17.3.1 Twee gevallen

In de Beneluxregeling is ten slotte een bijzondere regeling opgenomen voor het geval waarin de dwangsomdebiteur overlijdt. De baten en schulden van een dwangsomdebiteur gaan in beginsel op zijn erfgenamen als erfopvolgers onder algemene titel over, maar vanwege de bijzondere aard van de dwangsom geldt een speciale regeling op grond van art. 611f Rv. De regeling onderscheidt naar dwangsommen die per tijdseenheid worden verbeurd en andere dwangsommen.

Art. 611f Rv bepaalt in het eerste lid dat na overlijden van de veroordeelde een dwangsom die op een bepaald bedrag per tijdseenheid is vastgesteld, niet verder wordt verbeurd, maar dat de vóór het overlijden verbeurde dwangsommen verschuldigd blijven. De dwangsom wordt door erfgenamen van de veroordeelde pas opnieuw verbeurd nadat de rechter dit, op vordering van de dwangsomcrediteur, heeft beslist. Uit de woorden 'pas opnieuw verbeurd' blijkt dat de rechter niet bevoegd is aan zijn beslissing terugwerkende kracht toe te kennen.1 De rechter is wel bevoegd het bedrag en de voorwaarden van de dwangsomveroordeling in zijn beslissing te wijzigen.

Voor dwangsommen die niet per verstreken tijdseenheid oplopen, is in het tweede lid van art. 611ƒ Rv een andere regeling gegeven. Krachtens die regeling kunnen dwangsommen van deze aard op vordering van de erfgenamen, door de rechter die ze heeft opgelegd (al dan niet tijdelijk) worden opgeheven of verminderd, met ingang van de dag waarop de veroordeelde overleden is. In het laatstbedoelde geval heeft de beslissing van de rechter dus wel terugwerkende kracht.