Hof Amsterdam, 27-08-2012, nr. 23-000971-11

De vaststaande feiten

Op grond van de stukken in het dossier en het verhandelde ter terechtzitting neemt het hof de volgende feiten en omstandigheden als vaststaand aan.

Op 15 november 2009 is om 21.58.22 uur bij de meldkamer van de politie Gooi en Vechtstreek een 112-melding binnengekomen van een brand in [het pand]. De melder is [R. v L.]1.

Hierop hebben [verbalisant 1] en [verbalisant 2] zich in de richting van het pand begeven. Via de meldkamer hebben zij vernomen dat twee personen uit het kraakpand in een rode Kangoo bestelbus zijn gestapt en zijn weggereden in de richting van de 's Gravelandseweg. Omstreeks 22.10 uur, terwijl verbalisanten op het Melkpad reden, zagen zij een [rode bestelauto] op de 's Gravelandseweg rijden, komend uit de richting van [het pand]. Zij hebben aan de chauffeur een stopteken gegeven en zagen dat [rode bestelauto] op de kruising van de 's Gravelandseweg met de Albertus Perkstraat tot stilstand kwam. [verbalisant 1] zag dat zich in [rode bestelauto] twee mannen bevonden. De bestuurder verklaarde desgevraagd dat hij de eigenaar van de auto was. Na een korte controle van [rode bestelauto] kregen verbalisanten van de meldkamer te horen dat het voertuig in orde was en de tenaamgestelde niet in de politiesystemen voorkwam. Daarop hebben verbalisanten hun weg vervolgd naar [het pand], waar zij omstreeks 22.12 uur aankwamen2.

Uit camerabeelden van de [firma], gevestigd aan de 's Gravelandseweg 52 te Hilversum, is gebleken dat op 15 november 2009 om 21.54.03 uur een rode bestelbus op de 's Gravelandeweg reed, komend uit de richting Melkpad en gaande in de richting [het pand].

Om 22.07.33 uur reed diezelfde bestelbus op de 's Gravelandseweg, komend vanuit de richting [het pand] en gaand in de richting van het Melkpad te Hilversum. Direct nadat de bestelauto de camera was gepasseerd, reed een voertuig met optische signalen op de 's Gravelandseweg, komend uit de richting van het Melkpad en gaande in de richting van [het pand]3.

Het hof leidt uit bewijsmiddel 2 en hetgeen hierna volgt af dat dit telkens de rode bestelauto van [verdachte] is geweest.

Omstreeks 22.15 uur troffen ter plaatse gekomen politie/brandweerlieden in het pand een man aan met een ingeslagen schedel4. Kort daarna hebben ambulancemedewerkers [1] en [2] de man met een brancard uit het pand gehaald en in de ambulance gelegd. Daar hebben zij vastgesteld dat de man was overleden5, hetgeen later is bevestigd door een schouwarts.6 Uit onderzoek is gebleken dat het ging om [slachtoffer], geboren op [1969] te [geboorteplaats] in [geboorteland]7.

Er is sectie8 verricht op het lichaam van [slachtoffer], waarbij verspreid over het gezicht en in de behaarde hoofdhuid vele, deels met elkaar samenhangende, ruw-randige letsels zijn vastgesteld. Wegens overlap van letsels is het exacte aantal niet goed aan te geven. In relatie met de letsels waren in zowel schedeldak, schedelbasis en aangezichtsschedel vele fracturen ontstaan met losse botfragmenten en botscherven. Het schedeldak was waarschijnlijk niet meer compleet. Uit de letsels was veel hersenweefsel en bloed afgelopen. Ook de hersenen waren niet meer compleet. In de schedelbasis waren de basale hersenvaten verscheurd en er was veel bloed in de omgeving. Er was geringe kneuzing van de kleine hersenen en de hersenstam.

De letsels zijn het gevolg geweest van bij leven opgelopen inwerking van uitwendig mechanisch hevig botsend geweld, zoals kan passen bij herhaaldelijk slaan met een hard voorwerp of meerdere harde voorwerpen. Gezien het aspect van de wonden kan er met één of meer harde en kantige voorwerpen zijn geslagen. Op grond van de sectiebevindingen kan niet worden vastgesteld met hoeveel voorwerpen is geslagen. Ook is het niet mogelijk vast te stellen hoe vaak er exact is geslagen. Het overlijden is het gevolg geweest van de opgelopen hersenschade en functieverlies en van de hersenen door dit geweld. Waarschijnlijk is dat het opgelopen bloedverlies en afsluiting van de bovenste luchtwegen door de botbreuken van de neus en bovenkaak aan het overlijden hebben bijgedragen.

Op 16 november 2009 omstreeks 06.00 uur zijn [verdachte]9 en [E. vd V.]10 aangehouden op het [adres], zijnde het woonadres van [verdachte]. [verdachte] en [E. vd V.] werden op 16 november 2009 omstreeks 06.27 uur door het arrestatieteam op het politiebureau Groest te Hilversum binnengebracht. [verbalisant 1] herkende [verdachte] als de bestuurder van de eerdergenoem[rode bestelauto]11.

De woning op het [adres] is doorzocht en daarbij zijn een aantal voorwerpen veiliggesteld12.

Aan de kapstok werden twee jassen aangetroffen, een van leer en een van stof. De stoffen jas hing nat aan de kapstok. Onder de kapstok stonden twee paar schoenen. De zolen van het rechterpaar waren nat.

In een voorraadkast tegenover het keukenblok werden een korte koevoet, een lange koevoet en een jerrycan aangetroffen. Beide koevoeten zijn nader onderzocht13. Verspreid over de koevoeten zijn meerdere bloedsporen aangetroffen14. Van het DNA in de bemonsteringen (#01 en #02) van de kleine koevoet en (#03 en #04) van de grote koevoet zijn DNA-profielen verkregen. Deze DNA-profielen zijn met elkaar vergeleken en met de DNA-profielen van [slachtoffer], [J.B.], [verdachte] en [E. vd V.].

Kleine koevoet

Van het DNA in de bemonsteringen #01 en #02 van bloedsporen op de kleine koevoet zijn (onvolledige) DNA-profielen verkregen van een man. Deze DNA-profielen matchen met elkaar en met het DNA-profiel van [slachtoffer]. Dit betekent dat het bloed in deze bemonstering afkomstig kan zijn van [slachtoffer].

De berekende frequentie van het DNA-profiel van het bloed in de bemonstering #01 is kleiner dan één op één miljard. Ofwel, de kans dat een willekeurig gekozen man een DNA-profiel heeft dat matcht met dit DNA-profiel is kleiner dan één op één miljard.

De berekende frequentie van het onvolledige DNA-profiel van het bloed in de bemonstering #02 bedraagt één op 319 miljoen. Ofwel, de kans dat een willekeurig gekozen man een DNA-profiel heeft dat matcht met dit DNA-profiel is kleiner dan één op 319 miljoen.

Grote koevoet

Van het DNA in de bemonsteringen #03 van een bloedspoor op de grote koevoet is een DNA-profiel verkregen van een man. Dit DNA-profielen matcht met het DNA-profiel van [slachtoffer]. Dit betekent dat het bloed in deze bemonstering afkomstig kan zijn van [slachtoffer].

De berekende frequentie van het DNA-profiel van het bloed in de bemonstering #03 is kleiner dan één op één miljard. Ofwel, de kans dat een willekeurig gekozen man een DNA-profiel heeft dat matcht met dit DNA-profiel is kleiner dan één op één miljard.

Van het DNA-profiel in de bemonstering #04 van de steel van de grote koevoet is een complex DNA-mengprofiel verkregen dat DNA-kenmerken bevat van minimaal drie personen, van wie minimaal één man. Uit het DNA-profiel zijn geen DNA-profielen van individuele celdonoren af te leiden. Het DNA-profiel van [J.B.] matcht met dit DNA-mengprofiel. De DNA-profielen van [slachtoffer], [verdachte] en [E. vd V.] matchen niet met het DNA-mengprofiel. Dit betekent dat [J.B.] één van de celdonoren kan zijn van het celmateriaal in deze bemonstering en dat op grond van het vergelijkend DNA-onderzoek geen aanwijzingen zijn verkregen voor de aanwezigheid van celmateriaal van [slachtoffer], [verdachte] en [E. vd V.]. Een statistische berekening voor het vaststellen van de wetenschappelijke bewijswaarde van de gevonden match met het DNA-profiel van [J.B.] is niet uitgevoerd omdat niet alle DNA-kenmerken van alle celdonoren van het celmateriaal in deze bemonstering reproduceerbaar zijn vastgesteld.

Op het gelaat van [slachtoffer] is oranjerode verf (AABZ4935NL en AABZ4936NL) aangetroffen15. Dit is vergeleken met de oranjerode verf van de kleine en de grote koevoet16. De oranjerode verf van de kleine koevoet verschilt van de oranjerode verf van de grote koevoet. In het te vergelijken onderzoeksmateriaal zijn geen oranjerode verven aangetroffen die overeenkomen met de oranjerode verf van de kleine koevoet. Er zijn wel oranjerode verven in het te vergelijken onderzoeksmateriaal aangetroffen die op basis van de onderzochte kenmerken niet te onderscheiden zijn van de oranjerode verf van de grote koevoet. Dit is de oranjerode verf van het gelaat van [slachtoffer]. Het is iets waarschijnlijker dat de oranjerode verf in het gelaat van [slachtoffer] afkomstig is van de oranjerode koevoet dan dat het afkomstig is van een willekeurig ander oranje rood (breekwerktuig).

In de badkamer van de woning werd op de wasmachine een droger aangetroffen17. De droger stond nog aan. In de droger bevonden zich een aantal gewassen kledingstukken, handdoeken en dergelijke. Er zijn bloedsporen aangetroffen op de deur van de wasmachine, op de vloer voor de wasmachine en aan de binnenzijde van de badkamerdeur. Deze sporen zijn nader onderzocht18.

Van het DNA in de bemonstering aan de binnenzijde van de badkamerdeur (AABU2756NL#01) en op de grond voor de wasmachine (AABU2766NL#01) zijn DNA-profielen verkregen. Deze DNA-profielen zijn vergeleken met de DNA-profielen van [slachtoffer], [J.B.], [verdachte] en [E. vd V.]. Het bloed in deze bemonsteringen kan afkomstig zijn van [slachtoffer]. De berekende frequentie van het DNA-profiel van het bloed in de bemonsteringen is kleiner dan één op één miljard. Ofwel, de kans dat een willekeurig gekozen man een DNA-profiel heeft dat matcht met dit DNA-profiel is kleiner dan één op één miljard.

Op de voor de woning aangetroffen herenfiets van het merk Batavus zijn op het linkerhandvat (AAP0241NL) en de rechter remhendel (AAAP0243NL) bloedsporen aangetroffen19. Deze bloedsporen zijn nader onderzocht20.

Van het DNA in de bemonsteringen van de rechterremhendel (AAAP0243NL#01) en van het linkerhandvat (AAAP0241NL#01) zijn DNA-profielen verkregen Deze DNA-profielen zijn vergeleken met de DNA-profielen van [slachtoffer], [J.B.], [verdachte] en [E. vd V.]. Het bloed in de bemonstering van de rechterremhendel kan afkomstig zijn van [slachtoffer]. Het bloed in de bemonstering van het linker handvat kan afkomstig zijn van [J.B.]. De berekende frequentie van het DNA-profiel van het bloed in de bemonsteringen is kleiner dan één op één miljard. Ofwel, de kans dat een willekeurig gekozen man een DNA-profiel heeft dat matcht met dit DNA-profiel is kleiner dan één op één miljard.

Er is onderzoek verricht naar [rode bestelauto], zijnde de auto van [verdachte]. In de cabine van de auto werd op diverse locaties in de cabine en in de laadruimte bloed aangetroffen21. Deze bloedsporen zijn nader onderzocht22. Van het DNA in de bemonsteringen van de passagiersstoel (AAAV0634NL#01), de bestuurdersstoel (AAAV0635NL#01) en de dorpel aan de linkerzijde van de laadruimte (AAAV0617NL#01) zijn DNA-profielen verkregen. Deze DNA-profielen zijn vergeleken met de DNA-profielen van [slachtoffer], [J.B.], [verdachte] en [E. vd V.]. Het bloed in de bemonsteringen kan afkomstig zijn van [slachtoffer]. De berekende frequentie van het DNA-profiel van het bloed in de bemonsteringen is kleiner dan één op één miljard. Ofwel, de kans dat een willekeurig gekozen man een DNA-profiel heeft dat matcht met dit DNA-profiel is kleiner dan één op één miljard.

Op 17 november 2009 omstreeks 00:35 uur is [J.B.] op het [adres], zijnde het woonadres van zijn vriendin [M.W.] aangehouden23.

Het overige bewijs

B1. Inleidende beschouwingen omtrent het gebruik van verklaringen van de verdachten en getuigen voor het bewijs

Naast het bewijs van de vaststaande feiten, zoals hiervoor besproken, bevat het dossier diverse verklaringen van de verdachten in deze zaak en een aantal verklaringen van getuigen, waarbij met name die van genoemde [M.W.] van belang is voor de beoordeling van de zaak.

Elk der verdachten heeft in de loop van de procedure bij de politie en als verdachte en als getuige in elkaars zaak bij de rechter-commissaris, en voor zover van belang in telkens zijn eigen zaak: ter terechtzitting in eerste aanleg en in hoger beroep, verklaringen afgelegd omtrent de toedracht van de gebeurtenissen in de middag en avond van 15 november 2009.

Daarbij kan - zoals de verdediging ook naar voren heeft gebracht - worden vastgesteld dat elk der verdachten een lezing geeft die op onderdelen niet overeenkomt met de lezing van een van de andere verdachten.

Zo heeft [J.B.] in de kern verklaard dat hij het slachtoffer eerst eenmaal en later nog een aantal keren met de koevoet tegen het hoofd heeft geslagen, tussen zijn klappen door [E. vd V.][slachtoffer] meerdere malen hard (tegen het achterhoofd) heeft geslagen en [verdachte] daarbij (gedeeltelijk) aanwezig is geweest.

[E. vd V.] heeft in de kern betoogd dat [J.B.] het slachtoffer eerst heeft geslagen, en dat [J.B.] en [verdachte] het slachtoffer daarna om beurten hebben geslagen, terwijl hij, [E. vd V.], daarbij stond.

[verdachte] heeft op 25 november 2009 bij de politie verklaard dat hij in het pand aanwezig is geweest. Dit in tegenstelling tot zijn verklaringen bij de politie van 16 november 2009 en 27 januari 2010. [verdachte] heeft ontkend dat hij het slachtoffer heeft geslagen.

Naast deze tegenstrijdigheden valt tevens op dat elk der verdachten in de loop van de procedure verklaringen heeft afgelegd omtrent de gang van zaken de bewuste dag en avond die op soms meer, soms minder belangrijke onderdelen, afwijken van eerder door hem afgelegde verklaringen.

Zo heeft [J.B.] een aantal keren verklaard dat hij aan het begin van de avond [slachtoffer] al twee klappen in het gezicht heeft gegeven, terwijl hij later heeft verklaard dat hij [slachtoffer] toen wel wilde slaan, maar dat niet heeft gedaan.

[J.B.] heeft voorts verklaard dat hij, nadat hij [slachtoffer] een aantal keren met de koevoet had geslagen, wat hoofdwonden zag. Toen [J.B.] [slachtoffer] neus zag vond hij het genoeg. Er zaten wat bloedspetters op de muur en er zat wat bloed op [slachtoffer] gezicht. Later heeft [J.B.] verklaard dat hij, nadat hij [slachtoffer] een aantal klappen met de koevoet had gegeven, niet heeft gemerkt dat [slachtoffer] bloedde of dat het bloed alle kanten op spoot.

[E. vd V.] heeft bij de politie - onder meer - verklaard dat hij vanaf De Waag met [verdachte] is meegereden naar [het pand] en dat [J.B.] op zijn fiets daarheen is gekomen. Later heeft hij verklaard dat hij zelf naar [het pand] is gefietst, dat hij met [verdachte] mee terug is gereden en dat [J.B.] is terug gefietst.

Ook heeft [E. vd V.] eerst verklaard dat alleen [J.B.], [verdachte] en hij bij [slachtoffer] in het pand aanwezig zijn geweest. Later heeft hij verklaard dat ook [M.W.] in het pand aanwezig is geweest en dat ook zij [slachtoffer] heeft geslagen.

[verdachte] heeft - onder meer - verklaard dat hij geen brand heeft gezien in/bij het pand toen hij wegreed, terwijl hij later heeft verklaard dat hij de brand wel heeft gezien, in het bijzonder heeft hij toen verklaard dat hij na de brand naar buiten is gegaan en niet meer binnen is geweest. Hij heeft toen ook verklaard dat hij de jerrycan mee naar binnen heeft genomen, aan [J.B.] heeft gegeven en dat hij, nadat [J.B.] de jerrycan had gebruikt ermee terug is gelopen naar zijn auto. Later heeft [verdachte] verklaard dat hij de jerrycan bij de toegangsdeur/in de steeg heeft aangepakt en alleen op de terugweg in zijn handen heeft gehad.

[verdachte] heeft verklaard dat hij de spijkerbroek van [J.B.] die avond in de wasmachine heeft gewassen, later heeft hij verklaard dat hij de broek onder de kraan heeft uitgespoeld en daarna in de wasdroger heeft gegooid.

Bij de beoordeling van de betrouwbaarheid van de afgelegde verklaringen geldt het volgende.

Bij voormelde stand van zaken kan vastgesteld worden dat onderdelen van de afgelegde verklaringen onjuist en dus onbetrouwbaar moeten zijn. Dit brengt echter niet mee dat daarom alle onderdelen van de afgelegde verklaringen en dus de desbetreffende verklaringen in hun geheel, wegens onbetrouwbaarheid terzijde moeten worden gesteld.

Waar met name [E. vd V.] en [verdachte] met betrekking tot de feitelijke gang van zaken rondom het slaan van [slachtoffer] de verantwoordelijkheid daarvoor meer of minder impliciet bij een of meer anderen leggen en [J.B.] in de kern daaromtrent wel steeds eensluidend heeft verklaard, vallen in een aantal verklaringen wel gemeenschappelijke elementen te onderscheiden met betrekking tot de voorgeschiedenis, de gang naar het pand, de wapens die zijn meegenomen en gebruikt, rondom het vertrek bij het pand en de gang van zaken nadien, zoals thuis bij [verdachte] of geldt dat onderdelen van de verklaringen van de verdachten worden ondersteund door ander betrouwbaar bewijsmateriaal. Voor zover onderdelen in die verklaringen dan ondersteuning vinden in onderdelen van andere verklaringen of ander bewijsmateriaal acht het hof het verantwoord daaruit bewijs te putten dat de gang van zaken ook aldus is geweest. Het spreekt voor zich dat het hof met behoedzaamheid gebruikt maakt van de in deze zaak afgelegde (onderdelen van) verklaringen.

B2. De overige bewijsmiddelen

B2.1. De onderscheiden fasen

De voorgeschiedenis:

[J.B.]24 heeft verklaard: Ik had problemen met het gedrag van [slachtoffer]. Hij heeft mijn vriendin [M.W.] beledigd door haar kuthoer te noemen, terwijl zij net een miskraam heeft gehad. Die bewuste zondag was hij opnieuw beledigend en ik werd helemaal boos. [verdachte] riep in mijn richting: "We pakken hem straks wel". [verdachte], [E. vd V.] en ik hebben gesproken over [slachtoffer] en toen is aan de orde geweest dat hij een paar klappen voor zijn kanis moest krijgen. Het kan dat ik dat gezegd heb. Wij waren het met elkaar eens.

[E. vd V.]25 heeft verklaard: Ik slaap bijna altijd in de loods aan de [adres]. Op een gegeven moment heb ik [slachtoffer] daar ook toegelaten omdat hij geen slaapplaats had. Die dag na een uur of 7 's avonds zag [J.B.] [slachtoffer] op de Groest zitten. [J.B.] ging op [slachtoffer] af. [slachtoffer] riep: "Blijf van me af". [J.B.] en [verdachte] vroegen mij om mee te gaan naar de loods. [J.B.] heeft gezegd dat wij er heen zouden gaan om [slachtoffer] een lesje te leren. Ik dacht dat, gelet op wat er daarvoor gebeurd was en het feit dat er werd gezegd dat [slachtoffer] een lesje moest worden geleerd, dat er klappen zouden gaan vallen. Ik heb niet geprobeerd die jongens tegen te houden.

[M.W.]26 heeft verklaard: [slachtoffer] zat op een bankje. [J.B.] was heel kwaad. Hij zei: "Ik maak hem af." [verdachte] werd kwaad en begon tegen hem (het hof begrijpt: [slachtoffer]) te schreeuwen. We zijn naar huis gegaan. Toen heeft [J.B.] met [verdachte] gesproken, hij heeft telefonisch contact gehad. Hij had met hem afgesproken naar het pand van [E. vd V.] te gaan (het hof begrijpt: waar [slachtoffer] ook verbleef).

[verdachte]27 heeft verklaard: [J.B.] vroeg aan mij: "Hoe gaan we [slachtoffer] doodmaken?"

De gang naar het pand:

[E. vd V.]28 heeft verklaard dat hij op de fiets naar [het pand] is gegaan.

[J.B.]29 heeft verklaard dat [verdachte] en hij met de auto naar [het pand] zijn gegaan.

[M.W.]30 heeft verklaard dat [J.B.] en zij op een gegeven moment uit de 'Oude Knegt' zijn vertrokken om thuis te gaan eten, dat [J.B.] en [verdachte] nadien telefonisch contact met elkaar hebben onderhouden en dat zij daarbij hebben afgesproken om naar het pand van [E. vd V.] te gaan en dat [verdachte] [J.B.] daartoe omstreeks 22.00 uur is komen ophalen.

Ook [verdachte]31 heeft verklaard dat hij op een gegeven moment uit de 'Oude Knegt' is vertrokken en dat hij toen naar zijn zwager [M.H.] is gereden en voorts dat hij [J.B.] omstreeks 21.30 uur heeft gebeld. [M.H.]32 heeft verklaard dat [verdachte] omstreeks 20.00 uur in zijn woning op [adres] is aangekomen. Uit telecomgegevens33 blijkt voorts dat [verdachte] en [J.B.] om 21.38.23 uur, om 21.43.18 uur en om 21.44.36 uur telefonisch contact met elkaar gehad, waarbij [verdachte] zich - gelet op de zendmasten die zijn mobiel aanstraalde - in de richting van [J.B.] op het [adres] heeft begeven.

Uit de eerdergenoemde camerabeelden van de [firma] is gebleken dat een rode bestelauto om 21.54.03 uur op de 's Gravelandeweg rijdt, komend uit de richting Melkpad en gaande in de richting [het pand].

Het meenemen van slagwapens in de auto naar het pand en deze vervolgens naar binnen meenemen:

[J.B.]34 heeft verklaard dat [slachtoffer] met twee koevoeten is geslagen en dat die koevoeten uit de auto van [verdachte] kwamen (pagina 3092) en tevens dat [E. vd V.], [verdachte] en hij binnen in het pand waren toen [slachtoffer] werd geslagen (pagina 3089).

[verdachte]35 heeft verklaard dat er standaard gereedschap in zijn auto ligt, waaronder meerdere koevoeten (pagina 1100). Hij heeft verklaard dat eerst de korte koevoet uit zijn auto is gehaald en later de lange koevoet (pagina 1087 en 1105). Ook heeft hij verklaard dat hij binnen in het pand is geweest met [J.B.] en [E. vd V.] (pagina's 1087, 1090, 1102 en 1104).

[E. vd V.]36 heeft verklaard dat [J.B.], [verdachte] en hij gezamenlijk door de steeg zijn gelopen en het pand binnen zijn gegaan. Ook heeft hij verklaard dat hij op het moment dat zij het pand binnenliepen een breekijzer (het hof begrijpt: koevoet) heeft gezien, die uit de auto van [verdachte] is gekomen.

Het NFI onderzoek ten aanzien van de koevoeten, zoals hiervoor vermeld, laat zien dat op beide koevoeten bloed dat matcht met dat van [slachtoffer] is aangetroffen.

Rondom het vertrek uit het pand:

[J.B.]37 heeft verklaard dat toen hij het matras in brand stak [E. vd V.] en [verdachte] onderweg naar buiten waren (met de fiets van [E. vd V.]). [E. vd V.] wist de weg naar het huis van [verdachte] niet, daarom is [J.B.] op de fiets gegaan en is [E. vd V.] bij [verdachte] in de auto gestapt (pagina 3095). [J.B.] heeft voorts verklaard dat hij, nadat hij [slachtoffer] een aantal keren met de koevoet had geslagen, wat hoofdwonden zag. Er zaten wat bloedspetters op de muur en er zat wat bloed op [slachtoffer] gezicht (pagina 3096). Hij heeft voorts verklaard dat ze ongeveer gelijktijdig het pand uit zijn gegaan38.

[E. vd V.]39 heeft verklaard dat [J.B.] als eerste naar buiten ging, [verdachte] daarna en hij als laatste. Er zat misschien drie of vier seconden tussen omdat hij nog even achterom heeft gekeken. Hij is toen gelijk in de auto gestapt en [verdachte] kwam naast hem zitten. [verdachte] zei: "Zo daar zijn we ook weer vanaf" (pagina 2104). Voorts dat ze nadat [verdachte] in de auto stapte zijn weggereden (pagina 2105). Hij heeft ook verklaard40 dat [J.B.] op de fiets naar het huis van [verdachte] is gegaan (pagina 2209) en dat [slachtoffer] er zo beroerd bij lag dat hij dacht dat gaat niet goed. Hij zag veel bloed en wel tien scheuren in zijn hoofd. Hij zag dat [slachtoffer] behoorlijk bloedde (pagina 2217).

[verdachte]41 heeft verklaard hij de rommel in zijn auto heeft gezet. Hij is samen met [E. vd V.] in de auto gestapt, terwijl [J.B.] op de fiets is gesprongen en wegfietste. Nadat hij bij het pand is weggereden kwam hij twee politieauto's tegen. Een ging hem voor, de ander bleef eerst staan maar kwam daarna achter hem aanrijden. Zij hebben in de auto gekeken, maar hebben hem toch door laten rijden. Op het moment dat hij die twee politieauto's zag staan, zei [E. vd V.] tegen mij van "ik hoop dat ie dood is".

De gang van zaken nadien:

[J.B.]42 heeft verklaard: Bij [verdachte] thuis hebben we met elkaar afgesproken dat we geen belastende verklaringen bij de politie zouden afleggen. Toen ik bij het huis van [verdachte] kwam stond [verdachte] in de badkamer in zijn onderbroek. Ik vermoed dat hij zich aan het omkleden was. [verdachte] zei: "Pas op, want je hebt allemaal bloed op je kleren". [verdachte] stelde voor dat ik mijn bebloede kleding in de wasmachine zou doen omdat hij toch moest wassen. Ik heb toen schone kleren van [verdachte] gekregen. [verdachte] vertelde mij dat hij de koevoeten had schoongemaakt en beneden in de schuur had gezet.

[E. vd V.]43 heeft verklaard: We zijn naar het huis van [verdachte] gereden. Beneden bij de flat van [verdachte] zag ik dat hij spullen uit zijn auto haalde. Ik heb in ieder geval toen weer het breekijzer gezien. [verdachte] heeft het breekijzer in de wasmachinekamer van zijn woning neergezet. [J.B.] kwam. Hij wilde zich omkleden omdat zijn kleding onder het bloed zat. Hij heeft toen van [verdachte] schone kleding gekregen en zijn kleding in de wasmachine gedaan. [verdachte] heeft toen de wasmachine aan gezet. Ik heb ook gezien dat [verdachte] en [J.B.] het breekijzer hebben schoongemaakt. U houdt mij voor dat ik eerder in mijn verklaring heb gezegd dat door [J.B.] en [verdachte] is gezegd dat ik mijn mond tegen de politie moest houden. Ik denk dat zij vinden dat ik nog veel met iedereen praat en dat ze misschien bang waren dat ik ook tegen de politie teveel zou vertellen.

[verdachte]44 heeft verklaard: Ik heb de twee koevoeten uit de auto gepakt (pagina 1172). Ik heb de koevoeten afgespoeld (pagina 1160). Wat ik gewassen heb, heb ik gewassen en daar zat de spijkerbroek van [J.B.] ook bij (pagina 1169).

B2.2 Conclusies

Het hof trekt op grond van het voorgaande in samenhang met hetgeen onder A is vermeld de volgende conclusies.

[slachtoffer] heeft de vriendin ([M.W.]) van [J.B.] beledigd en gekwetst en [J.B.] is daarom boos geworden. [J.B.] heeft daarom het voornemen opgevat [slachtoffer] een lesje te leren door hem in elkaar te slaan. [E. vd V.] en [verdachte] waren van een en ander op de hoogte en hebben zich bij dit voornemen aangesloten.

[J.B.] en [verdachte] hebben teneinde voormeld voornemen uit te voeren zich (na 21.44.36 uur) met de auto van [verdachte] begeven naar het pand waar [slachtoffer] verbleef, alwaar zij kort na 21.54.03 uur zijn aangekomen, terwijl [E. vd V.] met datzelfde voornemen zich op zijn fiets daarheen heeft begeven.

Er hebben zich ten minste twee koevoeten bevonden in de auto van [verdachte] waarmee [J.B.] en [verdachte] zich naar het pand hebben begeven. Een of meer verdachten hebben deze koevoeten vervolgens na aankomst bij het pand uit de auto gehaald en ter hand genomen. Alle drie de verdachten zijn (vervolgens) het pand binnengegaan. Niet aannemelijk is dat het meenemen van de koevoeten het pand in één van hen kan zijn ontgaan.

[J.B.], [verdachte] en [E. vd V.] hebben zich na afloop van het jegens [slachtoffer] toegepaste geweld samen, althans kort na elkaar, naar buiten begeven en de als slagwapen gebruikte koevoeten zijn in de auto van [verdachte] geplaatst. [J.B.] heeft zich op de fiets begeven naar het huis van [verdachte] en [verdachte] als bestuurder en [E. vd V.] als passagier hebben zich per auto daarheen begeven. Zij zijn alle drie aldus van de plaats van het misdrijf weggevlucht, terwijl uit voormeld proces-verbaal van bevindingen (bewijsmiddel 2) en de verklaring van [verdachte] volgt dat noch [verdachte], noch [E. vd V.] bij gelegenheid van de staande houding tegenover de politie heeft verklaard dat er zich in het desbetreffende pand een zwaargewond persoon bevond, die dringend medische hulp nodig had.

[verdachte] heeft bij thuiskomst zijn kleren gewassen en tevens de broek van [J.B.]. Ook heeft [verdachte] de beide koevoeten, waarvan er ten minste één was gebruikt om [slachtoffer] te slaan, gewassen. Naar het oordeel van het hof had dit schoonmaken geen ander doel dan om sporen te verwijderen. Ten slotte is door [J.B.], [verdachte] en [E. vd V.] besproken dat zij tegenover de politie hun mond zouden houden omtrent al hetgeen was voorgevallen en is (daardoor) niets meer ondernomen in de richting van autoriteiten of hulpverlenende instanties om deze op de hoogte te stellen van de situatie waarin [slachtoffer] was gebracht door een of meer van hen.

B3. Eerste tussenconclusie

Door [slachtoffer] met een of meer koevoeten met kracht tegen het hoofd te slaan is sprake van doodslag. Reeds op grond van voorgaande vaststellingen in samenhang met de vaststaande feiten, is het hof van oordeel dat er tussen [J.B.], [verdachte] en [E. vd V.] sprake is van een zodanige nauwe en bewuste samenwerking rond deze doodslag, terwijl niet is gebleken dat een van hen zich van de gang van zaken op enig moment heeft gedistantieerd, dat ten aanzien van ieder van hen sprake is van het medeplegen daarvan.

In zoverre falen de verweren die tot een andere conclusie leiden reeds. Voor zover op dit punt nog nadere verweren zijn gevoerd, worden die hierna besproken.

B4. Verdere bewijsmiddelen omtrent wie het slachtoffer hebben geslagen

Het hof acht meer in concreto de volgende bewijsmiddelen van belang ten aanzien van de vraag wie met de koevoeten het slachtoffer hebben geslagen.

1- de verklaring van [J.B.]45

In de Oude Knegt hebben we nog wel gesproken over [slachtoffer] en toen is aan de orde gekomen dat [slachtoffer] een paar klappen voor zijn kanis moest krijgen. [verdachte], [E. vd V.] en ik waren het met elkaar eens. [E. vd V.] ging als eerste weg met de fiets naar de loods. In de auto van [verdachte] lagen onder meer twee koevoeten, een grote en een kleine, en die hebben we later in de loods gebruikt. Bij de loods parkeerde [verdachte] de rode bestelauto voor de loods. We stapte uit en ik zag dat [E. vd V.] ons tegemoet kwam. Ik zag dat [verdachte] om de bestelbus heen liep en de deuren aan de achterzijde opende en daar spullen uit haalde. Ik zag dat hij twee koevoeten en een voorhamer meenam. Bij de deuropening gaf hij [E. vd V.] en mij een koevoet. Ik heb [E. vd V.] een tikje op de zijkant van zijn schedel gegeven. Ik raakte hem ongeveer vijf centimeter boven zijn oor op de linkerkant van zijn schedel. Ik zag dat [E. vd V.] een stap naar voren maakte, dat hij zijn koevoet in de lucht hield en met een zwaaiende beweging met die koevoet [slachtoffer] op het achterhoofd sloeg Ik heb dat vier keer gezien. Vervolgens ben ik bij [slachtoffer] gaan kijken. Hij lag op de grond. Ik heb hem toen zeker drie keer met mijn koevoet in het gezicht geslagen, ter hoogte van zijn neus en kaak.

[verdachte] heeft als eerste het pand verlaten, daarna kwam ik en toen [E. vd V.]. We spraken af dat we zouden verzamelen bij het huis van [verdachte].

Deze verklaring wordt ondersteund door:

2- de verklaring van de getuige [M.W.]46: Later op de nacht kwam [J.B.] thuis. Ik heb gevraagd wat er gebeurd was. Hij heeft gezegd dat hij [slachtoffer] dood heeft gemaakt. Dat hij hem gewoon kapot heeft geslagen met een koevoet. [J.B.] zei dat [E. vd V.] ook een paar klappen heeft gegeven. Dat [E. vd V.] ook geslagen heeft. [verdachte] heeft hij verteld dat hij er niet tegen kon. [verdachte] is naar buiten gelopen. [J.B.] heeft gezegd dat ze het samen zouden doen, [verdachte] en [J.B.]; en

3- het deskundigenrapport van het NFI, als hiervoor genoemd onder bewijsmiddel 14, waaruit het hof als voldoende aannemelijk afleidt dat het slachtoffer met beide koevoeten en dus door (ten minste) twee personen) is geslagen.

Het hof acht de verklaring van [J.B.] op de relevante onderdelen voldoende betrouwbaar. Hij heeft in de kern omtrent dit onderdeel van de gebeurtenissen steeds hetzelfde en consistent verklaard. Er is geen enkele reden aannemelijk geworden waarom [J.B.] op dit punt onwaarheid zou spreken en daarmee [E. vd V.] ten onrechte handelingen zou toeschrijven die deze niet heeft gepleegd. [J.B.] heeft daarbij (vrijwel) vanaf het eerste begin ook over zichzelf belastend verklaard. Ook de getuige [M.W.] heeft verklaard dat [J.B.] nog voordat hij was aangehouden, haar heeft verteld dat de gang van zaken in de kern aldus is geweest. De verklaringen van [verdachte] en [E. vd V.] missen die consistentie, reden waarom aan die verklaringen op dat punt wordt voorbijgegaan.

Het hof merkt op dat [E. vd V.] bij de politie (op 26 november 2009, Map B, persoonsdossier [E. vd V.], pagina 2147 e.v.) op enig moment wel heeft verklaard dat hij [slachtoffer] (ook) heeft geslagen. In het licht van de andere verklaringen van [E. vd V.] op dit punt en de context van het verhoor acht het hof deze verklaring onvoldoende concludent om daaraan bewijsbeslissingen te verbinden.

B2.5. Tweede tussenconclusie

[J.B.] heeft met een koevoet [slachtoffer] tegen het hoofd geslagen. Daarna heeft [E. vd V.] met een andere koevoet [slachtoffer] een aantal malen tegen het hoofd geslagen. Ten slotte heeft [J.B.] wederom met de koevoet [slachtoffer] tegen het hoofd geslagen. [verdachte] was daarbij (in elk geval aanvankelijk) aanwezig.

Voorbedachte rade

Voor een bewezenverklaring van het bestanddeel 'voorbedachte raad' moet komen vast te staan dat [verdachte], [J.B.] en [E. vd V.] zich gedurende enige tijd hebben kunnen beraden op het te nemen of het genomen besluit en dat hij niet heeft gehandeld in een ogenblikkelijke gemoedsopwelling, zodat hij de gelegenheid heeft gehad na te denken over de betekenis en de gevolgen van zijn voorgenomen daad en zich daarvan rekenschap te geven.

Weliswaar volgt uit de stukken van het dossier en de behandeling ter zitting dat [J.B.], [verdachte] en [E. vd V.] het plan hebben opgevat om [slachtoffer] een lesje te leren, dat daarbij ook door [J.B.] woorden zijn gesproken die in letterlijke zin inhielden dat [slachtoffer] zou worden gedood en dat koevoeten zijn meegenomen, deze omstandigheden vormen in het onderhavige geval, hoewel bijdragend aan het bewijs voor medeplegen, niet, noch afzonderlijk, noch in samenhang met elkaar bezien, overtuigend bewijs dat [J.B.], [verdachte] en [E. vd V.] vooraf het weloverwogen voornemen hebben opgevat [slachtoffer] te doden, op grond waarvan om die reden kan worden gesproken van voorbedachte raad.

Het hof leidt uit de inhoud van het dossier af dat de desbetreffende middag door zowel [J.B.], [E. vd V.] als [slachtoffer] in ruime mate alcohol was genuttigd. De uitingen van in het bijzonder [J.B.] moeten worden beschouwd als verhit taalgebruik, gevoed door emoties omtrent vermeende beledigingen van zijn vriendin [M.W.]. Er zijn onvoldoende aanknopingspunten om ervan uit te kunnen gaan dat [J.B.], [verdachte] en [E. vd V.] toen tijd en gelegenheid hebben genomen om zich vooraf te beraden op de betekenis en gevolgen van hun gezamenlijke handelwijze. Kalm beraad en rustig overleg acht het hof ook overigens niet bewezen. Het hof acht op grond van de inhoud van het dossier en het verhandelde ter terechtzitting voldoende aannemelijk geworden dat de levensberoving heeft plaatsgevonden in een situatie van drift en emotie waarin "het lesje", te weten het toepassen van geweld, het karakter van doodslag heeft gekregen, maar van welke situatie niet gezegd kan worden dat de verdachten zich gedurende enige tijd hebben kunnen beraden op het te nemen of het genomen besluit, na te denken over de betekenis en de gevolgen van de voorgenomen daad en zich daarvan rekenschap te geven.

Dit leidt ertoe dat het hof voorbedachte raad niet bewezen acht.

Nadere overwegingen met betrekking tot gevoerde verweren

Het hof overweegt als volgt.

Naast hetgeen hiervoor is overwogen en moet worden beschouwd als reactie van het hof op het ter zake door de verdediging of het openbaar ministerie naar voren gebrachte onderbouwde standpunt, merkt het hof in dat verband het volgende op.

Ad a.

Dit punt is voldoende hiervoor besproken.

Ad b.

Hetgeen de raadsman naar voren heeft gebracht met betrekking tot het aangetroffen schoenspoor hoeft niet besproken te worden omdat het hof dit spoor niet betrekt bij zijn vaststellingen dat [verdachte] in de loods aanwezig is geweest bij de levensberoving van [slachtoffer].

Ditzelfde geldt de verklaring van de getuige [R. v L.]. Met betrekking tot de bloedsporen geldt - voor zover dat hiervoor aan de orde is gekomen - dat dit bewijsmateriaal bijdraagt aan het bewijs van de nauwe en bewuste samenwerking tussen [verdachte], [J.B.] en [E. vd V.].

Met betrekking tot hetgeen door de verdediging is opgemerkt omtrent de tegenstrijdige verklaringen die door [verdachte] zijn afgelegd geldt dat het hof onderkent dat [verdachte] mogelijk lijdt aan "pseudologica fantastica" en in elk geval een neiging tot fantaseren bezit. Het hof acht de omstandigheid dat [verdachte] tegenstrijdige verklaringen heeft afgelegd op zichzelf niet bijdragend aan de bewezenverklaring. Wel acht het hof, zoals hiervoor weergegeven, het voldoende verantwoord onderdelen van de verklaringen van [verdachte] voor het bewijs te gebruiken, waar deze steun vinden in ander bewijsmateriaal. Geenszins aannemelijk is immers geworden dat alles wat [verdachte] heeft verklaard op fantasie berust, nu immers onderdelen van zijn verklaringen op diverse punten worden ondersteund door ander bewijsmateriaal.

Voorwaardelijk verzoek (Verschueren)

Onder die omstandigheid, maar mede gelet op de bevindingen van het Pieter Baan Centrum, die ter zake hebben gerapporteerd en op grond waarvan het hof zich voldoende voorgelicht acht op dit punt, is er geen noodzaak een deskundige, te weten dr. Verschueren, te benoemen teneinde nader onderzoek te doen in het bijzonder naar de vraag of het spreken van onwaarheden zijn oorzaak vindt vanuit een innerlijke kracht, of een externe oorzaak heeft, zoals de raadsman als voorwaardelijk verzoek naar voren heeft gebracht.

Verder is het hof van oordeel dat de inhoud van de verklaringen van de getuige [M.W.] bij de rechter-commissaris, noch het gegeven dat zij zou lijden aan een psychische problematiek, in de weg staan aan bewijsgebruik van (onderdelen van) haar verklaringen die zij kort na het gebeuren heeft afgelegd bij de politie. Dat de getuige bij de rechter-commissaris emotioneel werd en op veel punten heeft verklaard daarover geen herinnering meer te hebben doet daar niet aan af. Verder geldt dat ook hier het hof onderdelen van haar verklaringen gebruikt voor zover zij steun vinden in ander bewijsmateriaal.

Voorwaardelijk verzoek ([M.W.])

De verdediging is in de gelegenheid geweest de getuige alle vragen te stellen bij gelegenheid van haar verhoren bij de rechter-commissaris. Ook hier geldt dat de omstandigheid dat de getuige bij de rechter-commissaris emotioneel werd en op veel punten heeft verklaard over het gebeurde geen herinnering meer te hebben daar niet aan afdoet.

Het voorwaardelijk verzoek om de getuige nogmaals op te roepen wordt afgewezen nu dit onvoldoende gemotiveerd is om de noodzaak van het verzochte aan te nemen.

Ad c.

Zoals hiervoor overwogen is er sprake geweest van een nauwe en bewuste samenwerking tussen [verdachte], [J.B.] en [E. vd V.]. Het hof leidt dit af uit het gezamenlijk optreden van [verdachte], [J.B.] en [E. vd V.] voorafgaand, gedurende en na het plegen van het feit, zoals hiervoor weergegeven. Dat [verdachte] op een gegeven moment zich zou hebben verwijderd van de plek waar [slachtoffer] werd geslagen doet daar niet aan af. Hij heeft zich daarmee niet gedistantieerd van het handelen van [J.B.] en [E. vd V.], maar is zich blijven aansluiten bij hun opzet hetgeen kan worden afgeleid uit de omstandigheid dat hij niets heeft ondernomen om de handelingen van de medeverdachte te voorkomen, waar dit naar het oordeel van het hof wel binnen zijn mogelijkheden had gelegen. Dat hij zich op geen enkel moment heeft gedistantieerd kan ook worden afgeleid uit zijn handelwijze nadien, door niet de politie in te lichten op het moment dat hij werd staande gehouden kort na vertrek uit de loods, door [E. vd V.] in zijn auto mee naar zijn huis te nemen, [J.B.] aldaar daar ook te ontvangen, door de koevoeten mee te nemen, schoon te maken en daarmee van sporen te ontdoen, door kleding van hemzelf en ook van [J.B.] te wassen en daarmee van sporen te ontdoen, en door het maken van afspraken om niets te vertellen aan de politie indien het tot een aanhouding zou komen.

Ad d, e en f.

Deze punten worden voor zoveel nodig elders in het arrest besproken.

Een en ander leidt ertoe dat - voor zover het hof niet meegaat in het standpunt van de verdediging - haar verweren op de desbetreffende punten worden verworpen.

Eindconclusie

[verdachte] heeft zich schuldig gemaakt aan het medeplegen van doodslag.

augustus 2012.

Mr. Verhoeff is buiten staat dit arrest mede te ondertekenen.