Rb. Amsterdam, 12-06-2009, nr. 417144 / HA RK 09-11

In het systeem van de oude Handelsregisterwet 1996 gold de lijdelijkheid van de kamers van koophandel en fabrieken. Dit betekende dat een kamer van koophandel een herroepingsbesluit als thans aan de orde diende in te schrijven in het handelsregister. Indien die kamer van koophandel, of een andere belanghebbende, evenwel meende dat die inschrijving onjuist was, kon zij zich wenden tot de civiele (kanton)rechter wiens beslisssing vervolgens in het register werd ingeschreven. Onder vigeur van dit systeem heeft het gerechtshof 's‑Gravenhage in voornoemde beschikking beslist dat het onder voorwaarden — in het bijzonder de voorwaarde van voorafgaande rechterlijke controle met het oog op de bescherming van belangen van derden — mogelijk is om de ontbinding van een vennootschap te herroepen en in te schrijven in het handelsregister.

In het systeem van de huidige Handelsregisterwet 2007 geldt dat de kamers van koophandel een actievere rol hebben. Wat de rechtsbescherming betreft is de nadruk dan ook verschoven van het civiele naar het administratieve recht. De civiele kantonrechtersprocedure is komen te vervallen, en tegen besluiten van de kamers van koophandel betreffende inschrijving van gegevens in het register staat bezwaar en beroep open.

Een verzoek als het onderhavige was en is niet bij wet geregeld. De bestuursrechtelijke procedure zal voor verzoekster geen soelaas kunnen bieden: de bestuursrechter — indien het tot een beroepsprocdure komt — zal immers slechts toetsen of de beslissing van de KvK, inhoudende afwijzing van de aanvraag wegens het ontbreken van rechterlijke controle als bedoeld in de beschikking van het gerechtshof 's‑Gravenhage, terecht en op goede gronden is genomen; zij zal niet overgaan tot die inhoudelijke rechterlijke controle. Tegelijkertijd is door het vervallen van de kantonrechtersprocedure ook de min of meer automatische toegang tot de civiele rechter vervallen, zodat verzoekster zich die toegang zelf zal dienen te verschaffen teneinde die rechterlijke controle te doen plaatsvinden. De rechtbank is van oordeel dat het indienen van een verzoek zoals verzoekster dat bij deze, naar analogie van artikel 2:19 lid 2 BW, heeft gedaan, daarvoor de juiste weg is, nu de civiele rechter optreedt als restrechter voor zaken waarin geen met voldoende waarborgen omklede rechtsgang openstaat.

De Vennootschap is weliswaar ontbonden doch heeft nog niet opgehouden te bestaan. In deze situatie acht de rechtbank — in het voetspoor van de beschikking van het gerechtshof 's‑Gravenhage — het onderhavige verzoek voor toewijzing vatbaar.

Voor de beoordeling van het verzoek dient te worden beantwoord de vraag of en in hoeverre door de herroeping van het liquidatiebesluit belangen van derden in het gedrang komen, alsmede de vraag of en in hoeverre de ontbinding van de Vennootschap overigens gevolgen heeft gehad. Verzoekster heeft beide vragen ontkennend beantwoord en dit met de nodige stukken gestaafd, waaronder de statuten van de Vennootschap en verklaringen van de betrokken (rechts)personen en organen. Op verzoek van de rechtbank heeft verzoekster nog de volgende gegevens verstrekt: de legalisering, waar nodig, van de handtekeningen onder de overgelegde verklaringen; stukken waaruit blijkt van de bevoegdheid van de verschillende betrokken (rechts)personen en hun vertenwoordigers; een accountantsverklaring waarmee de registeraccountant verklaart van mening te zijn dat de herroeping van het liquidatiebesluit geen schadelijke gevolgen voor derden zal hebben en dat de door verzoekster verstrekte garantie dat zij, althans een derde-vennootschap, door derden geleden/te lijden schade zal vergoeden, voldoende is gewaarborgd.

De rechtbank oordeelt dat verzoekster genoegzaam heeft aangetoond dat door de herroeping geen belangen van derden in het gedrang komen en dat de ontbinding van de Vennootschap ook overigens geen gevolgen heeft gehad. Het verzoek zal worden toegewezen.