HvJ EU, 19-09-2018, nr. C-438/16 P

Met haar tweede middel, dat in essentie is gericht tegen de punten 134 tot en met 137 en 188 tot en met 193 van het bestreden arrest, verwijt de Commissie het Gerecht ten eerste dat het blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting bij de omschrijving van de draagwijdte van het vermoeden van het bestaan van een voordeel dat door het Hof is geformuleerd in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), en ten tweede dat het ten onrechte tot het oordeel is gekomen dat dit vermoeden in de onderhavige zaak was weerlegd voor zover het de betrekkingen van het IFPEN met bancaire en financiële instellingen betrof.

De Commissie herinnert er in het kader van dit middel allereerst aan dat zij volgens dit arrest niet verplicht is de daadwerkelijke gevolgen van een garantie aan te tonen teneinde het bewijs te leveren dat de entiteit met de EPIC-rechtsvorm een voordeel geniet. Zij kan zich daarvoor namelijk baseren op een weerlegbaar vermoeden dat uit de garantie zelf voortvloeit.

Vervolgens wijst de Commissie erop dat het Gerecht in de punten 188 tot en met 192 van het bestreden arrest ten onrechte tot het oordeel is gekomen dat het vermoeden van een voordeel was weerlegd omdat er geen daadwerkelijke gevolgen voor de betrekkingen tussen het IFPEN en bancaire en financiële instellingen in de betrokken periode waren geweest, aangezien die laatste omstandigheid niet volstond om dit vermoeden te weerleggen. Om vast te kunnen stellen dat bedoeld vermoeden was weerlegd, had moeten worden bewezen dat het IFPEN, vanwege zijn bijzondere kenmerken, in de toekomst geen voordeel uit de betrokken garantie kon putten in zijn betrekkingen met die marktdeelnemers.

Tot slot komt de Commissie tot de conclusie dat het Gerecht, door de draagwijdte van het vermoeden van een voordeel op die wijze te beperken, in strijd heeft gehandeld met artikel 107, lid 1, VWEU en de regels voor het bewijs van het bestaan van een voordeel in de zin van deze bepaling.

Het IFPEN en de Franse Republiek bestrijden dit betoog.

Het IFPEN brengt daartegen in dat het Gerecht in casu terecht heeft geoordeeld dat de Commissie zich niet kon beroepen op het vermoeden dat voortvloeit uit het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217).

Het IFPEN benadrukt dat dit vermoeden een uitzondering is op het beginsel dat het aan de Commissie is om aan te tonen dat een maatregel voldoet aan de voorwaarden om als ‘staatssteun’ in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU te worden gekwalificeerd. Een dergelijk vermoeden zou derhalve strikt moeten worden uitgelegd en dus alleen moeten worden toegepast wanneer het bestaan van een reëel voordeel aannemelijk is.

Het IFPEN heeft daaraan toegevoegd dat de Commissie in het litigieuze besluit niet heeft gepreciseerd waarom het vermoeden van het bestaan van een voordeel ten gunste van het IFPEN aannemelijk was. Genoemd besluit voldoet daarom niet aan de motiveringsvereisten van artikel 296 VWEU.

Wat de weerlegging van het vermoeden betreft, merkt het IFPEN op dat het Gerecht er in de punten 189 tot en met 192 van het bestreden arrest op goede gronden op heeft gewezen dat deze instelling in de betrokken periode geen enkel voordeel had geput uit de aan zijn EPIC-rechtsvorm verbonden garantie in zijn betrekkingen met de bancaire en financiële instellingen. Bovendien heeft de Commissie geen bewijs geleverd van een mogelijke wijziging van de situatie na 2010, die het IFPEN ertoe zou hebben gebracht geld te lenen tegen andere voorwaarden dan de marktvoorwaarden.

De Franse Republiek is van mening dat het tweede middel van de Commissie ongegrond moet worden geacht. Zij verwijst in dit verband in essentie naar de argumenten die zij in het kader van haar antwoord op het tweede onderdeel van het eerste middel heeft geformuleerd.

Om te beginnen moet eraan worden herinnerd dat een maatregel volgens vaste rechtspraak van het Hof slechts als ‘staatssteun’ in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU kan worden aangemerkt indien aan alle volgende voorwaarden is voldaan. Ten eerste moet het gaan om een maatregel van de staat of een maatregel die met staatsmiddelen is bekostigd. In de tweede plaats moet de maatregel het handelsverkeer tussen de lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden. Ten derde moet met de maatregel de begunstigde een selectief voordeel worden verleend. Ten vierde moet hij de mededinging vervalsen of dreigen te vervalsen (arresten van 21 december 2016, Commissie/World Duty Free Group e.a., C-20/15 P en C-21/15 P, EU:C:2016:981, punt 53 en aldaar aangehaalde rechtspraak, en 18 mei 2017, Fondul Proprietatea, C-150/16, EU:C:2017:388, punt 13).

Ten aanzien van in het bijzonder de derde voorwaarde moet worden opgemerkt dat het tevens vaste rechtspraak van het Hof is dat maatregelen die, in welke vorm ook, ondernemingen rechtstreeks of indirect kunnen bevoordelen, of die moeten worden beschouwd als een economisch voordeel dat de begunstigde onderneming onder normale marktvoorwaarden niet had kunnen verkrijgen, als staatssteun worden beschouwd (arresten van 2 september 2010, Commissie/Deutsche Post, C-399/08 P, EU:C:2010:481, punt 40 en aldaar aangehaalde rechtspraak, en 27 juni 2017, Congregación de Escuelas Pías Provincia Betania, C-74/16, EU:C:2017:496, punt 65 en aldaar aangehaalde rechtspraak).

Benadrukt moet worden dat het Gerecht er in punt 71 van het bestreden arrest op heeft gewezen dat het aan de Commissie staat om het bewijs te leveren dat sprake is van staatssteun in de zin van artikel 107, lid 1, VWEU. Bovendien is de Commissie volgens vaste rechtspraak van het Hof over de beginselen inzake de bewijsvoering op het gebied van steunmaatregelen gehouden de procedure van onderzoek van de gelaakte maatregelen zorgvuldig en onpartijdig te voeren zodat zij haar eindbeslissing inzake het bestaan en, in voorkomend geval, de onverenigbaarheid of de onrechtmatigheid van de steun kan vaststellen op basis van gegevens die zo volledig en betrouwbaar mogelijk zijn (arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie, C-559/12 P, EU:C:2014:217, punt 63).

Uit het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217, punten 98 en 99), blijkt evenwel dat de Commissie zich in het kader van genoemd onderzoek kan baseren op een weerlegbaar vermoeden dat de verlening van een impliciete en onbeperkte staatsgarantie ten gunste van een onderneming die niet aan de gewone procedures voor gerechtelijke sanering en vereffening is onderworpen, een verbetering van haar financiële positie tot gevolg heeft door een verlichting van de lasten die normalerwijze op haar budget drukken. Om te bewijzen dat een dergelijke garantie de begunstigde onderneming een voordeel oplevert, hoeft de Commissie in het kader van de procedure betreffende bestaande steunregelingen dientengevolge slechts het bestaan van deze garantie aan te tonen, en niet de werkelijke invloed ervan vanaf het moment van verlening.

In het licht van die overwegingen moet worden nagegaan of het Gerecht, zoals de Commissie stelt, blijk heeft gegeven van onjuiste rechtsopvattingen toen het de draagwijdte heeft omschreven van het weerlegbare vermoeden van een voordeel dat het Hof heeft geformuleerd in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), en vervolgens toen het heeft geoordeeld dat dit in de onderhavige zaak was weerlegd.

In de eerste plaats heeft het Gerecht in de punten 134 tot en met 137 van het bestreden arrest benadrukt dat de mogelijkheid om bewijs door middel van een vermoeden te leveren, afhangt van de geloofwaardigheid van de hypotheses waarop dit vermoeden is gebaseerd. Meer bepaald berust het vermoeden in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), op de door het Hof geloofwaardig geachte dubbele premisse dat ten eerste het bestaan van een garantie van overheidsinstanties van een lidstaat een gunstige invloed heeft op de beoordeling door de schuldeisers van het wanbetalingsrisico van de begunstigde van deze garantie, en ten tweede die gunstige invloed zich in lagere kredietkosten vertaalt.

In de tweede plaats heeft het Gerecht wat de betrekkingen van het IFPEN met bancaire en financiële instellingen betreft in de punten 188 tot en met 190 van het bestreden arrest geoordeeld dat het aldus door het Hof geformuleerde vermoeden in de onderhavige zaak was weerlegd, aangezien uit het door de Commissie verrichte onderzoek was gebleken dat het IFPEN in de betrokken periode geen reëel economisch voordeel uit de aan zijn EPIC-rechtsvorm verbonden garantie had geput.

Vastgesteld moet echter worden dat het Gerecht met zijn redenering in de punten 134 tot en met 137 en 188 tot en met 190 van zijn arrest blijk heeft gegeven van onjuiste rechtsopvattingen.

Zoals de advocaat-generaal in essentie in punt 123 van zijn conclusie heeft opgemerkt, kon de Commissie zich louter op basis van de omstandigheid dat het IFPEN een staatsgarantie genoot, beroepen op het vermoeden van een voordeel zoals door het Hof geformuleerd in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), aangezien dit vermoeden berust op de gedachte dat een EPIC dankzij de aan haar rechtsvorm verbonden garantie voordeligere financiële voorwaarden geniet dan de voorwaarden die doorgaans op de financiële markten voorhanden zijn. Om zich op dit vermoeden te kunnen beroepen, hoefde de Commissie bijgevolg niet de daadwerkelijke gevolgen van de garantie in kwestie aan te tonen (zie in die zin arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie, C-559/12 P, EU:C:2014:217, punt 99).

Een dergelijk vermoeden is weliswaar louter een vermoeden en dus weerlegbaar, maar het kan pas worden weerlegd wanneer wordt aangetoond dat de EPIC, gelet op de economische en juridische context waarbinnen de aan haar rechtsvorm verbonden garantie te plaatsen is, in het verleden geen reële economische voordelen uit deze garantie heeft geput en dat naar alle waarschijnlijkheid ook in de toekomst niet zal doen.

In die omstandigheden, en anders dan het Gerecht heeft verklaard in de punten 134 tot en met 137 en 188 tot en met 190 van het bestreden arrest, is de loutere omstandigheid dat de begunstigde van een dergelijke garantie in het verleden geen reëel economisch voordeel uit zijn EPIC-rechtsvorm heeft geput, op zich niet voldoende om het vermoeden van het bestaan van een voordeel te weerleggen.

Bijgevolg is het Gerecht in de punten 134 tot en met 137 van het bestreden arrest ten onrechte tot het oordeel gekomen dat de mogelijkheid om zich te beroepen op het vermoeden als door het Hof geformuleerd in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), berustte op het bestaan van werkelijke gevolgen voor de begunstigde van de garantie, en dus ook in de punten 188 tot en met 190 van dit arrest ten onrechte tot het oordeel gekomen dat genoemd vermoeden was weerlegd wat de betrekkingen van het IFPEN met de bancaire en financiële instellingen betrof.

Gelet op een en ander slaagt het tweede middel.

Met haar derde middel, dat is gericht tegen de punten 134 tot en met 161 van het bestreden arrest, verwijt de Commissie het Gerecht dat het tot de conclusie is gekomen dat zij zich niet kon beroepen op een weerlegbaar vermoeden van het bestaan van een voordeel voor het IFPEN in het kader van zijn betrekkingen met zijn leveranciers en zijn klanten.

Volgens de Commissie is een dergelijke conclusie van het Gerecht in wezen gebaseerd op ten eerste een onjuiste uitlegging van het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), en de mededeling inzake garanties en ten tweede op het vermeende ontbreken van een aannemelijke invloed van de garantie op de betrekkingen tussen het IFPEN en zijn leveranciers en zijn klanten.

In de eerste plaats geeft de Commissie wat betreft de uitlegging van het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), te kennen dat uit dit arrest geenszins volgt dat het vermoeden van het bestaan van een voordeel niet kan worden toegepast op de betrekkingen van een EPIC met haar leveranciers en haar klanten. Zij benadrukt in dat verband dat het door het Hof in genoemd arrest omschreven voordeel op twee factoren berust, namelijk de verbetering van de kredietvoorwaarden en het feit dat de EPIC geen passende premie hoeft te betalen die met het door de staat gedragen risico overeenstemt. Deze overwegingen zijn ook van toepassing op de betrekkingen tussen een EPIC, zoals het IFPEN, en haar handelscrediteuren.

Bovendien is het op basis van het feit dat in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), en in de mededeling inzake garanties in het kader van het vermoeden van het bestaan van een voordeel uitsluitend wordt verwezen naar kredieten die door bancaire of financiële instellingen worden verstrekt, niet uitgesloten dat bedoeld vermoeden ook kan worden toegepast in het kader van de betrekkingen van een EPIC met zijn handelscrediteuren, aangezien die verwijzing van het Hof in dat arrest enkel als voorbeeld diende.

In de tweede plaats merkt de Commissie wat betreft het vermeende ontbreken van een aannemelijke invloed van de garantie op de betrekkingen van het IFPEN met zijn leveranciers en zijn klanten om te beginnen op dat niet redelijkerwijs kan worden gesteld dat handelscrediteuren in het algemeen onverschillig staan tegenover het voldoen van hun schuldvorderingen. Integendeel, in elke krediettransactie, of het nu een financieel krediet of een handelskrediet betreft, is het wanbetalingsrisico een factor die op de betrekking tussen de medecontractanten drukt. Derhalve is voor de handelscrediteur de garantie dat de Staat zijn vordering in geval van wanbetaling door het IFPEN terugbetaalt, in beginsel van niet te verwaarlozen belang.

Vervolgens merkt de Commissie op dat het Gerecht in punt 139 van het bestreden arrest heeft geoordeeld dat de geloofwaardigheid van de hypothese van een gunstige invloed van een staatsgarantie op de betrekkingen van het IFPEN met zijn leveranciers die zich in een verlaging van prijzen door die laatsten vertaalt, niet vanzelfsprekend was. Volgens de Commissie kan een prijsverlaging weliswaar het gevolg zijn van een veelheid van factoren en niet alleen van het bestaan van een aan de EPIC-rechtsvorm verbonden garantie, maar dit betekent nog niet dat de toepassing van het vermoeden van het bestaan van een voordeel als geformuleerd in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), moet worden uitgesloten voor zover het de betrekking van een EPIC met zijn leveranciers betreft.

Het IFPEN antwoordt hierop dat de Commissie met haar middel in feite wil opkomen tegen de door het Gerecht geformuleerde beoordeling van de feiten en het bewijs in de punten 90 tot en met 131 van het bestreden arrest. Dit middel moet derhalve niet-ontvankelijk worden geacht.

Ten gronde bestrijden het IFPEN en de Franse Republiek het betoog van de Commissie.

Het IFPEN merkt op dat het Gerecht in punt 129 van het bestreden arrest terecht tot de slotsom is gekomen dat de Commissie de daadwerkelijke gevolgen van de garantie moest onderzoeken om het bestaan van een voordeel voor het IFPEN aan te tonen, aangezien de verstrekking van de aan de EPIC-rechtsvorm verbonden garantie individuele steun vormt en het vermoeden zoals geformuleerd in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), in casu niet van toepassing is.

Voorts stelt het IFPEN dat de Commissie, anders dan zij in haar hogere voorziening aanvoert, in het litigieuze besluit geen voordeel heeft onderscheiden voor zijn schuldeisers, met name voor zijn leveranciers en zijn klanten.

Het benadrukt in dat verband dat de Commissie in het litigieuze besluit en in haar hogere voorziening tot de onjuiste conclusie is gekomen dat ten eerste haar leveranciers in hun betrekkingen met het IFPEN geen factoringpremie hoeven te betalen om de schuldvorderingen die zij op het IFPEN hebben over te dragen, aangezien zij over de impliciete staatsgarantie beschikken, en ten tweede het IFPEN in zijn betrekkingen met zijn klanten, dankzij de aan zijn EPIC-rechtsvorm verbonden garantie, aan zijn klanten een uitvoeringsgarantie of inspanningsverplichtingen heeft kunnen aanbieden. Volgens het IFPEN heeft het Gerecht in de punten 99 tot en met 108 en 111 tot en met 120 van het bestreden arrest terecht geoordeeld dat de door de Commissie aangevoerde hypothese, gelet op het vermeende voordeel voor het IFPEN in zijn betrekkingen met klanten en leveranciers, theoretisch en ongeloofwaardig was.

De Franse Republiek is op haar beurt van mening dat het Gerecht geen blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting bij de vaststelling van de werkingssfeer van het vermoeden van het bestaan van een voordeel dat uit de kosteloze en onbeperkte staatsgarantie voortvloeit. Volgens deze lidstaat heeft het Gerecht deze garantie immers terecht niet uitgebreid tot de betrekkingen van de EPIC met haar leveranciers en haar klanten.

In dat verband herinnert de Franse Republiek eraan dat het vermoeden als geformuleerd in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), niet is gebaseerd op een hypothese die betrekking heeft op de betrekkingen van de EPIC met haar leveranciers of haar klanten, zodat de Commissie zich in dergelijke omstandigheden niet daarop kon beroepen.

Hoe dan ook hangt de mogelijkheid om bewijs door middel van een vermoeden te leveren in elk geval af van de geloofwaardigheid van de hypotheses waarop het vermoeden is gebaseerd, zoals het Gerecht in punt 136 van het bestreden arrest heeft opgemerkt.

In dit verband is het litigieuze besluit ten eerste gebaseerd op de hypothese dat de EPIC die een staatsgarantie geniet, lagere prijzen van haar leveranciers krijgt. Zoals het Gerecht terecht heeft opgemerkt, berust een prijsdaling in de betrekkingen tussen een leverancier en de betrokken EPIC echter op een veelheid van factoren, met name de omvang van eerdere bestellingen, de door de leverancier toegekende betalingstermijnen dan wel de duur van de contractuele betrekkingen. Een prijsdaling vloeit dus niet voort uit het bestaan van een overheidsgarantie ten gunste van de EPIC.

Ten tweede voert deze lidstaat wat betreft de betrekkingen tussen het IFPEN en zijn klanten aan dat het Gerecht in punt 141 van het bestreden arrest terecht heeft geoordeeld dat de Commissie in het litigieuze besluit niet heeft omschreven welk voordeel voor het IFPEN uit het bestaan van de garantie zou voortvloeien en dat bijgevolg het vermoeden waarop zij zich wilde beroepen, op dit punt zonder voorwerp was. Volgens de Franse Republiek heeft de Commissie immers niet aangetoond in welk opzicht de aan de EPIC-rechtsvorm inherente impliciete en onbeperkte staatsgarantie een verbetering van de positie van het IFPEN in zijn betrekkingen met zijn klanten tot gevolg zou hebben.

Allereerst moet erop worden gewezen dat de Commissie, anders dan het IFPEN stelt, met haar derde middel niet wil opkomen tegen de beoordelingen van de feiten en het bewijs die het Gerecht in het bestreden arrest heeft verricht.

Met dit middel betoogt de Commissie namelijk dat het Gerecht blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting toen het in de punten 134 tot en met 160 van het bestreden arrest heeft geoordeeld dat zij zich niet kon beroepen op het vermoeden van het bestaan van een voordeel dat door het Hof is geformuleerd in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), om aan te tonen dat sprake was van een aan het IFPEN toekomend voordeel in zijn betrekkingen met zijn leveranciers en zijn klanten dat uit de staatsgarantie voortvloeide.

In dat verband is het juist is dat het Hof uitsluitend met betrekking tot de betrekkingen van een EPIC met bancaire en financiële instellingen uitdrukkelijk heeft erkend dat sprake is van een weerlegbaar vermoeden van het bestaan van een voordeel dat verband houdt met de aan een EPIC-rechtsvorm verbonden garantie. Zoals de advocaat-generaal heeft opgemerkt in punt 168 van zijn conclusie, blijkt uit bedoeld arrest evenwel niet dat een dergelijk vermoeden uit principe niet kan worden toegepast op andere betrekkingen van de EPIC, waaronder die met haar leveranciers en haar klanten.

Om te beginnen kan, anders dan het Gerecht heeft uiteengezet in punt 147 van het bestreden arrest, niets zinvols worden afgeleid uit het feit dat de Commissie in het ‘La Poste’-besluit, dat werd bestreden in het kader van de zaak die heeft geleid tot het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), het bewijs van het bestaan van een voordeel voor de EPIC had geleverd door uitsluitend haar betrekkingen met bancaire en financiële instellingen te onderzoeken, zonder haar betrekkingen met haar leveranciers en haar klanten te onderzoeken. Het Hof heeft namelijk niet op een dergelijke omstandigheid gewezen in de punten 94 tot en met 99 van dat laatste arrest, waarin het weerlegbare vermoeden van een aan de EPIC-rechtsvorm verbonden garantie is geformuleerd.

Vervolgens moet ten aanzien van de gevolgen die het Gerecht in punt 152 van het bestreden arrest heeft verbonden aan de verwijzing door het Hof naar het arrest van 8 december 2011, Residex Capital IV (C-275/10, EU:C:2011:814), in punt 96 van het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), worden benadrukt dat het Hof in het eerste van die arresten in essentie heeft geoordeeld dat de nationale rechterlijke instanties bevoegd zijn om een staatsgarantie op grond van artikel 108, lid 3, VWEU nietig te verklaren in een situatie waarin een onwettige steunmaatregel tot uitvoering is gebracht door middel van een door de overheid verstrekte garantie ter dekking van een lening die door een financiële maatschappij is toegekend aan een onderneming die een dergelijke financiering niet tegen normale marktvoorwaarden had kunnen verkrijgen.

In de zaak die heeft geleid tot het arrest van 8 december 2011, Residex Capital IV (C-275/10, EU:C:2011:814), zijn over de kwalificatie van de door de overheid verstrekte garantie als ‘staatssteun’ ten gunste van de kredietnemer geen standpunten uitgewisseld voor het Hof, aangezien vaststond dat de kredietnemer zich op het moment waarop de garantie werd gesteld, reeds in moeilijkheden bevond, zodat hij zonder een dergelijke garantie geen financiering op de kapitaalmarkt had kunnen verkrijgen.

Anders dan het Gerecht heeft geoordeeld in punt 152 van het bestreden arrest, kan uit de verwijzing naar dit arrest niets zinvols worden afgeleid ten aanzien van de draagwijdte van het weerlegbare vermoeden van een voordeel als door het Hof geformuleerd in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217).

In diezelfde zin kon het Gerecht in punt 156 van het bestreden arrest geen gevolgen voor de draagwijdte van genoemd vermoeden verbinden aan de verwijzing door het Hof in punt 97 van het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), naar de punten 1.2, 2.1 en 2.2 van de mededeling inzake garanties.

Hoewel het juist is dat in deze punten van de mededeling inzake garanties uitsluitend wordt verwezen naar het voordeel voor de begunstigde van een staatsgarantie in de vorm van gunstigere kredietvoorwaarden, zoals lagere leningstarieven of minder strenge eisen op het gebied van de te stellen zekerheid, was de verwijzing naar genoemde punten van de mededeling inzake garanties door het Hof gerechtvaardigd, afgaand op de omstandigheden van de zaak die heeft geleid tot het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), waarin alleen sprake was van het voordeel dat de EPIC in kwestie in haar betrekkingen met bancaire en financiële instellingen kon putten uit de garantie die uit haar rechtsvorm voortvloeide.

Tot slot moet erop worden gewezen dat het argument dat het Gerecht in punt 159 van het bestreden arrest heeft willen ontlenen aan de opmerkingen van het Hof in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), meer bepaald in punt 104 daarvan, op zijn minst onduidelijk is. Met name valt niet in te zien waarom deze opmerkingen zouden bevestigen, zoals het Gerecht niettemin heeft vermeld, dat de door het Hof aanvaarde minder strenge methode voor de levering van het bewijs dat een aan de EPIC-rechtsvorm inherente impliciete en onbeperkte staatsgarantie een economisch voordeel oplevert, alleen van toepassing zou zijn op een kredietnemer die dankzij deze garantie voor een lagere rentevoet in aanmerking komt of met het stellen van minder zekerheid kan volstaan.

In die omstandigheden moet worden vastgesteld dat het Gerecht blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting toen het in punt 160 van het bestreden arrest heeft geoordeeld dat het vermoeden van het bestaan van een voordeel dat het Hof heeft geformuleerd in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), beperkt is tot betrekkingen waarin sprake is van een financieringsoperatie, van een lening of, ruimer, van een krediet van de zijde van een schuldeiser van een EPIC, met name tot betrekkingen tussen deze EPIC en bancaire en financiële instellingen.

Het derde middel moet derhalve worden aanvaard.

Gepreciseerd moet nog worden dat dit arrest evenmin zo kan worden uitgelegd dat genoemd vermoeden automatisch kan worden uitgebreid tot de betrekkingen van een EPIC met haar leveranciers en haar klanten, zonder dat eerst zou hoeven te worden onderzocht of het voordeel dat de instelling kan genieten, gelet op het gedrag van die spelers, vergelijkbaar is met het voordeel dat zij in haar betrekkingen met bancaire en financiële instellingen geniet.

Zoals immers is vastgesteld in punt 116 van het onderhavige arrest, is het vermoeden als geformuleerd in het arrest van 3 april 2014, Frankrijk/Commissie (C-559/12 P, EU:C:2014:217), gebaseerd op de hypothese dat de EPIC in kwestie dankzij de aan haar rechtsvorm verbonden garantie voordeligere financiële voorwaarden geniet dan de voorwaarden die doorgaans op de financiële markten voorhanden zijn. De toepassing van genoemd vermoeden op de betrekkingen van de EPIC met haar leveranciers en haar klanten is dus alleen gerechtvaardigd wanneer dergelijke gunstigere voorwaarden zich ook in de betrekkingen met die laatsten voordoen op de betrokken markten.

Wanneer de Commissie genoemd vermoeden wil toepassen, dient zij bijgevolg onderzoek te verrichten naar de economische en de juridische context van de markt die door de betrekkingen in kwestie wordt beïnvloed. Meer bepaald dient de Commissie na te gaan of het gedrag van de spelers op de markt in kwestie rechtvaardigt dat wordt uitgegaan van een hypothese die analoog is aan die in de betrekkingen van de EPIC met bancaire en financiële instellingen.

Uit een en ander volgt dat het bestreden arrest moet worden vernietigd voor zover het Gerecht bij dit arrest artikel 1, leden 3 tot en met 5, en de artikelen 2 tot en met 12 van het litigieuze besluit nietig heeft verklaard.