Hof Amsterdam, 27-10-2009, nr. 200.013.202/01

Partijen zullen hierna worden aangeduid als [X] en Legal & General.

Bij exploot van 20 augustus 2008 is [X] in hoger beroep gekomen van de door de rechtbank te Amsterdam onder zaak/rolnummer 371441 HA ZA 07-1556 op 26 september 2007 en op 21 mei 2008 tussen haar als eiseres en Legal & General als gedaagde gewezen vonnissen met dagvaarding van Legal & General voor dit hof.

Bij memorie heeft [X] één grief aangevoerd, producties overgelegd, haar eis gewijzigd, bewijs aangeboden en geconcludeerd dat het hof het bestreden vonnis zal vernietigen en opnieuw rechtdoende, uitvoerbaar bij voorraad:

Bij memorie van antwoord heeft Legal & General de grief bestreden, bewijs aangeboden en geconcludeerd dat het hof het door [X] ingestelde hoger beroep zal verwerpen met veroordeling van [X] in de kosten van het hoger beroep.

Partijen hebben de zaak op 12 juni 2009 doen bepleiten door hun advocaten, [X] door mr. E. Lutjens en Legal & General door mr. A.G. van Marwijk Kooij, beiden advocaat te Amsterdam, beiden aan de hand van aan het hof overgelegde pleitnota's. Bij die gelegenheid is [X] akte verleend van het in het geding brengen van nog een aantal producties.

Partijen hebben ten slotte arrest gevraagd op de processtukken van beide instanties. De inhoud van die stukken geldt als hier ingelast.

[X] heeft door middel van een algemene grief het geschil in volle omvang ter beoordeling aan het hof voorgelegd. Nu de grief zich niet toespitst op het tussenvonnis van 26 september 2007 waarbij een comparitie van partijen is bepaald, gaat het hof er vanuit dat de grief alleen betrekking heeft op het eindvonnis van 21 mei 2008.

Over de door de rechtbank in het bestreden vonnis onder 2.1 tot en met 2.8 als vaststaand aangemerkte feiten in deze zaak bestaat geen geschil, zodat ook het hof die feiten tot uitgangspunt neemt.

Het gaat in deze zaak om het volgende.

[X] voert aan dat de wijze waarop Legal & General de overdrachtswaarde berekent in strijd is met artikel 7a PSW dat luidt als volgt:

Zij stelt dat de toezichthouder heeft geoordeeld dat de toerekening van uitvoeringskosten in de beginperiode van deelname aan een beschikbare premieregeling in strijd is met artikel 7a PSW wanneer daardoor de voor pensioeninkoop beschikbare premie dermate wordt verlaagd dat de norm van evenredige opbouw niet gestand kan worden gedaan. Doordat Legal & General in de beginperiode meer kosten in rekening brengt dan in latere jaren, is de voor pensioeninkoop beschikbare premie lager in de beginperiode dan daarna. Daardoor is er volgens [X] geen sprake meer van evenredige financiering en opbouw van pensioenaanspraken.

[X] wijst op een circulaire van 20 december 2000, waarbij de Verzekeringskamer (de toenmalige toezichthouder) zich heeft uitgesproken over de toepassing van de norm van evenredige opbouw en financiering in de zin van artikel 7a PSW bij beschikbare premieregelingen en wel als volgt:

en

In aanvulling hierop stelt [X] dat wat ‘evenredig’ is duidelijk blijkt uit de wetsgeschiedenis en inhoudt dat er ieder jaar minimaal een gelijke opbouw van pensioenaanspraken moet zijn. Elk jaar moet opbouw mogelijk zijn die evenredig is conform de norm voor een eindloonregeling. In dat kader haalt Uiterwaal onder meer de volgende passages aan uit de Memorie van Toelichting (kamerstukken 26 415):

en

Legal & General heeft een circulaire in het geding gebracht, die op 25 juli 2003 door het Verbond van Verzekeraars aan alle levensverzekeraars heeft doen uitgaan over de gevolgen van artikel 7a PSW en het voorschrift van evenredige opbouw en financiering bij beschikbare premieregelingen. In deze circulaire waarin wordt gesteld dat deze het resultaat is van overleg dat het Verbond van Verzekeraars heeft gevoerd met de Pensioen- en Verzekeringskamer, is onder meer het volgende opgenomen:

Legal & General stelt voorts dat artikel 7a PSW inderdaad voorschrijft dat de opbouw en financiering van de pensioenaanspraken gedurende het deelnemerschap ten minste evenredig in de tijd plaats vinden, maar dat dit artikel niets zegt over de kosten die een verzekeraar in mindering mag brengen op de door de werkgever ter beschikking gestelde premie. Artikel 7a is volgens Legal & General niet geschreven voor beschikbare premieregelingen omdat dit artikel spreekt over evenredige opbouw van pensioenaanspraken, terwijl er in een beschikbare premieregeling geen opbouw van pensioenaanspraken plaats vindt. In dat kader verwijst Legal & General naar artikel 17 van de inmiddels in werking getreden Pensioenwet, waarin de evenredige verwerving van pensioenaanspraken gedurende de deelneming uitsluitend voor uitkerings- of kapitaalovereenkomsten is voorgeschreven en niet voor premieovereenkomsten.

Daarnaast voert Legal & General aan dat de opbouw van het pensioenkapitaal in een beschikbare premieregeling niet lineair hoeft plaats te vinden omdat eerdere premiestortingen langer kunnen renderen dan latere premiestortingen waardoor de premie in eerdere jaren lager kan zijn dan in latere jaren.

Legal & General betoogt ten slotte dat het in eerdere ten opzichte van latere deelnemersjaren toepassen van verschillende berekeningsmethoden voor de overdrachtswaarde geen strijd oplevert met artikel 7a PSW nu dit samenhangt met het verdisconteren van het gemis aan kosteninhoudingen die in het restant van de looptijd zouden hebben plaats gevonden.

Hierbij telt uitsluitend of het resulterende premievrije kapitaal op zichzelf voldoet aan artikel 7a PSW.

[X] heeft naar aanleiding van het verweer van Legal & General nog aangevoerd dat een gemiddelde evenredigheid over de gehele deelnemingsperiode niet in overeenstemming is met de tekst en strekking van artikel 7a PSW. De ‘methode Verbond’, zoals opgenomen in genoemde circulaire van het Verbond van Verzekeraars, voldoet niet aan het bepaalde in artikel 7a PSW en is niet relevant, aldus [X] . [X] voert verder aan dat de berekening van de overdrachtssom in het kader van de waardeoverdracht in strijd is met artikel 7a van de PSW als gevolg van

Het hof overweegt als volgt.

Artikel 7a PSW spreekt over de evenredigheid van de opbouw en de financiering van de pensioenaanspraken tijdens het deelnemerschap. Noch uit de wetstekst, noch uit de circulaire van de Verzekeringskamer van 20 december 2000 valt naar het oordeel van het hof op te maken dat slechts sprake is van strijd met artikel 7a PSW, indien in een beschikbare premieregeling in de beginperiode meer kosten in rekening worden gebracht dan in latere jaren en daardoor de voor pensioeninkoop beschikbare premie in de beginperiode lager is dan in latere jaren. Dit is alleen het geval indien deze toerekening van kosten tot gevolg mocht hebben dat er geen sprake meer kan zijn van een evenredige opbouw van pensioenaanspraken. Artikel 7a PSW schrijft niet een evenredige kostenberekening voor zoals de ontwerptekst voor artikel 17a van de Pensioenwet (dat pas per 1 augustus 2009 in werking is getreden en dus voor de beoordeling van de grief van [X] geen rol speelt) dat wel doet.

In dat kader ziet het hof een duidelijk verschil tussen de evenredige financiering als bedoeld in artikel 7a PSW en de evenredige kostenberekening die artikel 17a Pensioenwet voorschrijft.

Het hof interpreteert de evenredige financiering in artikel 7a PSW als de verplichting om elke toename van aanspraken respectievelijk kapitaal ook daadwerkelijk direct te financieren, waarbij er dus geen sprake mag zijn van uitstelfinanciering. De verwijzing door [X] naar de kamerstukken 31 811 met betrekking tot artikel 17a van de Pensioenwet en hetgeen daarin wordt geschreven over de uitleg van artikel 7a PSW, maakt dit niet anders. Ook hierin wordt slechts verwezen naar de op grond van artikel 7a PSW niet toelaatbare situatie waarbij de kostenstructuur (en dan met name de in het begin van de looptijd in rekening gebrachte kosten) van dien aard is dat dit tot gevolg heeft dat er in het begin van de looptijd geen of nauwelijks sprake meer is van pensioenopbouw, laat staan van evenredige pensioenopbouw.

Er kan ook zeer wel sprake zijn van evenredige opbouw in een beschikbare premie regeling als de voor pensioenopbouw beschikbare premie in het begin van de deelnemersperiode lager is dan daarna. Dit als gevolg van het feit dat de premie de eerste jaren tot een hogere pensioenopbouw zal leiden dan in latere jaren, zoals ook expliciet is opgenomen in de door Uiterwaal aangehaalde kamerstukken waarnaar onder 4.5 wordt verwezen. Het hof volgt Legal & General dan ook in de, met berekeningen onderbouwde, stelling dat ook in het geval dat sprake is van een hogere kosteninhouding in de eerste jaren van deelnemerschap en dus een lagere voor pensioenopbouw beschikbare premie, er desalniettemin sprake kan zijn van evenredige pensioenopbouw.

Hetzelfde geldt voor de toets of de wijze van vaststelling van de overdrachtswaarde in de verzekeringsvoorwaarden, waarbij deze in de eerste vijf jaar van verzekering wordt vastgesteld op 95% en daarna op 99% van de geldswaarde, al dan niet strijd oplevert met artikel 7a PSW. Door Legal & General is met berekeningen onderbouwd dat voor wat betreft de voor [X] aldus vastgestelde overdrachtswaarde, ondanks de door Legal & General gehanteerde berekeningswijze, sprake is van een evenredige overdrachtswaarde.

De grief faalt. Het bestreden vonnis zal worden bekrachtigd. Als in het ongelijk gestelde partij wordt [X] veroordeeld in de kosten van de procedure in hoger beroep.

Het hof:

bekrachtigt het vonnis waarvan beroep;

veroordeelt [X] in de kosten van de procedure in hoger beroep tot aan deze uitspraak begroot op € 303,-- aan verschotten en op € 2.682,-- aan salaris.

Dit arrest is gewezen door mrs. S.F. Schütz, A.M.A. Verscheure en A.W. Rutten en is in het openbaar uitgesproken op 27 oktober 2009 door de rolraadsheer.