Hof Leeuwarden, 07-02-2012, nr. 200.067.420-01

een bij verstek gewezen vonnis van 4 februari 2009;

een vonnis in verzet van 3 maart 2010.

Het geding in hoger beroep

Bij exploot van 25 mei 2010 is door [appellante] hoger beroep ingesteld van het vonnis d.d. 3 maart 2010, hierna ook te noemen: het verzetvonnis, met dagvaarding van [geïntimeerde] tegen de zitting van 9 juni 2010.

De conclusie van de dagvaarding in hoger beroep luidt:

[appellante] heeft een memorie van grieven genomen.

Bij memorie van antwoord is door [geïntimeerde] verweer gevoerd met als conclusie:

Ten slotte hebben partijen de stukken overgelegd voor het wijzen van arrest.

De grieven

[appellante] heeft twee grieven opgeworpen.

De beoordeling

De vaststaande feiten

Uit het appelpetitum en de grieven, één en ander in onderlinge samenhang beschouwd, leidt het hof af dat de toewijsbaarheid van de vorderingen van [appellante], die bij het verzetvonnis zijn afgewezen, opnieuw in hoger beroep aan de orde zijn.

Partijen zijn het erover eens dat de onroerende zaak aan [geïntimeerde] moet worden toegedeeld tegen een waarde van € 187.500,-- onder de verplichting voor hem om de hypothecaire schuld van € 158.500,-- voor zijn rekening te nemen.

[geïntimeerde] heeft gesteld dat hij een bedrag van € 29.431,63 in de onroerende zaak heeft geïnvesteerd en wenst ter gelegenheid van de verdeling van de onroerende zaak te dier zake af te rekenen. [appellante] heeft op haar beurt aangevoerd dat zij een bedrag van € 26.670,67, zijnde een gedeelte van de verkoopopbrengst van haar eigen woning, eveneens in de onroerende zaak heeft geïnvesteerd en wenst daarom zulks evenzo af te rekenen.

Partijen hanteren beiden het uitgangspunt dat, indien en voor zover één van hen vermogen heeft geïnvesteerd in de onroerende zaak een vergoedingsrecht bestaat ter hoogte van het destijds geïnvesteerde bedrag.

Het hof overweegt als volgt.

[appellante] heeft in grief 1 bestreden het oordeel van de rechtbank dat [geïntimeerde] het door hem gestelde bedrag van € 29.000,00 uit zijn privévermogen heeft aangewend ten behoeve van de onroerende zaak. Ter onderbouwing van zijn stelling dienaangaande heeft [geïntimeerde] een kostenoverzicht met facturen en bankafschriften in het geding gebracht. De daarin opgenomen kosten bedragen in totaal € 23.431,63. Daarnaast heeft [geïntimeerde] gesteld een totaalbedrag van € 6.000,00 aan contante betalingen te hebben gedaan voor door familie en vrienden in het kader van de verbouwing verrichte werkzaamheden. Uit de door hem overgelegde bankafschriften blijkt volgens hem van zeven daarvoor gedane kasopnamen met een totaalbedrag van € 6.000,00.

[appellante] heeft betwist dat het door [geïntimeerde] gestelde bedrag van € 29.431,63 is aangewend voor de verbouwing van de onroerende zaak. [appellante] heeft daartoe aangevoerd dat uit de bankafschriften en facturen niet kan worden afgeleid dat de bestelde goederen en materialen zijn gebruikt voor de verbouwing van de onroerende zaak. Volgens [appellante] heeft een groot deel van de door [geïntimeerde] overgelegde facturen betrekking op goederen die zijn geleverd ten behoeve van de doe-het-zelfgarage van [geïntimeerde] en door hem zijn gebruikt in het kader van zijn onderneming en/of dagelijkse werkzaamheden. Tevens heeft [appellante] betwist dat de facturen, althans op één factuur van AWB CV-ketels na, zijn betaald uit het vermogen van [geïntimeerde]. [appellante] heeft daarnaast aangevoerd dat de door familie en vrienden verrichte werkzaamheden een vriendendienst vormden en dat niet is afgesproken dat hiervoor zou worden betaald. Uit de overgelegde bankafschriften blijkt volgens [appellante] niet dat de kasopnamen zijn gedaan voor die betalingen.

Het hof constateert allereerst dat [geïntimeerde] in zijn kostenoverzicht een bedrag van € 7.715,10 heeft opgevoerd wegens "Van den Krieke, overname inventaris". Uit de stellingen van [geïntimeerde] (onderdeel 2 memorie van antwoord) volgt dat hij geen vergoeding van dit bedrag vordert. Het hof zal dit bedrag dan ook niet betrekken bij de vaststelling van het door [geïntimeerde] volgens zijn stellingen in de onroerende zaak geïnvesteerde bedrag.

[appellante] heeft de betaling door [geïntimeerde] aan AWB CV-ketels niet betwist, zij het dat zij uitgaat van een bedrag groot € 695,00 en [geïntimeerde] in zijn kostenoverzicht van een bedrag groot € 854,42. Uit het door [geïntimeerde] als productie III bij verzetdagvaarding overgelegde gedeelte van de factuur van AWB CV-ketels blijkt dat het door [geïntimeerde] genoemde bedrag van € 854,42 betrekking heeft op de nettoprijs van de ketel € 695,00 vermeerderd met de kosten voor "vracht man". Uit de overgelegde kopie van het rekeningafschrift van de bankrekening van [geïntimeerde] volgt dat hij op die factuur het bedrag van € 854,42 heeft betaald. Het hof zal daarom het gehele met de aanschaf van de cv-ketel gepaard gaande bedrag groot € 854,42 als investering door [geïntimeerde] in de onroerende zaak in aanmerking nemen.

De in het kostenoverzicht opgenomen betaling aan Trip advocaten & notarissen groot € 1.284,87 acht het hof niet aangetoond. Uit het door de [geïntimeerde] overgelegde bankafschrift en de als productie 2 bij de inleidende dagvaarding overgelegde afrekening blijkt dat juist een bedrag van Trip advocaten & notarissen is ontvangen.

Ter staving van (een aantal van) de in het kostenoverzicht genoemde investeringen in de periode na eind december 2004 heeft [geïntimeerde] facturen in het geding gebracht. Met de factuur van Weiland Vloerenbedrijf B.V. acht het hof de investering in de onroerende zaak voor het gefactureerde bedrag € 833,00 aangetoond. Het hof is voor het overige van oordeel dat, nu [geïntimeerde] zelf stelt dat hij vanaf eind december 2004 bedrijfsmatig installatiewerkzaamheden is gaan verrichten, het gezien de aard van dit bedrijf op zijn weg had gelegen nader te specificeren waarop de door hem vanaf eind december 2004 gestelde gedane aankopen betrekking hebben gehad. De enkele stelling dat al die aankopen betrekking hebben gehad op de onroerende zaak acht het hof, in het licht van de betwisting door [appellante], daarvoor niet voldoende, mede nu niet valt uit te sluiten dat die aankopen zijn gedaan ten behoeve van derden in het kader van de uitoefening van zijn bedrijf. Het hof zal daarom de overige door [geïntimeerde] opgevoerde bestedingen die zijn gedaan na eind december 2004 niet aanmerken als door [geïntimeerde] in de onroerende zaak gedane investeringen.

Ten aanzien van de door [geïntimeerde] gestelde investeringen in de onroerende zaak - zowel in het bedrijfsgedeelte als in het woongedeelte - in de periode tot en met 2004, overweegt het hof voorts het volgende.

Het hof is van oordeel dat, voor zover [geïntimeerde] de door hem gestelde betalingen in die periode enkel heeft willen aantonen met bankafschriften, dit onvoldoende is. Uit die bankafschriften blijkt niet dat deze betalingen zien op zaken die bij een verbouwing plegen te worden gebruikt.

[geïntimeerde] heeft de door hem gestelde investeringen in de onroerende zaak tevens gestaafd met facturen van Technische Unie, de toenmalige werkgever van [geïntimeerde], waarop de betaling (contant en pin) van die facturen is aangetekend, tot een totaalbedrag van € 4.154,39, een factuur van J&S Glaszetters van 13 november 2003 voor € 29,75 en een factuur van NVB Vermeulen van 28 oktober 2002 voor € 1.124,84. Deze aankopen hebben betrekking op de periode dat [geïntimeerde] alleen een doe-het-zelf-garage dreef. Gezien de aard van die onderneming is niet direct aannemelijk dat de in die facturen genoemde aankopen (mede) betrekking hebben gehad op die onderneming en/of door [geïntimeerde] verrichte werkzaamheden. [appellante] heeft ook erkend dat de onroerende zaak - in de periode waarop deze facturen betrekking hebben - is verbouwd. In het licht daarvan acht het hof voldoende aangetoond dat de in de facturen genoemde aankopen zijn gedaan ten behoeve van de onroerende zaak. Voor zover [appellante] heeft betwist dat de betaling van die facturen ten laste van [geïntimeerde] zijn gekomen, acht het hof die betwisting - mede in het licht van de omstandigheid dat, zoals onweersproken vaststaat, dat partijen hun financiën gescheiden hebben gehouden - onvoldoende.

Op grond van het vorenstaande dienen de voormelde in het kostenoverzicht opgevoerde facturen van Weiland Vloerenbedrijf B.V., Technische Unie, J&S Glaszetters, NVB Vermeulen en AWB CV-ketels in ieder geval in aanmerking te worden genomen als door [geïntimeerde] in de onroerende zaak gedane investeringen. Dit komt neer op een totaalbedrag van € 6.142,98.

[geïntimeerde] heeft bij memorie van antwoord (onderdeel 3) gesteld dat de oorspronkelijke in de huurovereenkomst afgesproken koopsom groot € 152.924,00 is verminderd met het door hem betaalde bedrag aan huur tot een bedrag van € 145.217,00. Omdat de betaalde huur op de koopsom in mindering is gebracht is hier volgens [geïntimeerde] ook sprake van kosten die hij ten behoeve van de gemeenschap heeft gemaakt.

Het hof constateert dat het kennelijk gaat om het tussenliggende bedrag van € 7.707,00. Dit bedrag is niet opgenomen in het kostenoverzicht waarmee [geïntimeerde] het door hem gestelde bedrag van € 29.431,63 heeft onderbouwd. Het hof begrijpt dit aldus dat [geïntimeerde] in hoger beroep zijn vordering wijzigt in die zin dat hij een subsidiaire grondslag geeft voor zijn vordering. [appellante] heeft zich tegen deze wijziging van eis op zichzelf niet verzet. Omdat het hof ook ambtshalve niet van bezwaren is gebleken, zal het hof recht doen op basis van de gewijzigde eis.

Dat [geïntimeerde] de huur heeft betaald en dat de betaalde huur in mindering is gebracht op de koopprijs van de onroerende zaak is in eerste aanleg aan de orde geweest. [appellante] heeft tijdens de in eerste aanleg gehouden comparitie van partijen ook erkend dat de huur op de koopsom in mindering is gebracht. [appellante] heeft echter nog niet kunnen reageren op de in memorie van antwoord opgeworpen stelling van [geïntimeerde] dat dit ook leidt tot een recht op vergoeding aan hem van dit bedrag. Het hof zal [appellante] in de gelegenheid stellen hierop bij akte te reageren, waarna [geïntimeerde] een antwoordakte zal mogen nemen.

De door [geïntimeerde] gestelde betalingen voor door familie en vrienden verrichte werkzaamheden en de grondslag daarvoor zijn gemotiveerd door [appellante] betwist. Uit de door [geïntimeerde] overgelegde bankrekeningafschriften met de voornoemde zeven kasopnamen kan niet blijken waaraan de opgenomen gelden zijn besteed en nadere gegevens waaruit dat kan blijken zijn door [geïntimeerde] niet verstrekt. Het hof acht deze door [geïntimeerde] gestelde betalingen dan ook niet aangetoond.

Met grief 2 komt [appellante] op tegen de verwerping door de rechtbank van haar stelling dat zij van de genoemde verkoopopbrengst van haar eigen woning groot € 32.852,73 een bedrag van € 26.670,67 heeft gebruikt voor de financiering van verbouwing van de onroerende zaak en voor de aanschaf van goederen voor het minderjarige kind van partijen. De in de onroerende zaak gedane investeringen heeft zij gesteld voor een groot deel contant te hebben gedaan. Van het grootste gedeelte van de bestedingen bij diverse bouwmarkten ten behoeve van de verbouwing heeft zij gesteld geen facturen meer te hebben. Verder heeft zij een gedeelte van het bedrag van € 32.852,73 benut voor de aanschaf van een auto, die feitelijk werd gebruikt door [geïntimeerde].

Het hof overweegt dat het feit dat [appellante] een auto heeft aangeschaft van haar eigen geld, die feitelijk is gebruikt door [geïntimeerde], geen recht op vergoeding oplevert vanwege een investering in de onroerende zaak. Het hof zal deze stelling daarom verder onbesproken laten.

[geïntimeerde] heeft betwist dat de overige door [appellante] gestelde investeringen zijn gedaan ten behoeve van de verbouwing van de onroerende zaak. De investeringen in de babykamer en de aankleding van het woongedeelte van de onroerende zaak kunnen volgens hem niet als zodanig worden aangemerkt. Hetzelfde geldt naar de mening van [geïntimeerde] voor de uitgaven bij Lukas Klamer. Volgens hem had [appellante] ten tijde van de aanschaf van de onroerende zaak niet of nauwelijks vermogen meer. Hij heeft erop gewezen dat uit de door [appellante] overgelegde rekeningafschriften een saldo op het moment van het aangaan van de huurovereenkomst volgt van slechts € 1.149,00. De overwaarde van de eigen woning van [appellante] is volgens [geïntimeerde] verder opgegaan aan de auto, aan de aflossing van de resterende persoonlijke schulden van [appellante] en de reiskosten in het kader van de omgangsregeling met haar kinderen uit een eerdere relatie.

Voor zover [appellante] een deel van de door haar gestelde bestedingen, te weten de aankopen in 2003 en 2004 bij Karwei, Praxis, Bouwmarkt, Fixet en Formido, heeft aangetoond met bankafschriften, acht het hof dit in het licht van de betwisting door [geïntimeerde] een onvoldoende onderbouwing van een ter zake voor [appellante] bestaand vergoedingsrecht. Uit die bankafschriften blijkt immers niet dat deze betalingen zien op zaken die bij een verbouwing plegen te worden gebruikt. Het hof zal die bestedingen daarmee niet aanmerken als investeringen in de onroerende zaak.

De betalingen die [appellante] anderszins heeft gesteld te hebben verricht, zoals voor kraamzorg, aan Babyland Drachten, voor aanschaf babykamer en geboortekaartjes, aan bestedingen bij Lukas Klamer, voor het sparen voor de zoon van partijen en voor de aanschaf van een verlovingsring, leiden niet tot het hier in geding zijnde recht op vergoeding wegens investering in de onroerende zaak. Voor zover de aanschaf van de babykamer mocht zien op investeringen in de onroerende zaak is de door [appellante] in verband daarmee opgevoerde betaling van € 666,50 niet aangetoond.

Tot slot volgt uit de door [appellante] overgelegde rekeningafschriften een saldo op het moment van het aangaan van de huurovereenkomst van slechts € 1.149,00. Dat [appellante] op dat moment nog over het volgens haar stellingen in de onroerende zaak geïnvesteerde bedrag groot € 26.670,67 beschikte, hetgeen reeds in eerste aanleg door [geïntimeerde] betwist, is niet door [appellante] aangetoond.

Het door [appellante] aangeboden bewijs ziet niet specifiek op de door haar gestelde investeringen in de onroerende zaak en haar vermogen bij aanvang van de huurovereenkomst zodat hieraan voorbij zal worden gegaan.

Het hof komt tot de slotsom dat [appellante] niet aannemelijk heeft gemaakt dat zij investeringen in de onroerende zaak heeft gedaan die ter gelegenheid van de verdeling van de onroerende zaak in aanmerking dienen te worden genomen.

Grief 2 faalt.

Slotsom

Het hof zal iedere verdere beslissing aanhouden totdat [appellante] een akte en [geïntimeerde] een antwoordakte hebben genomen, zoals hiervoor is overwogen.