemaakte kwetsuur aan de enkel. Aangezien er voor wat betreft het letsel aan de enkel sprake is van een eindtoestand (rapport deskundige ad vraag 7), is er onvoldoende reden om een schadestaatprocedure te bevelen, aangezien de immateriële schade, medische- en vervoerskosten inmiddels wel door [X.] begroot dienen te kunnen worden.

Alvorens daaraan kan worden toegekomen, dient te worden vastgesteld of NedCar aansprakelijk is voor het aan [X.] overkomen ongeval.

Anders dan [X.] meent, is het enkele feit dat dit ongeval is geschied tijdens de uitvoering van zijn werkzaamheden niet voldoende om de werkgeefster aansprakelijk te achten voor de schade.

Nu vaststaat dat [X.] in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade heeft geleden, dient NedCar te stellen en zonodig te bewijzen dat zij de maatregelen heeft getroffen of de aanwijzingen heeft gegeven die redelijkerwijs nodig waren om te voorkomen dat [X.] een ongeval als dit overkwam.

NedCar stelt dat er van haar niet kan worden gevergd dat er constant op wordt toegezien dat de slangen steeds zijn opgeruimd. NedCar biedt aan te bewijzen dat er voldoende toezicht werd en wordt gehouden op het opruimen van slangen en dat medewerkers ook worden geïnstrueerd om slangen op te ruimen. [X.] had beter dienen op te letten. Er is volgens NedCar sprake van een ongelukkige samenloop van omstandigheden.

[X.] heeft betwist dat NedCar instructies zou hebben gegeven voor het opruimen van slangen.

Het hof is van oordeel dat [X.], die naar hij stelt, met opruimwerkzaamheden aan het einde van zijn shift bezig was, erop bedacht diende te zijn dat de afzuigslang, die verbonden was aan de schuurmachine die door de werknemers bij de uitoefening van hun werkzaamheden werd gebruikt, zich op de werkvloer kon bevinden, nu men bezig was met opruimen. Van NedCar kan niet gevergd worden dat zij continue erop toeziet dat deze slang steeds langs de wand wordt gelegd, ongeacht of deze al dan niet in gebruik is. Instructies omtrent opruimen hebben onder deze omstandigheden dan ook weinig invloed op de aanwezigheid van die slang ter plaatse tijdens het opruimen.

Het feit dat er hoogteverschil tussen de werkvloeren was, zoals een aantal ex-collega's van [X.] in de door [X.] overgelegde verklaringen stelt, oordeelt het hof op zich onvoldoende gevaarzettend, nu dit bij de werknemers bekend was en verband hield met de ergonomische noodzaak de vloer in hoogte te kunnen verstellen.

NedCar heeft als productie 12 bij Conclusie van Antwoord een foto overgelegd van de locatie van het ongeval. Daarop is een verhoging te zien tussen de deuropening en de werkvloer. Volgens [X.] stond die verhoging, door partijen "trapje" genoemd er niet toen hij per abuis op de afzuigslang van de schuurmachine stapte. Wel was de vloer toen hoger, meer in de lijn van de deuropening, zoals hij ter zitting tijdens de pleidooien heeft verklaard. Het hof neemt dan ook niet aan dat het afstapje onverantwoord hoog was. Al dan niet losliggende roosters zijn in dit verband niet relevant, aangezien niet gesteld of gebleken is dat het ongeval hiermee verband hield. De stelling van [X.] dat meerdere collega’s op die plaats zijn gestruikeld oordeelt het hof te vaag om daaraan betekenis voor deze zaak te hechten, nu [X.] niet aangeeft wat de oorzaak daarvan was en wanneer dat is gebeurd.

Uit het bovenstaande volgt, dat het hof NedCar niet aansprakelijk acht voor de eventuele schade die [X.] lijdt tengevolge van de kwetsuur aan zijn enkel, omdat niet kan worden aangenomen dat NedCar haar zorgverplichting heeft geschonden.

Het hof bespreekt thans grief I voor wat betreft de schouderklachten en de grieven II en III, die tevens daarop betrekking hebben.

[X.] voert aan (grief één) dat de kantonrechter ten onrechte geen aansprakelijkheid aanneemt van NedCar.

Grief II betreft de overweging van de kantonrechter dat een descente of een nadere arbeidskundige beoordeling niet is geïndiceerd, nu de vraagstelling volledig is beantwoord en het hoogst onwaarschijnlijk is te achten, dat alsnog gegevens vergaard zullen kunnen worden, die voor de beantwoording van die vraagstelling, waarover partijen het eens waren van belang zouden kunnen zijn.

Grief III betreft de overweging

Volgens [X.] is er sprake geweest van miscommunicatie tussen hem en de deskundige. Hij verwijst naar de inhoud van de brief d.d. 14 juni 2005 die zijn raadsman aan de deskundige heeft geschreven. Zijn raadsman wijst in deze brief de deskundige erop dat ten onrechte in de rapportage is vermeld dat [X.] heeft verklaard dat hij ongeveer een maand nadat hij in de ziektewet zat voor de enkelklachten de schouderklachten heeft gekregen.

[X.] had al vóór 24 mei 2000 schouderklachten rechts vanwege het zware werk aan de schuurlijn. De klachten waren toen niet zodanig dat hij daardoor is uitgevallen. De klachten aan zijn schouder zijn helemaal verdwenen tijdens de gedwongen ziekteperiode, maar kwamen snel weer terug toe hij, door NedCar gedwongen, weer aan het werk moest. De schouder- klachten zijn aanmerkelijk toegenomen nadat hij in mei 2001 onder druk is gezet om zijn werkzaamheden te hervatten. Zijn raadsman schrijft aan de deskundige dat deze voor wat betreft de zwaarte van het werk aan de droge schuurlijnen ten onrechte is afgegaan op de verklaring van dokter Spiertz van 2 oktober 2003, die geen onderscheid maakt tussen de droge schuurlijn waaraan zijn cliënt heeft gewerkt en de natte schuurlijn, waaraan veel artikel 30 medewerkers en vrouwen werken.

Aangezien partijen lijnrecht tegenover elkaar staan voor wat betreft de zwaarte van het werk, stelt [X.] dat de kantonrechter een descente of arbeidskundig onderzoek had moeten gelasten naar de ergonomische omstandigheden van het werk.

NedCar heeft hiertegen het volgende ingebracht:

[X.] heeft zich kort na zijn vaste aanstelling op 13 december 1999 ziek gemeld met lage rugklachten. Bij zijn terugkomst is hij ingezet als "artikel 30 (WAO, hof) werknemer", dat wil zeggen dat hij beperkter inzetbaar werd geacht en werkzaamheden verrichtte waarbij rekening werd gehouden met zijn specifieke klachten.

Het werk aan de droogschuurlijn betreft licht schuurwerk, waarbij nauwelijks kracht worden gezet bij het verwijderen van oneffenheden. Na het ongeval met zijn enkel is [X.] op 3 juli 2000 weer op zijn werk verschenen en heeft zijn werkzaamheden probleemloos hervat. Op 13 maart 2001 meldt hij voor het eerst schouder-, nek en rechterarmklachten. Hij is van 19 maart tot en met 15 mei 2001 om die reden met ziekteverlof en heeft daarna gedurende 5 maanden, tot zijn definitieve uitval op 19 oktober 2001, schoudersparend werk verricht.

NedCar betwist dat de schouderklachten hun oorzaak vinden in het werk van [X.]. De deskundige heeft dat eveneens geoordeeld op basis van hetgeen [X.] zelf aan hem heeft verteld.

Het hof oordeelt als volgt.

Het hof merkt in de eerste plaats op dat [X.] het tijdstip van het ontstaan van zijn schouder-klachten diverse malen heeft gewijzigd in de loop van dit geding: bij dagvaarding onder punt 3 stelt hij last te hebben gekregen van zijn schouder en dat die klachten nà het ongeval verergerden; bij repliek onder punt 13 schrijft hij: "vóór mei 2000 heeft eiser nooit last gehad. Toen hij na zijn enkelletsel op 2 juli 2000 weer verplicht was om weer te beginnen, zijn die schouderklachten langzaam ontstaan" en onder punt 22: "in de tijd dat de klachten bij eiser ontstonden, voorjaar 2001," en onder punt 45: "sedert het voorjaar van 2001 heeft hij forse schouderklachten". In zijn conclusie na deskundigenbericht stelt hij dat de schouder- klachten toen hij na het ongeval weer begon te werken, weer snel toenamen en dat hij dàt heeft bedoeld in zijn gesprek met de deskundige.

Het hof ziet geen aanleiding te twijfelen aan de door de deskundige in zijn rapport opgenomen verklaring van [X.] dat hij tijdens zijn ziekteperiode van 24 mei 2000 tot 3 juli 2000 die verband hield met de kwetsuur aan zijn enkel, voor het eerst last heeft gekregen van zijn schouder. Er valt in de medische gegevens van [X.] immers ook geen enkele aanwijzing te vinden voor diens stelling dat hij reeds schouderklachten had voorafgaand aan die periode. De deskundige heeft naar aanleiding van het commentaar van de raadsman van [X.] in diens brief d.d. 14 juni 2005 in de aanvullingen op zijn rapport geschreven (p.2/4):

De deskundige heeft vastgesteld dat er voor wat betreft de schouder sprake was van een subacromiaal impingement dat operatief middels een artroscopische Neerprocedure werd behandeld (rapportage ad vraag 1). Verder stelt hij vast dat de klachten zijn ontstaan in een periode dat betrokkene niet werkzaam was en stelt vast ad vraag 3, p. 23:

Hij wijst erop dat volgens het door hem aangehaalde TNO-rapport uit 1999 er slechts een licht verhoogd risico optreedt voor het ontstaan van nek- en schouderklachten ingeval van "vele malen per minuut dezelfde beweging maken, statische arbeid, grote kracht uitoefenen" (rapportage ad vraag 3) Hij is van mening dat de schouderklachten niet veroorzaakt zijn door de werkzaamheden, uitgaande van

Het hof betrekt in zijn oordeel mede de verklaring d.d. 2 oktober 2003 van de bedrijfsarts M. Spiertz (productie 2 bij CvA), die sinds 1980 werkzaam is bij NedCar. Deze schrijft:

[X.] heeft weliswaar bestreden dat het volgens Spiertz in hoogte verstelbaar bordes ook aanwezig was bij de droogschuurlijn maar hij heeft niet of onvoldoende onderbouwd bestreden dat juist werknemers met lichamelijke beperking ten aanzien van de belastbaarheid, op beide schuurlijnen werden ingezet en dat de bij deze schuurlijnen werkzame werknemers geen hoge uitval kenden. Het hof is op grond van de uitvoerige en gedetailleerde rapportage van Dr. Devilee en de hiervoor genoemde verklaring van de bedrijfsarts van oordeel dat de kantonrechter op goede gronden heeft geoordeeld dat er geen oorzakelijk verband bestaat tussen de werkzaamheden van [X.] bij NedCar en diens schouderklachten.

In dit verband is tevens relevant dat [X.] tijdens het onderzoek van de door de kantonrechter benoemde deskundige nog steeds beperkingen ondervond tengevolge van zijn schouder, terwijl hij inmiddels vier jaren niet meer bij NedCar werkte. Het hof oordeelt de verklaringen van de behandelend geneeskundigen van [X.] omtrent mogelijke oorzaken van zijn klachten zoals zware schuurwerkzaamheden, niet relevant, aangezien deze slechts gebaseerd zijn op de eigen verklaringen van [X.] over het werk dat hij verrichtte.

Het hof merkt hier ten overvloede nog op, dat van het toenemen van de klachten tijdens het werk, zoals [X.] stelt, NedCar geen verwijt kan worden gemaakt, nu zij [X.] na zijn verzuimperiode wegens schouderklachten heeft laten werken op een aangepaste werkplek, welke werkzaamheden [X.] eveneens heeft moeten staken en rust geen invloed lijkt te hebben op de klachten.

Uit het bovenstaande volgt, dat het hoger beroep faalt en dat het vonnis waarvan beroep wordt bekrachtigd onder verbetering en aanvulling van gronden.

[X.] zal als de in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de kosten van het hoger beroep gevallen aan de zijde van NedCar.

Het hof:

bekrachtigt onder verbetering en aanvulling van gronden het vonnis waarvan beroep;

veroordeelt [X.] in de proceskosten van het hoger beroep, welke kosten aan de zijde van NedCar tot de dag van deze uitspraak worden begroot op € 343,- aan verschotten en € 2.682,- aan salaris procureur;

Dit arrest is gewezen door mrs. Spoor, Slootweg en Koster-Vaags en uitgesproken door de rolraadsheer ter openbare terechtzitting van dit hof op 24 april 2007.