Rb. Arnhem, 23-06-2009, nr. AWB 08/4663

Besluit van verweerder van 8 september 2008.

Bij besluit van 21 maart 2006 heeft het gebiedsbestuur Maatschappij- en Gedragswetenschappen (MaGW) een aanvraag van eisers om subsidie voor onderzoek in het kader van de Open Competitie MaGW 2005–2006 afgewezen.

Bij besluit van 16 oktober 2006 heeft verweerder het daartegen door eisers ingediende bezwaar (lees: administratief beroep) gegrond verklaard, doch het primaire besluit van het gebiedsbestuur niet vernietigd. Bij brief van 1 november 2006 heeft het gebiedsbestuur de motivering van zijn besluit van 21 maart 2006 aangevuld.

In de uitspraak van 16 januari 2008 heeft de rechtbank het hiertegen ingestelde beroep gegrond verklaard en het besluit van 16 oktober 2006 vernietigd.

Vervolgens heeft verweerder bij het in rubriek 1 aangeduide besluit opnieuw beslist. Verweerder heeft het administratief beroep ongegrond verklaard en het besluit van 21 maart 2006 gehandhaafd.

Tegen dit besluit hebben eisers opnieuw beroep ingesteld en door verweerder is een verweerschrift ingediend. Naar deze en de overige door partijen ingebrachte stukken wordt hier kortheidshalve verwezen.

Ten aanzien van een aantal op de zaak betrekking hebbende stukken heeft verweerder de mededeling gedaan als bedoeld in artikel 8:29, eerste lid, van de Awb dat uitsluitend de rechtbank daarvan kennis zal mogen nemen.

Bij beslissing van 6 november 2008 heeft de rechtbank bepaald dat de beperking van de kennisneming van de bedoelde stukken gerechtvaardigd is. Bij brief van 14 november 2008 hebben eisers toestemming verleend om mede op de grondslag van die stukken uitspraak te doen.

Het beroep is behandeld ter zitting van de rechtbank van 12 mei 2009. Aldaar is [eiser 1] verschenen. Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door L.J.M. van der Valk, A.C.C. van den Oever en R. Leeuwarden.

Ingevolge artikel 2, eerste lid, van de Wet op de Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek (hierna: de Wet op de NWO) is er een organisatie, genaamd Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek (NWO) .

Ingevolge artikel 3, eerste lid, van die wet heeft de organisatie tot taak het bevorderen van de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek alsmede het initiëren en stimuleren van nieuwe ontwikkelingen in het wetenschappelijk onderzoek.

Ingevolge het tweede lid van dat artikel voert de organisatie haar taak uit in het bijzonder door het toewijzen van middelen.

Ingevolge artikel 4 van de Wet op de NWO behoort aan het algemeen bestuur de bevoegdheid tot regeling en bestuur van de organisatie, voor zover die niet bij of krachtens deze wet aan de gebiedsbesturen is opgedragen.

Ingevolge artikel 9, eerste lid, van de Wet op de NWO wordt bij reglement vastgesteld voor welke wetenschapsgebieden er gebiedsbesturen zijn.

Ingevolge het tweede lid van dat artikel is een gebiedsbestuur, met inachtneming van door het algemeen bestuur te geven richtlijnen, het instellingsplan, bedoeld in artikel 18, eerste lid, en de door de minister goedgekeurde begroting, belast met het toewijzen van middelen ten behoeve van onderzoeksprojecten en onderzoekprogramma's.

Op grond van artikel 30 van de Wet op de NWO kan een belanghebbende tegen een besluit van een gebiedsbestuur administratief beroep instellen bij het algemeen bestuur.

Met het oog op de beoordeling van aanvragen stelt het gebiedsbestuur een of meer gebiedsbrede beoordelingscommissies in, die op basis van de oordelen van de referenten, de reacties van de aanvragers en aan de hand van de beoordelingscriteria een eigenstandig oordeel geven over de kwaliteit van de aanvragen. Het oordeel van de beoordelingscommissie is doorslaggevend voor de uitkomst hiervan. De beoordelingscommissie stelt vervolgens een rangorde op van de als subsidiabel beoordeelde aanvragen aan de hand van de beoordelingscriteria. Bij het bepalen van de rangorde wegen de wetenschappelijke betekenis, wetenschappelijke kwaliteit en haalbaarheid en de maatschappelijke relevantie het zwaarst in de vergelijking. Per commissie wordt bij voldoende subsidiabele voorstellen, 20% van de voorstellen gehonoreerd. De eerste vier voorstellen die onder de streep vallen worden doorgeschoven naar de volgende beoordelingsronde. De beoordelingscommissie adviseert het gebiedsbestuur. Op basis van dit advies neemt het gebiedsbestuur een toe- of afwijzingsbesluit.

Eisers hebben een aanvraag ingediend voor een subsidie in het kader van de Open Competitie MaGW 2005–2006. Daartoe hebben zij op 22 juli 2005 een onderzoeksvoorstel bij het gebiedsbestuur ingediend, getiteld [titel].

Het voorstel is door twee referenten beoordeeld. Eiser [eiser 1] heeft de referenties bij brief van 21 december 2005 van commentaar voorzien.

Op 2 maart 2006 heeft de beoordelingscommissie 27 aanvragen, waaronder die van eisers, beoordeeld. De aanvraag van eisers is als subsidiabel aangemerkt en is in de rangorde van aanvragen op de tiende plaats gerangschikt. Bij het primaire besluit van 21 maart 2006 heeft het gebiedsbestuur de subsidie vervolgens afgewezen. Hieraan ligt ten grondslag dat de beoordelingscommissie het voorstel van eisers weliswaar als ‘zeer goed’ heeft gekwalificeerd en als subsidiabel heeft beoordeeld maar dat in vergelijking met de andere subsidiabele voorstellen door de beoordelingscommissie een minder hoge wetenschappelijke betekenis aan het voorstel wordt toegekend, waardoor het voorstel lager is geëindigd in de prioritering.

In haar uitspraak van 16 januari 2008 heeft de rechtbank overwogen dat het besluit van 16 oktober 2006 onvoldoende zorgvuldig was voorbereid, aangezien aan eisers in strijd met het bepaalde in artikel 7:18 van de Awb geen inzage is verstrekt in alle op de zaak betrekking hebbende stukken, waardoor eisers in het geheel geen inzicht hebben gekregen in de wijze van onderbouwing van de prioritering, terwijl dat de enige reden is voor de weigering van de subsidie. Voorts was gebleken dat de Commissie beroep- en bezwaarschriften NWO (hierna: de Commissie) en verweerder zelf evenmin de beschikking hadden gehad over de stukken die betrekking hebben op de andere ingediende onderzoeksvoorstellen. Niet alleen eisers, maar ook de Commissie en verweerder zelf hadden zich daardoor in de administratief beroepsprocedure niet van de juistheid van de voor de besluitvorming van essentieel belang zijnde feiten kunnen vergewissen.

Na alsnog kennis te hebben genomen van de eerste negen onderzoeksvoorstellen heeft verweerder zich in het thans bestreden besluit (opnieuw) op het standpunt gesteld dat hij geen redenen heeft te twijfelen aan de inhoudelijke juistheid van het advies van de beoordelingscommissie en dat — in navolging van het eindadvies van de Commissie van 27 augustus 2008 — het besluit van 21 maart 2006 op goede gronden is genomen.

Verweerder heeft zich — in afwijking van het tussenadvies van de Commissie van 12 juni 2008 — op het standpunt gesteld dat er gewichtige redenen zijn, als bedoeld in artikel 7:18, zesde lid, van de Awb, om aan eisers gedeeltelijk geen inzage te verstrekken in de op de zaak betrekking hebbende stukken. Het betreffen dan de geanonimiseerde aanvragen (onderzoeksvoorstellen), referentenrapporten en weerwoorden van de aanvragers.

Met de verstrekking aan eisers van het geanonimiseerde prioriteringsadvies en de preadviezen met betrekking tot de eerste vijf subsidiabele en gehonoreerde aanvragen is volgens verweerder inzicht geboden in de totstandkoming van het prioriteringsadvies van de beoordelingscommissie. Hiermee hebben eisers volgens verweerder de achterliggende redenen van de afwijzing kunnen begrijpen.

Eisers hebben het bestreden besluit gemotiveerd bestreden. Zij hebben zich allereerst op het standpunt gesteld dat aan hen nog steeds onvoldoende inzicht is geboden in de motivering van het besluit, nu verweerder inzage in de hiervoor vermelde stukken heeft onthouden. Verweerder heeft een onjuiste uitvoering gegeven aan de uitspraak van de rechtbank, aldus eisers.

De rechtbank overweegt als volgt.

Ingevolge artikel 7:18, tweede lid, van de Awb legt het beroepsorgaan het beroepschrift en alle verder op de zaak betrekking hebbende stukken voorafgaand aan het horen gedurende ten minste een week voor belanghebbenden ter inzage.

Ingevolge artikel 7:18, zesde lid, van de Awb — voor zover in dit geding van belang — kan het beroepsorgaan, al dan niet op verzoek van een belanghebbende, toepassing van het tweede lid achterwege laten, voor zover geheimhouding om gewichtige redenen is geboden.

Ingevolge artikel 7:18, zevende lid, van de Awb zijn gewichtige redenen in ieder geval niet aanwezig, voor zover ingevolge de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) de verplichting bestaat een verzoek om informatie, vervat in deze stukken, in te willigen.

De rechtbank stelt vast dat de volgende stukken betreffende de eerste vijf subsidiabele en gehonoreerde aanvragen in geanonimiseerde vorm aan eisers zijn verstrekt:

Onder toepassing van artikel 8:29 van de Awb heeft verweerder vertrouwelijk de volgende stukken aan de rechtbank overgelegd:

De rechtbank stelt vast dat de hiervoor aangehaalde stukken zijn aan te merken als op de zaak betrekking hebbende stukken in de zin van artikel 7:18, tweede lid, van de Awb.

Ten aanzien van de aanvragen, referentenrapporten en weerwoorden met betrekking tot de eerste negen onderzoeksvoorstellen heeft verweerder zich op het standpunt gesteld dat er gewichtige redenen zijn als bedoeld in artikel 7:18, zesde lid, van de Awb geen inzage in deze stukken te verstrekken. Het belang van de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer (artikel 10, tweede lid, aanhef en onder e, van de Wob) evenals het belang van het voorkomen van onevenredige benadeling van bij de aangelegenheid betrokken personen (artikel 10, tweede lid, aanhef en onder g, van de Wob) verzetten zich tegen de verstrekking van of de inzage in deze stukken.

Ter beoordeling aan de rechtbank ligt de vraag voor of verweerder zich op juiste gronden op het standpunt heeft kunnen stellen dat gewichtige redenen zich tegen het bieden van inzage in deze stukken verzetten.

Daarbij stelt de rechtbank voorop dat de artikelen 7:4 (in bezwaar), 7:18 (in administratief beroep) en 8:29 van de Awb betrekking hebben op de kennisneming van gedingstukken door partijen/belanghebbenden in een bezwaar- of beroepsprocedure. Anders dan de Wob regelen zij niet de publieke toegang tot informatie, doch de partijtoegang; er is sprake van een processuele functie. Aan een belanghebbende kan niet, op grond van zijn betrokkenheid in een procedure tegen de overheid, het recht worden ontzegd op kennisneming van gegevens die voor andere burgers openbaar zijn. Het recht van een belanghebbende op kennisneming van gedingstukken is dus minimaal gelijk aan de aanspraak op publieke openbaarheid die aan eenieder toekomt. De mate van publieke toegang is de ondergrens voor de partijtoegang. De genoemde bepalingen geven uitdrukking aan dit beginsel. Omgekeerd rechtvaardigt een weigering van publieke openbaarheid nog geen geheimhouding in de Awb-procedure. Daartoe is een afzonderlijke toets op gewichtige redenen vereist (Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State 26 juli 1999, LJN: AA3778).

De rechtbank

verklaart het beroep gegrond;

vernietigt het bestreden besluit;

bepaalt dat de Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk onderzoek het door eisers betaalde griffierecht ten bedrage van € 145 aan hen vergoedt.

Aldus gegeven door mr. H.J.M. Besselink, voorzitter, mr. L. van Gijn en mr. G.H.W. Bodt, rechters, in tegenwoordigheid van mr. M.W. Bolzoni als griffier.

De griffier,

De voorzitter,

In het openbaar uitgesproken op: 23 juni 2009

Tegen deze uitspraak staat voor belanghebbenden, behoudens het bepaalde in artikel 6:24 juncto 6:13 van de Awb, binnen 6 weken na de dag van verzending hiervan, hoger beroep open bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, Postbus 20019, 2500 EA 's‑Gravenhage.

Verzonden op: 23 juni 2009