Rb. 's-Gravenhage, 23-12-2009, nr. AWB 09/2858

RECHTBANK 'S-GRAVENHAGE

Sector bestuursrecht

Afdeling 4, meervoudige kamer

Procedurenummer: AWB 09/2858 ACCIJ

Uitspraakdatum: 23 december 2009

Uitspraak ingevolge artikel 8:77 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb)

in het geding tussen

Stuwadoorsmaatschappij [X] B.V., gevestigd te [Z], eiseres,

en

de inspecteur van de Belastingdienst [te P], verweerder.

IPROCESVERLOOP

1.1.Verweerder heeft op 5 september 2007 aan eiseres over het tijdvak 1 januari 2005 tot en met 31 december 2005 een naheffingsaanslag accijns van overige alcolholhoudende produkten opgelegd van € 258.315 (aanslagnummer [nummer]) alsmede bij beschikking een verzuimboete.

1.2.Verweerder heeft bij in één geschrift verenigde uitspraken op bezwaar van 9 maart 2009 de naheffingsaanslag gehandhaafd en de verzuimboete verminderd tot nihil.

1.3.Eiseres heeft daartegen bij brief van 17 april 2009, door de rechtbank ontvangen op 20 april 2009, beroep ingesteld. Verweerder heeft de op de zaak betrekking hebbende stukken overgelegd en een verweerschrift ingediend.

1.4.Eiseres heeft vóór de zitting nadere stukken ingediend. Deze stukken zijn in afschrift verstrekt aan verweerder. Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 8 december 2009 te 's-Gravenhage. Namens eiseres is verschenen [A]. Namens verweerder zijn verschenen mr. [B] en mr. [C].

Ter zitting is tevens het behandeld het beroep van eiseres in de zaak bij de rechtbank bekend onder nummer AWB 09/2862 ACCIJ.

IIOVERWEGINGEN

2.Feiten

Op grond van de stukken van het geding en het verhandelde ter zitting staat het volgende vast:

2.1.Eiseres verleent diensten aan derden op het gebied van het laden en lossen van zeeschepen en het expeditie-, op- en overslagbedrijf, waaronder de logistieke afhandeling van alcoholhoudende produkten. Zij beschikt over een (vergunning voor een) accijnsgoederenplaats (hierna: AGP).

2.2.Eiseres heeft in 2005 vanuit haar AGP drie partijen [D] (hierna: de goederen) verzonden aan [E] Ltd. De goederen waren vergezeld van administratieve geleidedocumenten met de nummers 05-00033, 05-00034 en 05-00036 (hierna: de AGD's) en moesten worden afgeleverd in het belastingentrepot Unit [nummer], Axis Park, (G68 9 LB), Glasgow, Verenigd Koninkrijk. Eiseres heeft de derde exemplaren (de zogeheten terugzendingsexemplaren) van de AGD's terugontvangen. In vak C van de terugzendingsexemplaren zijn bij 'naam van de ondertekenaar' een afdruk met gegevens van [E] Ltd en een handtekening geplaatst en zijn bij 'bevoegde autoriteiten of douanekantoor' een afdruk met gegevens van de Engelse Douane en een handtekening geplaatst.

2.3.Op 12 mei 2006 heeft verweerder een deelonderzoek bij eiseres ingesteld. Het daarvan opgemaakte controlerapport de dato 31 juli 2007, kenmerk 06-380-5549, behoort tot de gedingstukken en vermeldt onder meer het volgende:

"3.3. Zuivering/Niet-zuivering van AGD's

In de gecontroleerde periode zijn drie ongezuiverde AGD's aangetroffen. Het betreffen de AGD's met de nummers 05-00029 d.d. 01-04-2005, 05-00030 d.d. 01-04-2005 en 05-00073 d.d. 29-12-2005. Van deze AGD's zijn de derde exemplaren niet terugontvangen. Uit onderzoek is gebleken dat de op de AGD's 05-00029 d.d. 01-04-2005, 05-00030 d.d. 01-04-2005 en 05-00073 d.d. 29-12-2005 omschreven goederen door de Engelse douane in beslag zijn genomen.

(...)

De goederen die zijn vervoerd met AGD nummer 05-00035 zijn door de Engelse douane in beslag genomen.

(...)

Met betrekking tot de AGD's met de nummers 05-00033, 05-00034 en 05-00036 is komen vast te staan dat de derde exemplaren van deze documenten van een vals douanestempel zijn voorzien. De goederen welke zijn vermeld op de AGD's met de nummers 05-00033 d.d. 28-4-2005, 05-00034 d.d. 2-5-2005 en 05-00036 d.d. 13-5-2005 zijn volgens mededeling van de Engelse douane niet bij de geadresseerde aangekomen. Deze documenten worden daarom als niet gezuiverd aangemerkt.

(...)

4.1. Correcties

Voor de AGD's met de nummers 05-00033, 05-00034 en 05-00036 zal de verschuldigde belasting op grond van artikel 20 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen worden nageheven. (...) De berekening is als volgt:

De volgende AGD's zijn als niet gezuiverd aangemerkt:

AGD nummer 05-00033 (...)

AGD nummer 05-00034 (...)

AGD nummer 05-00036 (...)"

2.4.Bij brief van 24 augustus 2007, kenmerk 07-380-6642-142, heeft verweerder de naheffingsaanslag aangekondigd. De brief houdt onder andere het volgende in:

"Bij uw bedrijf is op 12 mei 2006 een deelcontrole ingesteld op het juist en tijdig terugontvangen van de derde exemplaren van Administratieve Geleide Documenten (AGD's). Het controletijdvak betreft de periode 01 januari 2005 tot en met 31 december 2005.

Bij deze controle is vastgesteld dat in de genoemde periode drie AGD's niet gezuiverd zijn. Deze documenten zijn vermeld in het controlerapport met nummer 06/380/5549 onder punt 3.3. Met betrekking tot de AGD's met de nummers 05-00033, 05-00034 en 05-00036 is komen vast te staan dat derde exemplaren van deze documenten van een vals douanestempel zijn voorzien en bovendien niet bij de geadresseerde zijn aangekomen. Deze documenten worden als niet gezuiverd aangemerkt (zie hiervoor de motivatie opgenomen in het controlerapport met kenmerk 06/380/5549 punt 3.3).

In artikel 2, lid 3, van de Wet op de Accijns wordt uitgelegd in welke gevallen het begrip uitslag niet van toepassing is. Wanneer hieraan niet wordt voldaan is er volgens artikel 2, lid 1 van de Wet op de Accijns sprake van uitslag. Via artikel 1, lid 2 en artikel 52 van de Wet op de Accijns ontstaat de verschuldigdheid van accijns, die op grond van artikel 53 van de Wet op de Accijns aangegeven had moeten worden.

Op grond van de hiervoor genoemde artikelen van de Wet op de Accijns en artikel 20 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen zullen de accijnzen worden nageheven."

2.5.Het aanslagbiljet bevat de volgende mededeling:

"Deze naheffingsaanslag wordt opgelegd naar aanleiding van een ingestelde controle. Voor nadere informatie wordt verwezen naar het separaat toegezonden rapport met betrekking tot deze controle. Zie de aan u gezonden mededeling naheffingsaanslag met kenmerk 07-380-6642 142 en controlerapport 06 380-5549."

2.6.De door eiseres ontvangen terugzendingsexemplaren van de AGD's zijn op verzoek van de controlerende ambtenaar onderzocht door [F], falsificatenexpert bij de Belastingdienst. In het bijzonder is aan hem gevraagd de echtheid te onderzoeken van de in de vak C van de terugzendingsexemplaren bij 'bevoegde autoriteiten of douanekantoor' geplaatste afdrukken met gegevens van de Engelse Douane. Zijn conclusie, vastgelegd in drie op ambtseed opgemaakte processen-verbaal van 14 juli 2006, luidt dat de afdrukken geen natte stempelafdrukken zijn, maar zijn geprint en dat de AGD's zijn vervalst.

2.7.Op een naar aanleiding van het bezwaarschrift op 30 mei 2008 door verweerder aan de Britse douaneautoriteiten gericht verzoek om inlichtingen met betrekking tot de AGD's en de bijbehorende goederen is op 14 juli 2008 per fax door de Engelse douaneautoriteiten het volgende geantwoord:

"HMRC officers contacted [E] on 7/7/08 and confirmed that the company had no details on their system of a consignee by the name of [eiseres]. The company also advised they had no log of the AAD numbers in their computer system.

HMRC officers visited [E] on 9/7/08 and verified the stamp on the copy of the AADs were not authentic to the company. In addition, the signatories on the AAD's were not authorised signatories or employees of [E].

Regarding [D], this is not a brand that was recognised by the company's computer system, confirming that stock of that brand has never been held in the [E] warehouse.

The visiting officer is therefore satisfied that neither the stamp, nor signatories are authentic; nor that Anglo ever received the loads referred to."

Een afschrift van de fax is aan (de gemachtigde van) eiseres toegezonden.

2.8.Een door eiseres in het geding gebracht nieuwsbericht van 3 februari 2009 vermeldt dat [E] Ltd betrokken is geweest bij een (compromis betreffende een) Engelse BTW-fraude, die niet de fout was van het bedrijf of haar personeel.

3.Geschil

3.1.In geschil is of de onderhavige accijns terecht van eiseres is nageheven.

3.2.Eiseres beantwoordt deze vraag ontkennend. Zij stelt zich op het standpunt dat de goederen niet in Nederland in de heffing van accijns kunnen worden betrokken, omdat zij Nederland hebben verlaten en het verbruik van de goederen dus niet in Nederland heeft plaatsgehad. Voorts is eiseres van mening dat niet is gebleken dat zij schuld heeft aan het verdwijnen van de goederen en dat om die reden naheffing moet plaatsvinden bij degene(n) die de goederen aan het accijnstoezicht heeft (hebben) onttrokken en voorhanden heeft (hebben) gehad. Eiseres neemt het standpunt in dat de Nederlandse en Engelse douaneautoriteiten een (nader) onderzoek hadden moeten instellen toen zij ontdekten dat er werd gefraudeerd met goederenzendingen van eiseres naar het Verenigd Koninkrijk en dat zij eiseres daarover hadden moeten inlichten. Ook had verweerder eiseres de informatie moeten verschaffen waaruit volgens verweerder bleek dat de stempels vals waren. Deze verplichtingen vloeien volgens eiseres voort uit de aan haar verstrekte AGP-vergunning. Doordat dit een en ander niet is gebeurd, heeft eiseres geen maatregelen kunnen treffen om fraude te voorkomen of eigen onderzoek kunnen doen naar de stempels en handtekeningen en is de naheffingsaanslag prematuur opgelegd. Tot slot is eiseres van mening dat de naheffingsaanslag moet worden vernietigd, omdat deze - mede gelet op de hiervoor beschreven onvolledige informatievoorziening door verweerder - in strijd met artikel 3:46 Awb ondeugdelijk is gemotiveerd.

3.3.Verweerder neemt het standpunt in dat de AGD's niet zijn gezuiverd, omdat deze zijn voorzien van valse stempels en handtekeningen en dat de goederen hun bestemming belastingentrepot niet hebben bereikt. Aldus is niet voldaan aan de in artikel 2, derde lid, van de Wet op de accijns (hierna: de Wet) en artikel 2a van het Uitvoeringsbesluit accijns (hierna: het Uitvoeringsbesluit) gestelde voorwaarden waaronder het brengen van de goederen buiten de AGP van eiseres niet als uitslag wordt aangemerkt, zodat ingevolge artikel 2, eerste lid, van de Wet sprake is van uitslag. Door de niet-zuivering van de AGD's is sprake van een onregelmatigheid in de zin van artikel 86a van de Wet. Aangezien niet duidelijk is waar deze onregelmatigheid zich heeft voorgedaan en de goederen niet op de plaats van bestemming zijn aangekomen, wordt op grond van artikel 86a, vierde lid, van de Wet de onregelmatigheid geacht te zijn begaan in Nederland en worden de goederen geacht te zijn uitgeslagen uit de AGP van eiseres. De accijns is op grond van artikel 51 van de Wet terecht van eiseres nageheven.

3.4.Eiseres concludeert tot gegrondverklaring van het beroep, vernietiging van de uitspraak op bezwaar en van de naheffingsaanslag.

Verweerder concludeert tot ongegrondverklaring van het beroep.

4. Overwegingen omtrent het geschil

4.1.Op grond van de in het controlerapport vermelde bevindingen en de onder 2.7 weergegeven antwoorden van de Engelse douaneautoriteiten moet worden aangenomen dat de goederen niet op hun bestemming - dat wil zeggen het onder 2.2 genoemde belastingentrepot in het Verenigd Koninkrijk - zijn aangekomen. Eiseres heeft ter zitting verklaard ervan uit te gaan dat de goederen, voordat zij in de administratie van [E] Ltd. konden worden opgenomen, op aanwijzing van (een) frauderende medewerker(s) door de chauffeur(s) elders zijn afgeleverd. Anders dan eiseres stelt, zijn de goederen dan niet aangekomen in het belastingentrepot van [E] Ltd.

4.2.Op grond van de in het controlerapport vermelde bevindingen, de conclusies van de falsificatenexpert en de onder 2.7 weergegeven antwoorden van de Britse douaneautoriteiten moet voorts worden aangenomen dat de stempels en handtekeningen op de AGD's vals zijn. Er zijn geen feiten of omstandigheden aangevoerd die aanleiding geven om te twijfelen aan de juistheid van die bevindingen, conclusie en antwoorden en eiseres heeft, ter zitting daarnaar gevraagd, verklaard niet te bestrijden dat de stempels op de AGD's vals zijn.

4.3.Naar het oordeel van de rechtbank kan op grond van de in het dossier voorhanden zijnde gegevens niet worden vastgesteld waar de vervalsing van de stempels en de handtekeningen heeft plaatsgevonden. De omstandigheid dat reeds eerder is gefraudeerd met door eiseres naar het Verenigd Koninkrijk verzonden goederen, die door de Engelse douane in beslag zijn genomen, en dat [E] Ltd betrokken is geweest bij een Engelse BTW-fraude, maakt niet dat vaststaat dat met betrekking tot de hier in het geding zijnde goederen een onregelmatigheid of overtreding in het Verenigd Koninkrijk is begaan.

4.4.Het vorenstaande brengt mee dat op grond van artikel 86a, vierde lid, van de Wet de onregelmatigheid of overtreding geacht wordt in Nederland te zijn begaan en dat de goederen worden geacht uit de AGP van eiseres te zijn uitgeslagen, tenzij binnen vier maanden vanaf de datum van verzending van de goederen is aangetoond dat de onregelmatigheid of overtreding daadwerkelijk is begaan in een andere lidstaat.

4.5.Eiseres heeft met hetgeen zij heeft aangevoerd en overgelegd niet aangetoond dat de onregelmatigheid of overtreding daadwerkelijk is begaan in een andere lidstaat, ook niet indien op grond van het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen van 12 september 2002, nr. C-395/00 (Cipriani), Jur. 2002, blz. I-11877, moet worden aangenomen dat de viermaandstermijn van artikel 86a, vierde lid, van de Wet, pas is aangevangen met de ontvangst van het controlerapport door eiseres. Voor wat betreft de door eiseres ingediende nadere stukken verwijst de rechtbank naar hetgeen is overwogen onder 4.3.

4.6.Nu eiseres niet is geslaagd in het van haar verlangde bewijs, worden de goederen geacht te zijn uitgeslagen uit de AGP van eiseres. Ter zake van deze uitslag is eiseres ingevolge artikel 51 van de Wet belastingplichtig. De omstandigheid dat de goederen wellicht Nederland hebben verlaten en hier wellicht niet zijn verbruikt noch de omstandigheid dat eiseres geen schuld heeft aan het verdwijnen van de goederen doet daaraan af.

4.7.1.Het standpunt van eiseres dat verweerder, althans de Belastingdienst, uit hoofde van de verstrekking van de AGP-vergunning aan eiseres verplicht is informatie te verstrekken of onderzoek te doen naar bepaalde afnemers, documenten of goederen vindt geen steun in de Wet, in het bijzonder niet in hoofdstuk III daarvan, en evenmin in doel en strekking daarvan. In het systeem van de heffing van accijns bij intracommunautair vervoer van accijnsgoederen onder schorsing van accijns rust de verantwoordelijkheid dat wordt voldaan aan de voorwaarden waaronder dat vervoer kan plaatsvinden alsmede dat de verantwoordelijkheid voor die accijnsgoederen wordt overgenomen door de houder van het belastingentrepot waarnaar de goederen worden vervoerd, in de eerste plaats op de vergunninghouder van de AGP waar vandaan de goederen worden verzonden.

4.7.2.Hoewel niet kan worden uitgesloten dat in bijzondere omstandigheden van de bovenstaande regel moet worden afgeweken - bijvoorbeeld op grond van algemene beginselen van behoorlijk bestuur - bestaat daar in het onderhavige geval onvoldoende aanleiding voor. Niet aannemelijk is geworden dat verweerder voorafgaand aan het vervoer van de goederen naar [E] Ltd. zodanig duidelijke aanwijzingen had dat er een gerede kans was dat eiseres bij dat vervoer het slachtoffer zou (kunnen) worden van fraude dat verweerder, door geen nader onderzoek te doen en geen informatie aan eiseres te verstrekken, op grond van algemene beginselen van behoorlijk bestuur het recht heeft verspeeld de naheffingsaanslag op te leggen.

4.7.3.Weliswaar waren reeds op of omstreeks 1 april 2005 twee eerdere zendingen accijnsgoederen van eiseres naar (een andere afnemer in) het Verenigd Koninkrijk is beslag genomen door de Engelse douane, maar tegenover de betwisting door verweerder heeft eiseres niet aannemelijk gemaakt dat verweerder daarvan ten tijde van de verzending van de hier aan de orde zijnde goederen op de hoogte was. Zo al sprake is van een inadequate informatievoorziening door de Engelse douaneautoriteiten kan die niet aan verweerder worden tegengeworpen. De omstandigheid dat twee voor een andere afnemer bestemde zendingen in beslag zijn genomen, acht de rechtbank overigens onvoldoende zwaarwegend voor het oordeel dat enig algemeen beginsel van behoorlijk bestuur is geschonden.

4.8.1.Artikel 86a, vierde lid, van de Wet staat er niet aan in de weg dat verweerder de naheffingsaanslag oplegt voordat de in dat artikellid bedoelde termijn van vier maanden is verstreken.

4.8.2.Evenmin was verweerder verplicht het opleggen van de naheffingsaanslag uit te stellen in afwachting van de (eventuele) uitkomsten van nader onderzoek door hemzelf of door eiseres. Op grond van hetgeen hiervoor onder 4.7.1 tot en met 4.7.3 is overwogen, is de rechtbank van oordeel dat verweerder niet was gehouden om naast het onder 2.3 genoemde deelonderzoek meer onderzoek te doen of om eiseres daartoe in de gelegenheid te stellen. De naheffingsaanslag en de redenen voor de oplegging daarvan zijn aangekondigd in het controlerapport van 31 juli 2007. Vanaf dat moment was eiseres in de gelegenheid de voorgenomen naheffingsaanslag te bestrijden. Gesteld noch gebleken is dat eiseres door het tijdsverloop tussen het uitbrengen van het controlerapport en het opleggen van de naheffingsaanslag is geschaad in haar mogelijkheden om de naheffingsaanslag te bestrijden.

4.8.3.Het vorenstaande leidt tot het oordeel dat het beginsel van eerbiediging van de rechten van de verdediging niet is geschonden.

4.9.Gegeven de aard van de naheffingsaanslag als een gebonden beschikking door middel waarvan een uit de wet voortvloeiende belastingschuld wordt geformaliseerd, zal er slechts in uitzonderingsgevallen reden zijn om een naheffingsaanslag te vernietigen wegens strijd met artikel 3:46 Awb. Een dergelijk uitzonderingsgeval doet zich hier niet voor. Uit de onder 2.3 tot en met 2.5 aangehaalde stukken is voldoende kenbaar op welke feitelijke en juridische grondslag de naheffingsaanslag is gebaseerd.

4.10.Gelet op het vorenoverwogene faalt het beroep tegen de naheffingsaanslag.

5.Proceskosten

Eiseres heeft zowel in de bezwaarfase als in de beroepsfase verzocht om een vergoeding van proceskosten. Bij uitspraak op bezwaar is de aan eiseres opgelegde boete vernietigd, maar is ten onrechte geen kostenvergoeding toegekend. De rechtbank zal dit alsnog doen. De rechtbank merkt daarbij de onderhavige zaak en de zaak met nummer AWB 09/2862 ACCIJ aan als met elkaar samenhangende zaken. De rechtbank stelt de kosten die eiseres in verband met de behandeling van het bezwaar en het beroep van beide zaken redelijkerwijs heeft moeten maken op de voet van het Besluit proceskosten bestuursrecht voor de door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand vast op € 966 (1 punt voor het indienen van het bezwaarschrift, 1 punt voor het verschijnen ter hoorzitting met een waarde per punt van € 161, 1 punt voor het indienen van het beroepschrift, 1 punt voor het verschijnen ter zitting met een waarde per punt van € 322 en een wegingsfactor 1). Hiervan wordt de helft toegerekend aan de onderhavige zaak.

IIIBESLISSING

De rechtbank:

- verklaart het beroep tegen de uitspraak op bezwaar tegen de boetebeschikking gegrond;

- vernietigt die uitspraak op bezwaar met instandhouding van de rechtsgevolgen daarvan;

- verklaart het beroep voor het overige ongegrond;

- veroordeelt verweerder de proceskosten van eiseres ten bedrage van € 483 aan haar te voldoen;

- gelast verweerder het door eiseres betaalde griffierecht van € 297 aan haar te vergoeden.

Aldus vastgesteld door mr. K.M. Braun, mr. G.J. Ebbeling en mr. A.E. Spiessens, in tegenwoordigheid van de griffier mr. L.M. Holdert.

Uitgesproken in het openbaar op 23 december 2009.

RECHTSMIDDEL

Tegen deze uitspraak kunnen partijen binnen zes weken na de verzenddatum hoger beroep instellen bij het gerechtshof te 's-Gravenhage (belastingkamer), Postbus 20021, 2500 EA Den Haag.

Bij het instellen van hoger beroep dient het volgende in acht te worden genomen:

1. - bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd.

2. - het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. een dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het hoger beroep is ingesteld;

d. de gronden van het hoger beroep.