HvJ EU, 06-06-2018, nr. C-667/16

Artikel 23 (‘Verlaging of uitsluiting van betalingen bij niet-naleving van de voorschriften inzake de randvoorwaarden’), dat is opgenomen in hoofdstuk 4 (‘Geïntegreerd beheers- en controlesysteem’) van titel II van verordening nr. 73/2009, bepaalt in lid 1:

Artikel 24 van verordening nr. 73/2009 (‘Uitvoeringsbepalingen met betrekking tot verlagingen of uitsluitingen van betalingen bij niet-naleving van de voorschriften inzake de randvoorwaarden’) luidt:

Verordening nr. 73/2009 is met ingang van 1 januari 20154. ingetrokken bij en vervangen door verordening (EU) nr. 1307/20135.. Verordening nr. 73/2009 blijft echter ratione temporis van toepassing op de feiten in het hoofdgeding die betrekking hebben op het jaar 2011.6.

Artikel 70 (‘Algemene beginselen en definities’), dat is opgenomen in hoofdstuk III (‘Bevindingen met betrekking tot de randvoorwaarden’) van titel IV van deel II van verordening nr. 1122/2009, bepaalt in lid 6:

In artikel 71 (‘Toepassing van verlagingen in geval van nalatigheid’), dat deel uitmaakt van datzelfde hoofdstuk van verordening nr. 1122/2009, is bepaald:

Artikel 72 (‘Toepassing van verlagingen en uitsluitingen in geval van opzettelijke niet-naleving’), dat deel uitmaakt van datzelfde hoofdstuk van verordening nr. 1122/2009, bepaalt in lid 1:

Verordening nr. 1122/2009 is met ingang van 1 januari 20157. ingetrokken bij en vervangen door gedelegeerde verordening (EU) nr. 640/20148.. Verordening nr. 1122/2009 blijft echter ratione temporis van toepassing op de feiten in het hoofdgeding die betrekking hebben op het jaar 2011.9.

Met zijn eerste en tweede prejudiciële vraag,die het Hof volgens mij tezamen zou moeten onderzoeken, wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of in een situatie als in het hoofdgeding, waarin meerdere gevallen van niet-naleving zijn geconstateerd die tot eenzelfde terrein behoren, de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009 toestaan dat de verlagingen die van toepassing zijn op herhaalde en niet-herhaalde gevallen van niet-naleving door nalatigheid enerzijds, en de verlagingen en uitsluitingen die van toepassing zijn op gevallen van opzettelijke niet-naleving anderzijds, bij elkaar worden opgeteld. Bij een ontkennend antwoord vraagt deze rechter met de derde prejudiciële vraag of er in het Unierecht een andere rechtsgrondslag bestaat, die een dergelijke optelling wel toestaat.

Alvorens het onderzoek van deze vragen te beginnen, lijkt het mij nuttig om in het kort de belangrijkste kenmerken van het stelsel van verlagingen en uitsluitingen in geval van niet-naleving van de voorschriften inzake de randvoorwaarden, dat is neergelegd in de verordening nr. 73/2009 en verordening nr. 1122/2009 (afdeling B), uiteen te zetten.

Vervolgens zal ik de prejudiciële vragen onderzoeken. In dit verband zal ik de redenen uiteenzetten waarom ik van mening ben dat de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009 juncto de artikelen 23 en 24 van verordening nr. 73/2009 aldus moeten worden uitgelegd dat de verlagingen die van toepassing zijn op herhaalde en niet herhaalde gevallen van niet-naleving door nalatigheid, enerzijds, en de verlagingen en uitsluitingen die van toepassing zijn op gevallen van opzettelijke niet-naleving (afdeling C), anderzijds, in een situatie als in het hoofdgeding bij elkaar moeten worden opgeteld.

In het kader van het stelsel van ‘randvoorwaarden’, dat integraal deel uitmaakt van de door de Unie in het kader van de rechtstreekse betalingen verleende steun, worden landbouwers die niet voldoen aan bepaalde wettelijke vereisten (de zogeheten ‘voorschriften inzake derandvoorwaarden’) bestraft met een verlaging of uitsluiting van de rechtstreekse betalingen.15. Dit stelsel van verlagingen en uitsluitingen is bedoeld om landbouwers aan te zetten tot naleving van de bestaande wetgeving van de Unie op de verschillende terreinen van randvoorwaarden, teneinde normen met betrekking tot, in het bijzonder, het welzijn van dieren te integreren in het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB).16.

Artikel 23, lid 1, eerste alinea, van verordening nr. 73/2009 voorziet in de verlaging van het totaalbedrag van de rechtstreekse betalingen die worden of moeten worden toegekend aan een landbouwer die een steunaanvraag heeft ingediend, indien de uit de regelgeving voortvloeiende beheerseisen of de eisen inzake goede landbouw- en milieuconditie op om het even welk tijdstip in het kalenderjaar waarvoor de steunaanvraag is ingediend niet worden nageleefd.17.De verlagingen en uitsluitingen worden toegepast overeenkomstig de voorwaarden van artikel 24 van die verordening en de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009, die gedetailleerdere regels inzake de verlagingen en uitsluitingen bevatten.18.

Artikel 24 van verordening nr. 73/2009 en de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009 maken onderscheid tussen de sancties die van toepassing zijn in geval van nalatigheid enerzijds, en de sancties die van toepassing zijn in geval van opzettelijke niet-nalevinganderzijds.19.Volgens deze bepalingen leiden deze twee soorten overtredingen namelijk tot verschillende sancties.

Wat in de eerste plaats de in geval van (niet-herhaalde) nalatigheid toepasselijke verlagingen betreft, voorziet artikel 24, lid 2, van verordening nr. 73/2009 in een maximum van 5 %. Artikel 71, lid 1, van verordening nr. 1122/2009 preciseert dat het verlagingspercentage dat van toepassing is in geval van nalatigheid in de regel 3 % bedraagt, maar kan worden verlaagd tot 1 % en verhoogd tot 5 %.20.

Aangaande met name de herhaalde gevallen van nalatigheid, bepaalt artikel 24, lid 2, van verordening nr. 73/2009 het verlagingsmaximum op 15 %. Voor die gevallen voorziet artikel 71, lid 5, van verordening nr. 1122/2009 in een rekenregel, die in wezen inhoudt dat bij de eerste herhaling het eerder overeenkomstig artikel 71, lid 1, van die verordening vastgestelde percentage wordt vermenigvuldigd met drie. In geval van verdere herhalingen wordt het percentage dat voor de vorige herhaling is berekend telkens vermenigvuldigd met drie, totdat het maximum van 15 % is bereikt.21.

Wat in de tweede plaats de in geval van opzettelijke niet-naleving toepasselijke verlagingen betreft, bepaalt artikel 24, lid 3, van verordening nr. 73/2009 dat het verlagingspercentage in principe ten minste 20 % bedraagt, tot volledige uitsluiting (dat wil zeggen een verlaging van 100 %) van één of meer steunregelingen kan gaan en voor één of meer kalenderjaren kan gelden. Artikel 72, lid 1, van verordening nr. 1122/2009 preciseert dat het verlagingspercentage tussen de 15 % en 100 % bedraagt, waarbij de verlaging in de regel 20 % bedraagt.22.

Tot slot voorziet artikel 24, lid 4, van verordening nr. 73/2009 in een maximum waarbij het totale bedrag van verlagingen en uitsluitingen voor één kalenderjaar in elk geval niet meer kan belopen dan het totaalbedrag van de rechtstreekse betalingen die worden of moeten worden toegekend.

Uit het voorgaande volgt dat de verlagingen en uitsluitingen die moeten worden toegepast in geval van niet-naleving van de voorschriften inzake de randvoorwaarden, worden beheerst door zowel de artikelen 23 en 24 van verordening nr. 73/2009, als de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009, waarbijeerstgenoemde bepalingen algemene beginselen en criteria vastleggen en laatstgenoemde bepalingen gedetailleerdere regels bevatten. Op grond hiervan ben ik het met de Nederlandse regering eens dat voor de beantwoording van de door de verwijzende rechter gestelde vragen, niet alleen rekening moet worden gehouden met de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009, maar ook met de artikelen 23 en 24 van verordening nr. 73/2009.23.

Allereerst zij eraan herinnerd dat de verwijzende rechter in casu heeft geconstateerd dat de Staatssecretaris van Economische Zaken de verlaging met 15 % voor de herhaalde en niet-herhaalde gevallen van niet-naleving door nalatigheid enerzijds, en de verlaging met 40 % voor de gevallen van opzettelijke niet-naleving anderzijds, terecht heeft vastgesteld.24.

Met zijn eerste en tweede prejudiciële vraag,die het Hof volgens mij tezamen zou moeten onderzoeken, wenst de verwijzende rechter in wezen te vernemen of die verlagingen van 15 % en 40 % bij elkaar kunnen worden opgeteld, zodat ten aanzien van de betrokken landbouwer een totale verlaging van 55 % kan worden toegepast.

Net als de Nederlandse regering en de Commissie ben ik van mening dat deze vraag bevestigend moet worden beantwoord. Mijns inziens dienen de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009 juncto de artikelen 23 en 24 van verordening nr. 73/2009 namelijk aldus te worden uitgelegd dat de verlagingen die van toepassing zijn op herhaalde en niet-herhaalde gevallen van niet-naleving door nalatigheid, enerzijds, en die welke van toepassing zijn op gevallen van opzettelijke niet-naleving, anderzijds, in een situatie als in het hoofdgeding, waarin meerdere gevallen van niet-naleving zijn geconstateerd die tot eenzelfde terrein behoren, bij elkaar moeten worden opgeteld.

In dit verband baseer ik mij op de volgende overwegingen.

Ten eerste bepaalt artikel 23, lid 1, van verordening nr. 73/2009, zoals ik in de onderhavige conclusie reeds heb uiteengezet, dat wanneer de voorschriften inzake de randvoorwaarden niet zijn nageleefd, het totale bedrag van de rechtstreekse betalingen die worden of moeten worden toegekend, dient te worden verlaagd. Dienaangaande maken artikel 24 van verordening nr. 73/2009 en de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009 onderscheid tussen gevallen van nalatigheid enerzijds, en gevallen van opzettelijke niet-naleving anderzijds, en voorzien zij in afzonderlijke sancties voor beide soorten overtredingen.25.

Hieruit volgt naar mijn mening dat de verlagingen die van toepassing zijn op gevallen van niet-naleving door nalatigheid (vastgesteld overeenkomstig artikel 24, lid 2, van verordening nr. 73/2009 en artikel 71 van verordening nr. 1122/2009), enerzijds, en de verlagingen en uitsluitingen die moeten worden toegepast in geval van opzettelijke niet-naleving (vastgesteld overeenkomstig artikel 24, lid 3, van verordening nr. 73/2009 en artikel 72 van verordening nr. 1122/2009), anderzijds, in een situatie waarin zowel gevallen van niet-naleving door nalatigheid als gevallen van opzettelijke niet-naleving zijn geconstateerd, afzonderlijk moeten worden vastgesteld.Alleen een dergelijke benadering maakt het mogelijk om te voldoen aan de voor elk stelsel van sancties specifieke bepalingen, met name wat betreft de procentuele verlagingen en de maxima die voor deze twee soorten overtredingen moeten worden toegepast.26.

Vervolgens moeten de aldus vastgestelde verlagingen en uitsluitingen worden opgeteld tot het in artikel 24, lid 4, van verordening nr. 73/2009 voorziene maximum van 100 %.De verplichting tot een dergelijke optelling is mijns inziens inherent aan het stelsel van verlagingen en uitsluitingen van de artikelen 23 en 24 van verordening nr. 73/2009 en de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009. Dergelijke bepalingen zouden immers hun nuttig effect verliezen indien de verlagingen die zijn vastgesteld voor gevallen van niet-naleving door nalatigheid in zekere zin zouden worden ‘geabsorbeerd’ door die welke zijn vastgesteld voor gevallen van opzettelijke niet-naleving (of omgekeerd). Bovendien moet worden geconstateerd dat het maximum als bedoeld in artikel 24, lid 4, van verordening nr. 73/2009 bij ontstentenis van een dergelijke optelling van elke betekenis zou zijn verstoken.27.Ik meen hiermee antwoord te hebben gegeven op de door de verwijzende rechter in zijn tweede prejudiciële vraag opgeworpen vraag betreffende de rechtsgrondslag van een dergelijke optelling.28.

Ten tweede moet worden vastgesteld dat in een situatie als in het hoofdgeding, waarin meerdere, tot eenzelfde terrein behorende gevallen van niet-naleving zijn geconstateerd, waarvan sommige zijn te wijten aan, herhaalde en niet-herhaalde, nalatigheid, en andere gevallen van opzettelijke niet-naleving vormen, geen van de bepalingen van de verordeningen nr. 73/2009 en nr. 1122/2009 afwijkingen van dit optellingsbeginsel toestaat. Met name de regels van artikel 70, lid 6, en artikel 71, lid 6, van verordening nr. 1122/2009, die door de erfgenamen van Nooren29. worden ingeroepen, rechtvaardigen niet dat wordt afgeweken van het beginsel dat de verlagingen voor de gevallen van nalatigheid enerzijds, en de verlagingen en uitsluitingen voor de gevallen van opzettelijke niet-naleving anderzijds, bij elkaar worden opgeteld.

Wat in de eerste plaats artikel 70, lid 6, van verordening nr. 1122/2009 betreft, moet worden geconstateerd dat hierin wordt bepaald dat indien meer dan één geval van niet-naleving is geconstateerd ten aanzien van verschillende besluiten of normen die tot hetzelfde terrein van de randvoorwaarden behoren, die gevallen voor de vaststelling van de verlaging overeenkomstig artikel 71, lid 1, en artikel 72, lid 1, van deze verordening worden beschouwd als één geval van niet-naleving.30.

Mijns inziens voorziet deze bepaling in de ‘herschikking’ van overtredingen ter bepaling van de respectieve sancties voor, enerzijds, gevallen van nalatigheid, overeenkomstig artikel 71, lid 1, van verordening nr. 1122/2009, en, anderzijds, gevallen van opzettelijke niet-naleving, overeenkomstig artikel 72, lid 1, van die verordening. Met andere woorden, ik ben van mening dat deze bepaling impliceert dat bij de vaststelling van de respectieve sancties alle gevallen van nalatigheid als één enkel geval van nalatigheid, en alle gevallen van opzettelijke niet-naleving als één enkel geval van opzettelijke niet-naleving moeten worden beschouwd.31.

Aan de andere kant is er mijns inziens niets in de tekst van artikel 70, lid 6, van die verordening dat erop wijst dat voor alle geconstateerde gevallen van niet-naleving, ongeacht hun aard, één sanctie moet worden vastgesteld, zoals de erfgenamen van Nooren lijken te suggereren.32. Een dergelijke uitlegging zou bovendien niet stroken met het onderscheid dat in artikel 24 van verordening nr. 73/2009 en in de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009 wordt gemaakt tussen de sancties die van toepassing zijn in geval van nalatigheid en die welke van toepassing zijn in geval van opzettelijke niet-naleving. Binnen deze context breng ik in herinnering dat een uitvoeringsverordening volgens de vaste rechtspraak van het Hof zo mogelijk moet worden uitgelegd in overeenstemming met de basisverordening.33.

Bovendien moet worden geconstateerd dat artikel 70, lid 6, van verordening nr. 1122/2009 niet van toepassing is op herhaalde gevallen van nalatigheid. De tekst van die bepaling verwijst immers enkel naar artikel 71, lid 1, en artikel 72, lid 1, van die verordening, die betrekking hebben op respectievelijk de verlagingen die van toepassing zijn op niet-herhaalde gevallen van nalatigheid en de verlagingen die van toepassing zijn op opzettelijke niet-naleving. Artikel 70, lid 6, van verordening nr. 1122/2009 bevat daarentegen geen enkele verwijzing naar artikel 71, lid 5, van diezelfde verordening, dat betrekking heeft op herhaalde gevallen van nalatigheid. Hieruit volgt dat artikel 70, lid 6, van verordening nr. 1122/2009 in een situatie als in het hoofdgeding niet van toepassing is op herhaalde gevallen van nalatigheid. De verlaging die voor deze gevallen moet worden toegepast, dient daarom hoe dan ook afzonderlijk te worden vastgesteld.

Wat in de tweede plaats artikel 71, lid 6, van verordening nr. 1122/2009 betreft, moet worden geconstateerd dat dit artikel, zoals volgt uit het opschrift ervan, enkel betrekking heeft op gevallen van nalatigheid, en dat het zesde lid van deze bepaling betrekking heeft op de bijzondere situatie waarin een herhaalde niet-naleving wordt vastgesteld parallel aan een andere niet-naleving, herhaald of niet-herhaald. Hieruit volgt dat deze bepaling niet van toepassing is op gevallen van opzettelijke niet-naleving, en dat die bepaling in een situatie als in het hoofdgeding geen enkele invloed kan hebben op de verlagingen en uitsluitingen die moeten worden toegepast op geconstateerde gevallen van opzettelijke niet-naleving.

Uit het voorgaande volgt datnoch artikel 70, lid 6, noch artikel 71, lid 6, van verordening nr. 1122/2009, noch de gecombineerde toepassing van deze twee bepalingen in een situatie als in het hoofdgeding kan rechtvaardigen dat eréén enkele, op 15 %geplafonneerde sanctie moet worden vastgesteld, zoals wordt betoogd door de erfgenamen van Nooren.34.

Een dergelijke uitlegging zou trouwens onlogisch zijn. Zij zou namelijk tot gevolg hebben dat de verlaging die moet worden toegepast in een situatie waarin meerdere gevallen van niet-naleving door nalatigheid én meerdere gevallen van opzettelijke niet-naleving zijn geconstateerd, geringer zou zijn dan de verlaging die moet worden toegepast op één enkel geval van opzettelijke niet-naleving en die, overeenkomstig artikel 72, lid 1, van verordening nr. 1122/2009, in de regel 20 % bedraagt. Een dergelijk gevolg zou bovendien onverenigbaar zijn met het doel dat wordt nagestreefd door het bij de artikelen 23 en 24 van verordening nr. 73/2009 en de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009 ingevoerde stelsel van verlagingen en uitsluitingen, welk doel erin bestaat landbouwers aan te zetten tot naleving van de bestaande wetgeving van de Unie op de verschillende terreinen van randvoorwaarden.35.

In een situatie als in het hoofdgeding leidt toepassing van de artikelen 23 en 24 van verordening nr. 73/2009 en de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009 mijns inziens tot de volgende sancties.

In eerste instantie moeten, overeenkomstig artikel 70, lid 6, van verordening nr. 1122/2009, alle niet-herhaalde gevallen van niet-naleving enerzijds, en alle gevallen van opzettelijke niet-naleving anderzijds, worden herschikt, en dient de overeenkomstig artikel 71, lid 1, (voor de niet-herhaalde gevallen van nalatigheid) en artikel 72, lid 1, (voor de gevallen van opzettelijke nalatigheid) van die verordening toe te passen verlaging of uitsluiting voor deze twee groepen overtredingen afzonderlijk te worden vastgesteld. In tweede instantie dienen de verlagingen te worden vastgesteld die overeenkomstig artikel 71, lid 5, van verordening nr. 1122/2009 van toepassing zijn op herhaalde gevallen van nalatigheid. In derde instantie moeten, overeenkomstig artikel 71, lid 6, van die verordening, de verlagingspercentages die zijn vastgesteld voor de niet-herhaalde gevallen van nalatigheid, enerzijds, en de gevallen van herhaalde nalatigheid, anderzijds, bij elkaar worden opgeteld, totdat het in die bepaling voorziene maximum van 15 % is bereikt. Tot slot dienen de aldus vastgestelde verlaging voor de niet-herhaalde en herhaalde gevallen van nalatigheid, enerzijds, en de vastgestelde verlaging (of uitsluiting) voor gevallen van opzettelijke niet-naleving,anderzijds, bij elkaar te worden opgeteld. Overeenkomstig artikel 24, lid 4, van verordening nr. 73/2009 kan het totale bedrag van verlagingen en uitsluitingen voor één kalenderjaar evenwel niet meer belopen dan 100 % van het totaalbedrag van de rechtstreekse betalingen die worden of moeten worden toegekend. Het staat aan de verwijzende rechter om na te gaan of die uitvoeringsbepalingen in casu bij de vaststelling van de verlaging van 55 % in acht zijn genomen.

Afsluitend lijkt het mij nuttig enkele opmerkingen te maken over het door de Commissie voorgestelde antwoord op de prejudiciële vragen. De Commissie stelt voor op deze vragen een algemeen antwoord te geven, volgens hetwelk de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009 zich er niet tegen verzetten dat de bevoegde nationale autoriteiten, in een situatie van cumulatie van een of meer gevallen van opzettelijke niet-naleving in de zin van artikel 72, lid 1, van die verordening, ook rekening houden met het bestaan van andere, herhaalde of niet-herhaalde, gevallen van niet-naleving door nalatigheid, en dat die autoriteiten, binnen de grenzen van deze bepaling, één enkele algemene verlaging toepassen, waarbij voor een bepaald deel van de totale verlaging ook rekening wordt gehouden met het bestaan van die andere gevallen van niet-naleving door nalatigheid.

Met andere woorden, de Commissie is van mening datde bevoegde nationale autoriteiten in een situatie als in het hoofdgeding, waarinzowel herhaalde en niet-herhaalde gevallen van niet-naleving door nalatigheid als gevallen van opzettelijke niet-naleving zijn geconstateerd,uit hoofde van artikel 72, lid 1, van verordening nr. 1122/2009 een algemene verlaging kunnen vaststellen, die niet alleen rekening houdt met de gevallen van opzettelijke niet-naleving maar ook met gevallen van niet-naleving door nalatigheid, aangezien deze bepaling voorziet in een verlaging van maximaal 100 % voor gevallen van opzettelijke niet-naleving.

De door de Commissie voorgestelde benadering kan mij om de volgende redenen niet overtuigen.

Ten eerste zou een dergelijke benadering mijns inziens niet in overeenstemming zijn met de bewoordingen van artikel 72, lid 1, van verordening nr. 1122/2009, volgens welke die bepaling enkel betrekking heeft op gevallen van opzettelijke niet-naleving. Zij neemt bovendien niethet onderscheidin acht dat in artikel 24 van verordening nr. 73/2009 en in de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009 wordt gemaakt tussen, enerzijds, de verlagingen die moeten worden toegepast in geval van nalatigheid en, anderzijds, de verlagingen en uitsluitingen die moeten worden toegepast in geval van opzettelijke niet-naleving.36.

Ten tweede ben ik van mening dat de benadering van de Commissie voor de betrokkenen problemen van rechtszekerheid met zich meebrengt, doordat de nationale autoriteiten een te grote beoordelingsvrijheid wordt gelaten bij het bepalen van de ‘algemene verlaging’ die moet worden toegepast in een situatie als in het hoofdgeding. Als deze benadering zou worden gevolgd, zou het voor de betrokkenen immers praktisch onmogelijk zijn om de sanctie te voorzien die hen in een dergelijke situatie wordt opgelegd.37. In dit verband dient in aanmerking te worden genomen dat de artikelen 70 tot en met 72 van verordening nr. 1122/2009 beogen te voorzien in uitvoeringsbepalingen betreffende de verlagingen en uitsluitingen die moeten worden toegepast in geval van niet-naleving van de voorschriften inzake de randvoorwaarden.38. De door de Commissie voorgestelde benadering zou echter tot gevolg hebben dat deze regels in een situatie als in het hoofdgeding zinloos zouden worden, omdat zij dan in feite ‘worden geabsorbeerd’ door de regel van artikel 72, lid 1, van verordening nr. 1122/2009.

Concluderend geef ik het Hof in overweging vast te stellen dat de artikelen 70 tot en 72 van verordening nr. 1122/2009 juncto de artikelen 23 en 24 van verordening nr. 73/2009, aldus moeten worden uitgelegd dat de verlagingen die moeten worden toegepast op herhaalde en niet-herhaalde gevallen van niet-naleving door nalatigheid, vastgesteld overeenkomstig artikel 24, lid 2, van verordening nr. 73/2009 en artikel 71 van verordening nr. 1122/2009 enerzijds, en de verlagingen die moeten worden toegepast op gevallen van opzettelijke niet-naleving, vastgesteld overeenkomstig artikel 24, lid 3, van verordening nr. 73/2009 en artikel 72, lid 1, van verordening nr. 1122/2009 anderzijds, in een situatie als in het hoofdgeding, waarin meerdere gevallen van niet-naleving zijn geconstateerd die tot eenzelfde terrein behoren, bij elkaar moeten worden opgeteld. Overeenkomstig artikel 24, lid 4, van verordening nr. 73/2009 kan het totale bedrag van verlagingen en uitsluitingen voor één kalenderjaar evenwel niet meer belopen dan 100 % van het totaalbedrag van de rechtstreekse betalingen die worden of moeten worden toegekend.

Gelet op dit antwoord hoeft de derde prejudiciële vraag niet te worden beantwoord.